نفوذ "وام واژه ها"ی بیگانه به زبان پارسی

به گزارش بولتن نیوز، در ادامه این یادداشت آمده است: این روزها نفوذ کلمات بیگانه به زبان پارسی غیر قابل انکار است، لذا باید بکوشیم تا برای این گونه واژه ها که آنها را "وام واژه" می نامم، یعنی واژه هایی که از زبان های بیگانه به زبان پارسی راه می جویند، برابرهای زیبا، برازنده و خوش آهنگ پارسی بیابیم و یا از گنجینه زبان و ادب پارسی عبارت هایی را که با این واژه ها از دید کاربرد و معنی، هم ساز و هم آهنگ است را به دَر بکشیم و دیگر بار آنها را بکار ببریم و این روشی است که در دیگر زبان ها هم از آن بهره می برند.

دو روش، برابرسازی و بهره بردن از واژه هایی که در زبان پارسی کاربرد داشته و امروز کاربرد خود را از دست داده است و یا در گذشته در معنا و کاربردی از آن بهره می بردند که امروز نیز می تواند برای آن " وام واژه ها " که می خواهیم در پارسی همتایی برای آن بیابیم، بکار می توان برد که از دید معنی نیز با آن "وام واژه " پیوند دارد.

نمونه این واژه ها که در زبان بوده است و در مقابل واژه فرنگی است، واژه نوستالژی است که من واژه " پاسا "را برایش به کار می برم که در کاربرد و معنی می تواند همساز و هماهنگ باشد با واژه فرنگی پاسه که به معنی آرزوی همراه با درد و ناکامی است؛ آرزویی که ریشه در یادمان های گذشته دارد و این واژه هنوز در زبان ها و گویش های بومی ایران روایی دارد و با این واژه پارسی می توانید هر کاری را که با واژه های دیگر انجام دهید، محقق کنید و واژه های دیگری را برپایه آن بسازید که مانند پاستی که به جای نوستالژیک بکار می رود.

اما هنگامی که واژه نوستالژی را پذیرفتید، چون واژه مانند هر "وام واژه " دیگر در کالبدها و هنجارهای زبان فارسی نمی گنجد، مطمئنا واژه های هم خانواده آن را هم باید بکار ببرید؛ مانند نوستالژیک. در مثال دیگر هنگامی که واژه تکنولوژی را پذیرفتید باید به ناچار تکنسین، تکنوکار و واژه هایی از این دست را در زمان به کار ببرید و این انبوه واژگان بیگانه بی گمان و به ناچار به زبان آسیب می رساند؛ به ویژه به زبانی مانند زبان پارسی که بسیار پیشرفته، پویا، خوش آهنگ، نرم و همراه است؛ این ها روش هایی است که می توان در یافتن واژه های پارسی برای "وام واژه ها " بکار گرفت.

از نگاهی فراخ می توان گفت که تلاش برای حفظ زبان و ادبیات فارسی صورت گرفته است. در سنجش با گذشتگان سالیان دور و نزدیک این تلاش کمتر بوده است، اما خوشبختانه چند سالی است که ایرانیان فرهیخته، دانش آموخته و حتی توده های مردم اندک اندک به این باور رسیده اند که باید از واژه های ناب پارسی بیشتر بهره ببرند. از همین رو است که امید می رود این باور و دیدگاه هر چه بیش بگسترد و ژرفا بیابد.

بی گمان یکی از خواستگاه های این "وام واژه ها " که اندک اندک در زبان پارسی رواج یافته اند، برگردان های خام و شتاب زده از زبان های بیگانه بوده است و هنوز هم ادامه دارد.

برگردان نثر، کار آسان و زود انجام نیست و کسی که متنی را از زبان دیگر به پارسی بر می گرداند، به ویژه اگر متنی ادبی و هنری باشد، باید افزون بر اینکه هر دو زبان را یعنی زبان نخستین و دومین را به نیکی بشناسد، باید با فرهنگ و ادب این زبان ها هم آشنایی داشته باشد و در زبان بومی خود نیز نویسنده و آفرینشگر باشد وگرنه متنی که سرانجام به دست می آید متن بهینه و برازنده نخواهد بود.

بسیاری از برگردان ها به گونه ای است که "وام واژه "ها در آنها بی آنکه به راستی به پارسی برگردان شود، کاربرد یافته اند؛ این "وام واژه " ها اندک اندک در پی این برگردان های خام و شتابزده می توانند به زبان پایه پارسی که زبان فراگیر و روزانه ایرانیان و زبان رسانه ها است، راه یابد و نتیجه آسیب شناختی در این ترجمه ها نمودی بیشتر دارد.

بنیاد کار این است که ایرانیان باور کنند که می باید ایران بمانند و ایرانی بودن و ایرانی ماندن در چشم آنان، پرسمان همواره زندگانی‌شان شود و اگر این باور در ایرانی باشد، نمودها و کارکردهای بیرونی و رفتار شناختی خواهد یافت که یکی از آنها کوشیدن در پاسداشت زبان پارسی از گزند آسیب و زیان است. بنابراین اگر این گونه باشد ایرانیان به آسانی تن بدان دَر نخواهند داد که هر واژه ای را از هر جایی بستانند و زبان را با آن بیاویزند واگر این پروا در کار ما نباشد، بیم آن می رود که زبان پارسی که یکی از فرهنگی ترین، هنری ترین و ادبی ترین زبان های جهان است، سرانجام به تالابی از واژه ها دگرگون شود که هیچ پیوند ساختاری با یک دیگر ندارد.

منبع: هفته نامه طراوت استان چهارمحال و بختیاری