کتاب هایی برای فهم بهتر صلح امام حسن (ع)

گروه فرهنگی-دوران زندگی امام حسن مجتبی (علیه السلام) به ویژه ایام امامت ایشان، دارای فراز و نشیب ها و ویژگی های خاصی است که در دوران 250 ساله امامت امامان شیعه تکرار نشده و این موجب شده که این ایام از برجستگی های مختص به خود برخوردار باشد. وقوع حادثه پیچیده صلح با معاویه در دوران امامت ایشان و وقایع پیش و پس از آن، اهمیت خاصی به سالهای امامت ایشان می دهد.

به گزارش بولتن نیوز،امضای صلح بین امام حسن (علیه السلام) و معاویه بی شک برجسته ترین نقطه ایام امامت امام حسن (علیه السلام) و قله اقدامات سیاسی حضرت است که در تعیین مسیر حرکت امامت شیعی پس از ایشان نقش مهم و به سزایی داشته است. اما متاسفانه در طول این سالیان آن طور که باید و شاید این صلح، علل و عوامل وقوع آن و نتایج و ثمرات کوتاه مدت و بلند مدت آن در میان جامعه شیعی کمتر مورد بررسی و تبیین قرار گرفته و آن طور که باید، به آن پرداخته نشده است و همین، خود موجب شده که شاهد بروز تحریفات فراوانی در بیان این حرکت استراتژیک و مهم امام حسن (علیه السلام) باشیم.

در سالهای گذشته گاه شاهد انتشار کتب خوب و درخور توجهی در زمینه صلح امام حسن (علیه السلام)، علل و نیز ثمرات و نتایج آن بوده ایم که البته کمتر مورد دقت و توجه قرار گرفته اند.

در سالروز میلاد خجسته و مبارک امام حسن مجتبی (علیه السلام) این شماره از بسته مطالعاتی «بولتن نیوز» را به معرفی تعدادی از این کتاب ها اختصاص داده ایم تا با معرفی برخی از کتب مناسب در این زمینه، فرصتی برای مخاطبان عزیز در زمینه آشنایی بیشتر با صلح امام حسن (علیه السلام) و درک بهتر این حرکت مهم فراهم آید.

1ـ صلح امام حسن علیه‌السلام، پرشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ

این کتاب که نوشته «شیخ راضی آل‌یاسین» است، توسط «حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای (مد ظله العالی)» ترجمه و برای اولین بار در سال 1348 منتشر شده است.

برای معرفی این کتاب همین بس که مقام معظم رهبری پس از این که این کتاب را جامع ترین و مستدل ترین کتاب درباره صلح امام حسن (علیه السلام) معرفی می کنند، درباره انگیزه ترجمه این کتاب می گویند: «پیش از این که به ترجمه این کتاب بپردازم مدت ها در فکر تهیه نوشته ای در تحلیل موضوع صلح امام حسن بودم و حتی پاره ای یادداشت های لازم را نیز گرد آورده بودم، ولی سپس امتیازات فراوان این کتاب مرا از فکر نخستین بازداشت و به ترجمه این اثر ارزشمند وادار کرد.»

حضرت آیت الله مصباح یزدی نیز پیرامون اهمیت مطالعه این کتاب گفته اند: «حدود هفتاد سال پیش یکی از علمای بزرگ نجف به نام شیخ راضی آل‌یاسین کتابی متقن، زیبا و اديبانه درباره صلح امام حسن نوشت كه مستند به منابع اهل تسنن است و تحلیل‌های دقیق و دلنشیني در اين كتاب ارايه كرده است. اين كتاب توسط مقام معظم رهبری به زباني شيوا به فارسي ترجمه شده و يكي از نخستین آثار قلمی ایشان است كه در عنفوان جوانی‌شان به انجام رسيده است. مطالعه این کتاب را به همه علاقمندان، به ويژه جوانان توصيه مي‌كنم.»

در این کتاب جامع‌ترین و کامل‌ترین تحلیل تاریخی از واقعه صلح امام حسن صورت گرفته و مؤلف آن کوشیده ضمن نگرشی به صلح امام حسن (علیه السلام)، تحلیل شرایط و موقعیت امام حسن (علیه السلام) صلح عاقلانه و مدبرانه حضرت را با قرائن تاریخی روشن و ثابت شده تبیین کند و ابعاد و آثار آن را نشان بدهد.

این کتاب را دفتر نشر فرهنگ اسلامی در 474‌ صفحه منتشر نموده است.

