مزیت طراحی و تولید در دنیای امروز جای خود را به مزیت نوآوری تقاضا داده است

گروه اقتصادی - مهندس نعمت اله پوستین دوز مدیرعامل سابق سایپا و ملی مس درتحریریه بولتن نیوز حضور یافت، صمیمی و خودمانی و بی آلایش نشست وحال واحوال کرد. بدون غرور به پرسش های ما در مورد مشکلات صنعت پاسخ داد. 

به گزارش بولتن نیوز، ابتدا مقدماتی در مورد روش های مدیریت در دنیای امروز ارائه داد و بعد مسائلی را در مورد صنعت کشور، هزینه های مبادله، فضای کسب وکار مطرح و تاکید داشت که 80 درصد وقت مدیران کشور به مشکلات فضای کلان اقتصاد و ایجاد موانع و... اختصاص دارد.

پوستین دوز به هنگام صرف ناهار و نماز، بی آلایش و ساده بود. از دست پخت همکاران ما تشکر کرد و با لذت ناهار را صرف کرد و همزمان در مورد ضرورت های مدیریت صنعتی کشور سخن گفت و تاکید داشت که ثبات مدیریت مهمترین عامل تحول در صنعت وشرکت های کشور است.

برای ما که چند ساعتی را با او صحبت کردیم و ناهار ساده ای را صرف کردیم این نکته مطرح بود که دستاوردها و تجربیات سرمایه های مدیریتی کشور چه در زمان مسوولیت و چه در زمان ارائه تجربیات در رسانه ها و دانشگاه ها، باید بررسی و مطالعه شود تا هزینه های مدیریتی از طریق این تجربه ها کاهش یابد و قدرت رقابتی صنعت واقتصاد ایران ازطریق تجربه و راهکارهای این مدیران افزایش یابد.

جامعه اقتصادی و صنعتی و رسانه ای هم باید از توان این مدیران استفاده کند و هم از تجربه و تخصص وسابقه و خاطرات آنها بهره مند شود زیرا نتایج و تجربه این مدیران وخاطرات مدیریتی آنها بسیار گران به دست آمده است و لذا باید آن را ارزشمند ارزیابی کنیم تا قادر باشیم از مواهب آن استفاده کنیم.

امثال پوستین دوز نتیجه ده ها سال تجربه مدیریت صنعتی و عبور از شرایط سخت و بحران ها و مشکلات داخلی و خارجی بخش تولید هستند و لذا باید فراتر از حاشیه های سیاسی به آنها توجه شود و همین نکته موضوع مهمی است که نباید دانش آموختگان، مدیران با تجربه وصنعتگران کشور را به راحتی از دست بدهیم بلکه باید در فرصت های مختلف از توان و دانش آنها بهره ببریم و قدرشناس تلاش آنها باشیم و حداقل در رسانه ها و دانشگاه ها و محافل علمی و صنعتی، از این تجربه ها و دستاوردها، استفاده کنیم و با مفهوم سازی و ارائه پلت فرم های صنعتی و پارادایم اقتصادی و صنعتی، کشور را در مسیر پیشرفت و توسعه یاری دهیم.

به خصوص کسانی که با خود پارادایم صنعتی ایجاد کردند و روش های موثری را در این مسیر ارائه دادند باید به کار گرفته شوند و باید با آنها گفت وگو شود تا جوانان و سایر مدیران صنعتی کشور در شرایط امروز از آنها بهره مند شوند و اقتصاد نیز از عواید آن استفاده کند.

