نشر ایران در سالی که گذشت در گفت و گو با آموزگار
رییس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به ارزیابی وضعیت نشر کتاب و مسائل آن در سال 93 پرداخت.
محمود آموزگار در ارزیابی از وضعیت نشر کتاب در سالی که گذشت، اظهار کرد: سال 93 در حوزه نشر اتفاقهای مهمی رخ داده است که میتواند در آینده صنعت نشر موثر باشد. در زمینه معافیت مالیاتی کتابفروشان، از همان سال 1380 که قانون ماده واحده اردیبهشت 1380 و قانون اصلاح مالیاتهای مستقیم در بهمن 80 تصویب شده بودند و فقط یک دوره کوتاه تقریبا یکساله اجرا شدند، با توجه به تفسیر نادرست از این دو قانون، کتابفروشی شغل تجاری تلقی و مشمول پرداخت مالیات شد. در تمام این سالها بحث و جدلها درباره این موضوع ادامه داشت. در شهریور 93 سازمان امور مالیاتی پذیرفت که کتابفروشی به عنوان یکی از مشاغل زیرمجموعه فعالیتهای فرهنگی موضوع بند ل ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم مشمول معافیت از مالیات است. طبق ماده 12 آییننامه اجرایی همین ماده قانونی، لیست جدول مشاغل، شامل شغل کتابفروشی تهیه شده و باید به امضای وزیران اقتصاد و امور دارایی و فرهنگ و ارشاد اسلامی برسد اما تا این لحظه امضا به دلیل طبیعت دیوانسالاری در اینگونه مسائل نهایی نشده و در آمدورفت است که امیدوارم هرچه زودتر به نتیجه برسد.
او در ادامه بیان کرد: نشر ایران بیشتر در تهران متمرکز است و باید در دیگر مناطق هم توسعه یابد. ایجاد کتابفروشیهای بزرگ در سایر مناطق از این فاصله خواهد کاست. وقتی دغدغه معافیت مالیاتی کتابفروشان رفع شود با توجه به هزینههای تجاری که به این شغل تحمیل میشود و درآمدهایی که متناسب با هزینهها نیست، این گرایش رو به افزایش خواهد رفت.
آموزگار افزود: نکته دیگر معافیت مالیاتی آییننامه اجرایی تبصره 3 ماده
139 قانون مالیاتهای مستقیم است. در مواردی برخلاف نص صریح قانون،
آییننامه برای معافیت شرایطی را تعیین کرده بود که بارها مورد اعتراض اهل
نشر قرار گرفته است. آییننامه برای بار سوم در سال 93 توسط هیأت وزیران
اصلاح شد و دغدغهها را درباره معافیت مالیاتی مشاغلی مثل سینماگران،
ناشران و... مرتفع کرد.
این فعال حوزه نشر گفت: در حوزه توجه به صنوف نشر و واسپاری امور به بخش خصوصی گامهای موثری در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برداشته شده است. اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت نقش جدیتری پیدا کرد که تجربه مفیدی بود. برای نخستینبار توجه به بازار بینالمللی و جستوجوی مخاطب در بازار نشر بینالملل مورد توجه قرار گرفت و امروزه میبینیم اهل قلم و ناشران به این موضوع توجه جدیتری دارند و میکوشند فرصتهایی فراهم کنند.
سخنگوی شورای سیاستگذاری بیستوهشتمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران همچنین گفت: واسپاری بخش قابل توجهی از امور نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران به مجموعه اتحادیه ناشران و تشکلهای نشر اتفاق مهم دیگری در این زمینه است. با توجه به حمایتهایی که از این اقدام شده، از وزیر تا معاون فرهنگی، امیدواریم علیرغم کاهش بودجه به دلیل تحریمها و پایین آمدن قیمت نفت در سال 94 با نمایشگاه کتاب بهتری مواجه شویم و در یک بازه زمانی سهساله برگزاری نمایشگاه کلا به تشکلهای نشر واگذار شود.
