سايه سنگين منوريل بر سر طاق بستان

كرمانشاه دومين استان كشور است كه پس از قم صاحب منوريل مي‌شود. البته احداث منوريل قم در سال‌هاي اخير با مشكلات و تنش‌هاي فراواني همراه بود؛ مشكلاتي كه همچنان دست از سر آن برنمي‌دارد و پايان اين پروژه را در هاله‌اي از ابهام فرو برده است.

منوريل كرمانشاه نيز از همين آغاز كار با مشكلات بزرگي روبه‌روست كه ظاهرا نه تنها در طرح اوليه به آن توجهي نشده، بلكه بعد از گذشت ماه‌ها از آغاز عمليات اجرايي پروژه و برگزاري جلسات متعدد و اظهارنظرهاي متفاوت، راهكار موثري براي برون‌رفت از آن ارائه نشده است.

اگرچه مسوولان، مردم كرمانشاه و مديران پروژه، احداث منوريل را نشاني از توسعه يافتگي استان عنوان مي‌كنند و بر ضرورت اجراي سريع آن اتفاق نظر دارند،‌ اما كارشناسان ميراث فرهنگي معتقدند كرمانشاه استاني تاريخي است و نبايد اجراي چنين پروژه‌هايي به جايگاه ارزشمند تاريخي ـ فرهنگي آن آسيبي وارد كند.

توسعه به چه قيمتي؟

پروژه بزرگ ساماندهي طاق‌بستان براي ثبت جهاني‌شدن هم‌اكنون در دست اقدام است و عبور منوريل از كنار مجموعه تاريخي طاق‌بستان اين نگراني‌ را براي مسوولان و دوستداران ميراث فرهنگي به وجود آورده كه با احداث منوريل، ثبت جهاني اين اثر تاريخي با مشكل مواجه شود.

مديركل ميراث فرهنگي گردشگري استان كرمانشاه در اين باره به جام‌جم مي‌گويد: تعاملاتي با مسوولان اجرايي استان و همچنين پروژه صورت گرفته و مسير منوريل به صورتي بازطراحي شده است كه مشكلي براي منوريل و طاق ‌بستان پديد نيايد.

جليل رحيمي اظهار اميدواري مي‌كند كه مسوولان اجراي پروژه از طرح پيشنهادي ميراث فرهنگي استقبال كنند تا مشكلي براي پرونده ثبت جهاني طاق‌ بستان به وجود نيايد.

معاون سابق ميراث فرهنگي استان كرمانشاه نيز با بيان اين‌كه ضرورتي براي احداث منوريل در اين شهر تاريخي وجود نداشت، به جام‌جم مي‌گويد: طاق‌بستان در حال ثبت جهاني‌شدن است و پرونده آن به همراه 50 پرونده ديگر در فهرست موقت آماده براي ثبت جهاني شدن قرار دارد، اما اگر اين پروژه در اين محور انجام گيرد، معلوم نيست كه شرايط پرونده ثبت جهاني طاق‌بستان به كجا كشيده خواهد شد.

حسين راعي معتقد است: اگر اين پروژه به هر صورت از پل ولايت (لب آب) تا طاق ‌بستان اجرا شود، شانس ثبت جهاني شدن اين مجموعه 50 درصد كاهش مي‌يابد.

به گفته راعي، بر اساس يكي از اين قوانين جهاني نبايد سازه‌اي با ارتفاع بيش از هفت متر در حريم مجموعه باشد، در حالي كه ارتفاع نهايي منوريل به بيش از 15 متر هم مي‌رسد.

وي مي‌افزايد: مسوولان پروژه بر اجراي طرح خود در محدوده ممنوعه طاق‌بستان اصرار دارند و در اين باره به توافقات صورت گرفته با مديريت قبلي ميراث فرهنگي استان استناد مي‌كنند،‌ در حالي كه بر اساس مستندات موجود، اين توافق تنها براي اجراي تراموا بوده كه قطار به صورت زميني و بدون ارتفاع گرفتن از كنار بلوار طاق‌بستان بگذرد، نه به صورت منوريل كه ارتفاعش به بيش از 15 متر هم مي‌رسد.

اين كارشناس ارشد باستان‌شناسي با بيان اين‌كه ما منكر تكنولوژي و توسعه شهر نيستيم، تاكيد مي‌كند: اما اين كار بايد به بهترين شكل ممكن انجام شود و بايد در كنار تكنولوژي، به آثار تاريخي گذشتگانمان نيز احترام بگذاريم و اين پروژه را بدون ارتفاع و به صورت تراموا از اين مسير عبور دهيم.

