قیمت میلگرد در آستانه فصل سرما؛ تقاضا کم اما قیمت‌ها مقاوم

با نزدیک شدن به فصل سرما، بازار فولاد کشور آرام آرام وارد مرحله‌ای تازه شده است؛ مرحله‌ای که در آن دمای پایین، رکود ساخت‌وساز و احتیاط فعالان اقتصادی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا یکی از کندترین فصل‌های معاملاتی سال در بازار میلگرد آغاز شود. این روزها انبارداران، کارگاه‌ها، و حتی خرده‌فروشان فولاد، رفتار محتاطانه‌ای را در پیش گرفته‌اند. پروژه‌های عمرانی یا متوقف شده‌اند یا در پایین‌ترین ظرفیت خود فعالیت می‌کنند و خریدهای عمده از کارخانه‌ها تقریباً متوقف شده است.

اما درسوی‌دیگر ماجرا، فروشندگان دست از مقاومت برنداشته‌اند. حتی با آنکه تقاضا به حداقل رسیده، قیمت‌ها حاضر نیستند عقب‌نشینی کنند. داده‌های ثبت‌شده نشان می‌دهد که میانگین نرخ میلگرد آجدار A3 در سایزهای متداول (۱۶ تا ۲۵ میلی‌متر) در هفته نخست آبان ۱۴۰۴، در محدوده‌ ۳6٬۸۰۰ تومان درب کارخانه و ۳۹٬۰۰۰ تومان در بازار آزاد قرار دارد. در ظاهر این تفاوت چندان بزرگ نیست، اما همین مقاومت جزئی، برای بازاری که در رکود کامل به‌سر می‌برد، نشانه‌ای از پایداری قیمتی غیرعادی است.

نگاه به وضعیت فعلی بازار میلگرد؛ رکود تقاضا در برابر مقاومت قیمتی

میانگین قیمت میلگرد در تاریخ یکم آبان ماه 1404 بر پایه گزارش‌های آهن آنلاین (ahanonline.com) و جداول کارخانه‌های ذوب‌آهن اصفهان و میانه، بین ۳۶٬82۰ تا ۳9٬1۰۰ تومان در محدوده‌ کارخانه است.

در چنین فضایی، دو گروه اصلی در بازار شکل گرفته‌اند:

1. گروه نخست، خریداران منتظر افت قیمت هستند؛ انبارداران و پیمانکارانی که با کاهش حجم پروژه‌ها تلاش می‌کنند شاخص‌های بازار جهانی فولاد و نرخ دلار را رصد کنند تا خریدشان را در کف قیمتی انجام دهند. آنان معتقدند افزایش هزینه‌های انرژی و کندی تقاضا، کارخانه‌ها را در آستانه‌ کاهش نرخ ناگزیر قرار خواهد داد.
2. گروه دوم اما فروشندگان منتظر رشد بیشتر دلار هستند. آن‌ها با استناد به داده‌های دوهفته گذشته، دلار آزاد را که معاملات را با گپ منفی در نرخ ۱۰۷٬۷۰۰ تومان آغاز کرده و پس از افت اولیه تا ۱۰۷٬۹۵۰ تومان صعود کرده بود، اکنون با رسیدن قیمت به ۱۰۸٬۵۰۰ تومان نشانه‌ای از تقویت روند صعودی می‌دانند. این گروه چشم به عبور از مقاومت ۱۰۸٬۵۰۰ تومان دارند. فروشندگان بر این باورند که تا زمانی‌که دلار وارد مسیر نزولی نشود، کاهش جدی در قیمت میلگرد رخ نخواهد داد، زیرا انتظارات تورمی هنوز از بازار حذف نشده است.

در واقع، بازار میلگرد در نقطه‌ای ایستاده که خریداران عقب‌نشینی کرده‌اند اما فروشندگان حاضر به تسلیم نیستند، معادله‌ای که تعادل شکننده هفته‌های اخیر را رقم زده است.

مقاومت قیمتی میلگرد از کجا می‌آید؟

روند سه هفته‌ اخیر نشان می‌دهد میلگرد ذوب‌آهن اصفهان در طول یکماه اخیر بین ۳۶٬۷۰۰ تا 39٬۲۰۰ تومان نوسان داشته است. پنج بازه‌ قیمتی این ماه چنین بوده:

در ابتدای مهر، جهش تا 38٬6۰۰ تومان تحت تأثیر رشد شمش صادراتی رخ داد؛ در بازه‌ دوم (22 مهر) قیمت به کانال ۳7٬5۰۰ تومان فرو رفت؛ در اوخر‌ مهر ماه تثبیت در حدود ۳۸٬8۰۰ تومان؛ سپس با اندکی رشد قیمت تا ۳9٬0۰۰ تومان؛ در 10 آبان، بازگشت به ۳۸٬۸۰۰ تومان.

