رشد مثبت 2.3 درصدی تولید ناخالص بخش معادن در بهار 1404 / رونق نسبی در بخش معادن طی پنج سال اخیر

گروه اقتصادی – رضا شریفی کارشناس ارشد معدنی و صنعتی: رشد تولید ناخالص بخش معدن در 5 فصل اخیر مثبت بوده و نشانه رونق نسبی است که در بهار 1403 معادل 2.3 درصد، در شش ماه اول 1403 معادل 1.5 درصد، در نه ماه اول 1403 معادل 0.9 درصد و در کل سال 1403 معادل 0.5 درصد اعلام شده است. 

به گزارش بولتن نیوز در بخش سایر معادن که شامل کل معادن بدون نفت وگاز است رشد تولید ناخالص در 5 فصل اخیر مثبت بوده و نشانه رونق نسبی در بخش معدن است. رشد تولید ناخالص بخش معدن در بهار 1403 معادل 2.3، در شش ماه اول 1403 معادل 1.5 درصد، در نه ماه اول 1403 معادل 0.9 و در کل سال 1403 معادل 0.5 درصد اعلام شده که در بهار 1404 معادل 2.3 درصد و مساوی با رشد بهار سال قبل بوده است. 

در سال های 1400 تا 1402 نیز رشد بخش معادن به ترتیب 9.6، 1.2 و 2.2 درصد اعلام شده و نشان می دهد که در پنج سال اخیر بخش معادن با رونق نسبی مواجه شده و اگرچه در برخی سال ها رشد تولید اندک بوده اما روند رونق و رشد نسبی ادامه داشته و سرمایه گذاران و معدن کاران و کارشناسان و مدیران می توانند روی این بخش مهم و دارای ارزش افزوده در اقتصاد ایران حساب باز کنند.

براساس اعلام مرکز آمار ایران در سه ماهه اول سال 1404، رشد رشته فعاليت‌هاي گروه كشاورزي رشد2.7- ، گروه صنایع و معادن0.3- و گروه خدمات 0.5 درصد نسبت به سه ماهه اول سال 1403، اعلام است.

در گروه صنایع و معادن که دارای بخش های مختلف است. بخش های دارای رشد مثبت شامل استخراج نفت وگاز 0.8، سایر معادن 2.3، ساختمان 0.4 درصد نسبت به سال قبل افزایش تولید داشته اند.

بخش های دارای رشد منفی نیز صنعت 1.7-، توزیع گاز طبیعی 0.6-، آب و برق 11.8-، نسبت به سال قبل کاهش تولید داشته اند.

در بخش سایر معادن که شامل کل معادن بدون نفت وگاز است رشد تولید ناخالص در 5 فصل اخیر مثبت بوده و نشانه رونق نسبی و البته با رشد کم در بخش معدن است و در بهار 1403 معادل 2.3، در شش ماه اول 1403 معادل 1.5 درصد، در نه ماه اول 1403 معادل 0.9 و در کل سال 1403 معادل 0.5 درصد اعلام شده که در بهار 1404 معادل 2.3 درصد و مساوی با رشد بهار سال قبل بوده است.

بر اساس آخرين نتايج حساب‌هاي ملي فصلي مركز آمار ايران، محصول ناخالص داخلي GDP به قيمت ثابت سال 1400 در سه ماهه اول سال 1404 به رقم 24270 هزار ميليارد ريال با نفت و 18064 هزار ميليارد ريال بدون احتساب نفت رسيده است، در حالی كه رقم مذكور در سه ماهه اول سال قبل با نفت 24302 هزار ميليارد ريال و بدون نفت 18143 هزار ميليارد ريال بوده كه نشان از رشد0.1- درصدي محصول ناخالص داخلي با نفت و0.4- درصدي محصول ناخالص داخلي بدون نفت در سه ماهه اول سال 1404 دارد.

نتايج مذكور حاكي از آن است كه در سه ماهه اول سال 1404 رشته فعاليت‌هاي گروه كشاورزي رشد2.7- ، گروه صنایع و معادن0.3- و گروه خدمات0.5 درصد نسبت به سه ماهه اول سال 1403، رشد داشته است.

محاسبات فصلي در مركز آمار ايران در قالب 18 بخش اصلي متشكل از 50 رشته فعاليت بر مبنای طبقه‌‌بندی ISIC.Rev4 انجام مي‌شود كه بر اين اساس گروه كشاورزي شامل زير بخش‌هاي زراعت و باغداري، دامداري، جنگل‌داري و ماهيگيري، گروه صنايع و معادن شامل زير بخش‌هاي استخراج نفت خام و گاز طبيعي، استخراج ساير معادن، صنعت، تأمين آب و برق، توزیع گاز طبيعي و ساختمان مي‌باشد و گروه خدمات شامل زير بخش‌هاي عمده و خرده فروشي، فعاليت‌هاي خدماتي مربوط به تأمين جا و غذا، حمل و نقل، انبارداري، پست، اطلاعات و ارتباطات، فعالیت‌های مالی و بیمه، مستغلات، كرايه و خدمات كسب و كار و دامپزشکی، اداره امور عمومي و خدمات شهري، آموزش، فعالیت‌هاي مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی و ساير خدمات عمومي، اجتماعي، شخصي و خانگي است.

