فرهنگ در رسانه

آرمان/توليدات سينما ديگر چنگي به دل نمي‌زند

عمار تفتي گفت: در دهه 70 فيلم‌هايي كه مي‌ديدم برايم لذت بخش‌تر بود و گاهي دوست داشتم در فيلمي خاص بازي كنم، اما توليدات اخير سينما ديگر چنگي به دل نمي‌زند. عمار تفتي بازيگرجواني است كه در سن 11 سالگي با بازي در فيلم سينمايي«ايليا نقاش جوان» به كارگرداني ابوالحسن داودي وارد دنياي سينما شد. وي تجربه‌هاي ديگري به جز بازيگري در سينما همچون دستياري داشته است. او با بازي در چند سريال تلويزيوني همچون «زير زمين» براي مردم شناخته شد و بعد از آن نيز در چند فيلم سينمايي حضور پيدا كرد. آخرين فيلم سينمايي كه از وي بر پرده سينما‌ها نقش بست «مزار شريف» بود. عمار تفتي بازيگر فيلم سينمايي «مزار شريف» كه چندي پيش اكران آن در سينماهاي سراسر كشور به پايان رسيد، در گفت‌وگو با فارس، درباره اينكه چرا در طي سال‌هايي كه در سينما فعاليت داشته، كم‌تر در كارهاي شاخصي چون فيلمي كه در بالا به آن اشاره شد، بازي كرده است، گفت: ابتدا بايد بگويم فيلم سينمايي «مزار شريف» يك كار دولتي بود كه تكليفش روشن است و يك دستاورد و اتفاق ويژه سينمايي محسوب نمي‌شود، اما در مقوله مسائل فني و تكنيكي مي‌توان درباره اين فيلم صحبت كرد. وي در ادامه افزود: بايد بپذيريم در حوزه كارگرداني و بازيگري اتفاق ويژه‌اي در فيلم نمي‌افتد كه براي بنده بخواهد به عنوان نقطه عطفي در كارنامه كاري‌ام به حساب بيايد.

تفاوتي بين مديوم‌ها نمي‌گذارم

تفتي اظهار داشت: طي اين سال‌ها ساير توليدات سينما هم چندي به دل نمي‌زند، دوستان ما در سينما درگير فروش فيلم‌ها هستند، در حقيقت فضاي فعلي سينما، فضاي دلچسب و جذابي نيست. اساساً براي من به عنوان يك بازيگر مديوم‌هاي مختلف، تفاوتي ندارد. شخصا تفاوتي بين راديو، تلويزيون، تئاتر و سينما قائل نمي‌شوم؛ چراكه من يك بازيگرم و بايد بتوانم در هر مديومي كارم را به درستي انجام دهم. بازيگر فيلم سينمايي «جايي براي زندگي» در ادامه با اشاره به اينكه سينماي ما در حال حاضر شرايط ركود را سپري مي‌كند، گفت: درواقع توليدات ما در دهه 70 و 80 روند بسيار بهتري داشت. اين در شرايطي است كه توليدات فعلي آثار ويژه‌اي نيستند، در نظر داشته باشيد كه وقتي توليد سينماي ملي ما در سال 25 فيلم است، قطعاً دوستاني هستند كه در اين 25 فيلم حضور پيدا كنند. اگر توليدات سينما به 100 الي 105 فيلم در سال برسد، من هم خوشحال مي‌شوم كه نقشي در سينماي ايران داشته باشم.