آموزگار در ادامه سخنانش متذکر شد: بیماری جدی در حوزه نشر، تمرکز فوقالعاده امور در ارشاد در پایتخت است که موجب میشود بر فاصله بزرگ فعالیت سهبرابری تهران نسبت به سایر مناطق افزوده شود. با شناسایی این عارضه توسط معاون فرهنگی و ناشران، توجه به کاهش فاصله معطوف شده است. صرف نظر از مباحثات گوناگون در این زمینه، موضوع انتخاب پایتخت کتاب ایران به سوژهای برای کاهش فاصله تبدیل شد و ظرفیتهای ادارههای ارشاد در سایر استانها به کار گرفته شد. به جز چند استان، فعالیت چشمگیری در دیگر ادارههای ارشاد استانها مشاهده نمیشود که ناشی از تمرکز فوقالعاده کارها در مرکز، کمبود بودجه، فقدان اختیار و برنامه است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید در هر سه زمینه بکوشد؛ به طوری که ضمن اینکه برنامه کار را ارائه میدهد، به ادارههای ارشاد استانها اختیارات و بودجه هم اختصاص بدهد.
رییس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران همچنین گفت: موضوع دیگر که خیلی در مرکز توجه قرار گرفت علیرغم اینکه بارها و بارها توسط نویسندگان و اتحادیه ناشران مطرح شده بود موضوع قاچاق کتاب یا چاپ غیرقانونی کتاب بود. وضعیت به گونهای است که فضای قانونی انتشار کتاب با سختگیریهای بسیاری مواجه است، حال آنکه در فضای زیرزمینی نوعی فضای لیبرالیستی برای کسانی که آثار اهل قلم را به صورت غیرقانونی چاپ میکنند فراهم شده است. در این زمینه هم ناشر و هم نویسنده زیان میبینند چرا که آثار آنها را غیرقانونی چاپ میکنند و در تیراژهای بالا به فروش میرسانند. این موضوع ما را دچار تردید کرده که شمارگان پایین کتاب را در وضعیت رسمی ملاک کاهش مطالعه نبینیم.
او افزود: چاپ غیرقانونی درباره آثار موفق و پرفروش رخ میدهد و نظارتی هم بر این موضوع نیست. اتحادیه ناشران بخشی از کتابفروشیهایی را که تحت پوشش دارد میتواند کنترل و بازرسی کند ولی این اتفاق اقدامهای جدیتری را بویژه از طرف سایر دستگاهها میطلبد. نیت من روی بحث فیزیکی ماجرا نیست بلکه بحث تبلیغی است. ارشاد میتواند با برنامههای تبلیغی مناسب کتابهای موفق را تحت پوشش قرار دهد. همچنین میتواند تبلیغ کند که مردم کتاب قاچاق نخرند. اتحادیه هم باید در این زمینه وظایفی را بر عهده بگیرد و به همکاران کتابفروش خود متذکر شود که طبق ماده 17 قانون نظام صنفی از توزیع و عرضه این آثار در کتابفروشیهای خود احتراز کنند.
آموزگار درباره اینکه با توجه به این موضوع چقدر با موضوع کاهش شمارگان کتاب و ارتباط آن با پایین آمدن سطح مطالعه موافق است، گفت: در چارچوب رسمی با کاهش شمارگان کتاب مواجهیم، اما بازار غیرقانونی کتاب چیز دیگری میگوید. بنابراین کاهش شمارگان کتاب در حوزه رسمی ارزش آماری ندارد؛ وقتی در حوزه غیررسمی شمارگان بالاست. آماری که همکاران از سراسر کشور میدهند نشانه وضعیت وخیمی است که اقتصاد نشر را تهدید میکند. مسوولان هم کمتوجهی میکنند. ناشران عموما با 10 درصدِ آثار خود به بقایشان ادامه میدهند و با سود آن زیانهای باقیمانده آثار را جبران میکنند ولی در حال حاضر همان 10 درصد نصف میشود در حالیکه کتابهای غیرقانونی به وسعت توزیع میشوند.
کتابهای پرفروش در هفتههای پایانی سالگزارش زیر نگاهی اجمالی دارد به کتابهایی که در این هفته (16 تا 21سفند) با بیشترین اسقبال ازسوی مخاطبان مواجه شدهاند.