همچنین اطلاعات تفصيلي در زمينه حساب‌هاي ملي سه ماهه اول سال 1404، از طريق درگاه ملي آمار در قسمت داده‌ها و اطلاعات آماري/ حساب‌هاي ملي/ جداول آماري/ زير گروه حساب‌هاي ملي فصلي، قابل دسترسي مي‌باشد.

رشد اقتصادی بدون نفت و با نفت

رشد تولید ناخالص داخلی بدون نفت در سال 1403 معادل 2.1 درصد و در سه ماه اول 1404 معادل 0.4- درصد اعلام شده است. اما رشد تولید ناخالص داخلی با نفت در سال 1403 معادل 3.1 درصد و در سه ماه اول 1404 معادل 0.1- درصد اعلام شده است. دلیل وضعیت بهتر رشد اقتصادی با نفت، وضعیت بهتر فروش نفت و گاز بوده است که موجب شده بخش استخراج نفت و گاز با رشد مثبت 0.8 درصد، اثر مثبت روی رشد اقتصادی کل اقتصاد داشته باشد و در مجموع رشد منفی اقتصاد را کمتر نشان دهد.

رشد در بخش های اقتصادی

رشد بخش های اقتصادی در کل سال 1403و در سه ماه اول 1404 به ترتیب شامل ارقام زیر بوده است.

در گروه صنایع و معادن، به ترتیب 3.4 درصد و 0.3- درصد اعلام شده است. در گروه صنایع و معادن بدون نفت نیز به ترتیب 1.3 و 1.2- درصد بوده است.

در استخراج نفت وگاز طبیعی نیز 6.2 درصد در 1403 و 0.8 درصد در بهار 1404اعلام شده است. در سال های 1400 تا 1402 نیز به ترتیب 9.8، 8.1 و 14.3 درصد بوده است.

در سایر معادن نیز به ترتیب 0.5 و 2.3 درصد گزارش شده است.

بخش صنعت نیز با رشد مثبت 1.6 درصد در سال 1403 و 1.7- درصد در بهار 1404 مواجه شده است.

در توزیع گاز طبیعی 0.5 درصد و 0.6- درصد گزارش شده است. در سه سال 1400 تا 1402 به ترتیب 3.5، 4.8 و 8.4 – درصد بوده است و نشان می دهد که از سال 1402 به بعد وضعیت بخش گاز نامناسب شده است.

تامین آب و برق که با ناترازی های گسترده مواجه بوده در سال 1403 رشد مثبت 2.4 درصد و در بهار 1404 با رشد منفی و افت شدید 11.8- درصدی مواجه شده است. ناترازی انرژی در آب و برق و گاز، عملا این بخش ها را در سه ماه اول 1404 با رشد منفی مواجه کرده است. در سه سال 1400 تا 1402 نیز به ترتیب 12.1-، 0.2- و 3.2 درصد بوده است و نشان می دهد که از سال 1400 به بعد وضعیت بخش اب و برق رو به وخامت بوده است.

بخش ساختمان نیز با رونق نسبی حداقلی مواجه است و در سال 1403 معادل 0.5 و در بهار امسال 0.4 درصد رشد داشته است.

گروه خدمات شامل عمده فروشی و خرده فروشی، هتل، رستوران، حمل و نقل و انبارداری و ارتباطات، واسطه گری مالی بانک ها، مستغلات و کرایه و خدمات کسب وکار، امور عمومی و آموزش و بهداشت، و سایر خدمات عمومی و اجتماعی و شخصی با رشد 2.6 درصد در سال 1403 و 0.5 درصد مواجه بوده است.

همچنین واسطه گری مالی در بانک ها و موسسات در سال 1403 با رشد 10.2 درصد و در بهار 1404 معادل 10.9 درصد گزارش شده که بالاترین رشد تولید ناخالص را در بین تمام بخش های اقتصادی داشته است.

رشد واسطه گری مالی در سه سال 1400 تا 1402 نیز به ترتیب 6.2-، 9.2 و 3.7 درصد بوده و نشان می دهد که از سال 1401 به بعد وضعیت بخش واسطه گری در شرایط مطلوبی نسبت به بقیه بخش های اقتصادی بوده است.

