کد خبر: ۱۷۳۹۰۰
تعداد نظرات: ۷ نظر
تاریخ انتشار:
فرهاد حکیمی، رئیس گروه مالیاتی مودیان بزرگ و مدرس دانشگاه

تحلیلی برکارکرد ماده 272 اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم مصوّب 1380

لازم است که به تعداد افراد صاحب جواز در جامعه حسابداران رسمی توجه شود . اولاً که تمام افراد مجوزدار ، شاغل نیستند و ثانیاً صَرف نظر از مطلب اخیر کمتر از 2 هزار نفر صاحب مجوز هستند در حالی که کمتر از 1 هزار نفر از این افراد در همان مرحله اوّل تأسیس جامعه و بدون آزمون صاحب مجوز شدند و الباقی افراد طی بیش از 12 دوره برگزاری آزمون ، موفق به اخذ جواز شده اند که این آمار برخلاف افزایش داوطلبان طی این سال ها ، نشانگر روند کُند جذب اعضای جامعه حسابداران رسمی می باشد
 با بررسی روند تاریخی انجمن یا جامعه حرفه ای حسابرسی در ایران متوجه می شویم که در دولت اول پس از انقلاب جمهوری اسلامی ایران ، انجمن حسابداران قسم خورده در سال های 59 تا 60 توسط رئیس جمهوری وقت منحل گردید و کاربرد آن در قانون مالیات های مستقیم مصوب سال 1345 حذف شده و پس از آن در اصلاحیه قانون 66 نیز به آن اشاره ای نشد .




