حساسیت به پنی سیلین چیست؟

گروه سلامت و تغذیه: حساسیت به پنی سیلین امری شایع است به طوری که تقریباً 10 درصد افراد حساسیتی را به آن گزارش می کنند. البته بیشتر افرادی که معتقدند به پنی سیلین حساسیت دارند می توانند بدون مشکل از پنی سیلین استفاده کنند. یا به این علت که هرگز حساسیت واقعی به پنی سیلین نداشته اند یا به این علت که حساسیت آنها به پنی سیلین در طول زمان برطرف شده است.

 

به گزارش بولتن نیوز؛ حساسیت به پنی سیلین امری شایع است به طوری که تقریباً 10 درصد افراد حساسیتی را به آن گزارش می کنند. البته بیشتر افرادی که معتقدند به پنی سیلین حساسیت دارند می توانند بدون مشکل از پنی سیلین استفاده کنند. یا به این علت که هرگز حساسیت واقعی به پنی سیلین نداشته اند یا به این علت که حساسیت آنها به پنی سیلین در طول زمان برطرف شده است.

افرادی که یک تاریخچه دور از واکنش حساسیتی به یک دارو دارند، ممکن است با گذشت زمان حساسیت کمتری نشان دهند. فقط حدود 20 درصد افراد، 10 سال بعد ازواکنش حساسیتی اولیه شان به پنی سیلین حساس به پنی سیلین باقی می مانند اگر درطول این دوره زمانی دوباره در معرض آن قرارنگیرند.

پنی سیلین چیست؟

پنی سیلین یکی از شایع ترین آنتی بیوتیک هایی است که تجویز می شود. بخشی از خانواده ای از آنتی بیوتیک ها به نام بتالاکتام است و داروهای منحصر بفرد زیادی در این خانواده وجود  دارد.

پنی سیلین جی (G)، نفسیلین، اگزاسیلین، کلوگزاسیلین و دی کلوگزاسیلین، آمپی سیلین، آموکسی سیلین- کاربنی سیلین، تیکارسیلین و پیپراسیلین. هر فردی که به یکی از پنی سیلین ها حساسیت دارد می بایست فرض شود که به همه پنی سیلین ها حساس است و می بایست از کل گروه اجتناب شود مگر این که به طور ویژه برای این مشکل ارزیابی شده باشد.

واکنش به پنی سیلین

تنوعی از واکنش های غیر قابل انتظار می تواند بعد از دریافت پنی سیلین رخ دهد. وقتی درباره مشکلات گذشته با آنتی بیوتیک ها گزارش می دهیم، مهم است تا جایی که ممکن است جزییات واکنش را بیان کنیم.

واکنش های ناخواسته: واکنش ناخواسته یک اصطلاح پزشکی برای هر واکنش نامطلوب ایجاد شده به وسیله یک دارو است. هر دو واکنش ناخواسته حساسیتی و غیر حساسیتی ممکن است رخ دهند. واکنش های غیر حساسیتی بسیار شایع ترند. مثال های شایع واکنش های ناخواسته غیر حساسیتی شامل ناراحتی شکم و اسهال است. مهم است که واکنش های ناخواسته غیر حساسیتی را از واکنش های آلرژیک (حساسیتی) واقعی تشخیص دهیم.

بعضی از افراد گزارش می کنند که به پنی سیلین حساسیت دارند در حالی که درواقع آنها یک عارضه جانبی غیر حساسیتی داشته اند. (حساسیت به پنی سیلین نبوده و عارضه جانبی دارو بوده است.) در نتیجه فرد ممکن است برای یک عفونت خاص با یک آنتی بیوتیک کمتر مؤثر یا یک آنتی بیوتیک با سمیت بیشتر درمان شود. این ممکن است منجر به شکست درمان آنتی بیوتیکی یا مقاومت به آن شود که می تواند هزینه بر باشد و دوره درمان را طولانی کند.

هر فردی که مطمئن نیست آیا واکنش آلرژیک گذشته واقعاً به علت حسایست (آلرژی) ایجاد شده یا نه می بایست از این آنتی بیوتیک اجتناب کند (تا زمانی که درباره شرایط با کارشناس سلامت اش صحبت کند).

