محاسبه دقیق فرانشیز در انواع خسارت‌های خودرو

کدام انتخاب، ریسک کمتری برای شما دارد؛ پرداخت فرانشیز یا خرید پوشش حذف فرانشیز؟ آیا همیشه درصد کسر شده از خسارت خودرو یکسان است یا بستگی به نوع حادثه دارد؟ دانستن پاسخ این سؤال‌ها تنها به پرداخت خسارت ختم نمی‌شود؛ بلکه در عمل می‌تواند تعیین کند که در زمان حادثه چقدر از جیب پرداخت می‌کنید و چه میزان از سرمایه خود را حفظ می‌کنید. این مقاله به طور دقیق و بر اساس قوانین سال ۱۴۰۴ توضیح می‌دهد که فرانشیز در بیمه بدنه خودرو چگونه محاسبه می‌شود، تفاوت آن با بیمه شخص ثالث چیست، هر نوع خسارت چه فرانشیزی دارد و چگونه می‌توانید در صورت نیاز آن را کاهش دهید یا از بین ببرید. در ادامه با جداول نمونه و مقایسه قوانین شرکت‌های بیمه معتبر، تمام نکاتی را که برای یک انتخاب آگاهانه نیاز دارید، بررسی خواهیم کرد.

راهنمای جامع انواع فرانشیز در بیمه بدنه خودرو

در بیمه بدنه خودرو، فرانشیز به بخشی از خسارت اطلاق می‌شود که پرداخت آن بر عهده بیمه‌گزار است و شرکت بیمه تعهدی نسبت به آن ندارد. هدف از تعیین فرانشیز، تشویق بیمه‌گزاران به مراقبت بیشتر از خودرو و کاهش هزینه‌های بیمه‌گری است.

برای درک بهتر، فرض کنید فرانشیز تصادف در بیمه‌نامه بدنه شما ۱۰ درصد تعیین شده است. حال اگر خودروی شما دچار حادثه‌ای شود و میزان خسارت وارده ۳۰ میلیون تومان برآورد گردد، طبق این قانون، شما موظف به پرداخت ۳ میلیون تومان (یعنی ۱۰ درصد از کل مبلغ خسارت) خواهید بود و شرکت بیمه مابقی خسارت، یعنی ۲۷ میلیون تومان را به شما پرداخت می‌کند. این مبلغ سهم شما، همان فرانشیز است.

 در ادامه، با انواع مختلف فرانشیز در بیمه بدنه آشنا می‌شویم:

• فرانشیز ثابت: در این نوع، مبلغ مشخصی به عنوان فرانشیز تعیین می‌شود. به عنوان مثال، اگر فرانشیز ۱۰ میلیون تومان باشد و خسارت وارده ۵۰ میلیون تومان، شرکت بیمه ۴۰ میلیون تومان پرداخت می‌کند و ۱۰ میلیون تومان باقی‌مانده بر عهده بیمه‌گزار است.
• فرانشیز درصدی: فرانشیز به صورت درصدی از مبلغ خسارت محاسبه می‌شود. مثلاً اگر فرانشیز ۱۰٪ و خسارت ۵۰ میلیون تومان باشد، بیمه‌گزار باید ۵ میلیون تومان پرداخت کند و شرکت بیمه ۴۵ میلیون تومان را پوشش می‌دهد.
• فرانشیز ترکیبی: این نوع فرانشیز ترکیبی از مبلغ ثابت و درصدی است. برای مثال، فرانشیز ۱۰ میلیون تومان به‌علاوه ۱۰٪ به این معناست که بیمه‌گزار ابتدا ۱۰ میلیون تومان و سپس ۱۰٪ از باقی‌مانده خسارت را پرداخت می‌کند.
• فرانشیز بر اساس نوع حادثه: در این نوع، میزان فرانشیز بسته به نوع حادثه متفاوت است. برای مثال، فرانشیز سرقت کلی ممکن است ۲۰٪ و فرانشیز تصادف ۱۰٪ تعیین شود. 
• فرانشیز سقف تعهدات: در این حالت، شرکت بیمه تا سقف مشخصی از خسارت را پرداخت می‌کند و مابقی بر عهده بیمه‌گز ار است. مثلاً اگر سقف تعهدات بیمه ۳۰۰ میلیون تومان باشد و خسارت وارده ۳۵۰ میلیون تومان، شرکت بیمه ۳۰۰ میلیون تومان پرداخت می‌کند و ۵۰ میلیون تومان باقی‌مانده بر عهده بیمه‌گزار است.

