انتخاب و انتصاب از دیدگاه رهبر انقلاب

گروه سیاسی: در یادداشت پیش رو که به قلم فرزاد جهانبین* نگاشته شده، نگارنده به بازبینی دیدگاههای مقام معظم رهبری که در کتاب ولایت و حکومت، نشر صهبا در خصوص مساله انتخاب و انتصاب آمده است پرداخته و آورده است: قبول مردم و پذیرش مردم شرط در حاکمیت است...رهبر، ان مجتهد عادل مدیر مدبر صاحب بصیرتی است که مردم او را شناخته باشند و به او گرایش پیدا کنند و رو بیاورند اگر مردم چنین کسی را نشناختند خبرگان امت جستجو می کنند چنین کسی را به مردم معرفی می کنند.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته به شرح زیر است:

مقام معظم رهبری در دیدار با ائمه جمعه با تاکید بر نقش انتخابات فرمودند: وجود انتخابات، هم در جوّ داخلی یک احساس استقلال و هویّتی به مردم میدهد و احساس میکنند که همه‌چیز مال خودشان است. واقع قضیّه هم همین است؛ صاحب مملکت مردمند و خودشان تصمیم میگیرند ، خودشان اقدام میکنند."به همین مناسبت به بازبینی دیدگاههای ایشان که در کتاب ولایت و حکومت، نشر صهبا در خصوص مساله انتخاب و انتصاب آمده است می پردازیم.
از نظر رهبری نقش مردم در حکومت در دو دوره متفاوت است :1- دوره نبوت و امامت در این دوره مردم در تعیین حاکم نقشی ندارند مردم چه بدانند ،چه ندانند،چه بخواهند ،چه نخواهند ،پیغمبر و امام ، پیشوای جامعه است ،رهبر و حاکم مردم است البته اگر مردم دانستند و پذیرفتند این حاکمیت حقیقی و این حاکمیت حقوقی جنبه واقعی هم پیدا می کند(14/5/1362)

2- دوره ای که حاکم معین نشده یا حاکم معین شده مورد قبول واقع نشده است. در این دوران انجائی که یک شخص معین بعنوان حاکم از طرف خدای متعال معین نشده است در اینجا حاکم دارای دو پایه و دو رکن است رکن اول امیخته بودن و اراسته بودن با ملاک ها و صفاتی که اسلام برای حاکم اسلامی معین کرده است مانند دانش ،تقوا،توانائی،تعهد و صفاتی که برای حاکم است ...رکن دوم مردم و پذیرش مردم است اگر مردم ان حاکمی را ، ان شخصی را که دارای ملاک های حکومت است نشناختند و او را بحکومت نپذیرفتند او حاکم نیست...پس قبول مردم و پذیرش مردم شرط در حاکمیت است...رهبر، ان مجتهد عادل مدیر مدبر صاحب بصیرتی است که مردم او را شناخته باشند و به او گرایش پیدا کنند و رو بیاورند اگر مردم چنین کسی را نشناختند خبرگان امت جستجو می کنند چنین کسی را به مردم معرفی می کنند باز در اینجا هم اولا خبرگان نمایندگان مردمند ثانیا خود مردم بعد از معرفی خبرگان او را می پذیرند بعد او می شود امام(14/5/1362)


به نظر رهبری در اسلام برای تعیین حاکم دو راه وجود دارد
1- انتصاب. انتصاب همان روش نصب الهی است نصب پیامبر یا نصب امام از این جهت که حکایت می کند از نصب خدا دارای اعتبار است.
2-انتخاب. انتخاب در یکی از دو جاست یکی در انجائی که نصب وجود ندارد مثل دوران غیبت ...و دیگر در انجائی است که اگر نصب هم هست به نصب عمل نشده است مثل دوران خلافت امیرالمومنین ...این هم یکی از انجاهایی است که انتخاب مردم نافذ است لذا امیرالمومنین استناد می کند برای اثبات خلافت خود به مراجعه مردم به قبول مردم ،به بیعت مردم،به اینکه مردم از او خواستند و از او تقاضا کردند و با او بیعت کردند به این چیزها استناد می کند اگر اینها حجت نبود ...به مردم نمی گفت شما بروید سراغ دیگری و دیگری را انتخاب کنید نمی گفت چون شما من را انتخاب کردید چون اصرار کردید من قبول می کنم. آن کس که این معیارها را دارد (عدل-آشنائی با اسلام) و از تقوا و صیانت نفس و دین داری کامل و اگاهی لازم برخوردارست ان وقت نوبت می رسد به قول ما اگر همین ادم را با همین معیارها مردم قبول نکردند باز هم مشروعیت ندارد (مجموعه مقالات سومین و چهارمین کنفرانس اندیشه اسلامی ،چاپ سازمان تبلیغات اسلامی،کنفرانس سوم ص33)
اگر مردم حکومتی را نخواهند این حکومت در واقع پایه مشروعیت خویش را از دست داده است 4/12/77 در جمع مدیران مسئول و سر دبیران نشریات دانشجوئی.

*دکتری مطالعات انقلاب اسلامی- دانشگاه معارف اسلامی /دانشجوی نمونه دانشگاه در دوره دکتری در سال تحصیلی ۸۶-۸۷.