رونمایی یکی از صحیح‌ترین نسخ دیوان حافظ

گروه ادبیات، نشر و رسانه، حافظ‌شناسان مطرح ملی و بین المللی در برنامه روز (۱۸ اردیبهشت) این همایش از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی شیراز نظیر تخت جمشید و شاهچراغ دیدن کردند.

به گزارش بولتن نیوز، سومین روز همایش بین المللی حافظ در حالی شب ۱۷ اردیبهشت به پایان رسید که شهرام ناظری در این همایش برای حافظ‌شناسان مطرح ملی و بین‌المللی خواند.

طه هاشمی، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی در بخشی از سخنان خود در اختتامیه همایش حافظ در شیراز گفت: چگونه حافظ با همه ابهام‌ها و ایهام‌ها غرب را هم مسخر خود گردانده است؟ اگر چه در سال ۱۶۳۶ میلادی آندره دوریه برای اولین بار گلستان سعدی را به فرانسه ترجمه کرد و شهرت سعدی همه جا را فرا گرفت اما دوگوبینو مولف کتابه «سه سال در آسیا [» می‌گوید شهرت حافظ در اروپا بیش از سعدی و فردوسی است. پی تیرو دولاواله هم در نیمه اول قرن هفدهم در سفرنامه خود حافظ و چند غزل او را ترجمه کرده و آورده است.

وی افزود: ترجمه شعر حافظ دشوار‌تر از بقیه شاعران می‌نمود چرا که غزل حافظ دربرگیرنده همه ظرافت‌های لفظی و اندیشه و روحیه یک ملت است و چندان در یک زبان بیگانه نمی‌گنجد با این حال سرویلیام جونز در سال ۱۷۷۰ منتخباتی از دیوان حافظ را در پایان ترجمه کتاب نادرشاه به چاپ رسانید و در‌‌ همان سال کتب رویچکی گلچینی از غزل‌های حافظ را در وین منتشر کرد و ریچارد سون در سال ۱۷۷۴ به ترجمه پاره‌ای از اشعار حافظ مبادرت ورزید.

هاشمی در ادامه خاطرنشان کرد: در آلمان فون هامر اتریشی برای اولین بار در سال ۱۸۲۰ همه دیوان حافظ را به آلمانی برگرداند و هردر سال در سال ۱۸۱۲ نیز به ترجمه دیوان حافظ به زبان آلمانی همت گماشت و ازطریق همین ترجمه‌ها بود که گونه حافظ را شناخت و دردیوان غربی شرقی، خود را با نام حافظ آراست.

معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: گوته شهیر می‌گفت:‌ای حافظ‌ای شاعر آسمانی تو، چونان کشتی اقیانوس پیمایی که سینه دریا‌ها را می‌شکافی و من مثال تخته پاره‌ای به دنبال تو، عجیب است که گوته با آن شهرت و نام آوری خود را به حافظ نزدیک نمی‌کند در سال ۱۸۴۴ رالف والدو امرسون فیلسوف بستونی به اروپا سفرکرد آن روزگار رمانتیک‌ها در اوج بودند این فیلسوف با نام حافظ و تفکر او آشنا شد چون به سرزمین خود بازگشت مکتبی را بنیاد نهاد به نام مکتب «تعالی‌گری» که پایه‌های آن با اندیشه حافظ استوار شده است.

همایش بین المللی حافظ در روز سوم خود در سالن حافظ شیراز شاهد رونمایی از نسخه ۸۰۱ حافظ باحضور سیدطه هاشمی، حمزه سارویی، مهدی ماحوزی، فاطمه طباطبایی و جعفر موید بود.

مهدی ماحوزی در این مراسم گفت: این نسخه مکتوب توسط دکتر اکبر ایرانی به دانشگاه آزاد اسلامی اهدا است که سال هاست عمر خود را صرف آثار ادبی و ذوقی کرده و صد‌ها کتاب را تقدیم جامعه ادبی نموده است.

ماحوزی افزود: ایشان این نسخه را به شورای علمی حافظ ارائه کردند و همه اعضای هیات علمی به اتفاق نظر نسخه ۸۰۱ حافظ را نسخه‌ای بسیار بسیار جالب و صحیح می‌دانند و کمتر نسخه‌ای از نظر نگارش با این نسخه برابری می‌کند لذا قرار شد این کتاب با مهر و نشان دانشگاه منتشر شود و اکنون نیز دویست نسخه از آن به میهمانان اهدا می‌شود.

در ادامه؛ اکبر ایرانی اظهار داشت: نسخه ۸۰۱ حافظ در کتابخانه عثمانیه ترکیه کشف شد. امسال دراین همایش افتخار رونمایی آن را داشتیم. مرکز پژوهشی میراث مکتوب برخی دیگر از نسخه‌ها از جمله الابنیه عن حقایق الادویه و علی نامه و هشتاد سال بعد از مرگ فردوسی نوشته شده را در این مرکز منتشر کرده است.