رشد گروه کشاورزی نیز در سال 1403 معادل 3.2 درصد و در سه ماه اول 1404 معادل 2.7- درصد اعلام شده است.

کاهش رشد مصرف بخش خصوصی و قدرت خرید خانوارها

علاوه بر رشد تولید بخش های اقتصادی در طرف عرضه اقتصاد، موضوع رشد مصرف بخش خصوصی یا قدرت خرید خانوارها و مردم، سرمایه گذاری در ساختمان و ماشین آلات، صادرات و واردات در طرف تقاضا و بازار نیز اهمیت زیادی دارد.

بخصوص مصرف بخش خصوصی که بخش عمده مخارج و مصارف کشور را تشکیل می دهد و نشان دهنده قدرت خرید مردم و خانوارهاست و اثر قابل توجهی در رشد تقاضا و رونق اقتصادی دارد، در طول دو سال اخیر وضعیت خوبی نداشته است و رشد هزینه مصرف نهایی بخش خصوصی در سال 1403 با 0.1- درصد و در سه ماه اول 1404 با 1.1- درصد اعلام شده که نشان می دهد مصرف و قدرت خرید خانواده ها و مردم با کاهش مواجه شده است. این در حالیست که در شش ماه اول 1403 رشد مصرف بخش خصوصی مثبت 0.8 درصد بوده اما از پاییز 1403 روند رشد منفی مصرف بخش خصوصی به دلیل تورم، رشد قیمت ارز، کاهش قدرت خرید و... رخ داده است.

رشد مصرف بخش خصوصی در سه سال 1400 تا 1402 نیز به ترتیب 6.4، 1-، 1.4 درصد بوده است و نشان می دهد که از سال 1401 به بعد در حال افت بوده است.

مصرف بخش دولتی

هزینه مصرف نهایی بخش دولتی نیز در سال 1403 معادل 3.8 درصد و در سه ماه اول 1404 معادل 2.5 درصد اعلام شده است.

رشد منفی سرمایه گذاری

تشکیل سرمایه ثابت ناخالص یا سرمایه گذاری که شاخص بسیار مهمی در رشد تولید و اقتصاد به شمار می آید و برای سال های بعد اثرگذار است در سال 1403 معادل 0.7 درصد و محدود بوده است اما در بهار 1404 با رشد منفی و افت 1.9- درصدی مواجه شده است.

رشد سرمایه گذاری یا تشکیل سرمایه ثابت ناخالص، در سه سال 1400 تا 1402 نیز به ترتیب 9.2، 3.1 و 5.1 درصد بوده است

رشد منفی سرمایه گذاری در ماشین آلات

سرمایه گذاری در ماشین آلات نیز 0.9 درصد در سال 1403 و 3.3- درصد در بهار 1404 اعلام شده است.

رشد سرمایه گذاری ماشین آلات یا تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ماشین آلات، در سه سال 1400 تا 1402 نیز به ترتیب 21.7، 7.6 و 6.2 درصد بوده است.

رشد اندک سرمایه گذاری در ساختمان

 اما سرمایه گذاری در ساختمان مثبت و البته اندک بوده است و در 1403 معادل 0.5 درصد و در بهار 1404 معادل 0.4 درصد اعلام شده است.

رشد سرمایه گذاری یا تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخش ساختمان، در سه سال 1400 تا 1402 نیز به ترتیب 9.2، 3.1 و 5.1 درصد بوده است 2.8-، 2.3- و 3.6 درصد بوده است و نشان دهنده افت رشد تولید ساختمان در چهار سال اخیر و رکود در بخش ساختمان طی سال های 1400 به بعد است.

رشد منفی صادرات در بهار 1404

رشد صادرات و واردات نیز اگرچه در سال 1403 رشد مثبت داشته اما در بهار 1404 منفی شده است. رشد صادرات کالا و خدمات به ترتیب 7.2 درصد در 1403 و 4.9- درصد در بهار 1404 گزارش شده است.

رشد صادرات در سه سال 1400 تا 1402 به ترتیب 15.6، 16.3، 2.3 درصد بوده که متاثر از افزایش قیمت ارز رشد بالایی داشته است.

رشد منفی واردات

رشد واردات کالا و خدمات نیز 2.4 درصد در 1403 و 11.8- درصد در بهار 1404 اعلام شده است. رشد واردات در سه سال 1402- 1400 به ترتیب 26.8، 0.6 و 8.9 درصد بوده است.

رشد اقتصادی در چهار سال اخیر

در مجموع رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار یا رشد اقتصادی با نفت 3.2 درصد در 1403 و 0.4- درصد در بهار 1404 گزارش شده است. در سه سال 1400 تا 1402 نیز به ترتیب 3.7، 3.6، 4.6، درصد بوده است.