خانه ای با چراغ های روشن

گروه فرهنگ مقاومت: به کوچه که می رسم، تابلوهایی از عکس شهیدان روی دیوار است: علی اکبر، علی اصغر و محمدرضا اصغری ترکانی، برادرانی که در اوج جوانی جنگیدن و به دیدار حق رفتن را به زیستن در زمین ترجیح داده اند. چهره ها جوان است، در چشمشان ایمان می درخشد و نگاه ها رو به جای دیگری است، رو به دیاری دیگر. پارچه ای به دیوار است که بازگشت پیکر شهید علی اصغر را تبریک و تسلیت می گوید. آخرین درب کوچه برایم باز می شود، و به خانه مادر شهیدان می روم، خانه ای که به تازگی، بزرگ پدرشان را بدرقه کرده اند تا همنشین شهیدانش باشد. حاجیه خانوم شهربانو عباس آزاد، مادر این خانه است. با خوشرویی مرا به داخل دعوت می کند. خانه ساده است، ساده و بی ریا، اما پر از روح زندگی، پر از حس عجیب جاودانگی، پر از نفس های حقیقت طلب. به در و دیوار عکس های زیادی است از شهیدان، و فرزندانشان. از کودکی ها، از کنار هم بودن ها، از جنگ ... و از داغی که به جان خریدارش شدند. حاجیه خانوم با آن چادر سفیدش چقدر دوست داشتنی است، وقتی که صبر از چهره اش می بارد و مرا یاد آن آیه هایی می اندازد که صابران را بشارت می دهد. بعد از اندکی تعارف و احوال پرسی، شروع به صحبت می کنیم. در خانه پسر دیگر خانواده و دخترها و نوه ها نیز حضور دارند.

به گزارش بولتن نیوز، شهربانو عباس آزاد مادر شهیدان اصغری ترکانی، از خودش می گوید: «من در کن سولقان به دنیا آمدم و بزرگ شدم، در 15 سالگی ازدواج کردم و در 16 سالگی اولین فرزندم به دنیا آمد، ما 9 خواهر و 2 برادر بودیم، و من هم 9 پسر و 2 دختر دارم، که یکی از آنها در کودکی فوت کرد، و سه پسرم در جنگ شهید شدند».

چه زمانی پسر ها به جبهه رفتند؟

(خانم عباس آزاد می گوید: «پسرم بهتر می داند». فرزند دهم خانواده، ابوالفضل اصغری است، که برای من توضیح می دهد): برادر ها از اوایل جنگ جبهه بودند، آقا رضای ما سه سال بعد از حضور در جبهه به شهادت رسیدند، برج 12 سال 62 در جزیره مجنون، و آقا علی اصغر 10 روز بعد از آقا رضا به شهادت رسیدند، در مراسم هفتم خبر به ما رسید، ولی چون در طلاییه و در خاک عراق بودند شناسایی ایشان طول کشید. ایشان جزء پایه گزاران سپاه پاسداران کشور بودند و همراه سه نفر دیگر یک پایگاه در اسلام شهر درست کردند که اسمش را گذاشته بودند سپاه پاسداران. البته فرمانده عقیدتی سیاسی در یگان خود در جنگ هم بودند. اکبر آقا هم سال 65 به شهادت رسیدند. ایشان چون روحانی بودند کمتر در جبهه حضور داشتند، درس طلبگی می خواندند و درس می دادند، اما در مدت کوتاهی بعد از رفتن به جبهه حدود 13 روز بعد در دهم ماه مبارک رمضان شهید شدند.

