آرزوهای دست نیافتنی عربستان برای خروج از اقتصاد نفتی

گروه اقتصادی، عربستانی ها چند هفته ای است که با کاهش قیمتهای جهانی نفت و افت شدید درآمدهای نفتی خود در حال بوق و کرنا کردن این آرزو هستند که قرار است تا سال 2030 اقتصاد خود را از وابستگی به نفت برهانند!

آنها می گویند برایشان مهم نیست که قیمت نفت از این هم پایین تر بود و حتی 10 دلار بشود اما معلوم نیست که چرا وزیر نفت خود را برکنار کردند و چه مشکلی وجود دارد که به جنب و جوش افتاده اند.

انها باور نمی کردند حربه نفتیشان برای فریز نفت ایران عمل نکند و در تلاش بودند تا با فشار بیشتر به ایران همچنان مثل گذشته به توهمات خود ادامه دهند.

ادعای سعودیها در رابطه با صنعتی شدن و خروج از وابستگی به نفت در حالی است که با کاهش قیمت نفت این کشور همینطوری هم با کسری بودجه 90 تا 100 میلیارد دلاری روبرو خواهد بود و این موضوع هم اکنون نیز منجر به پاره ای مشکلات اقتصادی و اجتماعی در این کشور شده است.

مطابق بررسی‌های یک پژوهش در «موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی» برای حصول رشد هشت درصد لازم است که سالانه حداقل 150 تا 180 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در اقتصاد صورت گیرد.

به گفته دکتر مهدی برکچیان از این مقدار باید رقمی معادل 50 میلیارد دلار از سرمایه‌گذاری خارجی تامین شود و باقیمانده آن‌که رقمی معادل 100 تا 130 میلیارد دلار است، از طریق سرمایه‌گذاری داخلی حاصل شود.

حال با این آمار و ارقام و با در نظر گرفتن اینکه درآمد نفتی عربستان در سال 2014 حدود 240 میلیارد دلار بوده و با افت قیمت جهانی نفت به زیر 40 دلار این درآمد به 100 میلیارد دلار کاهش پیدا می کند مشخص نیست سعودی با کدام سرمایه قرار است سالانه 200 میلیارد دلار سرمایه تهیه کنند تا بتوانند تا سال 2030 از این محل سالی 240 میلیارد دلار درآمد غیر نفتی کسب کنند!

البته شاید برخی بگویند عربستان 700 میلیارد دلار ذخایر ارزی دارد. اما یک حساب سر انگشتی نشان می دهد که در طی 15 سال عربستاتن باید سالی 200 میلیارد دلار سرمایه گذاری انجام دهد که در مجموع می شود 3000 میلیارد دلار.

این در حالی است که با قیمتهای پایین نفت اگر عربستان سالی 100 میلیارد دلار درآمد نفتی خود را حتی ذخیره کند در طی 15 سال 1500 میلیارد دلار خواهد داشت و با 700 میلیارد دلار ذخایر ارزی مجموع دارایی عربستان به 2200 میلیارد دلار می رسد که باز هم 800 میلیارد دلار کم می آورد.

این محاسبات غیر واقعی در حالی است که عربستان هم اکنون نیز با کسری بودجه ای که دارد با قیمتهای نفت زیر 50 دلار و در طی 15 سال آینده 1500 میلیارد دلار کسر ی خواهد داشت.

بر این اساس تنها عربستان در طی 30 سال آینده و با این قیمتهای نفت تنها قادر خواهد بود 700 میلیارد دلار سرمایه گذاری کند و با این مبلغ به هیچ وجه قادر به خروج از اقتصاد نفتی نخواهد بود.

دولت عربستان سعودی روز دوشنبه (6 اردیبهشت) به منظور کاهش قابل توجه اتکای این کشور عضو اوپک به نفت، طرحی را برای اصلاحات اقتصادی گسترده تصویب کرده است.

