شهید مطهری؛ شهیدی که هزینه اعتقاد و عملش را داد

در سال ۱۳۱۶ علیرغم مبارزه شدید رضاخان با روحانیت و علیرغم مخالفت دوستان و نزدیکان، برای تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه قم .می شود. در دوره اقامت پانزده ساله خود در قم از محضر مرحوم آیت الله العظمی بروجردی (در فقه و اصول) و حضرت امام خمینی ( به مدت ۱۲ سال در فلسفه ملاصدرا و عرفان و اخلاق و اصول) و مرحوم علامه سید محمد حسین طباطبائی (در فلسفه : الهیات شفای بوعلی و دروس دیگر) بهره می گیرد.عطش فراگیری علوم در جانش رخنه کرده بود واز اینرو قبل از هجرت آیت الله العظمی بروجردی به قم نیز استاد شهید گاهی به بروجرد می رفتند و از محضر ایشان استفاده می کرده است.از اساتید دیگر استاد مطهری می توان از مرحوم آیت الله سید محمد حجت ( در اصول) و مرحوم آیت الله سید محمد محقق داماد (در فقه) نام برد.توجه به مسائل علمی نتوانست ایشان را از حقایق معرفتی وعرفانی باز دارد از این رو مدتی نیز از محضر مرحوم آیت الله حاج میرزا علی آقا شیرازی در اخلاق و عرفان بهره های معنوی فراوان برده است.

مولف شهید در مدت اقامت خود در قم نه تنها بر تحصیل علم ورشد اندیشه توجه و عزمی راسخ داشت،بلکه در امور اجتماعی و سیاسی نیز مشارکت داشته و از جمله با فدائیان اسلام در ارتباط بوده است. در سال ۱۳۳۱ در حالی که از مدرسین معروف و ازامیدهای آینده حوزه به شمار می رود به تهران مهاجرت می کند.

نقش شهید مطهری با مهاجرت ایشان از قم به تهران و ورود به فضای روشنفکری دانشگاه شروع شد،بررسی نقش اندیشمندان ارزشمندی چون شهید مطهری درشکل گیری انقلاب اسلامی در قالب خطوط نمی گنجد ولی نباید فراموش کرد که درکنار نقش پررنگ مردم، رهبران مذهبی نقش برجسته ای در پیروزی نهضت داشته اند که از برجسته ترین این شخصیت ها شهید مطهری است که در مبارزه با انحرافات فرهنگی و نهادینه سازی افکار اسلامی خدمات ارزنده ای ارائه داده است.

ایشان به عنوان شاگرد مکتب امام خمینی می بایستی با دیدگاهی منطقی و هوشیاری کامل سیاسی نقادانه جریانهای روشنفکری به سمت نهضت امام خمینی هدایت کند،از طرفی فضای رعب و وحشتی که ساواک ایجاد کرده بود اندیشه های آزادی خواهانه را در نطفه خفه می کرد شهید مطهری در فضای موجود دنبال یافتن راهی برای بیداری و قیام بوده است. علاوه بر این که استادمطهری از ارکان اصلی مبارزه بود،تشویق ها و مساعدت های فکری و رفع ابهامات مبارزان از دیگر تاثیرات استاد شهید در آن برهه ی حساس بوده است.این نقش مهم در فرمایش مقام معظم رهبری به خوبی مبرهن این موضوع هست. ایشان اعلام داشته اند« شهید مطهری بدون شک یکی از ارکان مبارزه در هنگام اوج گیری آن در تهان بود و یکی از دو- سه نفر افرادی که امام نهایت اطمینان و اعتماد را در اداره قضایای ایران و تهران- که مرکز همه مسایل بود- به ایشان داشتند».