در چه سنی و به چه نحوی شهید شدند؟

آقا محمد رضا در جبهه آرپیجی می زدند، 18 سالشان بود، خمپاره ای به پشت سرشان می خورد و به شهادت می رسند. بعد از شهادت پیکرشان در باتلاقی افتاد، حدود دو هفته بعد توانستند پیکرشان را برای ما بیاورند و تنها شهید ما بودند که پیکرشان را دیدم، شب هفتم ایشان هم خبر شهادت اصغر آقا آمد. پیکر اصغر آقا را که همین ماه پیش آوردند، کنار جمجمه سرشان خالی بود، بعضی ها می گویند به سرشان تیر خورده، و بعضی ها می گویند ترکش بوده که در نهایت موجب شهادت ایشان می شود. ایشان 20 سالشان بود و زن و یک فرزند پسر داشتند که طبق وصیت خودشان اسم پسرشان را هم گذاشتیم علی اصغر. اکبر آقا در 24 سالگی شهید شدند، همسر و دو فرزند پسر و دختر داشتند، می گویند در بین عملیاتی گردانشان از بین می رود، گروهان کمی مانده بودند که همه دچار استرس و ترس شده بودند، فرمانده گروهان از اکبر آقا درخواست می کند که بچه ها را آرام کند، چون هم محاصره شده بودند، هم راهشان از مین پوشیده شده بود، و در همین اثنا از بچه ها می خواهد تعدادی برای خنثی کردن مین ها و باز کردن معابر داوطلب شوند، تا سایرین عقب نشینی کنند. می گویند اکبر آقا در حال نماز بودند که بعد از نماز عمامه و ردا و عبا را در می آورند، و به گروهان می گویند من می روم کربلا اگر کسی با من می آید بسم الله. فرمانده بعدها تعریف می کند که تا آن لحظه کسی داوطلب نشده بود، اما بعد از حرف حاج اکبر (که به حاج آقا تهرانی معروف بودند)، همه برخواستند و باید جلوی نیروها را می گرفتیم. اولین نفر آقا اکبر بود که با داوطلب شدنشان چند مین منفجر شد، و چیزی از پیکرشان نماند. تنها ساک و وسایل شان را برای ما آوردند.

آقا علی اصغر مفقود الاثر بودند، مطمئن بودید شهید شدند؟ خانواده انتظار بازگشت نداشتند؟

پدرمان خدا بیامرز بیتابی می کردند، نمی خواستند قبول کنند که ایشان شهید شده، تا اینکه از پایگاه اسلام شهر به ما زنگ زدند، من به اتفاق پدر و مادر به آنجا رفتیم، فیلمی را از پیکر های شهید در خاک بصره به ما نشان دادند، که مادرم در بین آنها پسرشان را شناسایی کردند. ولی باز هم پدرمان قبول نکرد. پدرمان در بازگشت به منزل، دو سه شبی در اتاقی ناله و زاری می کردند. بعد از 3 روز از اتاق بیرون آمدند، خندیدند و گفتند علی اصغر من شهید شده، خودش به خواب من آمده و گفته من شهید شدم و جایم خوب است، خودتان را اذیت نکنید. و پدرمان واقعیت را قبول کرد. بعد از 31 سال پیکرشان آمد، که ما فکر می کنیم این مدت خواست خود شهید بوده. همراه ایشان انگشترشان، چند دانه تسبیح و سربند لبیک یا خمینی و پلاکشان بود. در جستجویی قبر دسته جمعی را پیدا کرده بودند که 82 شهید در آن بودند و تنها دو پیکر پلاک داشتند که یکی اصغر آقا بودند و دیگری از شهدای تاکستان قزوین. به گفته فرمانده گروه تفحص، عراقی ها پلاک های شهدا را بر می داشتند، و این دو شهید چون در انتهای قبر دسته جمعی بودند، عراقی ها پلاک هایشان را پیدا نکردند. اصغر آقا حالت های به خصوصی داشتند، مقید بودند به ولایت مداری، و مخصوصا برپا داشتن نماز جماعت و نماز اول وقت. پدرمان وابستگی شدیدی به اصغر آقا داشتند، و زمانی که پیکر ایشان آمد پدر ابراز ناراحتی کردند و این را به دوستان گروه تفحص گفتند که شما نباید پیکر شهید را از قبر بیرون می آوردید. اما برادر بزرگمان گفت یک قسمتی از این تصمیم به ما مربوط می شود، اما بخش دیگری مربوط به این است که مردم بر اثر فشار های اقتصادی از ولایت دور شدند و ساده از کنار مسائل رد می شوند، باید این اتفاق را به فال نیک گرفت. پیکر اصغر آقا که آمد، پدر در الموت قزوین بودند، ما برای خبر دادن به پدر حرکت کردیم که به ما اطلاع دادند که پیکر هم به دنبال شما به الموت می آید. اصغر آقا قم زندگی می کردند، و هر وقت به تهران می آمدند قبل از هر کاری به دست بوسی و ادای احترام به پدر و مادر می آمدند. و انگار خود ایشان باز هم می خواستند اول از همه نزد پدرم بیایند.

