سرطان امروز؛ روایتی نو از یک بیماری کهن

به گزارش بولتن نیوز - دکتر اردشیر معطوفی - متخصص رادیوتراپی و آنکولوژی نوشت: سرطان نامی آشناست که تقریباً همه ما در اطراف خود شنیدهایم. بسیاری از خانوادهها، مستقیم یا غیرمستقیم، با این بیماری درگیر بودهاند. اما آنچه درباره سرطان گفته میشود، همیشه با واقعیت علمی امروز یکسان نیست. در سالهای اخیر، پزشکی چنان پیشرفت کرده که نگاه ما به سرطان تغییر کرده است: دیگر نمیتوان آن را تنها یک بیماری غیرقابل کنترل دانست.

سرطان چیست و چرا رخ میدهد؟

سرطان در اصل، نتیجه رشد خارج از کنترل سلولهای بدن است. در حالت طبیعی، سلولها طبق برنامهای مشخص رشد میکنند و در زمان مناسب میمیرند. اما گاهی این نظم برهم میخورد و سلولها بیوقفه تقسیم میشوند. تجمع این سلولها میتواند توده یا «تومور» بسازد و در بعضی موارد، سلولهای سرطانی به نقاط دیگر بدن گسترش یابند.

علتهای بروز سرطان بسیار متنوعاند: زمینههای ژنتیکی، مصرف دخانیات، تغذیه ناسالم، کمتحرکی، تماس با برخی مواد شیمیایی یا حتی عفونتهای خاص. با این حال، قرار گرفتن در معرض این عوامل الزاماً به معنای ابتلا نیست. در واقع، بروز سرطان حاصل برهمکنش پیچیده میان ژنتیک فرد و محیط زندگی اوست.

باورهای نادرست؛ سرطان همیشه پایان نیست

یکی از رایجترین برداشتهای غلط این است که سرطان همیشه مساوی با پایان زندگی است. خوشبختانه امروز میدانیم این باور درست نیست.

بسیاری از سرطانها اگر در مراحل اولیه شناسایی شوند، کاملاً قابل درمان هستند. برای نمونه، بخش بزرگی از بیماران مبتلا به سرطان پستان یا روده بزرگ پس از درمان به زندگی طبیعی خود بازمیگردند. حتی در مواردی که بیماری در مراحل پیشرفتهتر کشف شود، درمانهای نوین مانند داروهای هدفمند و ایمنیدرمانی این امکان را فراهم کردهاند که بیماران سالهای طولانی با کیفیت زندگی خوب در کنار خانوادهشان زندگی کنند. به زبان ساده، سرطان در بسیاری از مواقع از یک بیماری «کشنده» به یک بیماری «قابل کنترل» تبدیل شده است.

اهمیت تشخیص زودهنگام

در درمان سرطان، زمان حرف اول را میزند. هرچه بیماری زودتر شناسایی شود، احتمال درمان کامل بیشتر خواهد بود. اینجاست که غربالگری معنا پیدا میکند.

غربالگری یعنی بررسی افراد پیش از بروز علائم آشکار. برای مثال، ماموگرافی میتواند سرطان پستان را در مراحل ابتدایی کشف کند؛ یا کولونوسکوپی میتواند پولیپهای روده را قبل از سرطانی شدن از بین ببرد. چنین اقداماتی جان هزاران نفر را در سراسر دنیا نجات داده است.

حتی اگر فرد در برنامههای غربالگری نباشد، باید نسبت به علائم هشداردهنده بدن هوشیار باشد: کاهش وزن بدون دلیل، خونریزیهای غیرعادی، تودههای جدید، تغییر در عادات روده یا مثانه، یا خستگی غیرمعمول. مراجعه سریع به پزشک در چنین مواردی میتواند مسیر درمان را تغییر دهد.

علم و امید در کنار هم

نمیتوان انکار کرد که شنیدن واژه سرطان برای هر بیمار و خانوادهای سنگین است. اما واقعیت امروز پزشکی امیدی تازه به همراه دارد. بسیاری از بیماران پس از درمان، زندگی عادی خود را ادامه میدهند؛ و حتی آنهایی که بیماریشان کاملاً درمانپذیر نیست، با کمک روشهای جدید میتوانند سالها با کیفیت زندگی مناسب در کنار عزیزانشان باشند.

سرطان تجربهای صرفاً جسمی نیست، بلکه تجربهای انسانی و عاطفی است. بیمار علاوه بر دارو و جراحی، به حمایت روانی، امید و همدلی نیاز دارد. اینجاست که نقش پزشکان، خانواده و جامعه اهمیت پیدا میکند.

امروز دیگر سرطان به معنای یک حکم قطعی نیست. با غربالگری، تشخیص زودهنگام و درمانهای نوین، میتوان شانس زیادی برای کنترل و حتی درمان بیماری داشت. مهمتر از همه، این است که بیماران بدانند هرچند مسیر پیش رو آسان نیست، اما تنها هم نیستند. علم و امید دو بالی هستند که میتوانند راه را روشن کنند.