به گزارش خبرگزاری رسمی «اس پی ای» عربستان سعودی، این طرح که «چشم انداز 2030 سعودی» نام دارد بر خصوصی سازی، کاهش بیشتر یارانه ها، فروش بخشی از غول نفتی دولتی «آرامکو» و تشکیل صندوق ذخیره ارزی 2 تریلیون دلاری متمرکز خواهد بود.

گفته می شود عربستان سعودی بر مبنای این طرح بزرگ‌ترين صندوق ذخيره ارزي جهان را به خود اختصاص خواهد داد و بعد از عرضه اوليه پنج درصد از سهام شركت ملي نفت آرامكو به عموم، حجم ذخاير اين صندوق به 2 هزار ميليارد دلار (2 تریلیون دلار) خواهد رسيد.

«محمد سلمان»، جانشين وليعهد و پسر ملك سلمان اخیرا در مصاحبه‌ با بلومبرگ بر لزوم انجام تغييرات در بسياري از جنبه‌هاي زندگي در عربستان خصوصا اقتصاد تاکید کرد و گفت: «ما به روش متفاوتي فكر مي‌كنيم و روياهايمان نيز متفاوت است.»

محمد بن سلمان، شاهزاده و جانشین ولیعهد و پسر ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی

محمد بن سلمان تاکید کرد تيم اقتصادي‌اش به اين نتيجه رسيده‌اند، اگر عربستان سياست‌هاي اقتصادي خود را تغيير ندهد اوايل سال 2017 با ورشكستگي كامل مواجه مي‌شود.

وی درباره طرح تحول اقتصادی عربستان گفت: «طرح اقتصادي كه قرار است روز دوشنبه 25 آوريل اعلام شود بر تبديل عربستان از كشوري وابسته به درآمدهاي نفتي به كشوري متمركز است كه به درآمدهاي غيرنفتي در اقتصاد خود تكيه خواهد داشت.»

جانشین ولیعهد عربستان همچنین به اقدامات عربستان برای جلوگیری از ورشکستگی از جمله کاهش 25 درصدی بودجه و افزایش مالیات بر ارزش افزوده اشاره کرد و افزود: «این مساله در كاهش ذخاير پولي عربستان كه نيمه اول 2015 به 30 ميليارد دلار در ماه رسيد، نقش داشته است.»

محمد بن سلمان در اين مصاحبه تغييرات گسترده اجتماعي و اقتصادي و تاسيس بزرگ‌ترين صندوق مالی در جهان را از برنامه های خود برای آینده اقتصاد عربستان دانست و افزود، بر اساس اين برنامه صندوق سرمايه‌گذاري عربستان در حال استخدام بانكداران ارشد جهان براي تبديل اين صندوق به يكي از بزرگ‌ترين صندوق‌هاي ملي جهان است.

در حال حاضر، صندوق سرمايه‌گذاري عمومي عربستان، سهام دولتي موجود در شركت‌هاي اين كشور از جمله سهام شركت‌هاي پتروشيمي و همچنين برخي بانك‌هاي اين كشور را در اختيار دارد و قرار است پس از عرضه اوليه سهام شركت آرامكو در سال ۲۰۱۷ يا ۲۰۱۸ صندوق سرمايه‌گذاري عمومي عربستان نقش اصلي را در اقتصاد اين كشور ايفا كند.

بنا به گفته ياسر الرمايان دبيركل اين صندوق سرمايه‌گذاري عمومي، عربستان قصد دارد سهم سرمايه‌گذاري خارجي خود را که در حال حاضر پنج درصد است به ۵۰ درصد در سال ۲۰۲۰ افزايش دهد و اگر حجم سرمايه اين صندوق به 2 هزار ميليارد دلار افزايش يابد، مي‌تواند بزرگ‌ترين شركت‌هاي جهان از جمله اپل، آلفابت (مالک گوگل)، مايكروسافت و بركشاير هاساوي را خريداري كند.

این در حالی است که مجتهد، فعال معروف سعودی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشته است محمد بن سلمان قصد دارد به بهانه چشم انداز سعودی 2030 زمام امور را در اختیار بگیرد و پدرش را خانه نشین کند.