هیاهوی ترامپ با جنگنده‌های «اف ۴۷»؛ چرا هیولای آمریکایی زمین‌گیر شد؟

به گزارش بولتن نیوز به نقل از خبرگزاری مهر،  ماه مارس گذشته بعد از سال‌ها برنامه‌ریزی و آماده‌سازی، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا امضای قراردادی را با غول هواپیماسازی آمریکایی بوئینگ برای تولید و توسعه یک جت جنگنده نسل ششم اعلام کرد و تصمیم بر این شد که به خاطر جایگاه ترامپ به عنوان چهل و هفتمین رئیس جمهور ایالات متحده، این جنگنده اف ۴۷ نام بگیرد.

 

ترامپ هنگام آغاز فرایند تولید این جنگنده گفت که جهان هرگز چنین چیزی را ندیده و دشمنان ما هرگز آن را نخواهند دید و امیدوارم که این جنگنده در طول دوره ریاست جمهوری من به پرواز در بیاید.

 

هزینه‌های هنگفت جنگنده‌های اف ۴۷

 

قرارداد تولید جنگنده اف ۴۷ تقریباً ۲۰ میلیارد دلار در طول ۵ سال ارزش دارد و بلافاصله بعد از اعلام این خبر، ارزش بازار بوئینگ تقریباً ۴ میلیارد دلار افزایش یافت. این اعلامیه بعد از آن منتشر شد که بوئینگ از عدم تمایل مقامات پنتاگون برای همکاری با آن و همچنین رقابت با لاکهید مارتین که جنگنده‌های اف ۲۲ را تولید می‌کند، رنج می‌برد.

 

طبق داده‌های موجود، هزینه هر یک از جنگنده‌های اف ۴۷ که قرار است ۱۰۰ فروند از آنها تولید شود؛ ۲۰۰ میلیون دلار است. فرانک کندل، وزیر سابق نیروی هوایی ارتش آمریکا اعلام کرد که این قرارداد بخشی از برنامه‌های دولت قبلی نبود و در بودجه ۲۰۲۶ وزارت دفاع آمریکا گنجانده نشده بود؛ زیرا اولویت‌های دیگر مانع از قرار گرفتن این هواپیما در برنامه‌های امسال پنتاگون شدند. اما این تغییر در برنامه‌ها توسط دولت جدید ممکن است بیانگر علاقه روزافزون ترامپ به سرمایه‌گذاری در صنعت نظامی باشد.

 

ناظران امور معتقدند که به نظر نمی‌رسد، پروژه تولید جنگنده‌های اف ۴۷ در ارتش آمریکا به سرانجام برسد؛ به ویژه با توجه به تجربه‌ای که جنگنده‌های نسل پنجم یعنی اف ۲۲ داشت و با مشکلات زیادی به ویژه هزینه بالا مواجه شد.

 

جنگنده‌های اف ۲۲ در سال ۲۰۱۱ بعد از یک دوره کوتاه آزمایش، دیگر تولید نشدند و علت اصلی توقف تولید آنها هزینه‌های بالا بود؛ به ویژه اینکه دولت وقت آمریکا به ریاست باراک اوباما در آن زمان سعی در کاهش هزینه‌ها برای غلبه بر بحران مالی جهانی داشت.

 

هر یک از جنگنده‌های اف ۲۲ در آن زمان برای آمریکا ۳۶۹ میلیون دلار هزینه داشتند و هزینه هر ساعت پرواز آنها تقریباً ۸۵ هزار دلار بود؛ یعنی بیش از دو برابر هزینه جنگنده اف ۳۵. بنابراین تصمیم به کنار گذاشتن این پروژه گرفته شد و تا امروز هم این تصمیم پابرجاست.

 

انتظار می‌رفت که جنگنده جدید ارتش آمریکا در سال ۲۰۲۴ معرفی شود، اما فرانک کندل وزیر سابق نیروی هوایی این کشور علیرغم کار مداوم روی سایر فناوری‌ها در ماه مه همین سال، ناگهان کار روی تولید جنگنده جدید را به حالت تعلیق درآورد و گفت که این تعلیق برای اطمینان از تصمیم گیری درست آمریکا در مورد آینده برتری هوایی خود است.

 

بنابراین نیروی هوایی آمریکا پروژه جنگنده اف ۴۷ را در بودجه سال ۲۰۲۶ لحاظ نکرده است. فرانک کندل گفت: راحت بگویم ما پول نداشتیم و نداشتن بودجه دلیل واقعی توقف کار روی این جنگنده است.

 

تأخیر در ارائه فناوری‌های لازم هم یکی دیگر از دلایل به نتیجه نرسیدن پروژه جنگنده اف ۴۷ است، اما در هر صورت هزینه‌های بالای این جنگنده گسترش تولید آن را دشوار می‌کند.

 

برخلاف جنگنده اف ۲۲ که اجازه صادرات نداشت و صرفاً توسط ارتش آمریکا مورد استفاده قرار می‌گرفت، ترامپ گفت که متحدان آمریکا علاقمند به خرید جنگنده اف ۴۷ خواهند بود و نسخه‌هایی از آن در حال حاضر برای صادرات موجود است؛ هرچند با قابلیت‌های فنی محدودتر در مقایسه با نمونه‌های رزرو شده برای نیروی هوایی ایالات متحده.

