مجیدمجیدی: جهان اسلام از نقش سینما و تلویزیون غافل مانده است

به گزارش بولتن نیوز، پس از این آغاز ناگوار، سوال پیامکیِ هفتِ دیشب به این ترتیب طرح گردید:

به نظر شما گدامیک از فیلم های زیر تصویر باورپذیرتری از روحانی ارائه داده اند؟

1- تیرباران (1365)

2- زیر نور ماه (1379)

3- طلا و مس (1387)

4- کیمیا و خاک (1387)

5- رسوایی (1391)

در آیتم "آمارفروش" باز هم همچون چندهفتۀ گذشته "رسوایی" با مبلغ فروش کلی 3میلیارد و900میلیون تومان درتهران و شهرستان ها در صدر جدول فیلم های اکران نوروزی92 ایستاده و فیلم های "تهران1500" با 1میلیارد و 800میلیون تومان و "حوض نقاشی" ما مبلغ 1میلیارد و 520میلیون تومان به ترتیب در رده های دوم و سوم قرار گرفتند. همچنین "رژیم طلایی" با فروش کلی 682میلیون تومان و" قاعدۀ تصادف" با مبلغ280میلیون تومان، کماکان در قعر جدول فروش حضور دارند.

در قسمت "رویدادها"ی برنامۀ هفت ضمن پوشش اخبار مختلفی که درخصوص مسائل مختلف سینمایی انجام گرفت، خبر صدور چهار پروانۀ ساخت جدید در تاریخ 2اردیبهشت92 عنوان شد و فیلم های "استرداد"(ساختۀ علی غفاری) "فرزند چهارم" (فیلمی از وحید موسائیان) "اشیاء از آنچه در آینه می بینید به شما نزدیک تر است" (به کارگردانی نرگس آبیار) و همچنین فیلم سینمایی "بشارت به شهروند هزارۀ چهارم" (کاری از سید هادی کریمی) آمادۀ طی کردن مراحل ساخت شان خواهند شد.

همچنین علاوه بر خبری که دربارۀ امضای تفاهم نامه و سند همکاری فرهنگی و سینمایی میان ایران و روسیه اعلام شد، گوشه ای ازسخنان مجیدمجیدی کارگردان صاحب سبک کشورمان که مدتی است درگیر پروژۀ عظیم"محمّد(ص)" است، بازگو گردید. مجیدی در بخشی از سخنرانی اش که در مرکزی فرهنگی درکشور ترکیه ایراد نموده درخصوص لزوم سرمایه گذاری در پروژه هایی همچون محمّد(ص) گفت: "جهان اسلام از نقش سینما و تلویزیون غافل مانده است؛ درحالی که در سینمای جهان تا به امروز بیش از250فیلم دربارۀ حضرت عیسی(ع)، 120فیلم راجع به حضرت موسی، 80فیلم دربارۀ سایرپیامبران و همچنین40فیلم با موضوع شخصیتِ عرفانی بودا تولید شده است، درسینمای جهانِ اسلام تنها فیلم سینمایی"رسالت"(ساختۀ مصطفی عقاد) با محوریت زندگی و شخصیت حضرت محمّدمصطفی(ص) ساخته شده که این فیلم هم بیشتر به جنگ ها و غزوات آن حضرت می پردازد و به تصویرکشیدن بسیاری از ابعاد زندگانی ایشان در سینما مغفول مانده و جای کار فراوان دارد."

پس از پخش این آیتم، اولین مهمان برنامۀ هفتِ دیشب، آقای امیرجعفری بازیگر 39سالۀ سینمای ایران به استودیوی هفت آمد. این بازیگر توانمند تئاتر و سینما که دارای مدرک کارشناسی مدیریت و دورۀ 2سالۀ بازیگری است، ازسال72با فعالیت درحوزۀ تئاتر وارد عرصۀ بازیگری گردیده و درطول20سال فعالیتِ تئاتری که تاکنون نیز ادامه دارد، 5بار برگزیدۀ جشنوارۀ تئاتر فجر شده است. وی که بازی در سینما را با فیلم "نان، عشق و موتور1000" و سپس "قارچ سمّی" آغاز نمود و بعدها موفق شد برای بازی در فیلم "کیفر" نامزد دریافت سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل مرد بشود.