امّا افراد خبره ، فعّال و ذی نفع این حرفه ، معطّل نمانده و به کارهای خود ادامه دادند تا جائی که موفق شدند اولاً در سال 1379 اقدام به تأسیس مجدد جامعه حسابداران رسمی NGO نمایند و ثانیاً توسط مجلس محترم شورای اسلامی تصویب شد که بر اساس ماده 272 اصلاحیّه قانون مالیات های مستقیم سال 1380 از خدمات آنان استفاده شود .
برای استفاده از خدمات حسابداران رسمی در ماده 272 ق.م.م این چنین آمده است .
ماده 272 ق.م.م – سازمان حسابرسی جمهوری اسلامی و حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی که عهده دار انجام دادن وظایف حسابرسی و بازرس قانونی یا حسابرسی اشخاص هستند در صورت درخواست اشخاص مذکور مکلف اند گزارش حسابرسی مالیاتی طبق نمونه ای که از طرف سازمان امور مالیاتی تهیه می شود ، تنظیم کنند و جهت تسلیم به اداره امور مالیاتی مربوط در اختیار مودی قرار دهند . گزارش اخیر الذکر باید شامل موارد زیر باشد :
الف – اظهار نظر نسبت به کفایت اسناد و مدارک حسابداری برای امر حسابرسی طبق مفاد این قانون و مقررات مربوط با رعایت اصول و ضوابط و استانداردهای حسابداری
ب – تعیین درآمد مشمول مالیات براساس مفاد این قانون و مقررات مربوط  .
ج – اظهار نظر نسبت به مالیات های تکلیفی که مودی به موجب قانون مکلف به کسر و پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی بوده است .
د – سایر مواردی که در نمونه گزارش حسابرسی مالیاتی مورد نظر سازمان امور مالیاتی کشور تعیین خواهد شد.
تبصره 1 – اداره امور مالیاتی ، گزارش حسابرسی مالیاتی را بدون رسیدگی قبول و مطابق مقررات برگ تشخیص مالیات صادر می کند ، قبول گزارش حسابرسی مالیاتی موکول به آن است که مودی گزارش حسابرسی مالی نسبت به صورت های مالی که طبق استاندارد های حسابرسی توسط همان حسابدار رسمی یا موسسه حسابرسی تنظیم شده باشد را ضمیمه گزارش حسابرسی مالیاتی همراه با اظهار نامه مالیاتی یا حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه ، تسلیم اداره امور مالیاتی مربوط نموده باشد .
تبصره 2 – سازمان امور مالیاتی کشور می تواند حسابرسی صورت های مالی و تنظیم گزارش مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی را به حسابداران رسمی یا موسسات حسابرسی واگذار نماید . در این صورت ، پرداخت      حق الزحمه ، طبق مقررات مربوطه به عهده سازمان امور مالیاتی کشور می باشد .
موارد فوق طی ماده 27 ق.م.ا.ا و تبصره های آن نیز برای مالیات ارزش افزوده مورد تأکید قرار گرفته  است .
با این وجود از نقطه نظر قانونگذاری در خصوص ماده 272 ق.م.م و ماده 27 ق.م.ا.ا و تبصره های آنها مواردی به شرح زیر حائز کمال اهمیّت است :
1 – سازمان حسابرسی با حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی جامعه حسابداران رسمی همسنگ و هم مرتبه تلقی شده است حال آن که سازمان حسابرسی مستقیماً زیر نظر وزارت امور اقتصادی و دارائی بوده و مدیران و کارکنان آن کارمند دولت تلقی شده و حقوق بگیر دولت هستند و اصولاً دارای استقلال ظاهر و واقعی بیشتر می باشند .
2 -  حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی همتراز تلقی شده اند حال آن که حسابداران رسمی ، انفرادی کار کرده ولی موسسات حسابرسی دارای شرکای متعدّدی می باشند که از این جهت اعتبار گزارشات آنان بیشتر است .
3 – ممکن است اشخاص حقیقی و حقوقی فوق ، لزوماً بازرس شرکت نباشند و صرفاً حسابرسی را به عهده بگیرند .