مهندس نعمت اله پوستین دوز مدیرعامل سابق سایپا و ملی مس با 20 سال سابقه کار در شرکت سایپا، اکنون استاد مدیریت بازاریابی و تجزیه و تحلیل سیستم ها در دانشگاه است. او با حضور در تحریریه بولتن نیوز، و گفت وگو با خبرنگاران، نکات قابل توجهی را در ارتباط با ضرورت تحول در سیستم ها و مدیریت شرکت ها و سازمان ها دراقتصاد ایران ومشکلات صنعت کشور مطرح کرد. نکاتی که هر جوان و روزنامه نگاری علاقه مند است که بشنود تا با دلایل بی ثباتی مدیریتی و نوسانات اقتصادی و صنعتی آشنا شود. باهم گفت وگو با مهندس پوستین دوز را در دو شماره پیش رو می خوانیم. بخش اول به شناخت پارادایم صنعتی ومدیریتی کشور و مفهوم سازی و کانسپت تولید و محصول و فعالیت شرکت های صنعتی اختصاص دارد و در بخش دوم به برخی شاخص ها و مشکلات ساختاری صنعت و اقتصاد کشور می پردازیم:

آقای پوستین دوز پس از چند سال که فرصت ملاقات شما را نداشتیم خوش آمدید به بولتن نیوز، و آرزو داریم که در شرایط کنونی با انرژی و انگیزه، شرایط برای خدمت به صنعت و دانشگاه را داشته باشید،‌ شما در دانشگاه، درس مدیریت بازاریابی و تجزیه و تحلیل سیستم ها را تدریس می کنید، به نظر شما دنیای امروز و مدیریت در کشور ما از چه سطحی از مدیریت سیستمی بهره مند است و تحولات سیستم های اقتصادی و مدیریتی و اجتماعی چه تغییراتی را شاهد بوده و ما در دوران امروز برای بهبود مدیریت و کارایی در اقتصاد ایران چه کارهایی باید انجام دهیم؟

اجازه دهید با یک مصداق و مثال موضوع را توضیح دهیم.

در یک دوره ای برای حمله به کشورها و بازارها از ژنرال ها و لشگر ارتش برای استعمار و استثمار ونفوذ در کشورها استفاده می شد. در دوره های بعد، شرکت های چند ملیتی و رقابت در عرصه اقتصاد و فروش کالا و معرفی فرهنگ جایگزین شد.

اما بعدها مراکز آر ان دی و موسسات تحقیقاتی و انتقال دانش فنی و تکنولوژی، و انتقال فکر و اندیشه و تحقیق جایگزین شد. و امروز شبکه های اجتماعی وفیس بوک جای ارتش و شرکت های چند ملیتی و مراکز آر ان دی را گرفته است وبا شبکه اجتماعی، فکر، سیاست، کالا و فرهنگ انتقال می یابد و روی مغز افکار واندیشه ها ورفتارها اثرگذار است.

براین اساس باید دریافت که افراد، جای خود را به شرکت ها، مراکز، سخت افزارها و امروز نرم افزارها داده اند.

اگر کسی بخواهد از این نرم افزارها استفاده کند باید مثلا گوشی تلفن همراه جدید و با سیستم اندروید بخرد تا از وایبر و وی چت و... بهره مند شود.

این تغییر شرایط سیستمی باعث فروش کالاو تکنولوژی می شود.

روزگار زندان بود و زندان بان که افراد متخلف را نگهداری می کردند اما در دنیای پیشرفته امروز، لیست سیاه معاملات و اعتبارات جای زندان را گرفته است.

همه افراد وبازرگانان و شهروندان، کد و اعتبار و کارت شناسایی و کارت بازرگانی و... دارند وقتی کسی بد عمل کند به لیست سیاه می رود و مثلا نام او در نشریه یلو یا زرد ثبت میشود وهمه متوجه می شوند که فلان شخص اعتبار و شخصیت اقتصادی و تجاری خود را از دست داده و این موضوع باعث می شود که افراد تنبیه شوند.

این موضوع در صنایع و فعالیت سازمانی در کشور ما چگونه باید مطالعه و بررسی شود؟

باید توجه داشته باشیم که درصنایع و فناوری و مدیریت نیز سطح تغییرات سیستمی تغییر کرده است.

به عنوان مثال، ما قبلا از دست و انگشت برای شمارش استفاده می کردیم، بعدها چرتکه اختراع شد، کمی بعد ماشین حساب آمد و امروز از کامپیوتر بهره می بریم.