جعفری که سابقۀ بازی در مجموعه های طنز تلویزیونی را نیز در کارنامه اش دارد، با طنز مخصوص به خودش دربارۀ وضعیت سینما و بازیگران سینما نکاتی را مطرح نمود و به گلایه از مشکلات عدیده و مختلف سینمای کشور پرداخت. وی با اشاره به مشکلاتی ساختاری که درسینما و اساساً فرهنگ وهنر ما وجود دارد، ضعف فیلمنامه های سینمایی را یکی ازعوامل مهم کیفیت نازل فیلم ها دانست و خانه نشینی تعداد زیادی ازفیلمنامه نویسان خوب را که به دلایل مختلف ازجمله نگاه غلط مدیران و تهیه کنندگانِ سینما به موضوعِ فیلمنامه ناشی شده، از عوامل به وجود آمدن چنین معضل بنیادی و مهمی در سینمای ما یاد کرد و در ادامۀ همین بحث و در گوشه از صحبت هایش، به نمایندگی از همۀ بازیگرها گفت: "اگر فیلمنامه خوب باشد، همۀ بازیگران حاضرند چک سفید امضاء کنند و یا اصلاً دستمزد نگیرند. "

جعفری همچنین با بیان برخی مشکلات کار بازیگری، اشاره کرد متاسفانه ساختار و نظام شغلی ما که در راس آن وزارت کار قرار دارد، اساساً بازیگری را به عنوان شغل قبول ندارند و همچنین شغلی در لیست مشاغل این نهاد دولتی اصلاً درج نگردیده است. وی همچنین با اشاره به مشکلاتی از جمله سقف دستمزد بازیگران، بیمۀ بیکاری و اساساً مشکلات معیشتی این قشر از هنرمندان، در اولین میزگرد برنامۀ هفتِ دیشب گفت: "من فکر می کنم ساختارها و زیربنای سینمای ما مریض است؛ و مشکل، بازیگر و دستمزد کم یا زیاد آن ها نیست."

امیرجعفری در پایان صحبت هایش و درخصوص بازی در فیلم سینمایی"قاعدۀ تصادف"(که هم اکنون برروی پردۀ نقره ای، درحال اکران عمومی است) افزود: "به اصرار خودم و به خاطر علاقه ای که پس ازخواندن فیلمنامه به نقشم در فیلم"قاعدۀ تصادف"داشتم، به کار آقای بهزادی اضافه شدم و پس از 3روز که سرتمرین رفتم و تست های گریم انجام شد، بلاخره آقای بهزادی را برای بازی در فیلم شان متقاعد کردم."

امیرجعفری همچنین درپایانِ فرصتش در این برنامۀ سینمایی، قهرمانی تیم فوتبال استقلال تهران را به علاقمندان این تیم تبریک گفت.

"پلان صنوف" این هفتۀ برنامۀ هفت ضمن مصاحبه با انوشه منادی، مانفرداسماعیلی، کاوه سجادی حسینی و مسعود میمی از دستیارکارگردانان مطرح سینما به مشکلات این صنف از هنرمندان شاغل درسینما که اغلب از نادیده گرفته شدنشان درسینما اظهار نارضایتی می کردند، اختصاص داشت.

پس ازپخش آیتم"پلان صنوف" نوبت به نقدفیلم برنامۀ هفت رسید که در این برنامه با دعوت از بهرام عظیمی(کارگردان و انیماتور) و نیماحسنی نسب(منتقد سینما) به نقدوبررسی اولین انیمشین کامپیوتری بلندایرانی(یعنی "تهران1500") که پس از "رسوایی" بیشترین فروش را در میان فیلم های اکران نوروزی به خود اختصاص داده، پرداختند.

