دانشگاه ارث پدرمان نیست!

به گزارش بولتن نیوز به نقل از خبرنامه دانشجویان ایران، 80 سال پیش وقتی رضا خان با چکمه وارد دانشگاه تهران شد و آن را به عنوان نمادی از تجدد افتتاح کرد شاید فکر نمی کرد که بنیانی که به نیت حمایت از خود بنا کرده روزی بلای جان او شده و جوانانی در آن تربیت شوند که سلسله منحوس او را بر چینند. به قدرت می توان گفت تاریخ دانشگاه و دانشگاهیان در ایران بیش از هر کشور دیگری فراز و فرودی شگرف را تجربه کرده است. در دانشگاهی که روزی زیر چکمه گروه ­های چپ می لرزید، در برهه ای دیگر لیبرال ها آن را تسخیر و قلب ماهیت کردند. موج سواری ها در محیط دانشگاهی ایران امری بی بدیل بوده و شاید هنوز هم باشد!

اما بعد از انقلاب و به خصوص بعد از انقلاب فرهنگی محیط دانشگاهی در ایران رنگ و بوی دیگری به خود گرفت. زمانیکه که تشکل های دانشگاهی و دانشجویی در آن محوریت پیدا کرده و استخوان بندی انقلاب جوان ایران بر گرده­ی جوانان عضو انجمن­های اسلامی نهاده شد. هرکاری که روحیه جهادی می طلبید را جوانان جهادی بر دوش کشیدند تا برگ هایی از تاریخ را رقم زنند که گنج های زیادی در تفحص آن ها قابل احصا شود. مرور اجمالی تاریخ 30 ساله عملکرد تشکل های دانشجویی بعد از انقلاب درس های زیادی برای کسانی دارد که امروزه سکان دار و یا ذی نفعان این حوزه اند. کسانی که در صف و ستاد نهاد های دانشگاهی دلسوزی این عرصه را از گرمای نفسشان می توان استشمام کرد.

 هر کس و در هر کسوتی که دغدغه ای در این حوزه دارد و رسانه ای را برای ابراز نظرات خود دارد در ایام مختلف بر آن است تا در تنذیر و تبشیر عملکرد این مجموعه های دانشگاهی، فرصت ها و تهدیدها، ضعف ها و قوت های آنان اظهارات و مکتوباتی را ارائه کنند. چند سالی است که در مناسبت های دانشجویی مثل 13 آبان، 16 آذر و ... عده ای گویا عقده های مکتوم در صندوق اسرار خود را گشوده، دست در کلاه جادویی خود کرده و نسخه هایی خرگوش گونه را بیرون میاورند که همگی را در چند عبارت می توان مخرج مشترک گرفت: جنبش دانشجویی مرده است، تک صدایی در دانشگاه ها حاکم است، تشکل های دانشجویی توجیه گرا شده اند و ... از این کلمات که باید بار منفی آن ها را با گالوانومتر اندازه گیری کرد.

 حال سوال این جاست که این فسیل های باقی مانده از عصر پارینه سنگی با این خرده نطق ها تنور که را گرم می کنند و آب به آسیاب کدام خانه خرابی می ریزند. درپاسخ این مجیز گویان باید گفت در تعریف و نقد حدود و صغور جریان های دانشجویی باید با شاخص های متقن سخن گفت. آیا می توان گفت تشکل های دانشجویی موجود چون موضعی علیه نظام جمهوری اسلامی نمیگیرند پس هویت دانشجویی ندارند؟!!! این منطق استدلال های "پاپلی" وار این روزهای کسانی است که کمر به انفعال جنبش دانشجویی بسته اند. در وجود جنبش دانشجویی همین بس که شما مزدوران را به جنبش وا داشته تا حقد در گلو را به هر روشی از سانسور گرفته تا تحریف به کار بندید. اما باید گفت شاخص های ما برای اثبات حیات جریان های دانشجویی عبارتند از: استکبارستیزی، استقلال، نشاط و پویایی، توازن در فعالیت ها و اصلی و فرعی کردن فعالیت ها که به نظر نگارنده با کمی اغماض می توان گفت که با این سنجه ها در چند سال اخیر جریان های دانشجویی در قله فعالیت های خود قرار دارند. عالی ترین این شاخص ها استکبار ستیزی است که شرایط موجود بالاترین میزان ستیز این جریانات با استکبار است که به خصوص بعد از ایام فتنه 88 رنگ و بوی جدیدی را به خود گرفته است. جنبش دانشجویی آن زمانی خوراک لاشخورها شد که در دهه 70هم نوا با شیطان بزرگ خیال سرنگونی نظام را در داشت و پسماندهای آن سالهاست که در سنای امریکا و تریبون های رسانه های غربی، روشنفکری نوین را نوشخوار می کنند. اما در کنار همه این تنگ نظری ها نقد های کارکردی و نه محتوایی نیز به این مجموعه ها وارد است که عدم توجه و جدی گرفتن این موارد می تواند در آینده روز به روز این جریانات را تضعیف کند.