پیکر شهید اصغر آقا را کجا به خاک سپردید؟ مراسم تشییع چگونه بود؟

اکبر آقا و محمدرضا وصیت کرده بودند در بهشت زهرا دفن شوند، اما بنا به وصیت شهید آقا اصغر، ایشان را در کن به خاک سپردیم. پیکر اصغر آقا در تمام روستاهای قزوین برده شد و جمعیت بسیار زیادی برای استقبال و تشییع ایشان آمدند. بعد به تهران آمدند، و جمعیت انقدر زیاد بود، که انگار زمان جنگ بود، زمانی که تمام مردم با دلبستگی ها و دلتنگی ها به پا بوس پیکر شهدا می رفتند. شهید، مال مردم است و ما فقط نشانه ای از خویشاوندی داریم. مراسم تشییع با تشریفات بسیار انجام شد. نکته بسیار جالب و عجیب این بود که در آرامگاه کن، جای خالی پیدا نمی شد، آنجا آرامگاه شهدای بسیار و خانواده های شهداست. جایی برای اصغر آقا پیدا نمی کردیم. قسمتی هم هست که برای عموم است، تصمیم بر این شد که ایشان را روی قبر پدربزرگشان دفن کنند، اما مادر مخالفت کردند. شب قبل از تشییع، شخص متولی امام زاده، حاج علی جان، بسیار ناراحت بود که نتوانسته بود جایی برای شهید پیدا کند، تا صبح بنرها را نصب کردیم که ساعت 7 صبح حاج علی خان، تا ما را دید بسیار خوشحال به سمت ما آمد و گفت جای شهید را پیدا کردم! قبل از نماز صبح آقایی را به خواب دیدم که گفت جای این شهید همان جایی است که همیشه می نشینی. آنجا دقیقا به قاعده یک قبر خالی بود، جایی که در طول سال ها از دید همه پنهان مانده بود، و انگار دقیقا برای اصغر آقا اختصاص داده شده بود. 31 سال پیش که خبر شهادت ایشان را گرفتیم عکس اصغر آقا را به داخل امام زاده بردیم و دقیقا در همان مکان به دیوار زدیم، آن زمان مادربزرگ شهید، گفته بودند که اگر اصغرم برگشت اینجا دفنش کنید، که بعد از 31 سال به وصیت ایشان هم عمل شد. ما همه این ها را نشانه می بینیم.

پدر شهدا چند روز بعد از مراسم تشییع پیکر شهید علی اصغر فوت کردند؟

(مادر شهید می گوید:) همسرم همان روز بعد از تشییع پسرم اصغر، از من حلالیت خواستند، با گریه گفتند من را حلال کن، گفتم حلالت باشد، برای ما کم نگذاشتید. می دانستند که می روند، تا حالا منتظر اصغر بودند و دیگر در این دنیا کاری نداشتند. از قبل سه کفن خریده بودند، و آماده رفتن بودند. بعد از مراسم اصغر آقا فورا به الموت برگشتند، می گفتند خیلی کار عقب افتاده دارند و وقت ندارند، ایشان هیچ عارضه ی جسمی نداشتند، کاملا سالم بودند، از سن 6 سالگی کار کردند تا صبح روزی که فوت کردند هم رفته بودند برای آبیاری. ایشان عاشق نماز ابوالفضل بودند و مرتب این نماز را می خواندند. این ها نشانه ای بود که اصغر آقا آمد تا پدرش را با تشریفات خاصی ببرد. حدود 2 هفته بعد از تشییع جنازه شهید اصغر، پیکر پدرش را تشییع کردیم. ما هیچ برنامه ریزی برای تشییع پیکر اصغر آقا و پدرشان انجام ندادیم، خود شهید همه کارها را انجام داد. همه چیز درست پیش رفت. هیچ کدام از اعضا خانواده دخالتی در مراسم نداشتند، همه فقط به عزاداری خود رسیدند، انگار یک دست غیبی همه را مدیریت می کرد.

وقتی پیکر شهید علی اصغر را آوردند شما خوشحال شدید؟ چون گفتند پدرشان اول ناراحت بودند.

ما اصلا امیدی نداشتیم بچه مان بیاید، من همیشه می گفتم هدیه ای که در راه خدا دادم از خدا پس نمی گیرم. همین ماه رمضان، من را دعوت کردند برای جشن رمضان، که به نیت سه شهیدم سه پاکت برداشتم، یکی از آن بچه ها دختر یتیمی بود که آرزوی یخچال کرده بود، می گفت همیشه غذاهایشان یا تلخ است یا ترش است، ما برای آن ها یخچال بردیم، محل زندگیشان حدودا هزار متری حرم عبدالعظیم بود، آن طرف بزرگراه پشت کوره های آجرپزی، که اصلا جای زندگی بود. 8 خانواده در یک جای صد متری زندگی می کردند، سقف خانه ها چوب بود که با نمد و خار و خاشاک پوشیده بود، یک تلویزیون چهارده اینچ گوشه حیاط بود، موقع افطار که رسیدیم سفره ای پهن کرده بودند که روی آن برای هر نفر یک لیوان آب و یک چایی کمرنگ، یک دو خرما و یک تکه نان قرار داشت، می گفتند از این افطار تا افطار بعدی غذای ما همین است، بچه ها میخ صاف می کردند که کیلویی 750 می فروختند و می گفتند بزرگترینشان روزی 1 کیلو میخ می تواند صاف کند. دست بچه ها مثل سوهان شده بود. یخچال را که بردم به آن دختر گفتم آب سرد یخچال را که خوردی یاد سید الشهدا کن و شهدای ما را هم یاد کن. می گویند اگر آرزوی یتیمی را برآورده کنی حتما آرزوی شما هم برآورده می شود. بعد از آن، پسر من را هم آوردند. خیلی ها فکر می کنند جشن رمضان فیلم است اما اگر کسی برود واقعیت را می بیند.