ایشان ارتباط دهی به مبارزه را بر عهده داشتند و با سخنرانی ها و مقالات و حتی با کتاب های خود افکار مردم را آماده می کردند و شبکه ای را ایجاد می کردند که به هنگام نیاز بتوانند از آن استفاده کنند.علاوه بر این استاد هدایت عرصه مبارزه را بر عهده داشتند، مخصوصا در تحصن دانشگاه تهران قبل از ورود حضرت امام(ره) به کشور ایشان نقش اساسی داشتند. استاد مطهری در تمام میدان مبارزه حضور فعال و جدی فعال داشته است.از پخش اطلاعیه ها تا شرکت در قیام ها صحنه گردان میدان بود.استاد از ابتدا در پخش اطلاعیه ها تا شرکت در قیام سال 42 نقش فعال داشتند.بارها از سوی عمال رژیم شاه بازداشت شده و زندانی شده بودند.اختلافات بین روحانیون را از بین می برد و مانع انفکاک در صفوف مبارزه می شد.استاد در جذب نسل جوان و روشنفکر به خصوص بعد از راه انداختن حسینه ارشاد نقش فوق العاده ای ایفا کردند.جذب نسل جوان نه تنها در دوران قبل از پیروزی انقلاب موثر واقع شد بلکه بعد از دوران پیروزی و جنگ برای کشور و انقلاب موثر واقع شد. شهید مطهری برای جلوگیری از افتادن حرکت دینی به دام التقاط که خود یک انحراف است و خطری به مراتب بیشتر از بی دینی دارد بسیار تلاش کرده است و در دانشگاه و سخنرانی هایش در حسینیه ارشاد و مسجد الجواد رسالت خطیر خود را در مبارزه با التقاط ادامه داد .

با توجه به نقش تاثیر گذاری که این استاد فرزانه در شکل گیری انقلاب مردمی داشته است برخی افراد ناجوانمرد می گویند استاد در قبل از پیروزی انقلاب نقشی در آن نداشت در این رابطه آیت ا...مشکینی (ره)می فرمودند:«استاد مطهری از همان اول یا حضرت امام(ره)هماهنگ و هم صدا بودند و روابط ایشان با حضرت امام برقرار بود و کارهای سری می کردند.وقتی امام در نجف بودند با ایشان روابط داشتند. وقتی هم امام در پاریس بودند ایشان به دیدن حضرت امام می رفتند.در پانزده خرداد 42 وقتی امام را بازداشت کردند ایشان هم از کسانی بودند که بازداشت شدند».

گرچه ارتباط استاد مطهری با امام خمینی پس از تبعید ایشان از ایران به وسیله نامه و غیره استمرار داشته است ولی در سال ۱۳۵۵ موفق گردید مسافرتی به نجف اشرف نموده و ضمن دیدار با امام خمینی درباره مسائل مهم نهضت و حوزه های علمیه با ایشان مشورت نماید. نکته دیگر در این رابطه علاقمندی استاد به حضرت امام است که نقل است که :یکی از نزدیکان بیت حضرت امام در نجف اشرف می گوید: بسیاری از افرادی که در رابطه با مسایل ایران و عراق و یا جهان اسلام می خواستند با امام ملاقات و گفتگو کنند و از دیدار ایشان در نجف اشرف واهمه و هراس داشتند- چون شایع بود که منزل امام و رفت و آمده ای افراد به آنجا تحت مراقبت و کنترل عوامل سفارت ایران و رژیم بعث عراق قرار دارد- ولی باز با وجود این شرایط حساس استاد به بیت امام در رفت وآمد و ارتباط بوده است.

پس از شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی و آغاز دوره جدید نهضت اسلامی، استاد مطهری به طور تمام وقت درخدمت نهضت قرار می گیرد و در تمام مراحل آن نقشی اساسی ایفا می نماید. در دوران اقامت حضرت امام در پاریس، سفری به آن دیار نموده و در مورد مسائل مهم انقلاب با ایشان گفتگو می کند و در همین سفر امام خمینی ایشان را مسؤول تشکیل شورای انقلاب اسلامی می نماید.

