چگونه بست داربست مناسب را برای نیازهای پروژه خود انتخاب کنید؟

به گزارش بولتن نیوز وقتی صحبت از پروژه‌های ساختمانی یا صنعتی می‌شود، یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های ایمنی و بهره‌وری، داربست و اجزای آن است. در میان این اجزا، بست داربست نقش کلیدی دارد که اغلب نادیده گرفته می‌شود. انتخاب نادرست یک بست می‌تواند ایمنی کل پروژه را به خطر بیندازد و حتی موجب توقف کامل عملیات شود. از طرفی، انتخاب درست و متناسب با شرایط، به پیشبرد سریع‌تر، مطمئن‌تر و اقتصادی‌تر پروژه منجر می‌شود. با ما همراه باشید تا با دقت به تمامی جزئیات فنی، شرایط محیطی، نکات ایمنی و استانداردها، انواع بست‌ها و موارد کلیدی دیگر بپردازیم تا در نهایت بتوانید یک انتخاب آگاهانه، مطمئن و اصولی داشته باشید.

اهمیت انتخاب بست داربست مناسب

انتخاب بست مناسب فقط یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت است. بست داربست در واقع حلقه اتصال بین اجزای داربست است که اگر از کیفیت و استحکام کافی برخوردار نباشد، می‌تواند باعث ایجاد حوادث ناگوار شود. بی‌توجهی به این موضوع، به‌ویژه در پروژه‌های بلندمرتبه یا صنعتی، نتایج جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت. بست نامناسب، ممکن است بر اثر فشار زیاد، تغییرات دما یا ضربات محیطی باز شده و جان کارگران را به خطر بیندازد.

علاوه بر ایمنی، انتخاب درست بست‌ها باعث افزایش سرعت نصب و کاهش هزینه‌های جانبی می‌شود. بست‌هایی که با استانداردهای صنعتی هماهنگ باشند، طول عمر بالاتری دارند و کمتر نیاز به تعمیر یا تعویض پیدا می‌کنند. در نتیجه، این انتخاب به‌ظاهر ساده، نقشی کلیدی در بهره‌وری، زمان‌بندی و بودجه کلی پروژه ایفا می‌کند.

انتخاب بست داربست مناسب برای هر پروژه چگونه است؟

برای اینکه بدانیم کدام بست داربست مناسب پروژه ماست، ابتدا باید به نوع پروژه و شرایط اجرایی آن دقت کنیم. تفاوت‌های عمده‌ای میان یک پروژه ساختمانی کوچک با یک عملیات صنعتی در ارتفاع یا پروژه‌های با شرایط آب‌وهوایی خاص وجود دارد. هر کدام از این پروژه‌ها نیاز به بست‌هایی با ویژگی‌های متفاوت دارند.

برخی بست‌ها طراحی شده‌اند تا در برابر رطوبت و خوردگی مقاومت کنند، برخی دیگر برای تحمل بارهای سنگین مناسب‌اند. در این میان، هماهنگی بست با لوله‌ها و سازه داربست نیز اهمیت زیادی دارد. استفاده از بست‌های تقلبی یا نامرغوب حتی اگر در ظاهر مشابه نمونه‌های استاندارد باشند، در بلندمدت هزینه‌های زیادی به‌همراه خواهد داشت.

نوع پروژه

نوع پروژه، نخستین عامل تعیین‌کننده در انتخاب بست مناسب است. مثلاً در پروژه‌های ساختمانی عمومی که داربست‌ها بیشتر به‌صورت موقتی و در سطوح پایین استفاده می‌شوند، می‌توان از بست‌های معمولی و سبک‌تر استفاده کرد. اما در پروژه‌های بلندمرتبه، پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها یا پروژه‌های صنعتی، نیاز به بست‌هایی با استحکام بسیار بالا و تحمل بارهای زیاد وجود دارد.

همچنین اگر پروژه در مکانی اجرا می‌شود که نوسانات زیادی از نظر بار، دما یا فشار وجود دارد، باید از بست‌هایی استفاده شود که دارای گواهی‌نامه‌های فنی و تست‌های صنعتی معتبر باشند. توجه به شرایط اجرایی پروژه در مرحله طراحی و انتخاب بست، جلوی بسیاری از مشکلات اجرایی را در آینده خواهد گرفت.

شرایط محیطی

شرایط محیطی دومین عامل حیاتی در انتخاب بست داربست است. پروژه‌ای که در شمال کشور با رطوبت بالا اجرا می‌شود، نیاز به بست‌هایی دارد که در برابر زنگ‌زدگی مقاوم باشند. در مقابل، در مناطق کویری با تابش شدید آفتاب، حرارت و گردوغبار، بست‌هایی با پوشش ضد اشعه UV و مقاومت حرارتی بالا عملکرد بهتری دارند.

اگر پروژه در محیط صنعتی مانند نیروگاه‌ها یا پالایشگاه‌ها انجام می‌شود که احتمال تماس بست‌ها با مواد شیمیایی وجود دارد، باید از بست‌هایی با پوشش‌های مقاوم در برابر خوردگی استفاده کرد. استفاده از بست چهار پیچ در چنین شرایطی یک انتخاب ایده‌آل محسوب می‌شود، چرا که این نوع بست‌ها علاوه بر تحمل بالا، پایداری زیادی نیز ارائه می‌دهند.