شهدایتان وقتی به دیدار شما می آمدند از جنگ چه می گفتند؟

بچه ها وقتی برای دیدار ما از جنگ می آمدند چیزی از جنگ نمی گفتند، اصغر آقای من می گفت حرف جنگ را نباید به خانه بیاوریم. بعد از شهید شدن هر کدام ما تازه می فهمیدیم که چه می کردند. یکبار به اکبر آقا گفتم عکس پسر نوزادت را با خودت ببر، آنجا نگاهش کنی. ایشان گفت اگر عکس پسرم را ببرم که فورا باید برگردم، من می روم برای یک هدف بزرگتر، پسرم باشد امانت نزد شما. بچه ها با هدف بزرگی می رفتند. اکبر آقا همان زمان در 24 سالگی فقه و منطق تدریس می کردند. یک نفر می گفتند خواب دیدند که در تابوت اکبر آقا، علامه طباطبایی خوابیده است. تمام شهدا وقتی برای جنگ می رفتند، از دنیا کنده می شدند که می توانستند با آن شجاعت بجنگند. همه شهدا برای ما یکی هستند. در یک صف جنگیدند. حتی شهدایی که امروز در مرزها به شهادت می رسند با شهدای جنگ تحمیلی یکی هستند. یک بار برای پسرم مشکلی پیش آمد من به عکس شهدایم نگاه کردم و گفتم کار برادرتان را درست نکنید از شما رو بر می گردانم، دلم شکسته بود. همان فردا کار پسرم درست شد. این شهدا با ما در خانه اند، با ما زندگی می کنند، ما چشم بصیرت نداریم که آنها را ببینیم. (آقای اصغری اضافه می کند:) پدر هم که در الموت بودند، تنها زندگی می کردند. آنجا در بین باغ ها همه هم که با هم باشند می ترسند، یکبار به پدرم گفته بودند شما نمی ترسید تنهایی شب ها می روید برای آبیاری؟ یا تنها در خانه ای بدون قفل و امنیت زندگی می کنید؟ پدرم گفته بودند من تنها نیستم، با شهیدانم زندگی می کنم، آنها با منند، و از من محافظت می کنند.