یعنی روند رشد، تغییر، تحول ساختاری و "تولد دوباره" را در این مسیر شاهد بوده ایم و برخی صنایع و سازمان ها نیز چنین روندی را طی کرده اند وهر سازمان و شرکت و صنعتی که در ایران بتواند به این نکات توجه کند قادر خواهد بود که در دنیای امروز قدرت رقابتی بالاتری داشته باشد با رقبای خود رقابت کند و چند سال جلوتر از دیگران باشد.

یعنی باید به مرحله "تولد دوباره" در اقتصاد و صنعت ایران بیاندیشیم و پارافراتر از طراحی و تولید بگذاریم؟

دقیقا یعنی ما توجه داشته باشیم که از مراحل قبلی عبور کرده ایم و به مرحله جدیدی رسیده ایم. قبلا نامه روی کاغذ نوشته می شد و پرنده و کبوتر نامه را به مقصد می رساندند. بعدها چهارپاها و اسب و پیک نامه را می رساند. اما به تدریج شاهد حضور فکس بودیم و امروز ایمیل را داریم. متن پیام ها یکی است اما روش انتقال و سرعت و تحول وهزینه آن متفاوت است.

امروز در هر گوشه ای ازجهان قادریم که ایمیل را ظرف مدت کوتاهی و چند ثانیه، به مقصد منتقل کنیم.

یعنی از دو مرحله قبلی باید عبور کنیم قبلا ما طراحی و مهندسی و تولید و فروش را یکجا داشتیم OEM

یعنی گفته می شد که مثلا آلمان بنز و بی ام و را طراحی و مهندسی و تولید کرده است. فلان شرکت خودرو را طراحی و تولید کرده است.

اما بعدها تولید را کشورهای دیگر آموختند و انتقال دانش فنی صورت گرفت و کره جنوبی و ژاپن، چین و... نیز خودروساز شدند و در این شرایط سوال می شد که طراحی این خودرو مربوط به کجاست؟ یعنی مثلا طراحی مربوط به آلمان و آمریکا بود اما در چین تولید می شد.

امروز بسیاری از وسایل الکترونیکی و قطعات در چین تولید میشود اما طراحی آن مربوط به کشورهای دیگر است این مرحله را ODM می خواهند که دیزاین و طراحی مربوط به شرکت مادر و اصلی است.

اما در مراحل بعد، دیگر طراحی و تولید مبنا نبود، بلکه مراکز تحقیق و توسعه، شناخت بازار، مفاهیم جدید و کانسپت مطرح شده است OCM

این که مفهوم بازار و شبکه های اجتماعی و کار تیمی و... متفاوت از گذشته است و تنها موضوع تولید و طراحی محصول مهم نیست وعلاوه بر نوآوری محصول و نوآوری تکنولوژی، موضوع نوآوری در تقاضا از طریق طرح مفاهیم جدید، ایجاد پارادایم، استفاده از شبکه های اجتماعی و تاثیر گذاری بر فضای کسب وکار اهمیت دارد.

به عبارت دیگر، در دنیا امروز نمی گوییم خودرو تولید میکنیم بلکه در واقع هم نشین و همراه تولید می کنیم تا مردم در سفر احساس کنند در خانه خود نشسته اند و احساس راحتی دارند. لذا دیگر تولید خودرو به روش قبلی و طراحی و تولید تنها ملاک نیست بلکه رضایت و خشنودی مشتری و احساس همراه بودن خودرو با خانواده باید ملاک باشد تا مشتری احساس تولد دوباره را در صنعت خودرو احساس کند. البته این کار باید با ثبات مدیریت و برنامه ریزی و فعالیت تدریجی و ایجاد مراکز تحقیق و توسعه و آر ان دی همراه باشد.

زیرا طراحی یک پلت فرم حداقل به 3 هزار میلیارد تومان سرمایه و سه سال زمان نیاز دارد و ایجاد زنجیره های ارزش و رسیدن به تولد دوباره به ثبات چند ساله مدیریتی و حداقل 5 ساله نیازمند است تا بتوان زمینه های چنین تولد دوباره ای را فراهم کرد.