کیفیت و جنس بست

جنس بست یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده است. عمدتاً بست‌ها از فولاد ساخته می‌شوند، اما تفاوت در نوع فولاد و پوشش‌های استفاده‌شده باعث تفاوت‌های چشم‌گیری در کیفیت نهایی آن‌ها می‌شود. بست‌هایی که از فولاد گالوانیزه یا استیل ضد زنگ ساخته می‌شوند، عمر طولانی‌تری دارند و در برابر شرایط محیطی سخت مقاوم‌تر هستند.

متاسفانه بازار بست‌های داربست پر از محصولات تقلبی یا با کیفیت پایین است که با قیمت ارزان‌تر عرضه می‌شوند. خرید چنین بست‌هایی شاید در نگاه اول مقرون‌به‌صرفه به‌نظر برسد، اما در واقع با افزایش خطرات احتمالی و کاهش دوام، موجب افزایش هزینه‌های بلندمدت می‌شوند. بهتر است از فروشگاه‌های معتبر تهیه کنید و هنگام خرید، به برچسب کیفیت و استانداردها توجه داشته باشید.

برای مثال اگر به دنبال اطلاع از قیمت بست داربست هستید، حتماً قیمت‌ها را در کنار مشخصات فنی و گواهی‌های استاندارد مقایسه کنید تا تصمیم بهتری بگیرید.

ایمنی و استانداردها

وقتی صحبت از ایمنی پروژه می‌شود، هیچ چیز نباید به شانس سپرده شود. بست داربست باید مطابق با استانداردهای ایمنی بین‌المللی و ملی تولید شده باشد. این استانداردها شامل آزمایش‌های فشاری، تحمل بار، مقاومت در برابر ضربه و خوردگی هستند. وجود برچسب استاندارد، کد فنی و تأییدیه‌های کیفیت روی بست نشان می‌دهد که آن محصول مراحل کنترل کیفی را گذرانده است.

اگر بست مورد استفاده شما استاندارد نباشد، حتی اگر قیمت پایین‌تری داشته باشد، می‌تواند باعث سقوط داربست، آسیب به سازه یا حتی تلفات جانی شود. رعایت نکات ایمنی در انتخاب بست‌ها فقط به معنای انتخاب برند یا مدل خاص نیست، بلکه باید فرآیند بررسی و نصب بست‌ها نیز با دقت و توسط افراد متخصص انجام گیرد.

ایمنی نه تنها در ساخت بلکه در استفاده هم اهمیت دارد. بست‌هایی که به راحتی باز می‌شوند یا در اثر لرزش شل می‌شوند، به هیچ وجه قابل اعتماد نیستند. بنابراین علاوه بر استاندارد بودن، طراحی و مکانیزم قفل‌شوندگی بست نیز باید بررسی شود.

انواع بست داربست

• بست چهار پیچ: یکی از پرکاربردترین و مقاوم‌ترین نوع بست‌ها است. این بست از چهار پیچ برای اتصال استفاده می‌کند که استحکام فوق‌العاده‌ای را فراهم می‌کند. مناسب برای پروژه‌هایی است که بار زیادی بر روی داربست اعمال می‌شود یا نیاز به ایمنی بالایی دارند.
• بست گردان (چرخشی): این نوع بست برای اتصال لوله‌ها در زاویه‌های مختلف کاربرد دارد. در پروژه‌هایی که ساختار داربست به صورت نامنظم است، از بست گردان استفاده می‌شود.
• بست ثابت: این بست برای اتصال دو لوله در زاویه ۹۰ درجه استفاده می‌شود و در سازه‌های ساده و منظم کاربرد دارد.
• بست مغزی یا رابط: برای افزایش طول لوله‌های داربست از این بست استفاده می‌شود. نقش کلیدی در استحکام کلی ساختار داربست دارد.
• بست کفی یا صفحه‌دار: این نوع بست در قسمت پایین داربست برای اتصال به زمین یا سطح بتنی استفاده می‌شود. کاربرد آن بیشتر در تثبیت ساختار داربست است.

نکات ایمنی بست‌های داربست

اول اینکه بست‌ها باید به‌طور مرتب بررسی و نگهداری شوند. خوردگی، شل شدن پیچ‌ها یا شکستگی هر کدام از اجزای بست می‌تواند موجب سقوط کل داربست شود. بنابراین بازدیدهای دوره‌ای حتماً باید در دستور کار تیم ایمنی پروژه قرار گیرد.

دوم اینکه بست‌ها باید توسط افراد آموزش‌دیده نصب شوند. حتی اگر از بهترین نوع بست چهار پیچ استفاده شود، در صورت نصب نادرست، نمی‌توان انتظار عملکرد مطلوب را داشت.

سوم، استفاده از ابزار مناسب برای سفت کردن پیچ‌ها اهمیت زیادی دارد. استفاده از آچارهای دقیق با تنظیم گشتاور می‌تواند از شل شدن یا سفت شدن بیش از حد بست جلوگیری کند.

و در نهایت، هیچگاه نباید بست‌های قدیمی، زنگ‌زده یا آسیب‌دیده را دوباره مورد استفاده قرار داد. این بست‌ها باید بلافاصله از چرخه پروژه خارج شوند و با قطعات نو جایگزین شوند تا خطرات احتمالی به صفر برسد.