زیان انباشته 87 همتی بانک ایران زمین 218 برابر سرمایه ثبت شده است / در بانک ایران زمین چه خبراست؟

 گروه اقتصادی - وضعیت صورت‌های مالی بانک ایران‌زمین ( با نماد وزمین) بر اساس اطلاعیه‌ها، آخرین صورت های مالی و بررسی‌های رسانه‌ای نیازمند رسیدگی فوری است و ارزیابی ها نشان می دهد که زیان انباشته 87 همتی بانک ایران زمین 218 برابر سرمایه ثبت شده است و بسیار بالاتر از سرمایه آن است و مسوولان بانک، سهامداران اصلی و بانک مرکزی باید به فوریت اقدامات اساسی در این زمینه انجام دهند.

تنها در دوره منتهی به 31 خرداد 1404 هزینه سود سپرده‌های بانک ۴۸۰۹ میلیارد تومان و با رشد ۵۱ درصدی همراه شده که بیش از ۵ برابر درآمد عملیاتی و تسهیلات اعطایی است. هزینه کارمزد ۲۸ میلیارد تومان با رشد ۲۶ درصدی، هزینه‌های اداری و عمومی ۹۹۰ میلیارد تومان با رشد ۱۴۴ درصدی، هزینه مطالبات مشکوک الوصول ۲۱۵ میلیارد تومان با رشد ۷۸۵ درصدی، مواجه شده است.

ضرورت ارائه دلایل تغییرات 30 درصدی زیان خالص

عبدالمجید پورسعید رئیس هیئت سرپرستی بانک ایران زمین در تاریخ ۱۵ مرداد ۱۴۰۴ در نامه‌ای به مدیر نظارت بر ناشران فرابورس ایران اعلام کرد: در خصوص ضرورت ارائه دلایل تغییرات بیش از ۳۰ درصد مبلغ زیان خالص این بانک در دوره مالی منتهی به ۳۱ خرداد ۱۴۰۴ نسبت به دوره مشابه سال قبل، افزایش زیان خالص عملیاتی این بانک ناشی از افزایش هزینه سود پرداختی به سپرده‌ها، افزایش هزینه عمومی و اداری، کاهش درآمد سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی، افزایش درآمد تسهیلات اعطایی و افزایش هزینه مطالبات مشکوک الوصول می‌باشد.

افزایش هزینه سود سپرده‌های پرداختی ناشی از افزایش مانده سپرده‌های مدت‌دار شامل کوتاه مدت و بلند مدت نسبت به دوره مشابه سال قبل است. افزایش درآمد تسهیلات اعطایی در دوره مالی نسبت به مدت مشابه سال قبل ناشی از افزایش مانده تسهیلات اعطایی است. با رشد مانده تسهیلات اعطایی و افزایش ذخیره عمومی تسهیلات، هزینه مطالبات مشکوک الوصول که بخش قابل توجه آن مربوط به هزینه ذخیره عمومی تسهیلات می‌باشد، در دوره مالی منتهی به ۳۱ خرداد ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است.

افزایش هزینه‌های عمومی و اداری در دوره مالی منتهی به ۳۱ خرداد ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل مدتاً مربوط به افزایش هزینه‌های پرسنلی ناشی از افزایش سالانه حقوق بر اساس مقررات وزارت کار، هزینه طرح‌های انگیزشی جذب سپرده به ویژه سپرده‌های ارزان قیمت و تقویت پورتفوی تسهیلات بانک به عنوان دارایی مولد به منظور بهبود شاخص‌های عملکردی در شرایطی ویژه بانک می‌باشد. کاهش درآمد سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی نیز به دلیل سررسید شدن اوراق خزانه دولتی قبلا خریداری شده و کاهش مانده این اوراق می‌باشد.

شرکت فرابورس در نامه‌ای به سرپرست بانک ایران زمین خواستار شفاف سازی در خصوص صورت‌های مالی سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ و برگزاری مجمع عمومی سالانه و دلیل عدم برگزاری آن و عدم حضور صاحبان سهام در مجمع عمومی شده است.