باید در نوآوری در تقاضا ایجاد کنیم و نیازهای جدید ورفاه و همراهی و همنشینی و ایجاد خاطره را برای مشتری فراهم کنیم. باید نیاز جدید در مشتری ایجاد کنیم.

مشتری به دنبال راحتی و آرامش است به دنبال تجدید خاطره و حس خوب است به دنبال استفاد از نرم افزارهای جدید است.

همین موضوع باعث می شود که اگر رسانه ای خاطرات مورد نظر مردم را تجدید کند و احساس تعلق و راحتی و همراهی و همنشینی را به مشتری بدهد، مورد توجه قرار می گیرد.

این شرایط که شما اشاره کردید نیازمند یک برنامه چند ساله است که ابتدا مفهوم سازی شود و کانسپت موردنظر و پارادایم ایجاد شود و به دنبال آن نرم افزارها و روش تولید جدید و ایجاد تقاضا و نیاز در مشتری به نتیجه برسد چگونه می توان در بازار با استفاده از این روش رقابت بهتری داشت؟

وقتی یک سازمان صنعتی و یا خدماتی، به این روش توجه می کند قادر است که از رقبا جلو بیافتد و میزان تقاضا و مشتریان خود را افزایش دهد. در نتیجه هزینه مبادله و سربار و هزینه متغیر تولید آن کاهش می یابد و قادر است که تخفیف بدهد و جذب مشتری و مراجعه بیشتر داشته باشد در نتیجه از رقبا جلو می افتد و به تدریج رشد بالاتری خواهدداشت و اگر برنامه ریزی داشته باشدبعد از3سال برنامه دیگری را اجرا خواهدکرد و بعداز 4 سال دیگر برنامه دیگری خواهدداشت.

در ایجاد این کانسپت ومفهوم جدید ما چه سطحی از دستاوردهای علمی و سیستمی و خلاقیت را طی می کنیم و فکر مدیریتی و سازمانی چگونه شکل می گیرد؟

درایجاد مفهوم جدید ما از مراحل علمی و سیستمی عبور می کنیم و به خلاقیت جدید و سرعت در کار تیمی می رسیم

در نگرش علمی مثلا ما به متغیرهایی مانند هوا و خاک و نور وآب توجه داریم اما در نگرش سیستمی بین متغیرها رابطه کیفی و رشد ایجاد می کنیم تا نتیجه بهتری از این پدیده ها بگیریم و مثلا کشاورزی بهتری داشته باشیم اما در مسیر خلاقیت و ایجاد مفهوم و کانسپت، به سطح بالاتری از نتایج فکر می کنیم و کار تیمی کشاورزان، آبیاری قطره ای، یکپارچه سازی اراضی، مهندسی ژنتیک و ... و درمجموع خلق تفکر توجه می کنیم.

برای روشن شدن موضوع اجازه دهید مثال فوتبال و کار تیمی و مربی و بازیکن و باشگاه را بررسی کنیم.

در گذشته بازیکن ها ستاره بودند و روی ستاره ها سرمایه گذاری می شد که جلو بروند و گل بزنند. به تدریج جناح های فوتبال و فور وارد و هافبک مورد توجه بود که از جناحین به سمت دروازه حریف حمله کنند.

همچنین نوع دفاع در 18 قدم و کرنل به عنوان تهدید و سرعت عمل در پرتاب توپ و شوت بلند به سمت دروازه حریف مطرح بود.

اما امروزه افزایش سرعت کار تیمی در دستور قرار گرفته است و به جای بازیکن و جناح های تیم، سرعت عمل مجموعه تیم و مربی گری اهمیت یافته است در کنار آن تماشاچی سرمایه تیم است و نام باشگاه و سرمایه آن اهمیت یافته است.

براین اساس نام و برند تیم، وضعیت مالی باشگاه، اطلاع رسانی و افکار عمومی و تماشاچی ها و کری خواندن ها روی نتیجه بازی و... اهمیت یافته است.