مرتضی مطهری در فعالیت‌های سیاسی در کنار آیت الله خمینی بود، به‌طوری که می‌توان سازماندهی قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ در تهران و هماهنگی آن با روح‌الله خمینی را مرهون تلاش‌های او و یارانش دانست. وی در ساعت ۱ بعد از نیمه شب روز چهارشنبه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به دنبال یک سخنرانی مهیج علیه محمدرضا شاه پهلوی به وسیله پلیس دستگیر و پس از انتقال به زندان موقت شهربانی به همراه تعدادی از روحانیون تهران زندانی شد. پس از ۴۳ روز به دنبال مهاجرت علمای شهرستانها به تهران و فشار مردم، به همراه سایر روحانیون از زندان آزاد شد.پس از تشکیل هیئت‌های مؤتلفه اسلامی، مطهری از سوی خمینی به همراه چند تن دیگر از شخصیت‌های روحانی عهده دار رهبری این هیئت‌ها گماشته شد. هنگام بازگشت امام خمینی به ایران مسؤولیت کمیته استقبال از امام را شخصاً به عهده می گیرد و تا پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن همواره در کنار رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی و مشاوری دلسوز و مورد اعتماد برای ایشان بود. سید روح‌الله خمینی علاقه زیادی به وی داشت، تا بدانجا که بعد از مرگش گفت: «مطهری پارهٔ تن اسلام و حاصل عمر من بود.».

شهید مطهری یکی از پرکارترین نویسندگان و عالمان مسئول دین در دوران معاصر است. ودر ادبیات جمهوری اسلامی ایران از وی با عنوان «معلم شهید» یاد می‌شود. آنچه از مجموعه سخنرانی ها، یادداشت ها و کتب ارزشمندی که ازاین استاد فرزانه برای همه به یادگار مانده است آثاریست ارزشمند در حوزه اندیشه های اسلامی وفلسفه اسلامی ،مارکیسست و تمدن اسلام همچنین آثار ارزشمندی در خصوص زنان ،روحانیت شیعه ،ولایت فقیه و با در نظر گرفتن ارتباط اش با کتاب آسمانی تفاسیر ونوشته هایی پر بها در تفسیر برخی سور قرآنی و معرفی اهل بیت همه و همه قطره ناچیزی از دریای ژرف اندیشه وتفکرات ناب این فیلسوف بزرگ اسلام می باشد .که از قبل از انقلاب و تا اکنون منبعی ست غنی برای مطالعه اندیشمندان و چراغی روشن برای رسیدن به حقایق ناب اسلامی میباشد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی دشمنان اسلام و ایران تصمیم به انتقام گرفتند و استاد مرتضی مطهری، ‌این مغز متفکر نظام از نخستین قربانی آن ها بود. فرقان گروهی بودند که حداکثر اعضا و افرادش عددی بین ۵۰ الی ۶۰ نفر بودند رهبر گروه (که در اوج فعالیتهایش ۲۰ ساله بود) اعضاء گروه خود را در طول سه چهارسال از میان دوسه دروه جلسه قرائت و باصطلاح تفسیر قرآن ، در تهران انتخاب نمود. دوره تدوین ایدئولوژی گروه فرقان کلا در زمان طاغوت بوده است و پس از پیروزی انقلاب دست به تررو زدند .