4 – گزارش تنظیمی این افراد بایستی از طریق مودی به سازمان امور مالیاتی واصل شود و سئوال این است که این افراد چرا بدون اطلاع مودی و مستقیماً گزارش خود را به سازمان امور مالیاتی و اداره کل های ذی ربط ارائه نمی دهند ؟ چه این که در این شرایط احتمال کارشکنی و اظهار نظر و اعمال نظر مودی به وجود می آید و یا حتّی بنا به دلایلی صلاح را در آن ببیند که از ارائه گزارش مالیاتی به سازمان امور مالیاتی صرف نظر کند .
5 – در بند الف اگر کفایت اسناد و مدارک وجود نداشته باشد چرا بحث بند 3 ماده 97 ق.م.م مورد تأکید قرار نگرفته است ؟ لذا تاکنون ملاحظه نشده است که حسابدار رسمی ، شرکت مودی را در اجرای بند 3 ماده 97 ق.م.م به هیئت مربوطه دعوت کند و در واقع صرفاً مالیات همیشه از طریق رسیدگی محاسبه شده است .
6 – در بند ج ، مالیات هائی مثل حقوق ، مستغلات و ارث و امثالهم تصریح نشده است .
7 – از همه مهم تر این که در تبصره 1 ، اداره امور مالیاتی را علی رغم مفاد آئین نامه اجرائی موضوع ماده 219 ق.م.م مکلّف نموده اند که بدون رسیدگی گزارش حسابرسی مالیاتی را قبول نموده و اقدام به صدور برگ تشخیص نماید .
حال سئوال این است که در این چنین شرایطی مسئولیت این برگ تشخیص ، با چه کسی است ؟ یعنی اگر مسئول حسابدار رسمی است چرا واحد مالیاتی برگ تشخیص را صادر می کند ؟ و اگر مسئول واحد مالیاتی است چرا طبق قانون مکلّف است بدون رسیدگی مطابق مقررات گزارش حسابدار رسمی را قبول کند ؟
این سئوالات در واقع ابهامات اصلی ماده 272 ق.م.م است که تاکنون از طریق یک رویه غیر مستدل قانونی حل شده است و این ابهام را به نوعی پوشش داده اند . به صورت مُجمل این که اگر امور مالیاتی در گزارش حسابرسی مالیاتی ابهاماتی داشت ، سئوالات خود را با ضوابطی از حسابرس می پرسد و اگر پاسخ قانع کننده بود که اقدام به صدور برگ تشخیص می کند و اگر نه سئوالات مربوطه و پاسخ واصله را به هیأتی موسوم به هیأت هماهنگی احاله می کند و نظر هیأت ، فصل الخطاب خواهد بود که آیا گزارش مورد تائید است یا خیر ؟ و براساس آن امور مالیاتی اقدام لازم را خواهد نمود .
8 – بنابر مبانی حسابرسی ، اصولاً یکی از مواردی که استقلال (( ظاهری و واقعی )) حسابرس را تحت الشعاعِ خود قرار می دهد ، بحث حق الزحمه حسابرس است و این تأثیر وقتی که بحث محاسبات مالیاتی پیش می آید چند برابر خواهد شد ، حال آن که در این ماده این اتفاق می افتد ، به معنای دیگر حسابرس به عنوان نماینده سازمان امور مالیاتی وارد شرکت شده و اقدام به محاسبات مالیاتی می نماید ولی در عمل حق الزحمه خود را به جای این که از سازمان امور مالیاتی دریافت کند مستقیماًٌ از مودی دریافت می کند و در این بین سازمان امور مالیاتی دل خوش است که هزینه ای پرداخت نمی کند (( نه به حسابرس و نه کارمند خود )) در حالی که در واقع استقلال حسابرس تحت الشعاع قرار گرفته و به وضوح مأخذ مالیاتی محاسبه شده  ، به علت خدشه در استقلال حسابرس متأثر می شود .
9 – در پایان این ماده هم آمده اگر سازمان امور مالیاتی خواهان این خدمات باشد طبیعتاً خود هزینه آن را پرداخت خواهد نمود و سئوال آن این است که چرا و تحت چه شرایطی این اتفاق می افتد ؟ و اساساً چگونه  می شود که کارکنان مالیاتی این سازمان قادر به تشخیص لازم نیستند که حالا فرد یا افرادی زیره به کرمان برده و حسابرسی مالیاتی نمایند .
امّا گذشته از تمام موانع و مشکلات فوق ، ذکر نکات اساسی و اصلی زیر شایان ذکر است .