هم اکنون فایل PDF این کتاب در آدرس زیر قابل دریافت می باشد:

http://toluehagh.ir/um/uploads/2013/12/solh.pdf

2ـ تحلیلی از زندگانی سیاسی امام حسن مجتبی(ع)

این کتاب به قلم «سید جعفر مرتضی عاملی» و ترجمه «دکترمحمد سپهری» توسط مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در 256 صفحه به زیور طبع آراسته شده است.

نام عربی کتاب «الحیاة‌السیاسیة للامام الحسن(ع)» است که چاپ اولش در سال 1369 بوده است.

این کتاب از دو جهت اهمیت ویژه دارد. اول آنکه نویسنده با دیدی محققانه به تجزیه و تحلیل وقایع همت گمارده که به طور مستقیم و غیرمستقیم با زندگانی امام حسن (علیه السلام) ارتباط دارد و در مواردی آن حضرت نقش فعال در تکوین آن برعهده داشته مثل داستان مباهله و بیعت رضوان.

وجه دوم اهمیت این کتاب آن است که برخلاف تاریخ‌ نگاران و سیره ‌نویسان، تنها به نقل حوادث و تاریخچه زندگانی امام (علیه السلام) نپرداخته، بلکه زندگانی سیاسی آن جناب و در صدر آن موضوع صلح ایشان را به طور دقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.

نسخه pdf این کتاب را می توانید از طریق لینک زیر دریافت نمایید:

www.balagh.ir/sites/default/files/media/software/2227-fa-zendegiye%20siyasiye%20emam%20hasan%20mojtaba2.pdf

3ـ صبر سرخ، نگرشی به صلح امام حسن(ع)

این کتاب را «ابراهیم طاهری» به رشته تحریر درآورده و «نشر صدوق» آن را برای اولین بار در سال 1376 و در 196 صفحه رواه بازار نشر کرده است.

در این كتاب، مولف برآن است تا در ذیل پنج فصل، صلح امام حسن (علیه السلام) را از زوایای گوناگون بررسی كند. وی در آغاز با مروری كوتاه بر زندگی آن حضرت به تناقضات سیره‌نویسی اشاره می‌نماید و سپس با تبیین جنبه‌های مختلف صلح اما حسن (علیه السلام) پیامدهای سیاسی و اجتماعی آن را شرح می‌دهد.

مولف در این کتاب کوشیده ضمن بیان فضایل و خصایل امام حسن (علیه السلام)، چهره‌ای منطقی و شایسته از صلح ایشان ارائه شود و به شبهات و اشکالات به وجود آمده و طرح شده توسط معاندین و بی‌خبران از تاریخ پاسخ دهد.

4ـ حقایق پنهان؛ پژوهشی در زندگانی سیاسی امام حسن‌مجتبی(ع)

این کتاب نوشته «احمد زمانی» است که توسط انتشارات «دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم» به چاپ رسیده و «آیت الله سید جعفر سبحانى» بر آن مقدمه‏اى نگاشته است.

کتاب حاضر، یکى از آن پژوهش‏ هایی است که نویسنده آن کوشیده تا جنبه‏هاى مختلف زندگانى آن حضرت را باز نماید و تهمت‏هایى که دشمنان اهل بیت، از جمله امویان، عباسیان و یکى از نویسندگان دائره المعارف اسلامى و جمعى از خاورشناسان بر آن حضرت وارد کرده‏اند، پاسخ گوید.

در این کتاب نیز به تفصیل به موضوع صلح ایشان با معاویه پرداخته شده، و تصویر و تحلیلی درخور و شایسته از آن ارائه می شود.

5ـ صلح امام حسن از نگاه شهید مطهری (ره)

استاد شهید، علامه مرتضی مطهری (ره) نیز در ذیل آثار خود به بررسی صلح امام حسن (علیه السلام) با معاویه و بیان علل و نتایج آن پرداخته است. شهید مطهری (ره) در کتاب «سیری در سیره ائمه اطهار» و در بخش های مربوط به امام حسن (علیه السلام) به تفصیل به تبئین موضوع صلح ایشان پرداخته است، که رجوع به این بخش از کتاب «سیری در سیره ائمه اطهار» در این زمینه بسیار مفید خواهد بود.

از دیگر کتبی که در این زمینه قابلیت مراجعه دارند، می توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:

6ـ بحثى درباره صلح امام حسن (علیه السلام)

این کتاب را «غلامرضا اشرف سمنانى» نوشته و انتشارات «بعثت» ناشر آن است.

7ـ صلح سبز، نگاهى اجمالى و فشرده به صلح امام حسن (علیه السلام)

«سید مجید پورطباطبایى» این کتاب را به رشته تحریر درآورده و انتشارات «شهریار» آن را روانه بازار نشر کرده است.