به عنوان مثال نقد به آن هایی وارد است که مرتبا خرده نطق کرده و مصاحبه می کنند که تک صدایی است!!! پس اگرهم تک صدایی است این فقط صدای شماست که شنیده می شود. متأسفانه از آنجاییکه رسانه های به اصطلاح اصولگرا نیز مرغ همسایه را غاز می پندارند فقط شماها را پوشش می دهند. از قانون گریزی و عدم صدور مجوز برای دفاتر جدید در دانشگاه ها فریاد می زنند اما هر از چند گاهی مجوزی غیرقانونی برایشان صادر می شود و با تأسی به لابی گری، حمایت های رسمی و غیر رسمی وزارتین علوم و بهداشت دفاتری قارچ گونه بروز می یابند. از امنیتی بودن فضای دانشگاه ها فریاد می کنند در حالیکه خود مولود فضای امنیتی اند! به وضوح می بینیم که پای هر غیر خودی به دانشگاه ها باز است و فقط این "حاج سعید قاسمی" یا فیلم تحسین شده "قلاده های طلا" است که مشمول این ممنوعیت های امنیتی شده اند. تأکید میکنم که تأسیس تشکل های دست ساخته، پروژه ای است که در 20 سال اخیر ناکارآمدی خود را بارها نشان داده است. جنبش دانشجویی آتشفشانی است که خود در بزنگاه ها فوران کرده و موجی را در جامعه به راه می اندازد و اگر بخواهید با دمیدین در دهانه آن را روشن کنید سبیل شما را خواهد سوزاند.

نقد به آن هایی وارد است که چون کَلَم ادوار در ادوار تشکیل می دهند تا چسبندگی خود را به هر نحوی به نهاد مقدس دانشگاه حفظ کنند. مکررا این ادوار آن دفتر را تکذیب می کند و آن دفتر دیگر، ادوار دیگری را وصله ناچسب خود معرفی می کند.  مراجعه به تاریخ 10 ساله اخیر برای اهل مداقه آسیب های این ادوارات را به خوبی نشان می دهد که چگونه از اسامی نیکوی دانشجویی سوء استفاده کرده اند و خود را نیز به باتلاق انداخته اند.

نقد به جایی وارد است که مجموعه ای عریض و طویل خود را سال های سال است درگیر جمع و تفریق های سیاسی بی نتیجه کرده اند که ناکارآمدی این معادلات مجهول روز به روز عیان تر می شود و چه مومن نمایانی که با چندبار گزیده شدن از یک سوراخ باز میل قرابت دارند. چنانکه گویی از انفعال و فرعی گرایی به تراشیدن سر هم افتاده اند.

نقد آنجایی وارد است که عده ای دیگر خود را برای شرکت در مسابقه دو انتخابات آماده کرده اند، چنان دورخیزی که هر کسی از صندوق در آید پرنده خوشبختی برای آن ها باشد و از روی شانه هایشان تکان نخورد، البته هر کسی به جز هیچکس!

نقد آن جایی وارد است که نِق زدن را بر نقد زدن اولویت دهیم، اِکُو کنیم که جنبش دانشجویی ناکارآمد است و باید همه ساختارهای موجود را کنار بگذاریم و چرخ را از نو اختراع کنیم. جنبشی که من آن ها را دانشجویان نِق نِقو می نامم که با هرکس که طرف آن ها باشد مخالفند!

در پایان باید گفت که حال و روز امروز ما اگر اندکی زرد است ناشی از تحلیل و اقدام غلط کسانی است که می خواهند دیگ دانشگاه برای آن ها بچوشد غافل از اینکه این آتشفشان جوشان که گرمای خود را از نفس گرم معمار پیر انقلاب گرفته است با این بادها سرد نخواهد شد و این عَلَم استکبار ستیزی فارغ از اسماء و عناوین بر زمین نخواهد خورد، چنانکه که تاریخ نیز اثبات کرده است این آرمان لامتناهی دست به دست شده و هیچ خط و خطایی را به خود نمیگیرد.

محمد افکانه/ دبیر تشکیلات سابق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل