نگرانی از فروش زعفران چینی، هندی و امارات در ایران و منطقه

گروه اقتصادی - زعفران های تقلبی که در امارات تولید شده و به نصف قیمت زعفران اصیل عرضه می‌شود اما برای سلامت انسان خطرآفرین است و زعفران های بی کیفیت چینی، بازار یکی از مهمترین و ارزشمندترین محصولات تاریخی ایران را تهدید می کند. 

به گزارش بولتن نیوز، بسیاری از کارشناسان نسبت به تولید و عرضه زعفران اماراتی و چینی در ایران و کشورهای منطقه، هشدار داده اند و خواستار توجه به کیفیت محصول، عرضه مناسب و جلوگیری از نفوذ زغفران بی کیفیت چینی و اماراتی شده اند. لذا در این زمینه لازم است که وزارتخانه های مسوول از جمله وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت و دستگاه دیپلماسی کشور راهکارهای لازم را برای صیانت از زعفران ایرانی در دستور کار قرار دهند. 

بهزاد صادقی مشاور عالی شورای ملی زعفران گفت: نگرانم از اینکه روزی در کوچه و پس کوچه‌های خراسان با زعفران چینی یک سوم قیمت مواجه شویم.

به گزارش ایسنا از خراسان، بهزاد صادقی اظهار کرد: کشورهای خارجی نمی‌توانند سودآوری زعفران برای ایران را تحمل کنند و قطعا این گیاه در خطر بود که لازم است وزارت کشور توجه ویژه‌ای به آن داشته باشد.

وی با انتقاد از توقف در اجرای طرح جامع زعفران گفت: این طرح را برای پایدار ماندن این محصول چهار سال پیش تهیه و به مسئولان کشوری رساندیم اما طرح فعلا متوقف مانده و نگرانیم که آنقدر تعلل شود تا زعفران چینی هم به ایران بیاید.

صادقی با ابراز نگرانی از تولید زعفران در مناطقی که از آب کافی بهره‌مند هستند، گفت: اگر قرار باشد همه ایران زعفران تولید کنند چه بلایی سر قوت لایموت خراسانی‌ها خواهد آمد؟ استان‌های غربی و شمالی به میزان کافی باران دارند و می‌توانند به کشت دیگر محصولات بپردازند و ما برای این کار نیازمند پا در میانی وزارت کشور هستیم.

وی ادامه داد: اگر روزی بازارهای جهانی زعفران خراسان گرفته شود و قرار باشد خشکسالی همچنان بر استان فشار بیاورد، تکلیف کشاورز زعفران‌کاری که قنات‌هایشان خشک شده و نمی‌توانند کار دیگری انجام دهند، چیست؟

مشاور عالی شورای ملی زعفران با بیا اینکه جای زعفران به تدریج در دنیا باز می‌شود، ادامه داد: امروز جهان متقاضی زعفران ایرانی است.

صادقی با بیان اینکه میزان درآمدزایی زعفران دو تا سه برابر بیشتر از نفت است، بیان کرد: در شرایطی که کشور ما به دنبال درآمد نفت است زعفران می‌تواند بهترین جایگزین برای صادرات نفت باشد.

وی با بیان اینکه ارزآوری زعفران از مرز 400 میلیون دلار گذشته و این رقم معادل تمامی صادرات غیر نفتی استان است، تصریح کرد: این درحالی است که در کشور همه به همان یک میلیارد دلار ارز آوری نفت توجه کرده و به زعفران توجه ای ندارند.

صادقی از کارایی آب زعفران به عنوان یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این محصول نام برد و افزود: با توجه به خشکسالی کشور در 15 سال اخیر و شدت یافتن این خشکسالی‌ها در دو دهه آینده، براساس گفته‌های مراجع بین‌المللی تشنگی گیاه زعفران می‌تواند با 0.03 لیتر در ثانیه برطرف می‌شود و این حداقل میزان مصرف آب برای درآمدزائی خانواده‌ای پنج نفره کفایت خواهد داشت و آن‌ها را از مهاجرت به شهر نجات می‌دهد.

مشاور عالی شورای ملی زعفران تاکید کرد: گیاهی با حداقل نیاز آبی در وضعیت خشکسالی کنونی می‌تواند در طول سال 80 هزار شغل دائم ایجاد کند و می‌توان از آن به عنوان عنصری سیاسی نام برد که حفظ و پایداری آن تنها از عهده وزارت کشاورزی بر نمی‌آید و وزارت کشور نیز باید در این زمینه گام بردارد.