هرچه به روزهای پایان سال نزدیکتر میشویم؛ کتابفروشیهای تهران حالوهوایی نسبتا آرام و ساکت را در هفتهی گذشته را پشتسرمیگذارند. در هفتهی سوم اسفند، ظاهرا برو - بیا برای برخی کتابهایی که قرار است در نوروز خوانده شود؛ در کتابفروشیها جانی هرچند اندک گرفته. دریافت چاپهای جدید از کتابهای محبوب و ورود کتابهای جدید و پرمخاطب به بازار کتاب در آخرین روزهای سال93 میتواند روزهای پررونقی را برای کتابفروشیها رقم بزند. بد نیست ما هم حالا که نوروز و نو شدن سال میتواند بهانهای شود برای خرید کتاب و عیدی دادن آن به دوست و آشنا؛ سرزدن به کتابفروشیها را در هیاهوی خرید لباس، آجیل و ... فراموش نکنیم.
«تسوکورو تازاکی بیرنگ و سالهای زیارتش» هاروکی موراکامی و «پیرمرد صدسالهای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» نوشتهی یوناس یوناسن همچنان پرطرفدار هستند و در لیست کتابهای پرفروش کتابفروشیهای شهر دیده میشوند، البته کتابهایی مثل «بیشعوری» و «شاگرد قصاب» نیز پابهپای این کتابها در لیست پرمخاطبان جلو آمدهاند و همچنان رتبهی خود را در بین پنج کتاب پرفروش حفظ کردهاند. علاوه بر اینها کتابهایی مثل «تاریخهای تئاتر: یک مقدمه» نوشته فیلیپ بی.زاریلی، بروس مککوناچی، گری جی ویلیامز، کارول فیشر سورگنفرای با ترجمه مهدی نصراله زاده و «منتقدان فیلم آمریکا، از دوران صامت تا کنون» فیلیپ لوپیت با میزان فروش و استمرار درخواست کتابخوانان برای دریافت این کتابها، جای سینما و تئاتر را در باشگاه پرفروشهای هفته قرص و محکم کردند.
غیر از کتابهای نمایشی و سینمایی دو کتاب «نابخردی های پیش بینی پذیر» دن آریلی و «قدرت عادت» نوشتهی چارلز دوهیگ هم از کتابهای تخصصی حوزهی روانکاوی مورد استقبال در فهرست پرفروشهای کتابفروشیهای تهران در هفته گذشته بودند. کتاب اجتماعی-تحلیلی «نظام اشیاء» به تالیف ژان بودریار هم ظاهرا مجددا با استقبال خوبی مواجه شده و این هفته به جدول پرفروشها بازگشته است.
ناشرانی مثل چشمه، ثالث، معین و نیلوفر بیشترین آثار را در فهرست پرفروشترین کتابهای کتابفروشیهای تهران داشتهاند.
به چند کتابفروشی شهر سر زدیم و نتیجهاش شد گزارش زیر که نگاهی اجمالی دارد به کتابهایی که در این هفته (16 اسفند تا 21اسفند) با بیشترین اسقبال ازسوی مخاطبان مواجه شده است.
کتابسرای نیک: کتاب «اجازه میفرمایید گاهی خواب شما را ببینم» آخرین اثر محمد صالحعلاء به عنوان یکی از پرطرفدارترین آثار شعر و احساس این چند وقت در صدر فهرست پرفروشهای این فروشگاه قرار دارد، طوری که به راحتی در کنار کتابی مثل «تارک دنیا مورد نیاز است» نیک جکسون ایستاده است. کتاب «دوست بازیافته» اثر فرد اولمن که توسط مهدی سحابی ترجمه شده است هم رتبهی خوبی در میزان استقبال در این کتابفروشی داشته است. مجموعه داستان کوتاه هم با کتاب «آنگوشهی دنج سمت چپ » نوشتهی مهدی ربی در لیست پرفروشهای کتابسرای نیک قرار دارد. همچنین رمان « ویکنت دو نیم شده» از ایتالو کالیوینو که توسط پرویز شهدی ترجمه شده هم جزو کتابهای پرمخاطب این کتابفروشی است.