اولاً : اِعمال حاکمیّت دولت ها مظاهری داردکه از آن جمله می توان ترویج پول رایج ، زبان و خط رسمی و ... را نام برد که یکی از مهم ترین آنها مالیات و مالیات ستانی است در حالی که با تصویب ماده 272 ق.م.م ، قانونگذار بنا را به آن نهاده است که اِعمال حاکمیّت خود را بر خلاف سایر حکومت ها و دولت های جهان به افراد دیگر واگذار نماید و شاید آن هم نوعی کاهش تصدی گری دولت است ! ! !
ثانیاً : در صورت تخلّف کارکنان مالیاتی به استناد مفاد مواد 267 تا271 ق.م.م جرائم متعدد و متنوعی شامل آنان خواهد شد که احتمالاً به شخص مودی و مالیات پرداختی وی ارتباطی نخواهد داشت و در آن شرایط یک مسئله حقوقی و ادرای بین سازمان امور مالیاتی و کارمند ذی ربط به وجود خواهد آمد . در حالی که چنین شرایطی برای حسابداران رسمی اساساً وجود ندارد و صرفاً هیئت عالی انتظامی جامعه حسابداران رسمی به صورت نمونه ای گزارشات حسابرسان را بررسی می کند و در بدترین شرایط ، حسابرس را مُعلّق خواهد نمود و از طرف دیگر در صورت تخلّف و اشتباه عمدی یا سهوی در گزارش حسابرسی ، این مودی است که مکلّف به پرداخت احتمالاً مالیات بیشتری خواهد بود و اصولاً کسی به حسابرس کاری نخواهد داشت .
با این شرایط پیشنهادات زیر اعلام می گردد :
یک – از آن جائی که سازمان امور مالیاتی به دلایلی همچون فقدان بودجه کافی و عدم وجود ساز و کار متقن برای پرداخت حق الزحمه حسابرسان ، در زمان انتخاب حسابرس توسط مودی ، پرداختی نخواهد داشت ، این مودی است که مکلّف به پرداخت حق الزحمه خواهد بود و لذا پیوسته همانگونه که عرض شد بحث مخدوش بودن استقلال و درستکاری حسابرسان برای سازمان امور مالیاتی وجود خواهد داشت لذا پیشنهاد می گردد که بحث مکلف بودن امور مالیاتی را برای قبول گزارش حسابرسان حذف کرده و در مقابل کلمه پیشنهادی بودن گزارش را جایگزین نماید تا بدین وسیله هم فشار به حسابرسان کمتر شود و هم امور مالیاتی با فراغت و آسودگی ، پس از مطالعه گزارش حسابرس به قبول یا عدم قبول گزارش اقدام نماید و مسئولیت آن را بپذیرد و در صورت عدم پذیرش مستقیماً توسط عوامل خود اقدام به رسیدگی کند و نیازی به مراحل دیگری نباشد .
دو – با توجه به مشکلات بند اخیر و این که مسئولیت حفظ و صیانت از حرفه حسابرسی از جمله وظائف ذاتی سازمان حسابرسی می باشد . پیشنهاد می گردد که طبق موازینی تمام مودیان مالیاتی مکلّف شوند تا با مراجعه به سازمان حسابرسی ، درخواست خود را مبنی بررسیدگی مالی و مالیاتی کتباً اعلام نمایند و فارغ از این که موسسه حسابرسی کدام مجموعه است مستقیماً هزینه مربوطه را به سازمان حسابرسی پرداخت نماید و نیز مقرّر گردد سازمان حسابرسی بر اساس ظرفیت موجود خود و نیز براساس توان و ظرفیت موسسات حسابرسی جامعه حسابداران رسمی ، بخشی از این امور را به موسسات واجد شرایط محول نماید . در این شرایط پرواضح است که سازمان حسابرسی جهت نظارت بهتر و برای ظرفیت سنجی موسسات مجبور خواهد بود موسسات را بنا بر شرایطی از پیش تعیین شده درجه بندی کند و مثلاً از درجه یک الی هفت آنان را مدرّج نماید در این شرایط هم بر اساس درجه موسسات به آنان کار اِحاله خواهد شد و هم مودی متوجه این است که سطح موسسه چگونه است و از همه مهم تر بحث استقلال و درستکاری حسابرس به علت این که حق الزحمه خود را از سازمان حسابرسی دریافت خواهد نمود به نوعی پوشش خواهد یافت و از طرفی با صداقت به خرج داده شده توسط سازمان حسابرسی نوعی عدالت در جامعه حسابرسان به وجود خواهد آمد و در آن شرایط بحث رانت به عنوان مُعضل کاری برای حسابرسان به نوعی حل خواهد شد .