مشاور عالی شورای ملی زعفران با اشاره به وجود بیش از 80 هزار هکتار اراضی زعفران در دو استان خراسان رضوی و جنوبی، گفت: این اراضی توسط 160 هزار بهره‌بردار اداره می شود که این افراد وابستگی مستقیمی به زعفران دارند، علاوه بر این حدود 100 تا 200 هزار نفر در توزیع زعفران نقش داشته و می‌توان گفت که محصول زعفران جمعیتی حدود یک میلیون نفر را در این دو استان اداره می کند.

حسینی، عضو شورای ملی زعفران درخصوص زعفران‌های تقلبی که اغلب گیاهان رنگ شده هستند هشدار داد و گفت: این زعفران های تقلبی در امارات تولید شده که به نصف قیمت زعفران اصیل عرضه می‌شود اما برای سلامت انسان خطرآفرین است.

عضو شورای ملی زعفران با اشاره به اینکه ایران 95 درصد زعفران را در جهان تولید می‌کند و هیچ کشوری نمی‌تواند خطری جدی برای ایران در بازار زعفران به شمار آید، گفت: توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در کشوری مانند چین و تولید زعفران‌های تقلبی در امارات و هند، خطری برای این محصول استراتژیک و دارای مزیت ایرانی است.

وی افزود: در کشت گلخانه‌ای زعفران، عملکرد این محصول بالا می‌رود اما به همان میزان کیفیت و قیمت تمام شده زعفران کاهش می‌یابد که به همین دلیل توسعه این نوع کشت برای بازار زعفران ایرانی می‌تواند خطر‌آفرین باشد.

به گفته حسینی، همچنین زعفران‌های تقلبی که اغلب گیاهان رنگ شده هستند در امارات از سوی تولید کننده های هندی تولید شده که به نصف قیمت زعفران عرضه می‌شود اما این نوع زعفران برای سلامت انسان خطرآفرین است.

 

این عضو شورای ملی زعفران درباره شرایط اقلیمی تولید زعفران در کشور اظهار کرد: گرچه در پنج ماهه امسال گرمای شدید موجب بروز مشکلاتی برای زعفران شده اما به دلیل استمرار نیافتن این شرایط نمی‌توان گفت که گرمای شدید به تولید زعفران ضربه زده است.

 

حسینی ادامه داد: از سوی دیگر امسال بارش‌های غیر موسمی در مناطق زعفران‌خیز صورت گرفت که اگر این بارش‌ها استمرار یابد می‌تواند قدرت جوانه‌زنی و گل‌دهی را افزایش دهد.

عضو شورای ملی زعفران نسبت به توسعه کشت گلخانه‌ای زعفران در چین هشدار داد و گفت: توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در کشوری مانند چین و تولید زعفران‌های تقلبی که عمدتا در امارات و هند تولید می‌شود خطر جدی برای این محصول استراتژیک و دارای مزیت ایرانی است.

علی حسینی اظهار کرد: ایران 95 درصد زعفران را در جهان تولید می‌کند و هیچ کشوری نمی‌تواند خطری برای ایران در بازار زعفران به شمار آید اما توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در کشوری مانند چین و تولید زعفران‌های تقلبی که عمدتا در امارات و هند تولید می‌شود خطر جدی برای این محصول استراتژیک و دارای مزیت ایرانی است.

 وی افزود: در کشت گلخانه‌ای زعفران، عملکرد این محصول بالا می‌رود اما به همان میزان کیفیت و قیمت تمام شده زعفران کاهش می‌یابد که به همین دلیل توسعه این نوع کشت برای بازار زعفران ایرانی می‌تواند خطر‌آفرین باشد. همچنین زعفران‌های تقلبی که غالبا گیاهان رنگ شده هستند در امارات از سوی متخصصان هندی تولید شده که به نصف قیمت زعفران عرضه می‌شوند اما این نوع زعفران برای سلامت انسان خطرآفرین است.

این عضو شورای ملی زعفران درباره شرایط اقلیمی تولید زعفران در کشور اظهار کرد: گرچه در پنج ماهه امسال گرمای شدید باعث بروز مشکلاتی برای زعفران شده اما به دلیل استمرار نیافتن این شرایط نمی‌توان گفت که گرمای شدید به تولید زعفران ضربه می‌زند.