فيلم دولتي تكليفش باخودش معلوم است

تفتي در پاسخ به اين پرسش كه آيا يك فيلم دولتي نمي‌تواند در بخش‌هاي مختلفي چون بازيگري يا كارگرداني بدرخشد، گفت: فيلم دولتي يك داستاني دارد كه سفارش‌دهنده، تهيه‌كننده يا ارگان دولتي است كه مي‌خواهد سرمايه اين فيلم را تقبل كند، به همين منظور تقاضاهايي دارد كه بايد برآورده شود، از طرفي موضوع فيلم چون «مزار شريف» كه سياسي بوده و به داستان بين ايران و طالبان مي‌پردازد، از اتفاقي سخن مي‌گويد كه ممكن بود به جنگ بزرگي تبديل شود. اين بازيگر در ادامه گفت: از زماني كه در بازيگري شناخته شده‌ام و توسط دوستان جدي گرفته شده‌ام كه به من پيشنهاد همكاري دادند، تقريباً از سال 85 يا 86 بود كه به اين جايگاه رسيدم و از آن زمان به بعد هم در سينما شاهد اتفاق ويژه و شاخصي نبودم. تنها به چند كار مي‌توان بسنده كرد كه يكي از آنها فيلمي است كه اصغر فرهادي ساخته است، ساير آثار نيز معمولي هستند و چنگي به دل نمي‌زنند.

ديگر احساس دهه 70 را ندارم

او ادامه داد: در طي اين مدت شاهد نقش‌هايي نبودم كه دوست داشته باشم در آنها بازي كنم. اين احساس در دهه 70 با ديدن آثار سينمايي بيشتر در درونم شكل مي‌گرفت. با توجه به همه اين شرايط بايد بگويم در حال حاضر بازي خوب و تفاوت نگذاشتن بين مديوم‌ها برايم جدي‌تر است. تفتي در ادامه اظهار داشت: از كودكي تا به امروز تجربه‌هاي مختلفي در بخش‌هاي گوناگون سينما داشته‌ام، كل مجموعه يك وسيله است براي يك هدف ديگر، اينكه ما بخواهيم وسيله‌مان را ارتقا دهيم، مانند عوض كردن ماشين شخصي خودمان، درواقع اتفاق ويژه‌اي در شخصيت و رزومه ما با اين روند كاري نمي‌افتد و تنها ماشين‌مان بهتر مي‌شود. بازيگر فيلم سينمايي «خواب زمستاني» گفت: در مجموع براي اينكه اتفاق بهتري در رزومه كاري‌ام بيفتد، سعي مي‌كنم صبور باشم و همواره بايد اتفاقات مختلفي دست به دست هم دهد تا يك لحظه ويژه در كارنامه يك بازيگر به وجود بيايد. وي درباره زمان‌هايي كه بيكار است، گفت: عكاسي مي‌كنم، اما اينكه من عكس مي‌گيرم و اتفاقاً خوب هم مي‌گيرم، مساله‌اي نيست كه بخواهم آن را رسانه‌اي كنم يا نمايشگاهي بگذارم تا خودم را به ديگران معرفي كنم. به‌دليل اينكه من عكاس نيستم، يا لااقل حرفه‌اي كه انتخاب كرده‌ام، عكاسي نيست. اين بازيگر در ادامه افزود: در طي اين سال‌ها و با توجه به سن و سالم نيازي به اين ندارم كه بخواهم با اين كارها خودم را مطرح كنم. در همين حد مطرح بودن و معروفيت برايم كفايت مي‌كند و درواقع در همين اندازه برايم دست‌وپاگير بوده است.

آرمان/گفت‌وگو با صفاریان‌پور درباره «چرخ»

جعبه فرهنگی به ماهیتش نزدیک می‌شود

تهیه‌کننده برنامه «چرخ» بیان کرد: سازمان صداوسیما در حال حاضر با تعداد کم ولی انرژی بیشتر برنامه‌سازی می‌کند و این باعث می‌شود تا تلویزیون به ماهیت اصلی خودش که یک جعبه فرهنگی است، نزدیک‌تر شود.