این نوسان‌ها، علائم روشنی از مقاومت قیمتی تولیدکنندگان بزرگ دارند. علت اصلی این مقاومت را می‌توان در سه محور خلاصه کرد:

1. افزایش هزینه‌های سوخت، حمل‌ونقل و انرژی در فصل سرد که مانع کاهش نرخ تمام‌شده می‌شود.
2. انتظار رشد دلار و اثر آن بر نهاده‌هایی مانند گاز و برق مصرفی خطوط نورد.
3. کاهش عرضه به‌دلیل تعمیرات فصلی و برنامه‌ریزی تولید محدود در برخی واحدهای کوچک.

در مجموع، کارخانه‌ها ترجیح داده‌اند حتی با کاهش فروش، نرخ سود خود را حفظ کنند. تحلیلگران بازار آهن معتقدند اگر قیمت میلگرد به زیر ۳6٬۰۰۰ تومان برسد، فشار هزینه تولید بسیاری از کارخانه‌ها را به نقطه‌ زیان می‌رساند؛ بنابراین، مقاومت قیمتی نه ناشی از سفته‌بازی، بلکه محصول ساختار هزینه‌ها و سیاست حفظ سود حداقلی است.

تأثیر فصل سرما بر عرضه و تقاضای میلگرد

با ورود به آبان و شروع سرمای عملیاتی در اکثر نقاط کشور، بازار مصرفی میلگرد دچار افت شدیدی می‌شود. پروژه‌های عمرانی شهری، پی‌کنی‌ها و ساخت‌وساز اسکلت‌های بتنی و فلزی در این دوره به‌دلیل سختی عملیات بتن‌ریزی و حمل مصالح، کاهش می‌یابند.

ازسوی‌دیگر، هزینه‌ حمل میلگرد از کارخانه‌ها به مناطق سردسیر، به‌علت افزایش مصرف سوخت و محدودیت مسیرها، رشد می‌کند و همین‌امر بر قیمت تمام‌شده اثر افزایشی دارد.

در چنین‌شرایطی، بخش عمده‌ای از معاملات میلگرد از بورس کالا به بازار آزاد منتقل می‌شود؛ چراکه انبارداران به‌جای تحویل فوری، سفارش‌های خود را به‌صورت نگهداری بلندمدت ثبت می‌کنند. این جابه‌جایی باعث می‌شود قیمت نهایی میلگرد نه براساس تقاضای واقعی، بلکه بر پایه‌ انتظار و حدس بازار تعیین شود.

در سال‌های گذشته نیز بارها دیده شده که در دوره‌ آبان تا دی، باوجود افت تقاضا تا بیست درصد، قیمت میلگرد به‌طورمتوسط فقط پنج درصد کاهش یافته. این پدیده نشانه‌ رفتار غیرخطی بازار فولاد است؛ یعنی قیمت‌ها به تقاضای واقعی به‌همان نسبت واکنش نشان نمی‌دهند، بلکه از انتظارات تورمی و نرخ ارز تبعیت می‌کنند.

نقش دلار و بازار جهانی فولاد در قیمت میلگرد داخلی

دلار آزاد همچنان متغیر اصلی جهت‌دهنده‌ قیمت میلگرد است. تحلیلگران فنی می‌گویند درصورتی‌که دلار زیر ۱۰8 هزار تومان تثبیت شود، فاز اصلاحی جدیدی فعال خواهد شد که می‌تواند نرخ را تا حدود ۱۰7٬۸۰۰ تومان پایین بیاورد. اما عبور پایدار از مقاومت ۱۰8٬۹۰۰ تومان، نشانه‌ای از بازگشت خریداران ارزی و صعود مجدد تا ۱۰9٬۲۰۰ تومان خواهد بود.

رفتار قیمت فولاد جهانی نیز تأثیر مستقیم دارد. در هفته‌ گذشته قیمت بیلت صادراتی حوزه دریای سیاه از ۴۸۰ دلار به ۴۹۵ دلار رسید، درحالی‌که نرخ وارداتی چین در کانال ۴۶۵ دلار تثبیت شد. این افزایش، حاشیه سود کارخانه‌های داخلی را تقویت کرده و مانع کاهش نرخ در بازار داخل شده است.

اگر دلار در بازه‌ ۱۰8 تا ۱۰9 هزار تومان نوسان محدود خود را ادامه دهد، احتمالاً میلگرد نیز تا پایان آبان در محدوده‌ی ۳۸٬۰۰۰ تا 40٬0۰۰ تومان باقی خواهد ماند. اما هرگونه خبر منفی از مسیر مذاکرات بین‌المللی یا شوک در بازار جهانی فولاد می‌تواند جهت حرکت را تغییر دهد. عبور دلار از سقف ۱۰9 هزار تومان می‌تواند زمینه‌ساز جهش تدریجی قیمت میلگرد تا مرز ۴۰٬۰۰۰ تومان شود، به‌ویژه اگر عرضه کارخانه‌ها در اثر تعمیرات زمستانی کاهش یابد.

