فصل اول: مقدمه و زمینه نشست
گروه سیاسی،نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل با محوریت بررسی وضعیت اجرای برجام و موضوع بازگشت احتمالی تحریمها علیه ایران برگزار شد.
به گزارش بولتن نیوز،پس از آنکه سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) موسوم به تروئیکای اروپایی، تلاش خود را برای فعال کردن مکانیسم بازگشت تحریمها آغاز کردند، اختلافنظر جدی میان اعضای شورای امنیت شکل گرفت.
این نشست بازتابی از مناقشه میان طرفهای مختلف برجام بود:
- اروپا در پی بازگرداندن محدودیتها و تحریمها.
- روسیه و چین در مخالفت با این اقدام و تأکید بر غیرقانونی بودن آن.
- ایران بهعنوان طرف اصلی توافق، اروپا را به نقض تعهدات متهم کرد.
فصل دوم: مواضع روسیه
نماینده روسیه در شورای امنیت سازمان ملل موضعی صریح علیه اقدامات سه کشور اروپایی اتخاذ کرد:
- کشورهای امضاکننده برجام حق بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران را ندارند.
- تحرکات تروئیکای اروپایی فاقد وجاهت قانونی است.
- روسیه تأکید کرد که استفاده از مکانیسم بازگشت خودکار تحریمها (اسنپبک) با توجه به خروج آمریکا از برجام و عدم پایبندی اروپا، مشروعیت حقوقی ندارد.
فصل سوم: نتیجه رأیگیری در شورای امنیت
یک قطعنامه تأیید پایبندی ایران به تعهدات هستهای به رأی گذاشته شد. این قطعنامه با ۹ رأی منفی رد شد. در نتیجه، روند بازگشت تحریمها عملاً وارد مرحله جدیدی شد و فضای شورای امنیت دچار شکاف عمیق میان اعضا گردید.
فصل چهارم: مواضع ایران
نماینده ایران در نشست، سخنانی محکم و انتقادی بیان کرد:
- اقدام سه کشور اروپایی، تجاوز به قوانین بینالمللی و حتی نقض اختیارات شورای امنیت است.
- اروپا خود به تعهدات برجامی عمل نکرده است و از موضع ضعف به دنبال اعمال فشار بر ایران است.
- هرگونه تلاش برای بازگرداندن تحریمها، تعدی مستقیم به اصول حقوق بینالملل خواهد بود.
- تروئیکای اروپایی چارچوب توافقی را که مدعی دفاع از آن بودند، خودشان نابود کردهاند.
- ایران تأکید کرد که برنامه هستهای این کشور همواره صلحآمیز باقی خواهد ماند.
- نماینده ایران هشدار داد که اروپا و حامیانش باید مسئولیت کامل تنشها و بحرانهای احتمالی آینده را بر عهده بگیرند.
فصل پنجم: تحلیل کلی از نشست
-
شکاف میان اعضای شورای امنیت: مواضع متناقض روسیه و چین در مقابل اروپا نشان داد که اجماع بینالمللی علیه ایران دیگر وجود ندارد.
-
بحران اعتماد در برجام: ایران و اروپا یکدیگر را به نقض تعهدات متهم میکنند. این مسئله نشان میدهد که برجام عملاً به شدت تضعیف شده است.
-
افزایش تنشهای آینده: با توجه به رد قطعنامه و پیشبرد روند بازگشت تحریمها، احتمال افزایش تنشهای سیاسی و حتی اقتصادی علیه ایران بیشتر شده است.
-
جایگاه آمریکا در غیاب حضور مستقیم: هرچند آمریکا به صورت مستقیم در این نشست نقشی نداشت (به دلیل خروج رسمی از برجام در ۲۰۱۸)، اما تأثیر سیاستهای این کشور همچنان در تصمیمات اروپا و تنشهای جاری محسوس است.
فصل ششم: جمعبندی
نشست اخیر شورای امنیت نه تنها گرهی از بحران برجام باز نکرد، بلکه شکافهای جدیدی در روابط میان اعضا ایجاد کرد. ایران اروپا را به نقض تعهدات و ایجاد بحران متهم کرد. روسیه اقدامات اروپا را فاقد مشروعیت حقوقی دانست. اروپا همچنان بر ضرورت بازگشت تحریمها پافشاری دارد.
این شرایط نشان میدهد که آینده برجام در هالهای از ابهام قرار گرفته و هرگونه بازگشت به مسیر گفتوگو نیازمند اعتمادسازی و تغییر رویکرد طرفها خواهد بود.