 

اما کندل همچنان نظراتی مخالف ترامپ دارد و معتقد است که به دلیل هزینه‌های بالا و این واقعیت که آمریکا نسخه‌هایی با قابلیت‌های کمتر را صادر خواهد کرد، به نظر نمی‌رسد که متحدان واشنگتن از این جنگنده استقبال کنند.

 

ویژگی‌های جنگنده اف ۴۷

 

در مورد ویژگی‌های جنگنده اف ۴۷ طبق نمونه‌های اولیه به نظر می‌رسد که این جنگنده دارای بال‌های دلتا شکل و بدون دم بوده و همین ویژگی، آن را برای پنهانکاری و استتار قادر می‌سازد و از انعکاس تشعشعات راداری از کناره‌های هواپیما جلوگیری می‌کند؛ چیزی که در توسعه جت‌های جنگنده نسل اول تا پنجم ارتش آمریکا مشهود بود.

 

همچنین گزارش‌های تأیید نشده حاکی از آن است که این جنگنده، از فناوری جدیدی به نام پوشش حرارتی بهره خواهد برد و مجموعه‌ای از مواد جدید برای بدنه هواپیما در نظر گرفته شده که می‌تواند انتشار گرما و صدای آن را کاهش دهد، بنابراین، این جنگنده قادر به فرار از رادارهای جستجوگر گرما خواهد بود.

 

این جنگنده همچنین ممکن است دارای یک موتور تطبیقی باشد؛ به ویژه اینکه پنتاگون بودجه قابل توجهی را از سال‌های گذشته برای توسعه نسل جدیدی از موتورها به نام «موتور پیشران تطبیقی» اختصاص داده است که می‌تواند روی انواع مختلف وسایل نقلیه نصب شود. این موتور به هواپیما اجازه می‌دهد که عملکرد خود را متناسب با شرایط مختلف تنظیم کند و با سرعت بالا حرکت و سوخت کمتری را مصرف کند.

 

چرا اف ۴۷ نمی‌تواند چالش برتری هوایی آمریکا را حل کند؟

 

یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی جنگنده‌های آمریکا که برتری هوایی این کشور را به چالش می‌کشد، عدم توانایی آنها در گریز از موشک‌های ضد هوایی است. یکی از مأموریت‌های مهم برای برتری هوایی، نفوذ موفق به حریم هوایی دشمن است و به همین منظور جنگنده باید بتواند از سیستم‌های پیشرفته پدافندی فرار کند. در سال‌های اخیر چینی‌ها و روس‌ها سیستم‌های پدافندی خود را توسعه داده‌اند که از نظر عملکرد، از همتایان آمریکایی خود پیشرفته‌تر بوده‌اند و هزینه آنها هم بسیار کمتر است و همین مسئله آنها را برای بسیاری از کشورها جذاب کرده است.

 

در این میان روسیه دارای سامانه پدافندی مشهور اس ۳۰۰ است که آخرین نسخه آن اس ۵۰۰ بوده و یک سامانه پدافند هوایی با موشک بالستیک دوربرد است. روسیه می‌گوید که این سامانه پدافندی قادر به مقابله با همه سلاح‌های مافوق صوت بوده و آزمایش‌هایی را انجام داده که در آنها، این سامانه اهداف را در برد بیش از ۳۸۰ کیلومتر نابود کرده است.

 

این سامانه روسی با رادارهای پیشرفته کار می‌کند که از نظر تئوری قادر به شناسایی جنگنده‌های اف ۲۲ و اف ۳۵ است و از قابلیت‌های ضد رادار گریزی برخوردار است که می‌تواند جنگنده‌های رادار گریز را شناسایی کند.

 

از طرف دیگر، این سامانه‌های روسی به سیستم‌های هشدار اولیه ماهواره‌ها و رادارهای زمینی متصل می‌شوند و اطلاعاتی دقیق و سریع در مورد هرگونه هواپیمای رادار گریز نزدیک شونده حتی از فواصل دور را در اختیار آنها قرار می‌دهند.

 

در مورد چین هم، نوامبر گذشته یک تیم تحقیقاتی که برای نیروی هوایی ارتش این کشور کار می‌کند، اعلام کرد که با استفاده از امواج الکترومغناطیسی توسط ماهواره‌های استارلینک اسپیس ایکس، توانسته هواپیمایی با سطح مقطع راداری مشابه جنگنده‌های آمریکایی اف ۲۲ و اف ۳۵ را شناسایی کند.

 

این روند نشان می‌دهد که سامانه‌های پدافند هوایی در جهان با سرعت در حال پیشرفت هستند که چالش بزرگی برای جنگنده‌های آمریکایی ایجاد می‌کنند و بنابراین ارتش‌هایی که خواستار برتری هوایی هستند، مجبورند جنگنده‌های خود را توسعه دهند.

 

با وجود اینکه آمریکا تبلیغات زیادی برای جنگنده اف ۴۷ انجام داده، اما بسیاری از ویژگی‌های جنگنده‌های نسل ششم تفاوت چندانی با جنگنده‌های نسل پنجم ندارند.

 

شکاف میان آمریکا و رقبای آن به ویژه آنهایی که واشنگتن در لیست دشمنان خود طبقه‌بندی کرده، یعنی روسیه و چین در حال کاهش است. این بدان معناست که ایالات متحده در آینده نزدیک بیش از هر زمان دیگری احتمال دارد برتری هوایی خود را به ویژه در زمینه جنگنده‌ها از دست بدهد.