حسینی ادامه داد: از سوی دیگر امسال بارش‌های غیر موسمی در مناطق زعفران‌خیز صورت گرفت که البته اگر این بارش‌ها در این برهه زمانی استمرار یابد می‌تواند قدرت جوانه‌زنی و گل‌دهی را افزایش دهد.

وی با بیان این‌که از اواسط مهر ماه گل‌دهی زعفران درمناطق کوهستانی مانند قائنات آغاز می‌شود، گفت: برداشت زعفران تا اواسط آبان ماه در مناطق بیابانی مانند گناباد ادامه دارد.

این عضو شورای ملی زعفران تصریح کرد: از آنجاکه ارتفاع از سطح دریا و طول شب‌های سرد در کیفیت زعفران تاثیرگذار است زعفران‌هایی که در مناطق کوهستانی تولید می‌شوند با کیفیت‌تر از زعفران‌هایی است که در مناطق بیابانی کشت می‌شوند.

حسینی پیش‌بینی کرد: امسال با افزایش حدود 20 درصدی، 280 تن زعفران در کشور تولید شود.

نماینده مردم تربت حیدریه، مه ولات و زاوه مجلس، درواکنش به صادرات زعفران ایرانی به نام افغان ها در بازارهای اروپایی، گفت: متأسفانه هم اکنون قیمت زعفران درهر کیلو یک میلیون و 200 هزار تومان کاهش یافته است که این مهم باعث تضعیف روحیه زعفران کاران ونیز قاچاق این کالا به کشورافغانستان شده است.

ابوالقاسم خسروی سهل آبادی درگفت و گو با خانه ملت،درپاسخ به این مطلب که متأسفانه درحال حاضر زعفران ایرانی به نام افغان ها در بازارهای اروپایی توزیع و صادرمی شود، گفت: درحال حاضرفصل برداشت زعفران درشهرستان تربت حیدریه و مه ولات و زاوه است و این شهرستان با داشتن 20 هزار هکتارسطح زیر کشت و تولید 50 درصد از زعفران  مرغوب کشور آمادگی لازم در جهت عرضه این محصول در بازارهای داخلی و جهانی را دارد.

نماینده مردم تربت حیدریه، مه ولات و زاوه درمجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه زعفران یک کالای استراتژیک در کشورمحسوب می شود، تصریح کرد: ایران درسال حدود 250 تن زعفران تولید می کند به طوری که بیش از 90 درصد طلای سرخ جهان از سوی ایران تأمین می شود به همین جهت می تواند از نظر صادرات و ارزآوری به جایگاه بسیار بالایی در دنیا رسد.

این نماینده مردم درمجلس نهم، درتشریح عواملی که باعث شده حمایت عملی از زعفران کشورانجام نشود، اظهارداشت: متأسفانه هم اکنون قیمت زعفران درهر کیلو حدود یک میلیون و 200 هزار تومان کاهش داشته است که این مهم باعث تضعیف روحیه زعفران کاران به کشت زعفران شده است.

خسروی سهل آبادی، افزود: متأسفانه به علت اینکه حمایت عملیاتی از دست رنج کشاورزان زعفران کاردر فصل برداشت نشده است این کشاورزان هم به منظور جبران هزینه های تولیدی و پرداخت بدهی خود مجبور به فروش زعفران به دلالان و سود جویان شده اند که این واسطه گران هم زعفران را فله ای به افغانستان صادر کرده و این کشورهم با بسته بندی و با برند افغانستان زعفران ایرانی را به سایر کشورهای اروپایی صادر کرده است.

وی، با انتقاد ازاینکه متأسفانه تا به امروز بورس بین المللی برای زعفران راه اندازی نشده است، ادامه داد: مجلس وزارت جهاد کشاورزی را موظف به تشکیل صندوق حمایت ازمحصولات کشاورزی کرده است که زعفران هم به عنوان یک کالای استراتژیک دراین صندوق سهمی دارد اما متأسفانه تاکنون عملکردی ازسوی مسئولان دولتی مشاهده نشده است.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس،گفت: دولت با خرید مناسب و تضمینی زعفران از کشاورزان و با بسته بندی مناسب و استاندارد و عرضه این محصول در بازارهای جهانی، به طور حتم با سود حاصل ازآن می تواند نرخ این صندوق را جبران کند و بدین صورت دست دلالان هم از بازار این محصول استراتژیک و سود آور کوتاه می شود.