دانه های پوستی (راش ها): انواع متعدد زیادی از دانه های پوستی، وقتی افراد در حال مصرف داروی پنی سیلین اند می توانند به وجود آیند. از جمله راش هایی که حاوی ضایعات پوستی کهیری هستند (کهیر به نقاط برجسته به شدت خارش دار که در طول ساعت ها می آید و می رود  گفته می شود)، یا راش هایی که با سایر علایم آلرژیک مثل خس خس سینه یا تورم پوست یا گلو، یک حساسیت واقعی را مطرح می کند.

از طرف دیگر دانه های پوستی ای که سطح صاف دارند، به صورت دمل و جوش چرک دار هستند و در طول روزها پخش می شوند اما ساعت به ساعت تغییر نمی کنند، کمتر محتمل است که یک آلرژی خطرناک را نشان دهند. این راش ها معمولاً بعد از گذشت چندین روز ازدرمان شروع می شوند. افتراق بین انواع مختلف دانه های پوستی که در گذشته رخ دادند می تواند مشکل باشد. عکس گرفتن از راش همیشه کمک کننده است.

واکنش های حساسیتی (آلرژیک): یک واکنش آلرژیک وقتی رخ می دهد که دستگاه ایمنی شروع به شناخت یک دارو به عنوان جسم خارجی می کند. علایم متفاوت زیادی می توانند نشان دهند که یک فرد به پنی سیلین حساسیت دارد. این علایم شامل کهیر (نقاط برجسته به شدت خارش دار که در طی ساعت ها می آیند و می روند)، آنژیوادم (تورم بافت زیر پوست، به طور شایع حوالی صورت)، گرفتگی گلو، خس خس سینه، سرفه و مشکلات تنفسی به علت واکنش های شبیه به آسم (باریک شدن راه های هوایی به ریه ها) است. شرح حال گذشته از این انواع واکنش مهم است زیرا فرد ممکن است اگر بخواهد دوباره آن آنتی بیوتیک را مصرف کند دچار یک واکنش خطرناک تر مثل آنامیناکسی شود.

واکنش های حساسیتی به پنی سیلین از نوع خفیف تا متوسط در یک تا 5 درصد از مردم رخ می دهد.

آنافیناکسی

آنافیناکسی یک واکنش حساسیتی ناگهانی و بالقوه تهدید کننده حیات است. علایم شامل علایم یک واکنش حساسیتی، به همراه فشار خون پایین، سختی تنفس، درد شکم، تورم گلو یا زبان /یا اسهال یا استفراغ است. خوشبختانه آنافیناکسی غیرشایع است.

آزمون حساسیت به پنی سیلین: آزمون پوستی برای حساسیت به پنی سیلین قابل اعتمادترین روش برای مشخص شدن این است که آیا یک فرد واقعاً به پنی سیلین حساسیت دارد یا نه.

تقریباً90 درصد مردم آزمون پوستی منفی دارند (به این معنا که حساسیت به پنی سیلین ندارند). این به آن علت است که آنها یا حساسیت را در طول زمان از دست داده اند یا از ابتدا هرگز حساس نبوده اند. تحقیق نشان داده است که بیمارانی که برچسب حساسیت به پنی سیلین دارند، بیشتر محتمل است که آنتی بیوتیک های بسیار پرقدرت دریافت کنند که این آنتی بیوتیک ها هم باکتری های خوب و هم باکتری های بد را از بین می برد و عوارض جانبی بیشتری نسبت به آنتی بیوتیک های ساده تر دارند.

همچنین به افرادی که برچسب حساسیت به پنی سیلین داده شده است در مقایسه با بیمارانی که گزارش از حساسیت به پنی سیلین نداشته اند بیشتر محتمل است که دچار مشکل مشخص برای درمان عفونت های مقاوم شوند و نیازمند اقامت های طولانی تر در بیمارستان ها هستند. بنابراین مشخص کردن این که آیا فرد می تواند به طور ایمن پنی سیلین بگیرد می تواند مفید باشد.

آزمون برای حساسیت به پنی سیلین به خصوص در شرایط زیر مهم است:

-افرادی که مورد مشکوکی از حساسیت به پنی سیلین (یا آنتی بیوتیک مرتبط مشابه) دارند و نیازمند پنی سیلین برای درمان یک شرایط تهدید کننده حیات هستند که هیچ آنتی بیوتیک جایگزینی برای آن مناسب نیست.

-افرادی که عفونت های مکرر دارند و حساسیت های مشکوک به آنتی بیوتیک های زیادی دارند که گزینه های اندکی برای درمان باقی می ماند.