سه – حسابرسان مکلّف شوند در گزارش حسابرسی مالیاتی و تعیین درآمد مشمول مالیات خود از مشارکت، اظهارنظر و امضای افراد عضو جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران موضوع ماده 28 ق.م.ا.ا به عنوان نماینده سازمان امور مالیاتی در موسسات حسابرسی استفاده نمایند .
چهار – برای اعتبار بخشی بیشتر به گزارشات حسابرسان ، امکان فعالیت حسابداران رسمی به صورت انفرادی منتفی اعلام شود .
پنج – ضوابط و روش های جامعه حسابدران رسمی جهت تعیین صلاحیت حسابداران رسمی توسط هیئت مربوطه اصلاح شود .
منظور از اصلاح دو مورد زیر می باشد :
الف – طی مصوّبه هیأت محترم وزیران ، مدیران دولتی در بخش های مالیاتی ، محاسباتی و مالی (( که متأسفانه چون سطح سازمانی این گونه افراد کاملاً در مصوبه مشخص نشده است لذا جامعه حسابدارن رسمی صرفاً آنان را مدیرکل و بالاتر می پندارد )) که حداقل 10 سال پس از انقلاب اسلامی خدمت نموده اند بدون آزمون         می توانند به عضویت جامعه حسابدران درآیند . در حالی که هیأت تعیین صلاحیت حسابداران رسمی این گونه افراد را بدون در نظر گرفتن جایگاه سازمانی آنان مکلّف می نماید که برمبنای ضوابط اخیر الذکر جامعه ، مدت سه سال پس از بازنشستگی در موسسات حسابرسی حداقل به عنوان حسابرس ارشد فعالیت نمایند تا پس از آن دوره موفق به اخذ مجوز لازم گردند . لذا بدیهی است که شخصی با آن شرایط و جایگاه سازمانی امکان ندارد که در موسسه ای به عنوان حسابرس کار کند چه این که شرایط اجتماعی و شرایط سنی وی امکان این چنین نخواهد داد و لذا در این شرایط اصولاً مصوّبه فوق الاشاره از جنبه اجرائی عملاً ساقط گردیده است .
ب – صرف نظر از افراد اخیر الذکر حتی کارکنان مالیاتی شاغل در بخش اشخاص حقوقی پس از موفقیّت در آزمون ورودی جامعه حسابدران رسمی به دلیل کسر سابقه سه ساله حسابرسی موفق به اخذ مجوز نمی شوند و در واقع سوابق این افراد و افراد مذکور در بند الف جزء سابقه کار مرتبط و مربوط تلقی نمی شود و جالب این که اساساً این جامعه را سازمان امور مالیاتی رسمیت داده و این سازمان امور مالیاتی است که از این گزارشات استفاده می کند و در غیاب آنان کارکنان سازمان امور مالیاتی اقدام به تهیه آن می کند و گزارشات مالیاتی را راساً تهیه می کند و حال آن که این جامعه ، آن سوابق را به رسمیت نمی شناسد و به نوعی دهن کجی به آن        می کند و لذا از این بابت این ضوابط توسط پیشنهادی که به مقام عالی وزارت امور اقتصادی و دارائی ارائه داده خواهد شد لازم به اصلاح عاجل می باشد .
در خاتمه لازم است که به تعداد افراد صاحب جواز در جامعه حسابداران رسمی توجه شود . اولاً که تمام افراد مجوزدار ، شاغل نیستند و ثانیاً صَرف نظر از مطلب اخیر کمتر از 000/2 نفر صاحب مجوز هستند در حالی که کمتر از 000/1  نفر از این افراد در همان مرحله اوّل تأسیس جامعه و بدون آزمون صاحب مجوز شدند و الباقی افراد طی بیش از 12 دوره برگزاری آزمون ، موفق به اخذ جواز شده اند که این آمار برخلاف افزایش داوطلبان طی این سال ها ، نشانگر روند کُند جذب اعضای جامعه حسابداران رسمی می باشد و لذا می توان گفت علی رغم نیاز جامعه به تعداد بیش از 000/20 نفر حسابدار رسمی و اشاعه فرهنگ حسابرسی و استفاده از خدمات آنان همین تعداد کمتر از 000/2 نفر یک جامعه بسته و محدود برای خود ایجاد نموده اند و در واقع جلوی رشد و بالندگی جامعه محترم حسابرسان را گرفته اند که از این جهت نیز باز نیازمند اقدام عاجل مقام عالی وزارت امور اقتصادی و دارائی با شرایط اخیر الذکر می باشد .