درآغاز این نشست، نیما حسنی نسب با اشاره به شرایط ویژه ای که این فیلم داشته واین که اولین تجربۀ انیمیشن درسینمای ایران بوده و همچنین باتوجه این که فیلم، فروش خوبی داشته و متعاقباً ارتباط خوبی با مخاطب برقرار نموده است، هم اکنون زمان مناسبی برای نقد بی تعارف و رودررو با این فیلم- نه به عنوان اولین انیمیشن ایرانی که باید لزوماً ازآن حمایت شود، بلکه به عنوان اثری بالغ- فرا رسیده است، گفت: به هرحال "تهران1500"به خاطر این که جزء اولین هاست، امکان مقایسه با کاری مشابه را ندارد و از طرفی به همین دلیل باید با نمونه های خارجی مقایسه شود، اما بضاعت این مقایسه نیز در کار موجود نیست. اما باتوجه به اینکه شما گفتید فیلم را برای مردم و با نگاه مردمی ساخته اید، سوالی مطرح می شود مبنی بر این که چرا به جای رویکردی روبه جلو، اینقدر محافظه کارانه به استقبال کفِ سلیقۀ مردم رفته اید و با کهن الگوهایی که سال های سال درسینمای ما جواب پس داده اند، بازی کرده اید؟

عظیمی با مخالفت با این رویکرد گفت: مطمئنا کسی با انگیزۀ ساختن فیلم بد یا محافظه کار، کارش را آغاز نمی کند و ما صرفاً می خواستیم فیلم را کاملاً ایرانی بسازیم اما فیلم ما به عنوان اولین فیلم آینده نگر سینمای ما حساسیت برانگیز بود و ما مجبور به حذف سکانس هایی از فیلم شدیم که این مسائل به تلاش چهارسالۀ گروه "تهران1500" بسیار ضربه زد.

در ادامه حسنی نسب هم که به هیچ وجه با توجیهات عظیمی قانع نمی شد، افزود: آیا بهتر نبود به جای این که سلیقه و پسند مردم را بر اساس فیلم های نازل رصدکرده و بناکنیم، کمی سطح کار را بالاتر فرض می کردیم و سلیقۀ مخاطب مان را براساس نمونه های معاصری قرار می دادیم که بر روی سلیقۀ مخاطب امروز سینما و انیمشن ما تاثیر گذاشته و آن را برمی سازد؟!!

وی همچنین اضافه کرد: شما کاملاً رویاگونگی و فانتزی جهانِ انیمشن را کنارگذاشته اید وتنها ایدۀ ساخت فیلم آینده نگر را حفظ نموده اید و چون امکانات ساخت فیلمی آینده نگر را به صورت سینمای واقعی نداشتید، آن را در قالب انیمیشن ساخته اید و در این کار هم به هیچ وجه بر روی جنبۀ پیشرو بودن و رادیکال انیمیشن تاکیدی ننموده اید.

بهرام عظیمی هم ضمن انکار ادعای حسنی نسب گفت: اگر الان هم قرار بود "تهران1500"را بسازم، باز همین را می ساختم منتها با شوخی های بیشتر. چون درحین ساختن این اثرکه دربارۀ آینده است، این سوال و اتهام را به من می زدند که چرا در این آینده ای که شما در فیلم تان ساخته اید، به مسئلۀ ظهور حضرت امام زمان(عج) اشاره ای نشده است.

به هر تفسیر در ادامۀ بحث معلوم شد که بنابه نظر آقای عظیمی، "تهران1500" در سینمای جهان-جهانی که البته هالیوود و سینمای ژاپن را شامل نمی شود-به لحاظ تکنیکی نمرۀ17می گیرد و این بهترین (یا نزدیک به استانداردترین)فیلم انیمشینی است که با توجه به شرایط به جمیع جهات، می تواند در ایران ساخته شود. بهرام عظیمی درپایان این نشستّ نقد و بررسی مبلغ هزینۀ پروژۀ "تهران1500" را 2میلیارد و300میلیون تومان اعلام نمود.

دربخش "سکانس دیروز" که از قسمت های جدید برنامۀ هفت است صحنه هایی از پشت صحنۀ فیلم "پائیزان" (1365) ساختۀ رسول صدرعاملی پخش شد که زیبا وخاطره انگیز بود. همچنین در آیتم "نقل قول ها"، صحبت هایی از اهالی سینما نقل قول شد. در این آیتم جمله ای از مسعودکیمیایی دربارۀ آخرین اثرسینمایی شا به این ترتیب طرح شد: "بخش خصوصی نمی تواند آن قدر که باید برای پرژۀ "خائن کشی" سرمایه گذاری کند."