آزمون پوستی حساسیت به پنی سیلین هیچ گونه اطلاعاتی درباره انواع مشخص واکنش فراهم نمی کند. این واکنش ها شامل واکنش های شدید با تاول های گسترده و پوسته ریزی پوست است (سندرم استیون جانسون/ و یا بیماری TEN)، یک واکنش شبه آفتاب سوختگی گسترده که بعداً پوسته ریزی می دهد (اریترودری) یا دانه های پوستی به شکل چشم های جغد یا نقاط شبه هدف (دانه های پوستی ای که در مرکز مشخص تر هستند و به اصطلاح چشم جغد یا نقاط هدف نام دارند.) (اریتم مولتی فرم دارای این ضایعات اند.)

به افراد دارای این انواع واکنش نباید هرگز دوباره دارویی داده شود که باعث واکنش شود. این توصیه برای همه شرایط به کار می رود زیرا یک تماس ثانویه می تواند باعث ایجاد یک واکنش شدید پیشرونده و حتی مرگ شود.

آزمون پوستی می بایست به وسیله یک کارشناس در مرکز درمانی یا مراکز بیمارستانی انجام گیرد. آزمون معمولاً حدود یک ساعت طول می کشد تا کامل شود. پوست خراش داده می شود و با محلول های ضعیف از ترکیبات آماده شده مختلف پنی سیلین تزریق می شود و برای واکنش تحت نظر گرفته می شود. ممکن است به علت خارش ناراحتی ایجاد شود اگر چه دردناک نیست. یک واکنش پوستی مثبت یک برآمدگی خارش دار قرمز است که نیم ساعت طول می کشد و سپس برطرف می شود. آزمون مثبت نشان می دهد که فرد واقعاً حساسیت دارد. افراد با یک آزمون مثبت می بایست به اجتناب از پنی سیلین ها ادامه دهند.

اگر بیمار آزمون پوستی را بدون یک واکنش مثبت کامل کند، (برای تکمیل آزمون) یک دوز خوراکی واحد از پنی سیلین کاملاً قوی، به طور شایع، داده می شود تا تأیید شود که بیمار به دارو حساسیت ندارد. آزمون دوز خوراکی مورد نیاز است زیرا آزمون های پزشکی که شامل تست پوستی هستند به ندرت 100 درصد دقیق اند. همچنین پزشکانی که بعداً برای بیمار نسخه می نویسند بی میل اند که بیماران را با پنی سیلین هایی فقط براساس آزمون پوستی منفی درمان کنند. حدود 3 درصد یا کمتر از 3 درصد از افراد با شرح حال حساسیت به پنی سیلین و یک آزمون پوستی منفی هنوز هم یک واکنش حساسیتی را تجربه می کنند. به هر حال این واکنش ها بسیار خفیف اند. اگر فرد یک آزمون پوستی منفی داشته باشد و هیچ واکنشی به یک دوز خوراکی آنتی بیوتیک نداشته باشد هیچ احتیاط بعدی ضروری نیست.

اگر امکان آزمون پوستی فراهم نباشد، کارشناس سلامت ممکن است یک آزمون رقابتی (challenge) را پیشنهاد کند. به هر حال این آزمون فقط وقتی پیشنهاد می شود که فرد نیازمند به پنی سیلین باشد، هیچ آنتی بیوتیک دیگری در دسترس نباشد و احتمال یک حساسیت واقعی اندک باشد (به عنوان مثال واکنش قبلی دست کم 10 سال قبل باشد و علایم واکنش بیمار محتمل نباشد که به علت حساسیت حقیقی ایجاد شده باشد.)

اگر احتمال حساسیت واقعی بالا باشد، عموماً روش حساسیت زدایی پیشنهاد می شود.

آزمون های رقابتی (challenge) معمولاً در یک مرکز بهداشتی- درمانی انجام می شود و به وسیله دادن دوز بسیار اندک آنتی بیوتیک خوراکی شروع می شود. اگر فرد کمترین دوز را تحمل کرد، دوز بیشتر هر 30 تا 60 دقیقه داده می شود تا جایی که فرد دارای علایم یک واکنش حساسیتی شود یا به دوز کامل برسد. (دوره کامل داده شود.)

اگر فرد دوز کامل را تحمل کرد، به آنتی بیوتیک حساسیت ندارد.

حساسیت زدایی پنی سیلین: حساسیت زدایی می تواند برای افرادی که به پنی سیلین حساسیت واقعی دارند اما نیازمند درمان با آن یا آنتی بیوتیک نزدیک به آن هستند انجام می شود.