سیاوش صفاریان‌پور در گفت‌وگو با ایسنا درباره عملکرد صداوسیما در یک سال گذشته با توجه به تغییر مدیریت‌ها، به بیان این مطلب پرداخت که اصلی‌ترین اتفاقی که در دوران ریاست سید عزت‌ا... ضرغامی افتاد، تکثیر شبکه‌های تلویزیونی و بزرگ شدن مجموعه سازمان صداوسیما بود‌. در آن زمان کنترل تلویزیون دیگر تنها منتهی به پنج شماره نمی‌شد‌. به دنبال این ماجرا هزینه‌های تلویزیون نیز افزایش پیدا کرد و منجر به محدودیت کیفی در برنامه‌سازی شد.او با بیان اینکه در آن زمان متناسب با رشد شبکه‌های تلویزیونی، رشد برنامه‌سازی نداشتیم، خاطرنشان کرد: به نظر من اصلی‌ترین تمایزی که بین دوره‌های مدیریتی صداوسیما وجود دارد، دوران زایش شبکه‌ای است که منجر به بی‌نشاطی برنامه‌های تلویزیونی شد. به همین خاطر اصلی‌ترین اتفاقی که در یک سال گذشته اتفاق افتاده، این بوده است که علی‌رغم ازدیاد شبکه‌های تلویزیونی در دوره قبلی، برنامه‌های تلویزیونی روز به روز چابک‌تر می‌شوند.صفاریان‌پور خاطرنشان کرد: در حال حاضر سازندگان برنامه‌های تلویزیونی آرام‌تر از گذشته مسیر برنامه‌سازی‌شان‌ را طی می‌کنند و نظارت دقیق‌تری بر روی شیوه برنامه‌سازی وجود دارد‌. به این معنی که ما برنامه‌سازان، پیوسته بازخوردهایی را نه تنها از طرف مردم، بلکه از طرف مدیران شبکه‌ها نیز‌ دریافت می‌کنیم که این اتفاق بسیار خوبی است.تهیه‌کننده و مجری برنامه «چرخ» با اشاره به شبکه چهار و ساختار برنامه‌سازی آن در طول یک سال گذشته، اظهار کرد: می‌توانم بگویم که در این شبکه چابکی و تحرک، بسیار زیادتر شده است؛ به طوری که من تاکنون در طول دوران کاری‌ام این شبکه را تا این حد متحرک ندیده بودم. به همین خاطر با قطعیت می‌توانم بگویم که شبکه چهار از حالت خاموش خود درآمده و تبدیل به یک شبکه پویا شده است.صفاریان‌پور در ادامه با اشاره به برنامه «چرخ» که مدتی است از شبکه چهار سیما پخش می‌شود، افزود: این برنامه، یک برنامه علمی عمومی است که هدف آن ترویج علم و اطلاع رسانی از وضعیت علمی ایران و جهان است و سعی می کند تا به رویدادهای علمی مهم و مرزهای دانش بپردازد.او با بیان اینکه تلاش می‌کنیم تا وقایع علمی به زبان عمومی جامع مطرح شود، اظهار کرد: البته باید بین زبان عمومی جامعه و زبان عامه تفاوت قائل شویم. باید این نکته را در نظر داشت که زبان عمومی به این معنی است که آدم‌های مختلف با گرایش‌های گوناگون تحصیلی بتوانند راجع به یک موضوع واحد صحبت کنند. هدف اصلی و اول این برنامه ترویج علم است که به نوعی شامل تحلیل و بررسی تازه‌ترین‌ اخبارحوزه دانش و فرهنگ که در حال وقوع هستند، می‌شود.این تهیه‌کننده تلویزیون درباره تفاوت برنامه «چرخ» با سایر برنامه‌هایی که پیشتر در حوزه علم و دانش ساخته است‌، خاطرنشان کرد: شاید اصلی‌ترین نکته و تمایزی که بین این برنامه و برنامه‌های قبلی مثل «کندو» وجود دارد،‌ تنها تازگی این برنامه باشد‌. برنامه‌های قبلی بیشتر گفت‌وگو محور بودند، اما در این برنامه تلاش کردیم مطالب را خیلی خلاصه‌تر و با ریتم سریع‌تری در اختیار مخاطبان قرار دهیم.

ابتکار/بررسی سهم دانشجویان در سینمای ایران به بهانه روز دانشجو؛

دانشگاه؛ نور...صدا...حرکت!