دلایل عدم برگزاری مجامع و حضور صاحبان سهام

رئیس هیئت سرپرستی بانک ایران زمین در تاریخ ۳۱ تیرماه ۱۴۰۴ در پاسخ به نامه شرکت فرابورس اعلام کرد: به دنبال شکایت یکی از سهامداران از تعاونی مولی الموحدین در اردیبهشت ۱۴۰۰ طی ابلاغ شعبه ۱۵ بازپرسی دادگاه‌های عمومی ناحیه ۳۲ جرایم اقتصادی تهران برگزاری مجمع تصویب صورت‌های مالی سال ۹۷ لغو شد. اما با تعیین اعضای هیئت سرپرستی از ۶ آبان ،۱۴۰۲ رفع لغو محدودیت برگزاری مجمع سال ۱۳۹۷ ابلاغ شد. مجوز مجمع ۱۳۹۸ نیز در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ صادر شد و نهایتاً مجامع صورت‌های مالی سال‌های ۹۷ و ۹۸ در تاریخ ۲۱ اسفند ۱۴۰۳ با حضور اعضای هیئت عالی بانک مرکزی برگزار شد.

پیگیری‌های صورت گرفته برای مجمع سال ۱۳۹۹ نیز در حال نهایی شدن است. شرایط خاص ناشی از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه نیز در تطویل فرایند رسیدگی موثر بوده است. پس از نهایی شدن فرایند حسابرسی صورت‌های مالی سال ۹۹ و برگزاری مجمع سال مزبور ادامه اجرای این فرایند برای سال‌های آتی با قید فوریت در دستور کار بانک قرار دارد. همچنین با توجه به تعیین حسابرس مستقل برای سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ با تحقق مفاد ماده ۳۰ قانون بانک مرکزی، برگزاری مجامع ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ در دستور کار بانک قرار خواهد گرفت.

در خصوص عدم امکان حضور صاحبان سهام در مجامع ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ نیز وفق ماده ۳۰ قانون بانک مرکزی اختیارات مجامع عمومی عادی و فوق العاده توسط هیئت عالی بانک مرکزی اعمال می‌شود. لذا بر اساس ترتیبات ابلاغ شده برگزاری مجامع عمومی معوقه صرفاً با حضور اعضای هیئت عالی بانک مرکزی و هیئت سرپرستی بانک ایران زمین در مکان تعیین شده توسط بانک مرکزی برگزار شده و تا زمانی که شمولیت این بانک در ماده ۳۰ قانون مزبور ادامه داشته باشد شرایط به همین منوال ادامه خواهد یافت.

بر اساس گزارش کدال بورس و صورت‌های مالی حسابرسی نشده بانک ایران زمین با سرمایه ۴۰۰ میلیارد تومانی در دوره منتهی به ۳۱ خرداد ۱۴۰۴ نسبت به دوره ۳۱ خرداد ۱۴۰۳ شاخص های عملیاتی به شرح زیر بوده است:

درآمد تسهیلات اعطایی معادل ۹۰۰ میلیارد تومان با رشد ۶۵ درصدی همراه شده است. درآمد سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی ۱۰۰ میلیارد تومان و با کاهش ۷۶ درصدی، سود سرمایه‌گذاری در سهام و سایر اوراق بهادار بیش از ۳۵ میلیارد تومان و با کاهش ۵۱ درصدی همراه بوده است. در نتیجه درآمد عملیاتی بانک ایران زمین معادل ۱۰۳۶ میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل تغییری نداشته است.

هزینه سود سپرده 4809 میلیارد تومانی

 هزینه سود سپرده‌های بانک ۴۸۰۹ میلیارد تومان و با رشد ۵۱ درصدی همراه شده است که در مقایسه با درآمد عملیاتی و تسهیلات اعطایی بسیار بالاتر بوده و هزینه سود سپرده‌ها به تنهایی بیش از ۵ برابر درآمد عملیاتی و تسهیلات اعطایی است.