همچنین در حاشیۀ اکران نوروزی، از مسعود ده نمکی نقل شد: "برای "رسوایی" نمی توانستم با آنجلیناجولی صحبت کنم بنابراین به سراغ الناز شاکردوست رفتم."همچنین امیردژاکام ضمن تمجید ازبازی اکبر عیدی بازی ایشان را با آنتونی کوئین مقایسه نمود."

در میزگرد پایانی برنامۀ هفت دیشب که به بهانۀ برگزاری جشنواره-همایش روحانی در قاب سینما و با موضوع روحانیت در سینما برگزار شد، این برنامه با دعوت از حجت الاسلام والمسلمین علی سرلک (عضو هیئت علمی دانشگاه هنر و دبیرجشنواره-همایش روحانی در قاب سینما) و علی شاه حاتمی(کارگردان سینما)، به بحث و تبادل نظر در خصوص این موضوع نشستند.

حجت الاسلام والمسلمین سرلک در ابتدای این میزگرد با توضیحاتی که درخصوص این جشنواره ارائه داد و گفت: "ان شاء الله در دوره های بعدی به نمایش فیلم های بلند در کنار آثار کوتاه و مستند سینمایی خواهیم پرداخت." و علی شاه حاتمی، ضرورت همچین همایشی را مورد سوال قرار داد و گفت:"اکنون پس از35سالی که از انقلاب می گذرد و باتوجه به این که در ابتدای انقلاب، ما کاملاً از نقش و کارکرد سینما آگاه بودیم و همیشه در معرض فیلم های متعددی که بر علیه ما و انقلاب ما ساخته شده است، قرار داشتیم، حالا چه چیزی باعث شده که ما امسال این موضوع را جدی گرفتیم؟"

حجت الاسلام والمسلمین سرلک هم در پاسخ به این سوال بنیادی شاه حاتمی، پاسخ داد: "دین نه تنها می تواند، بلکه شایستگی و برازندگی لازم را دارد که در تمام حوزه های فرهنگی و هنری حضور پیدا کند و حرف جدید و درستی را در این حوزه ها مطرح نماید." وی همچنین افزود:"ما انقلاب اسلامی و حکومت اسلامی داشتیم اما هیچ گاه تجربۀ کاملای از جامعۀ اسلامی که بتواند که هنر و هنرمند را درجایگاه خاص خودش قرار دارد، نداشتیم."

درادامۀ این مباحث جالب، شاه حاتمی، گفت:"احساس می کنم علاوه بر این که غفلت بزرگی اتفاق افتاده و ما بسیاری از هنرمندان انقلاب مان را هم از دست داده ایم و بعضاً می شنویم که بخشی از حکومت و ساختار قدرت معتقدند که فلان هنرمند دچار استحاله شده و دیگر آن هنرمند انقلابی سابق نیست."حجت الاسلام والمسلمین سرلک نیز افزود:"من هم با شما هم رای هستم که ما زمان را از دست داده ایم؛ اما باید توجه کرد که به هرحال ما نباید فرصت را بیش از این از دست بدهیم و به هرحال سینمای ایران فارغ از این عطف توجه به نگاه دینی، به دیگر لحاظ نیز نیازمند حمایت است."

شاه حاتمی دربخشی دیگر از صحبت هایش اشاره کرد: "هنرمند ها از همان شروع انقلاب همیشه در تعامل با بزرگان بوده اند و همیشه کار تحقیقات و مطالعه را سرلوحۀ کارهاشان قرارداده اند اما با وجود این که 31دوره از جشنوارۀ فجر می گذرد، بنده به شخصه تنها در 2ساله گذشته روحانیون را در سالن های سینما دیده ام و سوال این جاست که گویا در29دورۀ پیش از آن روحانیت کسرشان خود می دانست که وارد سالن سینما بشود." اما حجت الاسلام والمسلمین سرلک ضمن مخالفت با نظر شاه حاتمی افزود: "فکر می کنم سوال اصلی این است که جامعۀ روحانیون و جامعۀ هنر و سینما چه خواستی از هم دارند و در چه چیزی می توانند به هم کمک کنند و با هم تعامل نمایند."