کتابفروشی کتاب داستان: ادبیات داستانی در این کتابفروشی طرفداران زیادی دارد. «اولیس جویس» کتاب معروف هری بلامایزر با ترجمهی منوچهر بدیعی و «بیراه» پاتریک مودیانو در این کتابفروشی در ردیف یالای پنچ کتاب اول مورد استقبال واقع شده قرار دارند. البته رتبهی اول جدول در اختیار «ته خیار» هوشنگ مرادی کرمانی از نشر معین قرار دارد. داستان «کتابخانهی عجیب» به قلم موراکامی و رمان «اتفاق» نوشتهی گلی ترقی هم به ترتیب چهارمین و پنجمین کتاب پرفروش کتابفروشی کتاب داستان هستند..
شهرکتاب الف: دو کتاب «بیشعوری» و «شاگرد قصاب» در این شهرکتاب هچنان در صدر کتابهای پرفروش ایستادهاند. پس از این دو کتاب یک اثر داستانی از یوناس یوناسن نویسندهی سوئدی بهنام «پیرمرد صدسالهای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» قرار دارد که مثل آنها هنوز جای خودش را در لیست پرمخاطبها حفظ کرده است. «قدرت عادت» نوشتهی چارلز دوهیگ که کتابیست دربارهی زندگی و آنچه در زندگی پای ثابت همه چیز است –یعنی عادت- هم در جایگاه بعدی این فهرست قرار دارد. البته کتاب «نابخردهای پیشبینیپذیر» دن آریلی هم اینجا از میزان استقبال خوبی برخوردارد بوده است.
شهرکتاب خرمشهر: «اتفاق» نوشتهی گلی ترقی در این فروشگاه هنوز هم جزو کتابهای محبوب است و رتبهی خوبی در لیست پرفروشهای شهرکتاب خرمشهر به خود اختصاص داده است. «حضرت والا» نوشتهی حجیب محفوظ با ترجمه کریم پورزبید نیز اینجا در لیست پرفروشها دیده میشود و در رتبهی دوم قرار دارد. «چنین کنند بزرگان» نجف دریابندری و «مرد ناتمام » جواد پویان هم سومین و چهارمین کتاب پرمخاطب این فروشگاه هستند. رتبهی پنجم کتاب پرفروش شهرکتاب خرمشهر در این هفته هم در اختیار کتابی اجتماعی-فلسفی به نام «نظام اشیاء» نوشتهی ژان بودریار قرار دارد.
شهرکتاب مرکزی: داستان «پدر اسلاگ» نوشتهی دیوید الموند و ترجمهی جزو پر فروشترین کتاب شهرکتاب مرکزی است و «اسم من میناست» از همین نویسنده و «نامههای فلیکس خرگوش کوچولو به سفر دور دنیا میرود» آنت لنگن در کنار آن قرار دارند. همچنین در حوزهی روانشناختی-اجتماعی هم کتاب «بیشعوری» خاویر کرمنت رتبههای بالای جدول فروش کتاب در این شهرکتاب را به خود اختصاص دادهاند. البته داستانهای طنز هوشنگ مرادیکرمانی بهنام «ته خیار» هنوز هم اینجا طرفداران زیادی دارد و جزو پنج کتاب پرفروش به حساب میآید.
کتابفروشی نشر چشمه(شعبه کوروش): کتابهای «پذیرفتن» گروس عبدالملکیان و «اسکیسهای عاشقانه» رسول رخشا از مجموعه آثار حوزهی شعر در این کتابفروشی با اقبال خوبی مواجه شده و رتبههای ابتدایی را در لیست فروش از آن خود کردهاند. در کنار آنها داستانهایی مثل «تسوکورو تازاکی بیرنگ و سالهای زیارتش» موراکامی و «یوسفآباد خیابان سیوسوم» سینا دادخواه در جایگاههای کناری ایستادهاند. کتاب »بیشعوری» نوشتهی خاویر کرمنت هم در لیست پرفروشهای کتابفروشی شعبهی کوروش نشر چشمه به چشم میخورد و این کتاب توانسته خودش را به عنوان یک کتاب پرمخاطب در حوزهی اجتماعی برای عموم معرفی کند.