رشد بالای هزینه های بانک ایران زمین با وجود درآمد عملیاتی اندک

در نتیجه زیان ناخالص به ۳۷۷۳ میلیارد تومان با رشد ۷۵ درصدی رسیده است. درآمد کارمزد نیز ۱۶۳ میلیارد تومان با رشد ۴۱ درصدی، هزینه کارمزد ۲۸ میلیارد تومان با رشد ۲۶ درصدی، هزینه‌های اداری و عمومی ۹۹۰ میلیارد تومان با رشد ۱۴۴ درصدی، هزینه مطالبات مشکوک الوصول ۲۱۵ میلیارد تومان با رشد ۷۸۵ درصدی، اعلام شده است که نشان می‌دهد با وجود درآمد عملیاتی پایین بانک، هزینه‌ها شامل هزینه سود سپرده‌ها، هزینه اداری و مطالبات مشروط الوصول با رشد بالایی همراه است.

در نتیجه زیان عملیاتی در 31 خرداد 1404 معادل ۴۸۴۴ میلیارد تومان با رشد ۹۴ درصدی همراه شده است. هزینه‌های مالی بانک ایران زمین نیز رقم قابل توجه ۲۳۸۹ میلیارد تومان با رشد ۴ درصدی روبرو بوده است. به دنبال افزایش هزینه‌های عملیاتی و اداری عمومی، مالی و سود سپرده‌ها، زیان خالص بانک ایران زمین نیز معادل ۷۲۱۳ میلیارد تومان با رشد ۴۵ درصدی همراه شده است.

زیان خالص هر سهم نیز به ۱۸۰۳۳ ریال با رشد ۴۵ درصدی رسیده است. زیان عملیاتی هر سهم نیز ۱۲۱۱۲ ریال با رشد ۹۴ درصدی اعلام شده است.

125 برابر شدن خالص تامین مالی

دریافت‌های نقدی حاصل از تسهیلات دریافتی از بانک‌ها و بانک مرکزی ۹۱۴۳۰ میلیارد تومان، پرداخت‌های نقدی ۶۲۱۷۸ میلیارد تومان و خالص ورودی نقد تامین مالی ۲۸۹۳۶ میلیارد تومان اعلام شده که ۱۲۵ برابر مدت مشابه سال قبل در ۱۴۰۳ است.

زیان انباشته 87 همتی 218 برابر سرمایه بانک ایران زمین

زیان انباشته در ۱ فروردین ۱۴۰۴ نیز بیش از ۸۰ همت اعلام شده است که ۲۰۰ برابر سرمایه ۴۰۰ میلیارد تومانی بانک ایران زمین است. زیان سال ۳۱ خرداد ۱۴۰۴ معادل ۷۲۱۳ میلیارد تومان و زیان انباشته ۳۱ خرداد ۱۴۰۴ معادل ۸۷۲۱۳ میلیارد تومان، زیان انباشته ۱ فروردین ۱۴۰۳ معادل ۵۳۴۷۷ میلیارد تومان و زیان جامع سال ۱۴۰۳ معادل ۲۵۸۳۰ میلیارد تومان اعلام شده است.