 فرهاد حکیمی، رئیس گروه مالیاتی مودیان بزرگ و مدرس دانشگاه

برای مشاهده مطالب اقتصادی ما را در کانال بولتن اقتصادی دنبال کنیدbultaneghtsadi@

شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.

bultannews@gmail.com

انتشار یافته: ۷
در انتظار بررسی: ۱
غیر قابل انتشار: ۶
مناف عیوضی
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۸:۲۱ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۴
2
0
با سلام
پس از مدتها متنی راجع به ماده272ق م م خوندم که خوشم آمد
محمد
|
Iran, Islamic Republic of
|
۲۳:۴۹ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۴
2
1
خ برهای علمی بسیارخوب است سایت روعلمی کنیدبولتن اوله ازاقتصاددانها وحقوقدانهادعوت کنیدمابه شماامیدداریم وحرف رهبرمونه
حیدری
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۹:۴۴ - ۱۳۹۳/۰۱/۲۶
0
2
باسلام

1-اگر قرار باشد حسابرس از سازمان امور مالیاتی حق الزحمه دریافت کند بازهم استقلال حسابرس زیر سوال است
2-یک حسابدار رسمی که مبلغ قابل توجه ای در آمد دارد عموما برای چند قرار داد مالیاتی آبروی حرفه ایش را به خطر نمی اندازد
3-لطفا به آمار پرونده های ارسالی به هیت های حل اختلاف که رسیدگی کننده آن سازمان امور مالیاتی بوده توجه شود
4-بفرمائید توافق با مودی از چه مبانی محاسباتی برخوردار است
5-لطفا در امتحان حسابدار رسمی شرکت کنید تا نگرش شما نسبت به حسابداران رسمی تغییر کند
6-ازمیزان رضایتمندی و رعایت عدالت مالیاتی توسط سازمان امور مالیاتی پرسوجو کنید
7-از میزان رعایت استفاده از تبصر 2ماده 97اطلاع کامل بدست آورید
8-درضمن بطور پاره وقت یک کار حسابداری برای خودتان تهیه کنید تا از اونور میز هم اطلاع کامل بدست آورید
9-چرا پیشنهاد نمی کنید که هزینه های کاهش ارزش موجودی کالا و سرمایه گذاریها که در قانون پیش بینی نشده اصلاح گردد
10-شرکتهای با فروشهای کلان که حسابرس ماه ها در آن شرکت جهت اثبات صحت انواع و اقسام تستها و رسیدگی ها را اعمال می کند چگونه توسط یک هیت 2 یا 3 نفر آنهم در یک روز کاری اثبات و تعیین در آمد مشمول مالیات می شود و حسابهای ...............
پاسخ ها
ناشناس
| Iran, Islamic Republic of |
۱۹:۴۴ - ۱۳۹۳/۰۱/۲۶
1 - همانقدر که ممیز دارائی استقلال داره همانقدر هم حسابرس استقلال داشته باشه بسه
2 - این درآمد ها از کجا و چگونه است لطقا قدری توضیح دهید
3 - لصفا حجم پرونده های حسابدران و ممیزین را با هم مقایسه کنید بعد به این حجم توجه کنید
4 - اصولا توافق معنی نداره که حالا مبانی آن بررسی بشه
5 - در امتحان شرکت کرده ام و عن قریب مدرک هم خواهم گرفت
6 - سازمان مالیاتی ممکنه که مقداری در جهت عدالت مالیاتی سعی کنه ولی مطمئتاً کاملا موفق نبوده
7 - لطفا بیشتر توضیح دهید
8 - متاسفانه قبل از استخدام در دارایی هم حسابدار و حسابرس بوده ام و باز متاسفانه اکنون علاوه بر تدریس دروس مالی ، در بخش هایی به مشاوره هم می دهم
9 - این کار انجام شده
10 - این دقیقا همان موردی که سازمات مالیاتی توقع کمک از حسابرسان را داره
ناشناس
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۱:۳۷ - ۱۳۹۳/۰۷/۱۸
0
3
دوست عزیز، بهتره یه آماری هم از تخلفات بسیار عدیده ای که ممیزین محترم مالیاتی؟؟؟ مرتکب می شوند، داشته باشید. شما در جایگاهی نیستید که درخصوص اعضاء محترم و با دانش و کمال جامعه حسابداران رسمی اظهار نظر فرمائید. لطفا به فکر برپایی کلاسهای آموزشی مفید برای کارکنان سازمان فخیمه امور مالیاتی باشید تا شاید به سطح دانش این دوستان اندکی افزوده شود.
پاسخ ها
ناشناس
| Iran, Islamic Republic of |
۱۱:۳۷ - ۱۳۹۳/۰۷/۱۸
احتمالا شما هم حسابرس هستید که حالا می فرمایید بنده جایگاه تحلیل جسابرسان را ندارم لذا بفرمایید کدام حضرات جایگاه تحلیل حسابرسان محترم و با دانش و کمال جامعه را دارند ضمن این که با این حساب احتمالا اینده جامعه با شکل روبرو خواهد شد
رضا نیکخوی منفرد
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۴:۳۹ - ۱۳۹۴/۰۹/۲۷
0
1
با سلام لطفا به نقد و بررسی ماده 272 قانون مالیاتهای سال 94 با جستجوی فارسی وبلاگ آراء برتر مراجعه وآنرا مورد نقد ونظر قرار دهید
نظر شما

آخرین اخبار

پربازدید ها

پربحث ترین عناوین