رئیس شورای ملی زعفران با بیان اینکه کشورهای چین، هند و افغانستان رقبای تازه ایران در تولید زعفران هستند، پیش بینی کرد میزان تولید محصول زعفران در سال جاری نسبت به سال گذشته درحدود 30 درصد افزایش پیدا کند. به گزارش روابط عمومی اتاق مشهد غلامحسین شافعی درگفتگو با مهر درخصوص وضعیت تولید زعفران در کشور اظهارداشت: زعفران یکی از کالاهای استراتژیکی است که تولید آن تقریبا در انحصار ایران قرار دارد و می تواند ارزآوری بالایی برای کشور داشته باشد، پس باید به آن بهای بیشتری داده شود تا رقبای ما نتوانند جای ایران را در بازارهای جهانی بگیرند.

 وی اضافه کرد: درحال حاضر علاوه بر رقبای قدیمی در تولید زعفران مانند کشور اسپانیا، رقبای تازه ای نیز مثل کشورهای چین، هندوستان و افغانستان پیدا کرده ایم که مترصد گرفتن جای ایران در تولید زعفران در بازارهای بین المللی هستند.رئیس شورای ملی زعفران دربیان مشکلات موجود در این بخش عنوان کرد: راندمان تولید زعفران در کشورمان بسیار پائین است به‌طوری‌که در حال حاضر میزان برداشت اصل زعفران از هر هکتار در حدود 3.5 کیلوگرم است درحالیکه می توان با فراهم کردن زیرساختهای مناسب این رقم را به میزان قابل توجهی افزایش داد.وی درعین حال تصریح کرد: امسال با برنامه ریزی انجام شده میزان تولید زعفران نسبت به سال گذشته درحدود 20 تا 30 درصد افزایش پیدا کند. به گفته شافعی، سال گذشته در حدود 180 تن زعفران در کشور تولید شد که پیش بینی می شود امسال این رقم بطور متوسط به 240 تن ارتقا یابد.

محمدرضا مجيدي سفير و نماينده دائم جمهوري اسلامي ايران در يونسكو در گفت و گو با هفته نامه تجارت فردا درباره آينده زعفران در بازار هاي جهاني توضيح داده است.

ممكن است دور از ذهن به نظر برسد اما حتي سفير و نماينده دائم جمهوري اسلامي ايران در سازمان يونسكو  هم نگران آينده بازار زعفران ايران است. محمدرضا مجيدي كه پيش از اين، استاد گروه مطالعات منطقه اي دانشگاه تهران بوده اكنون نسبت به آينده بازار زعفران دغدغه دارد .

اجازه دهيد قبل از پاسخ به پرسش شما چند نكته كلي عرض كنم تا مقدمه بر پاسخ باشد. بخواهيم يا نخواهيم جهان امروز جهان رقابت است، در هر عرص هاي رقيب وجود دارد؛ گاه رقابت سالم است و گاه ناسالم. در هر مورد و زمينه اي بايد آماده بود. گاه رقابت با عداوت و دشمني هم همراه مي شود و رقابت را به خصومت و جنگ تبديل مي كند. اگر رقابت سالم باشد، رشد را به همراه دارد، زيرا بي رقيبي تنبلي و كاهلي به همراه دارد.

مدتي پيش به همراه جمعي از سفراي يونسكو براي آشنايي با مراكز فرهنگي و سايت هاي ثبت شده در فهرست ميراث جهاني يكي از كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس، سفري به آن كشور داشتيم. در فروشگاه هاي عرضه يكي از محصولات كشاورزي سنتي آن كشور جايگاهي هم براي عرضه زعفران بود كه به شكل فروشگاه هاي قديمي ايران، زعفران را در ظرف هاي شيشه اي بزرگ قرار داده بودند و با دو، سه قيمت متفاوت بر اساس كيفيت عرضه مي شد. فروشندگان در وصف زعفران و خواص آن سخن فراوان مي گفتند و گاه هم اشاره اي به نام ايران به عنوان محل توليد آن مي شد، فروشنده اي مرا به خريد زعفران و فوايد آن تشويق مي كرد، هنگامي كه به او گفتم از كشور زعفران هستم و بلكه زادگاهم، استان زعفران يعني خراسان جنوبي است، سفراي همراه، از من درخواست كردند در انتخاب و خريد زعفران به آنان كمك كنم. همين اتفاق براي فرش هم افتاد و به دليل آشنايي مختصر با فرش كه يكي ديگر از كالاها و بلكه هنرهاي خراسان جنوبي است، همراهان از من درخواست راهنمايي داشتند. آنجا و بلكه د هها كشور ديگر كه به مناسب تهاي گوناگون سفر داشتم به اهميت در مورد محصولات و كالاهاي گوناگون ايراني بيش از پيش پي بردم.