به این ها می گویند مفهوم جدید و کانسپت و ارزش های جدید که وضعیت و نتیجه و محصول کار را نسبت به گذشته کاملا متحول کرده و با خلاقیت همراه ساخته است.

امروز در شبکه های اجتماعی انواع بحث ها در مورد موضوعات گوناگون به عنوان سرمایه کسب وکار و فعالیت مطرح است. تنها به ساختمان شرکت وانبار و فعالیت مالی توجه نمی شود بلکه سرمایه شرکت ها شبکه های اجتماعی است همه رسانه دارند اما نوع فعالیت آنهاست که نتیجه را بهتر از رقبا خواهد کرد.

اشاره کردید که مشتری علاقه دارد محصول مثلا خودرو را در نظام خاطره خود داشته باشد و خاطره ثبت کند و احساس همراهی و همدلی و همنشینی داشته باشد و ماشین را همسفر خود بداند. این موضوع چگونه باید در دستور کار شرکت ها و صنایع ایران قرار گیرد؟

شرکت ها و صنایع ایران ضمن این که باید همراه مردم باشند و از طریق جی پی اس، ماهواره، امداد خودرو، اینترنت، تلفن و... درکنار مردم باشند باید کانسپت فعالیت و محصول و برند شرکت را متحول کنند تا مشتری تجدید خاطره و همراهی و همنشینی را در محصولات صنایع و شرکت ها بهتر احساس کند.

همچنین مشتری در خلق ایده و ایجاد نیاز و تقاضای جدید موثر است و باید به نظر او توجه شود و در طراحی و تولید به این موضوعات توجه کنند.

امروز در صنعت خودرو علاوه بر قطعه ساز و نمایندگی و تعمیرکار، باید به مشتری و نظرات او و شبکه های اجتماعی و نمایشگاه ها و.... نیز توجه شود تا احساس شود که مشتری با همنشین وهمراه خود یعنی خودرو به سفر رفته است.

مردم در نظام خاطره خود و سفرهایی که دارند و خاطراتی که دارند حتی موسیقی خاصی را دنبال می کنند حتی برای خودروی خود نام زیبایی انتخاب می کنند و حتی نام انسان ها زن یا مرد را برای خودروی خود انتخاب می کنند و ماشین را همراه و دوست خود می دانند و با او در نظام خاطره خود زندگی می کنند.

همان طور که انواع خودرو از پلت فرم مشترکی ساخته می شود که شامل موتور و اتاق و فرمان است اما در طراحی سایر بخش ها به آپشن ها و سلیقه مشتری در رنگ و زیبایی و... توجه می کنیم، در سایر فعالیت ها نیز باید پلت فرمی ارائه شود که مجموعه مفاهیم و معیارها و روش ها را متحول کند.

بخشی از این مفاهیم در خود کالا نیست اما همراه محصول است مثلا در فضای مجازی و رسانه ها، در مورد محصول صحبت می شود و نظر می دهند و تقاضای جدید ایجاد می شود که مدیران باید به آنها توجه کنند.

در نتیجه باید گفت که محصول تولید شده شرکت های ایرانی تنها در محصولی که می فروشند خلاصه نمی شود و هر نوع اطلاع رسانی و امداد و خدمات پس از فروش و توجه به نظر مردم و حتی انتشار نظرات مردم در رسانه ها نیز جزو همین محصول است و مانند تماشاچی های زمین فوتبال و باشگاه، سرمایه شرکت ها و صنایع در تولید محصول به حساب می آید.

براین اساس باید گفت که نقطه قوت تولید وصنعت، آران دی و شبکه های اجتماعی است.

باید توجه داشته باشیم که هنر تنها در زیبایی یک اثر یا محصول خلاصه نمی شود بلکه اگر از علم و تجربه و خاطره و شبکه اجتماعی و حرفه و صنعت و مدیریت بتوانیم مجموعه ای کارآمد و کانسپت جدیدی ارائه کنیم هنرمند محسوب می شویم.

هنر پل تجربه و صنعت و مدیریت است و عامل موفقیت ما در ارائه محصولات و بازاریابی است.