در این سال ها از رفتار و رسیدگی دوستان و همرزمان و مسئولین راضی بودید؟

(خانم عباس آزاد می گوید:) شهدا مال ما نبودند، برای خدا رفتند، برای وطن و دینشان رفتند، من هیچ وقت انتظار نداشتم که کسی برای من کاری انجام دهد، ما راضی بودیم، با زن و بچه های شهدا در یک خانه زندگی می کردیم، سر یک سفره می نشستیم. (آقا ابوالفضل در ادامه می گوید:) پدرمان ممنوع کرده بود هر استفاده یا به ظن بعضی ها سو استفاده از امکاناتی که به خانواده شهدا می دادند. آن زمان بعد از شهادت برادر هایم، پدرم کارمند جزء بانک مرکزی بودند. درآمد آنچنانی نداشتند، اما خیلی دوست داشتند همه جا برای شهدایمان مراسم بگیرند، در تهران، قم، الموت مراسم گرفتند، که نیاز به یک سری هزینه داشت. پدر دچار بدهی شدند، مراجعه کردند به بنیاد و درخواست وام کردند، بنیاد گفته بود ما پول نداریم اما خانه خودتان را بفروشید، بدهی را بدهید ما به شما خانه می دهیم. به ما یک خانه دادند سال 67 در خیابان افریقا. بعد از 4 سال بنیاد گفت خانه را فروختیم یک خانه دیگر به شما می دهیم. یک خانه دیگر به ما دادند در خیابان کریم خان اما باز 2 سال دیگر گفتند باید جایتان را عوض کنید. خانه بعدی خیابان ستارخان بود. گفتند خانه 21 میلیون است که بابت هر شهید 3 میلیون کم می کنیم، بقیه اش را به ما بدهید. پدرمان بسیار ناراحت شدند، می گفتند بچه های شهید قیمت ندارند من فقط از شما وام خواسته بودم. برای ما هم ضرر تحصیلی بود هم ضرر مالی، و یک سری سوظن ها نسبت به ما بود. حرف مردم خیلی سنگین است، همین یک جمله که نونتان در روغن است ما را آتش می زد. ما نه امتیازی می خواستیم نه امتیاز خاصی به ما دادند. پدر ما نمی خواست شهدا را معامله کند، به آنها گفت کل مبلغ را بدون کم کردن هیچ مبلغی از حقوقشان بردارند. مادر ما خوشحال بود که فرزندانش برای شهادت می روند. هدف انقلابی آنها بسیار با ارزش تر از گرفتن چنین امتیاز هایی بود. اما خب بسیاری مسئولین سر می زدند. (خانم عباس آزاد ادامه می دهند:) هر سری می آمدند قرآن و لوح می آوردند، من ناراحت شدم، گفتم این قرآن ها باید خوانده شود، من قرآن بسیار دارم، نیاز به لوح هم نداریم. در خانه ما به روی شما باز است اما کسی چیزی نیاورد. کمک مادی که اصلا از طرف کسی نبود و نمی خواستیم هم که باشد. بسیاری برای جمع کردن عکس می آیند. (آقای اصغری می گویند:) حضرت آقا زمان ریاست جمهوری شان وقتی به خانه ما آمدند خیلی اصرار کردند که کمکی بکنند اما پدر قبول نکرد. ولی بعد از آن مقامات مسئول که می آمدند برای پر کردن رزومه شان بود. یکی دو نفر از مسئولین شهردار که همین سال 90 آمدند پیش ما، چند بار از ما خواستند اگر درخواستی داریم بگوییم. اما هرگز کاری به انجام نرسید. گفتند بیایید شهرداری، اما بعد مادر که تماس گرفتند هیچ پاسخی داده نشد. و ما هم پیگیری نکردیم. این دوستان فقط برای خودشان می آیند به خانواده شهدا سر می زنند که آلبوم عکسشان را پر کنند. (خانم عباس آزاد می گوید:) می خواهم به اینها بگویم اگر کاری از دستتان بر نمی آید نکنید، هر وقت خواستید بیایید در خانه ما به رویتان باز است، ما مهمان نوازیم، اما از ما نپرسید چه می خواهید، چون نمی توانید یا نمی خواهید انجام دهید.

نصیحت یا خواسته ای دارید که به ما بگویید؟

خواسته قلبی ما این است که هم خودمان هم عموم مردم، که اغلب آدم های بزرگی هستند، بتوانیم از این مسائل درس بگیریم، زندگی شهیدان را سرلوحه زندگی خودمان قرار بدهیم، بیشتر به خدا فکر کنیم، بیشتر به ولایت حضرت امیرالمومنین فکر کنیم، بیشتر انقلابمان را دوست داشته باشیم. ما در این یکی دو هفته گذشته این را به چشم دیدیم که مردم هنوز علائق قدیمی خودشان را در دل دارند. کمی دور شده اند. خدا کند که این شهدایی که پیدایشان می کنند و می آیند، اینها را در دل مردم زنده کند. بتوانیم حتی یکی از وصایای شهدا را عملی کنیم. همین پدر و مادر شهدا را خوشحال می کند. اگر شهدا رفتند شهید شدند برای هدفی رفتند، رفتند تا ایران و ایرانی بتواند سالم زندگی کند، مردم در همین حد بتوانند به انقلاب و به شهدا احترام بگذارند برای این عزیزان بس است. مسائل دنیوی کم و زیاد تمام می شود. همه رفتنی اند، پس خوب است که آدم بتواند به هم نوعانش خدمت کند. شهید دادن هنر نیست، شهید زیاد بوده، این هنر است که ما راهشان را برویم، ببینیم چه از ما می خواهند، در آن دنیا ما سربلند باشیم، بگوییم ما مادر و خواهر و برادر ایشان بودیم راهشان در راه خدا را ادامه دادیم.

***

نمی خواهم بیشتر از این مزاحم خانواده اصغری باشم، آقای اصغری می گویند حرف هایشان یک کتاب می شود، و اینها خلاصه ترین بخش مطلب بوده است. دست حاجیه خانوم را می بوسم و از خانه می روم. باز سر کوچه عکس شهیدان را می بینم که انگار لبخند زده اند. چه سعادتی است چنین ایمانی.

هستی دفتری – نخل هرمزگان