تا دير نشده است و از « برندسازي » حافظه ها نام نيك محصولات ايراني چون زعفران، پسته، فرش و... محو نشده است بايد چاره اي انديشيد. و اينكه چرا همچنان بايد فله اي زعفران صادر شود و برندي و بسته بندي نداشته باشد تا امكان سوء استفاده و تقلب وجود نداشته باشد و ارزش افزوده آن هم در كشور بماند. در مديريت راهبردي پيشرفته تلاش مي شود، چالش ها و تهديدها به فرصت تبديل شود. رقابت بايد ما را فعا لتر كند و خلاقيت و ابتكار را در ما شكوفا كند، بايد نوآوري در شيوه هاي توليد و در اشكال بسته بندي و سازوكارهاي افزايش ارزش افزوده و فرآوري و توليد محصولات ثانوي و كم كردن خا مفروشي و بلكه جذب توليدات همسايگان براي اين بخش در دستور كار باشد.

مقوله آب و كشاورزي و محيط زيست از بخش هاي مهم حوزه معاونت علوم يونسكو است و خوشبختانه كشورمان در اين زمينه كارهاي خوبي را در دست انجام دارد و چند مركز منطقه اي تحت نظارت يونسكو در ايران فعال است. از منظر فرهنگي هم موضوع مهم است و همان گونه كه در برخي از كشورها از جمله كشوري در منطقه كه اخيراً از آن ديدن كرديم زمين هاي كشاورزي مربوط به برخي محصولات سنتي در فهرست ميراث جهاني قرار گرفته است و حتي تكنيك ها و مراسم جمع آوري يك محصول در حوزه ميراث معنوي و حفظ نام ايران در زمينه محصولاتي مانند زعفران، « برند سازي » قابليت ثبت جهاني دارد، بنابراين براي مقوله حوزه فرهنگي هم مي تواند كمك كند.

علاوه بر آن با توجه به بين رشته اي شدن بسياري از مطالعات وچند بعدي بودن، صرفاً از يك منظر نمي توان به موضوعي مانند زعفران نگاه كرد، ابعاد فرهنگي و اجتماعي وسياسي در كنار ابعاد اقتصادي و تجاري و كشاورزي بايد لحاظ شود. وقتي در زمان جمع آوري محصول زعفران شاهد اشتغال كل اعضاي خانواده از خردسال تا بزرگسال و زن و مرد به صورت 24 ساعته در يك بازه زماني يك ماهه و بسيج يك روستا و در كنار هم قرار گرفتن آنان هستيم، اين پديده از منظر جامعه شناسي و مطالعات فرهنگي، قابل مطالعه و بررسي است.

چالش ها و مسائل پيش رو چند دسته هستند و هر دسته راهكار و سازوكار متناسب با خود را مي طلبد. بخشي از مسائل به تدبير و برنامه ريزي ما برمي گردد، بخشي از مسائل از دست ما خارج است مانند خشكسالي، كه البته بايد براي آن شرايط هم برنامه داشت.

اگر در حوزه برندسازي و فرآوري و توليد محصولات ثانوي و استفاده از بازار توليد و بازار كار منطق هاي، داراي سياست و برنامه باشيم، حتي براي شرايط سختي كه مديريت آنها لزوماً در دست ما نيست، مي توان تدبير كرد. آيا براي آب منطقه اي كه كانون توليد زعفران ايران است، برنام هاي 50 و 100 ساله زعفران را تعريف كرده ايم و اينكه كجا بوديم، الان كجاييم و به كجا ، داريم؟ آيا چشم انداز 20 مي خواهيم برسيم؟ حفظ جايگاه برتر كنوني در توليد زعفران و ارتقاي آن نيازمند راهبرد، سياست و برنامه دقيق، علمي و روشن است.