مانده تسهیلات اعطایی و مطالبات از اشخاص غیر دولتی در ۳۱ خرداد ۱۴۰۴ نیز ۳۲۶۹۰ میلیارد تومان با رشد ۶۵ درصدی بوده، سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق بهادار ۲۷۴۸ میلیارد تومان، سپرده قانونی ۱۴۹۳۷ میلیارد تومان با رشد ۲۳ درصدی، و جمع دارایی‌ها ۸۴۸۲۱ میلیارد تومان اعلام شده است. همچنین سپرده‌های مشتریان ۱۱۱۴۴۱ میلیارد تومان، بدهی به بانک‌ها ۳۷۹۴۲ میلیارد تومان با رشد ۲۲ درصدی، ذخایر و سایر پرداختنی‌ها ۲۱۷۱۲ میلیارد تومان با رشد ۹ درصدی، ذخیره مزایای پایان خدمت و تعهدات بازنشستگی کارکنان ۵۲۳ میلیارد تومان ، جمع بدهی‌ها ۱۷۱۶۲۱ میلیارد تومان با رشد ۱۶ درصدی اعلام شده است. جمع حقوق مالکانه نیز ۸۶۷۹۹- میلیارد تومان زیان گزارش شده است. زیان جامع خالص در ۳۱ خرداد ۱۴۰۴ معادل 7213 میلیارد تومان اعلام شده که رشد ۴۵ درصدی داشته است.

کارشناسان می گویند که بدهی و هزینه‌ها رشد شدید داشته و فشار سنگینی بر نقدینگی و منابع بانک وارد کرده است. شفافیت مالی مبهم است و باکمبود انتشار گزارش‌ها وعدم برگزاری مجمع مواجه است.

سابقه قضایی، پرونده های مالی و ضبط اموال به اعتبار بانک لطمه زده است. مدیران پیشین در پرونده بزرگ فساد مرتبط با تعاونی مولی‌الموحدین محکوم شده و اموال به نفع بانک ضبط شده‌اند. وجود احتمال ساختار پانزی (تسویه سپرده‌های قدیمی با سپرده‌های جدید) نیز از سوی رسانه‌ها مطرح شده است.

ابهامات در صورت‌های مالی و حُسابرسی

گزارش شده که صورت‌های مالی رسمی حسابرسی‌شده در سال‌های متوالی منتشر نشده‌اند و مجمع عمومی سالانه نیز برگزار نشده است، موضوعی که نبود شفافیت مالی و گزارش هیات مدیره را نشان می‌دهد.

تحلیل نسبت‌های مالی و تلاشی کم‌اثر برای بهبود

برخی گزارش‌ها به تلاش‌هایی برای بهبود نسبت‌های سودآوری (مانند سود خالص به فروش، بازده سرمایه در گردش) اشاره دارند اما اقدامات کافی نبوده است.

برای بهبود نسبت‌های مالی تلاش‌هایی صورت گرفت، اما کافی نبوده است.

براین اساس باید انتشار کامل صورت‌های مالی حسابرسی‌شده برای ارزیابی دقیق وضعیت بانک ایران زمین مطالبه شود.

تحلیل شفاف نسبت‌های نقدینگی، کفایت سرمایه و پوشش هزینه بهره در قالب گزارش حرفه‌ای مورد نیاز است.

باید اثرحاشیه های قضایی و مدیریتی در ارزیابی ریسک و اعتبار بانک در نظر گرفته شود.

 وضعیت قانونی بانک نیز باید پیگیری شود و این پرسش اساسی مطرح است که آیا بانک مرکزی قصد لغو یا اصلاح فعالیت این بانک را دارد؟

صورت‌های مالی بانک ایران‌زمین نه‌تنها شفاف نیستند؛ بلکه در بستری از بحران مالی گسترده، بدهی‌های سرسام‌آور و سابقه قضایی مخرب قرار دارند.

وضعیت بحرانی مالی بانک ایران‌زمین

زیان انباشته سنگین و خطر انحلال قریب‌الوقوع نشان می دهد که زیان انباشته بانک تا پایان سال ۱۴۰۳ به مبلغ چشمگیر 80 همت رسیده که این رقم ۲۰۰ برابر سرمایه ثبت‌شده (۴۰۰ میلیارد تومان) این بانک است.

مطابق ماده ۱۴۱ قانون تجارت، این میزان زیان بالاتر از نصف سرمایه الزامی برای تصمیم‌گیری درباره ادامه یا انحلال فعالیت را ایجاد می‌کند.