حساسیت زدایی به روندی از دادن یک دارو در یک روش تدریجی و کنترل شده اشاره می کند که به فرد اجازه می دهد که به طور موقت بدون یک واکنش حساسیتی آن را تحمل کند.

روش حساسیت زدایی: حساسیت زدایی می تواند با داروهای خوراکی یا داخل وریدی انجام شود اما همیشه می بایست به وسیله یک متخصص آلرژی انجام شود. روش های مختلفی برای حساسیت زدایی وجود دارد. بعضی از بیماران تحت حساسیت زدایی در یک کلینیک خارج بیمارستانی تحت نظارت قرار می گیرند در حالی که سایرین در واحد مراقبت های ویژه درمان می شوند.

محدودیت ها: با این که حساسیت زدایی معمولاً موفقیت آمیز است، 2 محدودیت هم دارد:

حساسیت زدایی برای انواع مشخصی از واکنش ها به کار نمی رود و نباید هرگز تلاش شود (مثل سندرم استیون جانسون، اریترودرما، اریتم مولتی فرم و بعضی دیگر از واکنش ها).

حساسیت زدایی همچنین برای سایر انواع واکنش های ایمنی به آنتی بیوتیک ها مثل بیماری سرم، تب دارویی یا آنمی همولیتیک به کار نمی رود.

حساسیت زدایی موقت است. نامحتمل است که یک فرد بعد از حساسیت زدایی تا زمانی که حین درمان آنتی بیوتیک را به طور منظم مصرف می کند یک واکنش حساسیتی به دارو داشته باشد. به هر حال هنگامی که آنتی بیوتیک برای بیش از 24 ساعت (زمان برای داروهای مختلف اندکی متفاوت است) متوقف شود، فرد دوباره در خطر یک واکنش حساسیتی ناگهانی است. اگر همان دارو دوباره لازم شود، تکرار حساسیت زدایی مورد نیاز است.

حساسیت به سایر آنتی بیوتیک ها

آزمون های پوستی قابل اعتماد برای آنتی بیوتیک های غیر از پنی سیلین از نظر اقتصادی فراهم نیست (مقرون به صرفه نیست) بنابراین مشخص کردن این که آیا یک فرد حساسیت به این آنتی بیوتیک دارد دشوارتر است و بیشتر بر پایه تاریخچه واکنش است.

آزمون پوستی با سایر آنتی بیوتیک ها گاهی انجام می شود اما نتایج اطمینان بسیار کمتری از آزمون پنی سیلین دارد.

سفالوسپورین ها

سفالوسپورین ها گروهی از آنتی بیوتیک ها هستند که مرتبط با پنی سیلین اند. شماری از داروهای سفالوسپورین در دسترس اند تعدادی از آنها شامل موارد زیر است:

سفالکسین (keflex)، سفوروکسیم، سفکسیم

افراد با سابقه حساسیت به پنی سیلین خطر اندکی دارد که یک واکنش حساسیتی به سفالوسپورین ها داشته باشند. در صورت امکان می بایست تست پوستی پنی سیلین در این افراد انجام شود.

از آن جایی که این آزمون در حدود 90 درصد از این افراد منفی می شود یک آزمون منفی به آنها اجازه می دهد تا سفالوسپورین ها را بی خطر مصرف کنند. افراد با یک آزمون پوستی مثبت به پنی سیلین، خطر اندکی از واکنش حساسیتی به سفالوسپورین ها دارند و ممکن است نیازمند احتیاط بیشتر در چگونگی مصرف سفالوسپور سفالوسپورین ها باشند.

واکنش های حساسیتی به سفالوسپورین ها شیوع کمتری نسبت به واکنش های به پنی سیلین دارد. به علاوه آزمون پوست برای ارزیابی حساسیت به سفالوسپورین به دقت آزمون پوستی پنی سیلین نیست (در صورت واکنش حساسیتی به سفالوسپورین ها). اگر یک سفالوسپورین مورد نیاز باشد آن وقت گزینه های زیادی وجود دارد:

-از آنتی بیوتیک دیگری استفاده شود.

-آزمون رقابتی (challenge) انجام شود.

-حساسیت زدایی شود.

منابع:

1-

Patent information

Allergy to penicillin and related antibiotics (beyond the basics) www.uptodate.com

2-

Sundic (dictionary) designed by mohsen khorshidi

3- برنامه فرهنگ دوزبانه دانشجو، برنامه نویس= محمود محمودی