اگرچه حقارت و پستی که این گروه دارد ارزشی ندارد که انسان به تحقیق و بررسی پیرامون آن پردازد. اما لازم است تحلیل فرقان از تاسیس جمهوری اسلامی را بدانیم فرقان معتقد بود که انقلاب اسلامی مشابه نهضت تنباکو، مشروطیت و ملی شدن نفت است و می گوید پس از پیروزی انقلاب (انقلابی که به اصالت آن حرکت واقعی مردم شکی ندارد.) روحانیت که بدون قصد مردم به شکل کودتا به قدرت رسده اند به علت نداشتن تجربه کافی در امور اجرایی و نداشتن تخصص های لازم در امور فنی و مدیریت، و ارگانهای کشوری از دخالت در اینگونه امور خودداری خواهد کرد و قهرا قشری که بر سر کار خواهد آمد سازمانهای سیاسی مارکسیستی و احتمالا ناسیونالیست خواهد بود. از روحانیت به عنوان روحانیت حاکم و رهبران توده ناآگاه و مردم عقب مانده نام می برد و رهبری اقشار تحصیلکرده را با چپی ها می دانست. قابل ذکر است که فرقان برای صدور حکم اعدام برای هر کس که صلاح می دانسته مشکل چندانی نداشته و با تشکیل جلسات مختصری اقدام می نموده. این گروه جاهل با مطالعاتی ضعیف ، در یک جلسه چهارنفری ترروها را تصویب و اقدام به تصمیم و صدور فتوای شرعی می کردند.

یکی از بزرگترین جنایات گروه به شهادت رساندن آیت الله شهید مرتضی مطهری است و دلایلی که در این مورد ذکر کرده اند به این شرح است وی اصطلاح ماتریالیسم منافق را جعل کرده و در دین اسلام بدعت گذاشته است و از آن چماق تکفیری علیه بهترین فرزندان اسلام و قرآن ساخته است. دیگر اینکه نامبرده عضو شورای انقلاب بوده و همچنین بدلیل نوشتن کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران که بمنزله همکاری با رژیم طاغوت بوده و مجازات تمام موارد اعدام است. در توجیه به شهادت رساندن استاد مطهری و انتقادهایی که آن شهید در مقدمه کتاب علل گرایش به مادیگری به طرز تفکر فرقان داشتند می گوید ، (استاد شهید مطهری) چماق تکفیری ساخت تا بهترین فرزندان اسلام و قرآن را در انزوا قرار داده و نامسلمان معرفی کند افراد مورد نظر او (فرقان) همه ارزشهای اجتماعی خود را در گروه تحقق اندیشه های خداوند و ایدئولوژی توحیدی قرارداده و فقط دهها جلد تفسیر قرآن ایدئولوژیک آن و مسوول گروه که مدتی در حوزه علمیه درس طلبگی خوانده ، تفسیر قرآن، منحرف از اسلام و تشیع باشد.

در نهایت این گروه شیطانی به تصمیم شوم خود جامه عمل پوشاند ودست به ترور شهید مطهری زدند. زیر نور چراغ کوچه در باز شد. یک مرد روحانی و به دنبالش دو نفر دیگر بیرون آمدند. هنوز چند قدمی نرفته بودند که ناگهان کسی از تاریکی صدا زد: استاد ،استاد مطهری برگشت و گفت: جانم که ناگهان صدای تیری از تاریکی برخواست . خون، از پیشانی ایشان جاری شد و استاد برزمین افتاد. مرتضی مطهری در شامگاه روز سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت۱۳۵۸ پس از پایان جلسه‌ای در منزل یدالله سحابی به همراه گروهی از رجال سیاسی انقلابی، در تاریکی شب و هنگام خروج از محل جلسه، هدف گلوله یکی از افراد گروه فرقان قرار گرفت و پس از انتقال به بیمارستان طرفه درگذشت. قاتلان او سه نفر به نام‌های محمدعلی بصیری، حمید نیکنام و وفا قاضی زاده بودند. و امام و امت اسلام در حالی که امیدها به آن بزرگ مرد بسته بودند در ماتمی عظیم فرو می روند. در آن روز بسیاری به این می اندیشیدند که : به راستی این مرتضی مطهری کیست که در سوگش مرد بزرگ و بردباری مانند امام خمینی (ره) این چنین اشک می ریزد. سلام و درود خدا بر روح پاک و مطهرش

گرچه انقلاب ما از ادامه حیات نماد تفکر و اندیشه اسلامی بی بهره شد ولی پس از او کتاب هایش هم چنان همدم خلوت جستجوگران حقیقت و یاریگر فیلسوفان و اندیشمندان در کشاکش بحث های علمی شد..