گروه ادب و هنر- احمد جهان بین: شانزده آذر روز بزرگداشت دانشجو است، به همین مناسبت به سراغ فیلم هایی رفته ایم که کاراکترها و سوژه اصلی فیلم حول این محور می‌چرخد. در این زمینه فیلم‌های زیادی وجود دارند هر چند فیلم بسیار تاثیرگذار و ماندگاری که صرفا سوژه‌ای دانشجویی داشته باشد در سینمای مان نداریم اما فیلم‌های زیادی هستند که با پرداختن به زوایایی از زندگی و شخصیت‌های دانشجویی در سینمای ما خوش درخشیده اند.احمدرضا درویش، پرویز شهبازی، تهمینه میلانی‌، عزیزالله حمیدنژاد‌، داریوش مهرجویی‌، کمال تبریزی، مسعود کیمیایی، محمدرضا هنرمند، فریدون جیرانی، رضا درمیشیان و ... از جمله کارگردان‌هایی هستند که در فیلم‌هایشان به دانشجویان پرداخته‌اند.

«متولد ماه مهر»، «دربند»، «دوزن»، «دلشکسته»، «آناهیتا»، «اعترض»، «عصبانی نیستم»، «طعم شیرین خیال»، «پایان‌نامه»، «دیدار»، «پری»، «نفس عمیق»، «محیا» و «شام آخر» از جمله این آثار هستند که یک یا چند شخصیت اصلی فیلم در کاراکتر یک دانشجو قرار داده شده و داستان را پیش می‌برند.