کتابفروشی نشر بیدگل: ظاهرا کتابهای حوزهی سینما و تئاتر در این فروشگاه مشتریهای زیادی دارد. البته به جز کتاب تخصصی سینما و هنرهای نمایشی «وزیری امیر حسنک» محمود دولتآبادی هم در بین پنج کتاب پرفروش این کتابفروشی دیده میشود. کتاب «تاریخهای تئاتر: یک مقدمه» نوشته فیلیپ بی.زاریلی به عنوان تازهترین اثر منتشر شده از سوی نشر بیدگل این هفته در کتابفروشی نشر بیدگل فروش خوبی داشته و در ردیفهای ابتدایی پنج کتاب پرمخاطب ایستاده است. دو اثر سینمایی تخصصی «منتقدان فیلم آمریکا، از دوران صامت تا کنون» فیلیپ لوپیت و «اسطورهی جان فور» مسعود فراستی که مجموعه مقالاتی درباره جان فورد، کارگردان اسطورهای آمریکایی و نظام فیلمسازی هالیوود به قلم نویسندگان و منتقدان مطرح خارجی چون رابین وود و فرانسوا تروفو در کنار مقالاتی از منتقدان داخلی است هم در رتبههای بعدی قرار دارند. البته اثر داستانی «بعد از زلزله» به عنوان آخرین اثر ترجمه شده از موراکامی و «کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران» نیز این هفته مورد توجه مخاطبان این کتابفروشی قرار داشته است.
ردیف | عنوان | نویسنده/ مترجم | ناشر | قیمت (تومان) | دربارهی کتاب |
1 | کلنل پسیان و ناسیونالیسم انقلابی در ایران | استفانی کرونین/ عبدالله کوثری | ماهی | 9000 | نگاهی تازه به قیام کلنل محمدتقیخان پسیان بعد از کودتای سیدضیاء در خراسان دارد |
2 | تسوکورو تازاکی بیرنگ و سالهای زیارتش | هاروکی موراکامی / امیرمهدی حقیقت | چشمه | 16000 | حکایت سفر عمدتا درونی جوانی است که چهار دوست صمیمیاش یکباره، بی اینکه هیچ دلیل روشنی به او بگویند، رشته دوستی خود را با او بریدهاند. |
3 | پیرمرد صدسالهای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد | یوناس یوناسن/ فرزانه طاهری | نیلوفر | 14000 | داستانی در ژانر ترکیبی طنز-پلیسی-تاریخی |
4 | وزیری امیر حسنک | محمود دولتآبادی | فیروزی | 29000 | روایت مکتوب محمود دولتآبادی از داستان «حسنک وزیر» تاریخ بیهقی همراه با نسخهی صوتی نویسنده |
5 | تاریخهای تئاتر: یک مقدمه | فیلیپ بی.زاریلی | بیدگل | 98000 | تحلیل و بررسی جریانهای بهروز تئاتری در بستر اجتماعی |
6 | بعد از زلزله | هاروکی موراکامی/ بهرنگ رجبی | چشمه | 11000 | پس از زلزلهی وحشتناکی که در سال 1995 در شهر کوبهی ژاپن رخ داد، موراکامی شش داستان دربارهی شش شخصیت مختلف نوشت که هریک در نقاط مختلف جهان زندگی میکردند و به ظاهر هیچ ارتباطی با شهر کوبه و زلزلهای که در این شهر رخ داد، نداشتند. اما زندگی هریک از آنها تحت تاثیر این زلزله به کلی تغییر میکند. |
7 | بیشعوری | خاویر کرمنت/ محمود فرجامی | تیسا | 12000 |
شناخت و درمان خطرناک ترین بیماری تاریخ |
8 | شاگرد قصاب | پاتریک مک کیب / پیمان خاکسار | چشمه | 14000 | این داستان را بچه روان پریشی بهصورت اول شخص و جریان سیال ذهن روایت میکند و طول داستان، روایت به سوی جنون پیش میرود. |
9 | نابخردی های پیش بینی پذیر | دن آریلی/ رامین رامبد | مازیار | 16000 | مباحثی دربارهی نیروهای پنهانی که به تصمیمها جهت میدهند |
10 | اجازه میفرمایید گاهی خواب شما را ببینم | محمد صالحعلاء | پوینده | 4000 | داستانهای این مجموعه پیشتر از سوی برخی نشریات منتشر شدهاند. |
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com