شاه حاتمی که همچنان بر موضع ابتدایی خود باقی مانده بود، اضافه کرد: زمانی که مختار توسط آقای میرباقری و گروهشان در حال نگارش فیلمنامه بود، عده ای از روحانیون با ساخت چنین فیلمی مخالف بودند و می گفتند او شخص لمپنی بوده که برای دنیا می جنگیده و ساخت همچنین پروژۀ عظیمی دربارۀ او کاری اشتباه و نامربوط به آرمان ها و اهداف حکومت اسلامی است. یا مثلاَ در حاشیۀ ساخت "ملک سلیمان" قرار بود فیلمی دربارۀ امام حسین(ع) ساخته شود که با این که حتی بودجۀ فیلم هم مشخص گردیده بود، در آستانۀ ساخت آن عده ای از روحانیون جلوب ساختش را گرفتند و اعلام شد که کسی حق ندارد وارد این حوزه شود و درحقیقت مشکل سینماگران با مسائلی این چنینی، همین آرای متضادی است که رو در روی هم قرار می گیرند.

حجت الاسلام والمسلمین سرلک هم با پافشاری به موضع اولیۀ خود یادآورشد: "به هرحال مخالفت ها و نظرهای مختلف و بعضاً مخالف هم در همه جا وجود دارد و اتفاقاً چنین تناقضاتی در عالم هنر اساس و پایه است. مسئله برهان و دلیل است و این که شما چگونه از نظرتان دفاع کنید. یکی از علمای بزرگ از فیلمی گلایه داشتند و من به ایشان گفتم اگر کارگردان کار قبل از ساخت فیلمش یک جلسه و یک ساعت با شما صحبت می کرد، آیا باز هم چنان مشکلی پیش می آید؟ پس جای تعامل درست میان این دو گروه خالی است!"

شاه حاتمی در پایان این میزگرد، نظراتش را جمع بندی نمود و گفت:"من باز هم به همان سوال اولم بر می گردم. اولاً دلیل این دیرکرد چیست و دوم این که چرا در شرایط کنونی ما به یاد این مسئله افتادیم؟ مسئله این است که تا زمانی که تعریف هنر و سینما برای روحانیت و روحانیون شفاف نشود، ما راه به جایی نخواهیم برد و به دلیل تفاوتی که جنس کارهای ما (سینماگران و روحانیون) با م دارند، تا زمانی که به نقش هنر و هنرمند درجامعه نپردازیم ، برگزاری چنین همایش ها و جشنواره هایی هیچ سودی برای فرهنگ و هنر این مرز و بوم نداشته و نخواهد داشت.

حجت الاسلام والمسلمین علی سرلک نیز در پایان این نشست اعلام کرد:"همان طور که رهبر انقلاب فرمودند، سینما ابزار بیان حقیقت است. اما به واقع کدام مضمون مذهبی و دینی در سینما به درستی نمود پیدا کرده است؟"ایشان همچنین افزود:"به خاطر رفع دغدغۀ آقا، از تمامی اهالی سینما دعوت می کنم که در 3روز پایانی این جشنواره-همایش، واقع درسینمافلسطین دعوت ما را پذیرفته و تشریف بیاورند.

در پایان و پس از این میزگرد نیز در حالی که موسیقی فیلم"تهران1500"(ساختۀ فردین خلعتبری) بر روی تیتراژ پایانی پخش می شد، منوچهر گبرلو باز هم به روال چندهفتۀ اخیر بدون اشاره به نتیجۀ نظرسنجی این برنامۀ، با مخاطبان هفتِ دیشب خداحافظی کرد اما بنا بر آخرین اعلام نتیجه فیلم، فیلم"طلا و مس"(1387) به نظر حدود 45%شرکت کنندگان در این نظرسنجی تصویرِ باورپذیرتری از روحانی ارائه داده بود.