آيا همه اجزاي پازل توفيق در بازار جهاني زعفران در جاي خود قرار دارد؟ آيا دانشگاه و آموزش و پژوهش، صنعت، تجارت، بازار سرمايه، رسانه و متوليان فرهنگ سازي و تبليغات و برند سازي، بخش خصوصي، بخش تعاوني، بخش دولتي اعم از وزارتخان هها، سازمان ها و نهادها و به ويژه دستگاه هاي حاكميتي مانند دستگاه ديپلماسي، دستگاه هاي قانونگذاري و سياستگذاري و نظارت و ... به نقش و مسووليت خود وقوف دارند و آيا مركز هدايت و هماهنگي بخش هاي مختلف وجود دارد؟ اتاق بازرگاني و صنايع و معادن و كشاورزي ايران به عنوان نهادي واسط بين مردم و بخش خصوصي از يك سو و قواي كشور و نهادهاي حاكميتي از سوي ديگر كه در آن صاحبان تجربه با سوابق مديريتي كلان و دانش لازم وجود دارند،چه نقشي ايفا مي كند؟ آيا ميز زعفران در وزارتخان ههاي ذي ربط با حضور كارشناسان خبره فعال است تا روزانه آخرين تحولات را رصد كند و بازخورد سياست ها و برنامه ها را جهت اصلاح به تصميم سازان و تصميم گيران اعلام كند؟ آيا در نشست هاي بين المللي علمي و نمايشگاه هاي بين المللي مرتبط حضور موثر و تاثيرگذار داريم؟

آيا در استاندارد سازي ها نقش داريم؟ يا منفعلانه مجري دستورات هستيم؟ از آنجا كه استانداردها ثابت و ابدي نيستند و هر از چند گاه بازبيني و بازنگري مي شوند، مي توان در اين مراحل بسان مرحله توليد يك استاندارد حضور فعال داشت. آيا تجربه مدعيان و رقبا را در عرصه توليد و فرآوري و بسته بندي و عرضه و حضور در بازا رهاي بين المللي بررسي دقيق كرده ايم.

آيا همان گونه كه براي يك بازي فوتبال از ماه ها قبل تيم رقيب را رصد مي كنند و د هها آناليزور بسيج مي شوند و نمايندگان تيم براي مشاهده بازي هاي رقيب اعزام مي شوند تا تصميم سازي درست صورت گيرد؛ در چنين عرصه هايي كه كاملاً با منافع ملي و بلكه امنيت ملي ما گره خورده است چنين رويكردي وجود دارد؟ 

خوشبختانه اخيراً به همت گروه پژوهشي زعفران دانشگاه بيرجند مركز استان خراسان جنوبي يك نشريه تخصصي علمي و پژوهشي راه اندازي شده است كه مي تواند پشتوانه اي براي مطالعات اين محصول مهم باشد. از مدير مسوول محترم درخواست شد كه بين رشته اي به موضوع پرداخته شود كه با استقبال ايشان روبه رو شد.

تعريف شود كه مبناي « ايران » در كنار برندهاي خصوصي كه تاكنون فراگير نشده است، برند مشتركي به نام صادرات باشد و برندهاي موجود در كنار نام اختصاصي خود از آن استفاده كنند و شركت هاي جديد صادراتي ملزم به استفاده از آن نام باشند. اين امر با سياست تشويقي و حمايتي بايد صورت گيرد.

با توجه به تغيير و تحول قيمت ارز و شوك چند برابري آن، قاعدتاً يكي از خواسته هاي صادركنندگان براي واقعي كردن قيمت ارز محقق شده است؛ حال بايد ديد در مقابل صادركنندگان چه مي كنند تا بازار زعفران ايران در جهان تقويت شود؛ چه ميزان از افزايش درآمد خود را به بخش مطالعات و پژوهش و فرهنگ سازي در داخل و خارج كشور براي افزايش ميزان مصرف و در نتيجه افزايش درخواست بازار اختصاص مي دهند.

در تكميل پاسخ هاي پيشين چند نكته اضافه مي كنم كه به داشتن تصوري روشن تر از آينده كمك كند. افزايش قيمت زعفران طبيعتاً رقبا را در جهان زياد كرده و مي كند چرا كه در مقام هزينه و فايده، سرمايه گذاري را مقرون به صرفه و سودآور كرده است. فعال شدن افغانستان در اين زمينه را كه از نظر اقليمي به كشور ما نزديك است، با حمايت سرمايه گذاران غربي بايد از اين منظر ديد. هرچند حضور مهاجران افغان در ايران و كار در زمين هاي كشت زعفران و كسب تجربه و بازگشت به كشورشان هم موثر بوده است.