تغییر چهره زن با چاشنی دانشجویی

در فیلم «دوزن»، تهمینه میلانی دو کاراکتر اصلی‌ فیلمش را با بازی نیکی کریمی و مریلا زارعی در قالب دو دانشجو نشان می‌دهد. فرشته و رویا دو دوست قدیمی‌اند. رویا از خانواده پولداری است. فرشته برای رسیدن به هدفش، ادامه درس در دانشگاه و کمک به خانواده، تن به ازدواجی ناخواسته با احمد می‌دهد و ...تهمینه میلانی در گفتگو با خبرنگار ابتکار پیرامون فیلم دوزن و استفاده از شخصیت دانشجو در این فیلم اظهار کرد: هدف من از انتخاب کاراکتر دانشجو برای دو شخصیت اصلی این فیلم و همینطور سایر فیلم‌هایم که در آن‌ها از شخصیت‌های دانشجو استفاده کرده‌ام، نشان دادن وجهه آگاهی بخشی و علم آموزی و تلاش برای تغییر چهره زن ایرانی از یک فضای سنتی به شخصیتی مدرن بود. عنصر آگاهی برای یک زن در فیلم‌های من از درجه اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که معتقدم یک زن آگاه می‌تواند هم برای خود هم برای زوج و مرد مقابلش و هم برای اجتماع کنونی مفیدتر باشد. مطمئنا با این روند رشد و فزونی علم و تکنولوژی وجود زن و مادری با سواد و آگاه برای تربیت فرزندانی امروزی مفیدتر است. کارگردان «بچه‌های طلاق» با اشاره به نقش زنان در سینمای ایران بیان کرد: تلاش من در فیلم هایم بر این اساس استوار بوده تا از نقشی که متاسفانه در گذشته برای زن درسینما ساخته شده بود کمی فاصله بگیرم و زن در سینما به غیر از معشوقه و رقاص و مادر و نقش‌های فرعی دیگر به یک سطحی از تاثیرگذاری برسد ونقش‌های دیگری را به خود ببیند. در این راه استفاده از کاراکتر دانشجو که به بعد آگاهی و علم آموزی فرد می‌پردازد بهترین راه بود. طبیعتا یک زن پزشک، معلم، وکیل و... الگوی مناسبتری برای رشد و تعالی زنان جامعه است. من به تاثیر سینما بر رشد فرهنگی جامعه اعتقاد دارم و مطمئن هستم این فعالیت‌ها در بهبود شرایط کاری و زندگی زنان جامعه ما تاثیرگذار بوده، همین که زمانی وجود کارگردان زن در سینما کار شاقی بود و کسانی مثل خانم بنی اعتماد، خانم درخشنده و بنده این تابو را شکستند و اکنون شاهد حضور زنان جوان فیلمساز خوبی در سینمای مان هستیم خود دلیل روشنی بر این تاثیرگذاری است.این کارگردان با اشاره به شخصیت فیلم «دیگه چه خبر» گفت: در این فیلم شخصیت دختر دانشجو یک فرد منتقد است که بسیاری از مناسبات کهنه و سنتی جامعه و محیط دانشگاه را به نقد می‌کشد و حتی اخراج می‌شود ولی در ادامه واکنش محیط نسبت به این عمل مثبت است و به دانشگاه بر می‌گردد؛ یعنی در واقع تلاش شده تا در این فیلم شخصیت یک دانشجو مورد کنکاش قرار بگیرد.به دلیل این که فرد در سنی دانشجو می‌شود که هنوز درگیر بسیاری از مسائل و مشکلات نشده است و حقایق را شفاف تر و بدون ملاحظات محافظه کارانه می‌بیند و نگاهی جسورانه تر به مسائل دارد؛ پس، از این منظر می‌توان دانشجو را یک عنصر شفاف و زلال که به واسطه شور و نشاط جوانی و پویایی و جویایی که دارد دنبال ایده آل‌ها و بهبود شرایط جامعه است و این می‌تواند امتیاز بسیار مثبتی باشد که نباید از آن غافل بود. میلانی در پایان با اشاره به وفور شخصیت‌های دانشجو در فیلم هایش به ادامه این روند تاکید کرد و گفت: معتقدم که حضور زن در جامعه امروز منوط به پذیرش نقش تازه است که به جهت تغییر مناسبات اجتماعی و رشد فرهنگ و تکنولوژی که اتفاق افتاده است بادی این نقش تازه و بروز شود. یک مادر باسواد بهتر می‌تواند فرزندش را درجامعه امروز تربیت کند، یک زن باسواد و آگاه در شکل گیری و تداوم یک رابطه دوقطبی عاشقانه برای زوج آینده‌اش بهتر می‌تواند عمل کند. و در نتیجه همه این‌ها به رشد فرهنگ عمومی جامعه و از بین رفتن ناهنجاری‌ها کمک می‌کند کاری که من فیلمساز سعی می‌کنم با مدیوم سینما که کار و تخصصم است آن را انجام دهم. پس مطمئنا من این مسیر را ادامه می‌دهم و کاراکتردانشجو را به عنوان یک عنصر شفاف،منتقد و آگاه در تعالی جامعه لازم و ضروری می‌دانم مشروط به این که از قوه جوانی و شور و نشاطش برای نقد مفید و کمک به بهبود فرهنگ جامعه استفاده کند.

