فولادسازی قائنات در آتش بی‌تدبیری؛ وقتی جاه‌طلبی مدیریتی پروژه را متوقف کرد

گروه انرژی –پروژه فولادسازی قائنات به‌دلیل مدیریت ناپایدار و تصمیمات شتاب‌زده، دچار حادثه‌ای جدی در کوره قوس الکتریکی (EAF) شد که نه‌تنها خسارات مالی برجای گذاشت، بلکه اعتبار فنی و اجرایی مجموعه را نیز زیر سؤال برد. اکنون این پرسش مطرح است که چه کسی پاسخگوی این خسارت بزرگ خواهد بود؟

به گزارش بولتن نیوز پروژه فولادسازی قائنات که با هدف توسعه صنعتی شرق کشور کلید خورده بود، در بهمن‌ماه ۱۴۰۳ به‌دلیل راه‌اندازی شتاب‌زده و ناهماهنگی‌های فنی دچار سانحه‌ای بزرگ در کوره قوس الکتریکی (EAF) شد. این حادثه نه‌تنها روند پیشرفت پروژه را متوقف کرد، بلکه خسارات فنی و اعتباری سنگینی برای مجموعه در پی داشت.

بر اساس گزارش بولتن نیوز، این پروژه که تحت مدیریت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) اجرا می‌شود، از آغاز با مشکلات متعددی از جمله ضعف در زیرساخت‌ها، تأخیر در تأمین تجهیزات و فقدان مدیریت اجرایی پایدار مواجه بوده است.

با وجود هشدارهای فنی مبنی بر ناتمام بودن پروژه تا بهمن ۱۴۰۴، فشار برخی چهره‌های بانفوذ و حمایت‌هایی از درون وزارتخانه منجر به آن شد که راه‌اندازی نمادین پروژه در دهه فجر ۱۴۰۳ در دستور کار قرار گیرد. گفته می‌شود این تصمیم با پشتیبانی یکی از بستگان نزدیک به معاون ارشد وزارت صمت و با تأیید دکتر کریمی کاشانی اتخاذ شد؛ آن‌هم در شرایطی که نه تجهیزات به‌طور کامل آماده بودند و نه شرایط ایمنی لازم فراهم بود.

در جریان راه‌اندازی، نقص سیستم‌های حفاظتی کوره EAF که به‌طور موقت برای حل مشکلات خطوط دیگر غیرفعال شده بودند، منجر به ذوب‌گیری پرخطر با آرک‌های متوالی شد. در نتیجه، تنش‌های حرارتی بالا باعث آسیب جدی به بدنه کوره شد. نهایتاً با کج شدن (Til) کوره، جداره آن در حضور مدیرعامل ایمیدرو دچار پارگی شد و سوراخی به قطر حدود ۱.۵ متر ایجاد گردید.

از سوی دیگر، به دلیل آماده نبودن کوره متالورژی (LF)، عملیات ذوب‌گیری به‌صورت غیراستاندارد ادامه یافت. نبود سیستم گردش آب یکنواخت و عدم تعادل حرارتی منجر به شکست و ریزش الکترودها به داخل مذاب شد؛ موضوعی که عمق حادثه را به حدود ۷۰ سانتی‌متر در بستر کوره رساند.

کارشناسان مستقل و فنی بر این باورند که ریشه این سانحه در تصمیمات غیرکارشناسی، چشم‌پوشی از هشدارهای ایمنی و تلاش برای بهره‌برداری نمایشی بدون توجه به واقعیات فنی نهفته است. آن‌ها تأکید می‌کنند که تداوم چنین رویکردی می‌تواند پروژه‌هایی از این دست را از مسیر توسعه واقعی خارج کرده و امنیت صنعتی کشور را با خطر مواجه کند.

بررسی سوابق این طرح نشان می‌دهد که نبود نقشه راه روشن، فقدان تیم اجرایی متخصص و حاکمیت تصمیم‌گیری‌های احساسی و سیاسی، از ابتدا مانعی جدی بر سر راه پیشرفت اصولی پروژه فولادسازی قائنات بوده است.

اکنون با توجه به حجم خسارات و تأثیرات آن بر اعتبار ملی و سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده، این پرسش جدی مطرح است که چه کسی باید پاسخگوی این بحران مدیریتی باشد و چگونه می‌توان از تکرار چنین رویدادهایی در آینده جلوگیری کرد؟