ایرانی افزود: این نسخه ۸۰۱ کامل‌ترین مقدمه را دارد که محمد گل اندام آن را نگاشته و درمقدمه آمده است. محمد گل اندام درمقدمه کتاب گفته است که این نسخه ده سال پس از مرگ حافظ درسال ۸۹۱ نوشته شده است. همچنین خط این نسخه تعلیق و در حال نزدیک شدن به خط نستعلیق است. این نسخه امروز رونمایی می‌شود و از فردا در نمایشگاه کتاب ارائه خواهد شد.

در پایان این رونمایی؛ اصغر دادبه پشت تریبون رفت و گفت هیچ چیزی در تاریخ مشهور نمی‌شود مگر اینکه دلیلی داشته باشد مثل حافظ و سعدی. تحقیق علمی علامه قزوینی هم به همین شکل، این نشان می‌دهد که هنوز بیشتر ارجاعات به نسخه علامه قزوینی است و این بیانگر آن است که این نسخه یکی از درست‌ترین نسخه‌های حافظ است.

آذرمیدخت صفوی در یکی از میزگردهای تخصصی همایش بین المللی حافظ که در شیراز سخن می‌گفت به مقایسه حافظ علامه اقبال لاهوری پرداخت و گفت: شخصیت‌های حافظ و اقبال بسیار متفاوت به نظر می‌رسد و حافظ عارف و شاعر شوریده که سر به جهان نمی‌آورد و می‌خواهد گره از جبین بگشاید و جهان را شایسته یک دم با غم به سر بردن نمی‌داند. اما اقبال شاعر و متفکر و فیلسوفی است که انسان را به عمل برمی انگیزد و با فلسفه خود برای حل مسال انسانی و نهضت اسلامی تلاش می‌کند.

این حافظ‌شناس هندی افزود: استاد مطهری نیز به وجوه اشتراک شعر حافظ و اقبال پی برده بود. و می‌گوید مقصود از شاعر کسی است که پیامی دارد مانند اقبال و حافظ.

وی گفت: در هند هم ما حافظ را دوست داریم و دانشجویان با عشق و علاقه تمام می‌خوانند و بسیاری از شاعران هند در زبان‌های محلی مثل پنجابی یا بنگالی می‌خوانند.

در این مراسم اکبر نحوی در میزگردی در حاشیه این همایش درباره مدح‌های حافظ نیز گفت: دو نکته درباره مدح‌ها نباید عوان شود. یکی اینکه ما معمولا معیار‌های اکنون را با آن زمان مقایسه می‌کنیم و این درست نیست. نکته دوم باید احوالات شخصی شاعر را ببینیم چه بوده است که این هم رعایت نمی‌شود. باید این موضوع را در نظر بگیریم که هفتصد سال پیش یک شاعر وقتی می‌خواسته کار هنری کند، چگونه ارتزاق می‌کرده است. به همین سبب باید به عنوان صله درآمدی دریافت می‌کرده‌اند و همین موضوع باعث می‌شده که شاعران باید مدح‌هایی را انجام می‌داده‌اند.

او در ادامه گفت: نفس مدح‌های حافظ فی نفسه آثار بی‌ارزشی نیستند؛ البته با توجه به عصر زندگی حافظ، همین مدح‌ها نیز قابل توجیه است.

این حافظ‌شناس در ادامه با اشاره به تاثیرگذاری مدح‌ها افزود: این ستایش‌ها گا‌ها بسیار در فرد مورد حمد قرار گرفته تاثیر گذار بوده است. مانند نمونه‌هایی که باعث مسلمان شدن پادشاهان شده است و این موضوع نشان دهنده کارکرد اجتماعی این مدح‌ها بوده است.

 شهرام ناظری نیز در همایش بین المللی حافظ در شهر شیراز گفت: جای سعادت است که در آیین بزرگداشت حافظ به همراه گروه مولوی سهم کوچکی داشته باشیم.

این استاد موسیقی ایران در ادامه اشعاری از مولانا جلال الدین محمد بلخی و خواجه حافظ شیرازی را خواند و طنین آواز و ساز گروه مولوی پایانی پروجد و احساس بر همایش بین المللی حافظ بود.

ناظری با قدردانی از فراهم آمدن شرایط اجرای برنامه موسیقی گروه موسیقی مولوی در شیراز گفت: مدتی قبل فضای مساعدی برای اجرای برنامه‌های فرهنگی فراهم نبود که از این شرایط جامعه لطمه خورده بود.

این استاد موسیقی سنتی ایران گفت: امروز استانداری فارس، فرمانداری شیراز و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در ارتباط با اجرای برنامه‌های فرهنگی و موسیقی نظر موافق دارند.

ناظری ادامه داد: امیدوارم این روند با اصول از پیش تعیین شده فرهنگی بتواند زمینه ساز حرکتی تاثیرگذار بر روی بخشی از جامعه باشد که دچار مشکلات فرهنگی شده است.