ماه مهر، ماه کلاس و دانشگاه

احمدرضا درویش در فیلم «متولد ماه مهر» که بخشی از آن در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی فیلمبرداری شده است، بستر اصلی داستان را در دانشگاه روایت می‌کند.این فیلم با بازی محمدرضا فروتن و میترا حجار درباره مهتاب، دختر دانشجویی است که در رشته جامعه‌شناسی تحصیل می‌کند. ارتباط عاطفی مهتاب با دانیال، همکلاسی‌اش، مخالفت پدر مستبدش با ازدواج آنها و مساله جداسازی دختران از پسران در دانشگاه، بستر اصلی داستان را شکل می‌دهد.مسعود کیمیایی در فیلم «اعتراض»، بخشی از داستانش را با اعتراضات دانشجویی پیش می‌برد. در این فیلم، شخصیت یوسف با بازی پولاد کیمیایی در جریان تظاهرات دانشجویی بر اثر ضرباتی که به سرش وارد آمده دچار اختلال روانی شده است.عزیزالله حمیدنژاد هم در فیلم «آناهیتا» با بازی میترا حجار، شهاب حسینی و نرگس محمدی داستان را توسط دانشجویان پیش برده است. خورشید و مهرناز دو دانشجوی رشته شیمی هستند که در ساختمانی متروک، آزمایشگاهی دایر و در آنجا تحقیقاتشان را روی کریستال‌های مولکول آب آغاز کرده‌اند. پس از مدتی و در جریان این تحقیق، مهرناز به طور مرموزی در آزمایشگاه کشته می‌شود. خورشید که در اثر این حادثه ضربه روحی سختی خورده، می‌کوشد با آزمایش‌های خاص ابداعی‌اش، به راز این جنایت پی ببرد.فیلم اکران‌نشده «عصبانی نیستم» با بازی نوید محمدزاده و باران کوثری داستان نوید، دانشجوی ستاره‌دار و اخراجی است که برای فراهم‌آوردن حداقل شرایط زندگی در رویارویی با بی‌اخلاقی‌های جامعه با خود تمرین می‌کند تا «عصبانی» نباشد و در تلاش است تا دختر مورد علاقه‌اش «ستاره» را از دست ندهد.کمال تبریزی در «طعم شیرین خیال» داستان فیلمش را توسط دختری دانشجو به نام «شیرین» با بازی نازنین بیاتی روایت می‌کند که استادش «دکتر رازیانی» با بازی شهاب حسینی به شدت تعصب و تعلق خاطر نسبت به محیط زیست دارد و در یکی از سفرهای دانشجویی علمی صحرایی، به او ابراز علاقه می‌کند.«نفس عمیق» به کارگردانی پرویز شهبازی یکی از کاراکترهای فیلمش با نام کامران را با بازی منصور شهبازی، دانشجو قرار داده است. او زندگی مرفه و خوبی دارد و جزو دانشجویان ممتاز است اما در مقطعی از زندگی‌اش دچار ناامیدی مطلق شده و لب به غذا نمی‌زند و شب‌ها هم نمی‌خوابد.شهبازی در «دربند» هم سراغ دانشجویان رفته است. نازنین با بازی نازنین بیاتی دانشجوی شهرستانی ترم یک مجبور است در تهران به دنبال خانه بگردد. او مجبور می‌شود با دختری به نام سحر با بازی پگاه آهنگرانی همخانه شود. سحر در یک فروشگاه کار می‌کند اما این هم‌نشینی اتفاقاتی را رقم می‌زند.فیلم جنجالی «پایان‌نامه» ساخته حامد کلاهداری با بازی حامد کمیلی، بهاره افشاری، چکامه چمن‌ماه و کامران تفتی نیز درباره چهار دانشجو است که برای رساندن پایان‌نامه به استاد، به طور ناخواسته درگیر ماجرایی پیچیده می‌شوند.داریوش مهرجویی هم سال‌ها پیش در«پری»، نیکی کریمی را در نقش یک دانشجو نشان می‌دهد. پری، دختری جوان و دانشجوی رشته ادبیات است که با خواندن کتاب سبز کوچکی درباره سلوک عارف گمنامی در قرن پنجم، دچار تحولات فکری می‌شود. کتاب به برادر بزرگ‌تر پری - اسد - تعلق دارد که در حادثه آتش‌سوزی کلبه‌اش درگذشته است. پری برادر دیگری نیز دارد که می‌کوشد او را از پریشانی برهاند.«شام آخر» فریدون جیرانی هم به ارتباط عاطفی یکی از دانشجویان با استادش می‌پردازد. میهن مشرقی استاد دانشکده معماری با بازی کتایون ریاحی پس از 26 سال زندگی با شوهرش به سبب ناسازگاری فکری و رفتاری با پادرمیانی دخترش ستاره از همسرش جدا می‌شود. سپس به خانه قدیمی پدری‌اش اسباب‌کشی می‌کند و با دختر و دایه‌اش آفاق زندگی تازه‌ای را آغاز می‌کند. زندگی تازه او با آمدن مانی معترف دانشجوی رشته معماری با بازی محمدرضا گلزار در هم می‌ریزد و ... .

ابتکار/گفت و