از آن‌سو، افت دلار به زیر ۱۰8 هزار تومان، در کوتاه‌مدت فشار روانی بر بازار ایجاد می‌کند، ولی باتوجه‌به هزینه‌ ثابت انرژی در تولید فولاد، این کاهش قدرت پایداری ندارد. بازار فولاد معمولاً نسبت به افت ارزی واکنش کندتر نشان می‌دهد چون فرآیند سفارش‌ها و هزینه‌های حمل از پیش تعیین شده‌اند.

پیش‌بینی کوتاه‌مدت قیمت میلگرد تا پایان پاییز

با مرور داده‌های یک ماه اخیر و رفتار دوگانه‌ دلار و فولاد جهانی، می‌توان پیش‌بینی کرد که بازار میلگرد در آبان و آذر، سه مسیر محتمل را پیش‌رو دارد:

1. سناریوی پایه: تثبیت قیمت در محدوده‌ ۳8٬0۰۰ تا ۳۹٬۵۰۰ تومان در کارخانه و بازار آزاد، با نوسان روزانه حداکثر یک درصد. این مسیر زمانی رخ می‌دهد که دلار در محدوده‌ ۱۰8 تا ۱۰9 هزار تومان نوسان خنثی داشته باشد و عرضه ارزی در بازار متشکل تداوم یابد.
2. سناریوی صعودی: اگر دلار بالای مقاومت ۱۰9٬۲۰۰ تومان تثبیت شود و نرخ بیلت جهانی تا مرز ۵۰۰ دلار بالا برود، احتمال رشد نرخ میلگرد تا محدوده‌ ۴۰٬۵۰۰ تومان در بازار آزاد وجود دارد. چنین حالتی معمولاً با تأخیر یکی دو هفته‌ای در اواخر آبان‌ماه خود را نشان می‌دهد.
3. سناریوی نزولی: درصورت افت دلار به زیر ۱۰8 هزار تومان و افزایش عرضه کارخانه‌های نورد، ممکن است میلگرد به محدوده‌ ۳6٬۰۰۰ تومان بازگردد؛ هرچند کارشناسان معتقدند این سطح برای تولیدکنندگان زیان‌ده خواهد بود و در نتیجه افت بیشتر بعید است.

در هر سه سناریو، پویایی بازار میلگرد از رفتار روانی فعالانش سرچشمه می‌گیرد. این محصول بیش از آنکه تابع تقاضای واقعی ساخت‌وساز باشد، از انتظارات تورمی عمومی جامعه اثر می‌پذیرد. به‌همین‌دلیل حتی در فصل‌های سرد و رکود صنعتی، قیمت‌ها دچار سقوط سنگین نمی‌شوند.

به‌بیان‌دیگر، میلگرد در پاییز ۱۴۰۴ تبدیل به آینه‌ای از پیش‌بینی انتظارات تورمی اقتصاد ایران شده است؛ بازاری که در ظاهر راکد است اما درون خود حرارت‌های پنهانی از دلار، سوخت و روان بازار را منعکس می‌کند. کارخانه‌ها مقاومت کرده‌اند، خریداران عقب‌نشینی کرده‌اند و همه چشم به نوسانات لحظه‌ای تابلوی ارز دارند.

حاصل آنکه پاییز سال ۱۴۰۴ را می‌توان فصلی از تعادل شکننده و مقاومت قیمتی در بازار میلگرد دانست. باآنکه تقاضا در پایین‌ترین سطح فصلی قرار گرفته، نرخ‌ها نه‌تنها پایین نیامده‌اند بلکه نسبت به ابتدای مهر حدود سه درصد رشد ملایم داشته‌اند.

میانگین قیمت میلگرد ذوب‌آهن اصفهان در یکماه اخیر بین ۳۶٬8۰۰ تا 39٬0۰۰ تومان نوسان کرده و هم‌اکنون در ۳۸٬۸۰۰ تومان تثبیت شده است. این تعادل حاصل رفتار چندبعدی بازار است؛ جایی‌که دلار، هزینه‌ انرژی، فصل سرما و انتظارات تورمی باهم گره خورده‌اند.

به گفته کارشناسان میلگرد یکی از چابک‌ترین و نوسانی‌ترین کالاهای بورس کالای ایران است که زودتر از دیگر مقاطع فولادی به تغییرات اقتصادی واکنش نشان می‌دهد. همین ویژگی، آن را از یک کالا به شاخصی برای سنجش دمای واقعی اقتصاد بدل کرده است.

از نگاه بازار، فصل سرما از راه رسیده، اما گرمای قیمت‌ها هنوز خاموش نشده است. شاید حجم معاملات کم شده باشد، اما مقاومت تولیدکنندگان دربرابر افت نرخ، نشان می‌دهد پشت پرده هنوز نگرانی از آینده‌ دلار و تورم وجود دارد. اگر در هفته‌های آینده خبری منفی از مسیر مذاکرات یا بازار جهانی برسد، رشد مجدد میلگرد دور از ذهن نخواهد بود؛ و اگر آرامش نسبی در ارز حفظ شود، بازار در مدار تعادل نوسانی باقی می‌ماند.