برگ‌ریزان یک نخل؛ بررسی جوایز جشنواره هفتاد‌وهشتم کن و نوع حضور ۲ فیلم فارسی‌زبان در این رویداد

به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه وطن امروز،میلاد جلیل‌زاده: طی سال‌های اخیر، به‌ویژه در جشنواره کن، آشکار شده که این رویدادها رویکردی کاملاً سیاسی دارند. جشنواره‌هایی مانند کن، برلیناله و ونیز با ادعای نفی ایدئولوژی و تمرکز بر زیبایی‌شناسی، امروز به‌وضوح سیاسی‌تر از جشنواره فیلم فجر عمل می‌کنند. برخورد با فیلم‌های جعفر پناهی و سعید روستایی در کن اخیر، این ادعا را ثابت کرد. حتی نقدهای رسانه‌های غربی درباره این فیلم‌ها به‌حدی سیاسی بود که هیچ نویسنده‌ای در ایران جرأت بیان مشابه آن را ندارد.  
 
در کن ۷۸، دو فیلم با سرمایه‌گذاری فرانسه و تولید در ایران حضور داشتند: آثار پناهی و روستایی. پناهی، که تحت تأثیر کیارستمی بود، مسیر سیاسی را برگزید، درحالی‌که کیارستمی اساساً غیرسیاسی بود. روستایی نیز، با وجود ساخت فیلم‌های اجتماعی در ایران، با ورود به جشنواره‌های خارجی، رویکردی سیاسی در پیش گرفت. هر دو فیلم‌ساز در مصاحبه‌های خود مواضع تندی علیه ایران اتخاذ کردند، اما پناهی با وجود عدم محبوبیت در ایران، در غرب موفق‌تر ظاهر شد.  

فیلم پناهی در نقدهای فنی ضعیف ارزیابی شد، اما رسانه‌های غربی با تمرکز بر جنبه‌های سیاسی، آن را ستایش کردند. نشریه «کایه‌دو سینما» این فیلم را نمادین و فاقد عمق احساسی دانست، اما راتن‌تومیتوز با نادیده گرفتن نقدهای منفی، آن را تحسین کرد. نقدهای مثبت عمدتاً سیاسی بودند و حتی تیترها آشکارا علیه ایران جهت‌گیری داشتند. این نشان می‌دهد موفقیت پناهی نه به‌خاطر ارزش هنری، بلکه به‌دلیل همسویی با گفتمان سیاسی غرب بوده است.  

فیلم روستایی اما در نظرسنجی‌های منتقدان کن امتیاز بسیار پایینی گرفت و حتی «سریال آبکی» خوانده شد. تنها برخی منتقدان به جنبه‌های سیاسی ضدایرانی آن اشاره کردند. رسانه‌های داخلی ایران سعی کردند با بزرگ‌نمایی نظرات مثبت معدود، تصویری موفق از این فیلم ارائه دهند، اما واقعیت این بود که روستایی در مقایسه با پناهی، هم در جشنواره‌ها شکست خورد و هم اعتبار اجتماعی خود در ایران را از دست داد.  

هر دو فیلم با حمایت مالی فرانسه ساخته شدند و سناریو و تدوین نهایی زیر نظر آن‌ها انجام گرفت. این وابستگی مالی باعث شد فیلم‌سازان ناچار شوند تصویری مطابق خواست غرب از ایران ارائه دهند. جالب آنکه درحالی‌که این فیلم‌سازان از «خفقان» در ایران می‌گفتند، زن ایرانی‌ای به نام مهدیه اسفندیاری در فرانسه به جرم حمایت از فلسطین زندانی شد، اما هیچ‌یک از آن‌ها از فرصت کن برای دفاع از او استفاده نکردند. این تناقض، ماهیت سیاسی جشنواره‌هایی مانند کن را آشکار می‌کند.