البته ما نبايد از اين امر زياد هم نگران باشيم زيرا همان گونه كه گفتم بايد كشت جايگزيني براي مواد افيوني پيدا كنند كه ضررش برايما و جهان به مراتب از رقيب شدن در بازار زعفران بيشتر است. البته مي توان با سازوكارهايي مناسب و دقيق رقابت ناسالم را به همكاري و هم افزايي تبديل كرد. شركت هاي معتبر ما بايد حضور موثري در بازار افغانستان داشته باشند. آنچه در مورد قاچاق پياز زعفران به افغانستان يا نقاط ديگر مطرح مي شود قابل تامل است و در واقع لطمه وارد كردن به ذخاير ژنتيك كشور است؛ اين مقوله هم اگر در چارچوب سياست همكاري مشترك باشد و كمك هاي علمي به دوستان ما در افغانستان تعريف شود قابل توجيه است. شنيده شده كه سند توسعه زعفران افغانستان را برخي كشورهاي غربي نوشتند و الگوهايي مانند الگوي يونان را كه يك شركت تعاوني بزرگ از توليد و بست هبندي و فرآوري تا صادرات را با يك برند انجام مي دهد انتخاب كردند و با برند واحدي وارد بازار بين الملل مي شوند.

بايد پرسيد با توجه به همسايگي دو كشور و ظرفيت هاي « زعفران افغان » به نام علمي و دانشگاهي بالاي ايران اسلامي، چه ميزان ما وارد عرصه همكاري شديم، تا در بستر همكاري و رعايت منافع دو كشور، به هم افزايي پرداخته و از افتادن در دام رقابت هاي ناسالم پرهيز شود. در مورد آينده بازار رقابتي زعفران بايد شناخت درستي از جغرافياي اين بازار و ميزان توليد رقبا و كيفيت آن داشته باشيم.

براي آينده بايد با دقت و پيگيري لازم، مقوله  استانداردهاي بين المللي در دستور كار مراجع ذي ربط باشد. يكي از ملا كهاي مهم، توليد ارگانيك است كه خوشبختانه توليد سنتي زعفران ايران ارگانيك است، زيرا از سموم و مواد شيميايي استفاده نمي شود، ولي اين امر نيازمند اطلاع رساني دقيق است و بايد به كمك سازما نهاي بين المللي مانند فائو و مراكز معتبر ديگر اين امر را با اسناد و مدارك اثبات كرد و تاييديه گرفت. هرچند همان گونه كه در ابتداي گفت وگو گفته شد، گاهي شاهد نوعي رقابت ناسالم و جنگ اقتصادي در اين زمينه هستيم و برخي رقبا براي از صحنه خارج كردن ما به هر وسيله اي از جمله گزارش هاي دروغ و شبهه پراكني و شايعه سازي متوسل مي شوند .

براي حفظ بازا رهاي موجود و گسترش دامنه عرضه و فروش، بايد در بازاريابي علاوه بر بازارهاي عمده فعلي در اروپا، آمريكاي شمالي و ژاپن و استراليا و كشورهاي عرب منطقه، به دنبال بازارهاي جديد در دنيا از جمله در آمريكاي لاتين و كشورهايي مانند مصر و برخي از كشورهاي آسيايي و شمال و جنوب آفريقا بود و از بازار بزرگ چين هم نبايد غافل شد. در بازاريابي هم بايد از روش هاي نوين بهره گرفت.

مهم تر از همه تاكيد مي كنم بايد باب صادرات فله اي اين محصول بسته شود كه علاوه بر آثار منفي اقتصادي، با برخي تقلب ها به چهره اصيل محصول ايراني لطمه وارد مي كند. و نكته پاياني اينكه محور همه اين كارها و برنامه ها، بايد بخش خصوصي باشد.

خوشبختانه در بخش خصوصي مرتبط با فرآوري و بسته بندي و عرضه زعفران نگاه علمي مشاهده مي شود كه بايد تقويت شود و براي نوسازي و علمي و به روز كردن توليد هم با آموزش كشاورزان و تربيت نيروهاي شايسته در مراكز دانشگاهي نيز بايد تلاش ها دوچندان شود. آموزشكده ها و پژوهشكده هاي تخصصي در دو استان خراسان رضوي و جنوبي نزديك به مناطق كشاورزي راه اندازي شود و با اعطاي بورسيه تحصيلي و جذب جوانان محل براي تضمين آينده اين محصول سرمايه گذاري كرد.