به گفته راعي، با وجود پيشنهاد دو مسير جانبي ديگر به جاي مسير طراحي شده فعلي منوريل،‌ مسئولان اجراي پروژه بر پيشبرد طرح خود در مسير فعلي اصرار دارند. مديرعامل پروژه قطار شهري كرمانشاه اما از آغاز فعاليت منوريل در بلوار طاق‌بستان خبر مي‌دهد و در اين باره به ايسنا مي‌گويد: قطعه شمالي پروژه منوريل كرمانشاه شامل بلوار طاق‌بستان مي‌شود كه در حال حاضر مشغول جابه‌جايي تاسيسات برق آن و انتقال ماشين‌آلات سنگين به آنجا هستيم.

سعيد سليم ساساني با بيان اين که در تمام طول پروژه، منوريل ايجاد خواهد شد مي افزايد: با ميراث فرهنگي صحبت كرديم كه هرگونه مشكلي دارند به ما اعلام كنند، زيرا ما مي‌توانيم پايه‌هاي 1.5متري منوريل را به هر شكل جابه‌جا كنيم، ولي سازمان ميراث فرهنگي باوجود تمام پيگيري ها، تاكنون جوابي به ما نداده است و ما اميدواريم زودتر به جواب برسيم كه در آينده دچار مشكلي نشويم.

پايه‌هاي تكنولوژي بر قلب بافت فرسوده

از ديگر مشكلات احداث منوريل در كرمانشاه عبور آن بر فراز خيابان‌هاي كم عرض كرمانشاه است. كرمانشاه شهري تاريخي است كه عمده بافت آن را اماكن فرسوده و تاريخي شكل مي‌دهد. عمده اين بافت فرسوده نيز در خيابان مدرس (حد فاصل ميدان آزادي تا فردوسي) است.

خيابان مدرس كه يكي از قديمي‌ترين خيابان‌هاي شهر كرمانشاه است با طول 1840 و عرض 20 متر به دليل مركزيت آن و متصل كردن چند خيابان و ميدان اصلي شهر مانند معلم شرقي و غربي، ميدان‌هاي آزادي، آيت‌الله كاشاني و نواب و بازار ميدان وزيري به يكديگر و همچنين تقسيم بازار بزرگ شهر به دو جهت شمالي و جنوبي از اهميت فراواني برخوردار است.

نياز به نوسازي مدرس به دليل ترافيك پيچيده و كلافه‌كننده اين خيابان نزد مردم هر روز ضروري‌تر به نظر مي‌رسد. به همين دليل بهسازي آن از سال 1384 آغاز و براي آن 56 پروژه تعريف شده كه كار حدود نيمي از آنها آغاز شده است.

بهرام اسماعيلي، مديرعامل سازمان بهسازي و نوسازي بافت فرسوده شهر ضمن ابراز مخالفت با اجراي پروژه منوريل در خيابان مدرس، مي‌گويد: درباره ورود منوريل به محدوده خيابان مدرس هنوز تصميم قطعي گرفته نشده است، اما سازمان بهسازي و نوسازي مخالف اجراي پروژه منوريل در اين خيابان است، زيرا اين سازمان در حال حاضر در محدوده خيابان مدرس متمركز شده و مشغول فعاليت است و اجراي اين پروژه تمام نوسازي‌هاي انجام شده در خيابان مدرس را خراب مي‌كند.

منوريل بهتر است

توجه نكردن به موضوع مهم پدافند غيرعامل و همچنين محدوديت ظرفيت منوريل نسبت به مترو از ديگر انتقادهاي كارشناسان به احداث منوريل در كرمانشاه است.پرواضح است كه در شهر مرزي و زلزله‌خيز كرمانشاه كه رعايت اصول پدافند غيرعامل در آن ضرورتي انكارناپذير است.

پايه‌هاي بلند پنج متر و 20 سانتي‌متري و حامل تعداد زيادي مسافر، اگرچه در حالت معمولي فاقد اشكال و استاندارد است، اما به عقيده كارشناسان در زمان وقوع حادثه‌اي پيش‌بيني نشده مثل زلزله يا... و درمقايسه با مترو در شرايط ضعيف‌تري است.

توانايي جابه‌جايي مسافر در مترو نيز موضوعي است كه به شكل قابل توجهي امتياز آن را نسبت به منوريل افزايش مي‌دهد.

مديرعامل سازمان قطارشهري درباره علت ترجيح منوريل به مترو در كرمانشاه نيز مي‌گويد: انتخاب منوريل براي شهر كرمانشاه مصوبه شوراي عالي ترافيك كشور است و حتي مديريت ارشد استان در انتخاب آن دخالت نداشته است.