در انتخاب بیمه بدنه مناسب، توجه به نوع فرانشیز و شرایط آن از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به درصد فرانشیز بیمه بدنه ایران که برای خسارت‌هایی مانند تصادف ۱۰ درصد و برای سرقت خودرو تا ۲۰ درصد تعیین شده،  این بیمه می‌تواند گزینه‌ مناسبی برای خرید باشد.

جدول نمونه فرانشیز برای انواع خسارت ۱۴۰۴

در جدول زیر درصد نمونه‌ای از فرانشیز برای خسارت‌های مختلف در بیمه بدنه خودرو آورده شده است (بسته به شرکت بیمه و شرط‌های قرارداد ممکن است تفاوت جزئی وجود داشته باشد):

نحوه محاسبه فرانشیز و موارد اعمال

فرانشیز معمولاً به درصدی از مبلغ خسارت محاسبه می‌شود و بنا به نوع خسارت، پوشش خریداری‌شده و سابقه راننده متفاوت است. به‌طور معمول، در اولین خسارت ناشی از حادثه (حادثه کلی یا جزئی)، فرانشیز از جدول تعیین‌شده درصدی یا مبلغی ثابت کسر می‌شود و در خسارات بعدی شرکت بیمه معمولاً ۱۰ درصد به آن افزوده می‌کند. به‌عنوان مثال اگر فرانشیز خسارت برای بار اول ۱۰٪ باشد، در دفعات بعدی به‌ترتیب به ۲۰٪ و ۳۰٪ افزایش می‌یابد . همچنین عواملی مانند سن راننده و سابقه گواهینامه در تعیین فرانشیز موثر است. (رانندگان زیر ۲۵ سال یا با سابقه گواهینامه کمتر از ۳ سال معمولاً ۱۰٪ فرانشیز بیشتری می‌پردازند).

رفع فرانشیز (پوشش اضافی)

بسیاری از شرکت‌های بیمه امکان خرید پوشش «حذف فرانشیز» را به‌عنوان الحاقیه اختیاری ارائه می‌دهند. با افزودن این پوشش و پرداخت حق بیمه بیشتر (معمولاً ۵ تا ۷ درصد افزایش حق بیمه) شرکت بیمه موظف می‌شود در اولین خسارت تمام مبلغ را بدون کسر فرانشیز پرداخت کند . هم‌اکنون شرکت‌های بیمه ایران و آسیا این پوشش را ارائه می‌کنند . 

فرانشیز کمتر یا حذف کامل؟

اگر هنوز نمی‌دانید حذف فرانشیز برای شما به صرفه‌تر است یا نه، یک روش ساده وجود دارد: میزان فرانشیز را برای یکی از خسارت‌های پرتکرار خود محاسبه کنید (مثلاً تصادف با خسارت ۱۰۰ میلیون تومانی) و ببینید آیا هزینه پوشش حذف فرانشیز کمتر از مبلغ کسرشده است یا نه. در بسیاری از موارد، مخصوصاً برای خودروهای لوکس یا رانندگانی که در مناطق پرخطر رانندگی می‌کنند، پرداخت حق بیمه بیشتر برای حذف فرانشیز، در واقع نوعی سرمایه‌گذاری عاقلانه است.

فراموش نکنید که قوانین فرانشیز در بیمه بدنه، برخلاف تصور بسیاری از خریداران، فقط روی کاغذ نیست. این عددها مستقیماً روی جیب شما اثر می‌گذارند. بنابراین اگر قصد خرید یا تمدید بیمه بدنه دارید، یک‌بار دیگر به جدول فرانشیز نگاه کنید، گزینه‌های الحاقی مثل حذف فرانشیز را بررسی کنید و از نماینده بیمه بخواهید شرایط خاص خودرو شما را دقیق بررسی کند. تصمیم امروزتان، می‌تواند میلیون‌ها تومان در خسارت فردا صرفه‌جویی کند.