بایدن دنبال چه آمده است؟

گروه بین الملل - محمدرضا تنکمان فرد: سفرهای روسای‌جمهور مختلف آمریکا به غرب آسیا تاکنون در فرمت‌ها و با اهداف مختلف انجام شده اماسفر در حال انجام «جو بایدن» به منطقه و بازید از سرزمین‌های اشغالی و همچنین حضور در عربستان سعودی یک سفر ویژه برای کاخ سفید برای چند هدف خاص محسوب می‌شود.

به گزارش بولتن نیوز، این سفر بیش از آن که مطلوب واشنگتن باشد، به نوعی توسط شرایط به آن تحمیل شده است. رئیس‌جمهور آمریکا با چند پرونده‌ی مهم و موضوعاتی مهم‌تر از جمله امنیت انرژی جهانی، تجدید اتحاد با کشورهای عربی و نجات متحد صهیونیستی از بی‌ثباتی به غرب آسیا می‌آید که در ادامه به نکاتی در باره دلایل و اهداف سفر بایدن اشاره می شود:

1-- تقویت پروژه عادی سازی: بایدن درحالی به منطقه غرب آسیا سفر کرده است که دیدار وی از عربستان سعودی با انتقادات فراوانی همراه شده است. روابط آمریکا و عربستان یکی دو سال اخیر به دلایل مختلفی چون سوابق حقوق بشری ریاض، قتل «جمال خاشقجی» ستون نویس واشنگتن پست و همچنین اظهارات پیشین بایدن که گفته بود عربستان را طرد خواهد کرد، دچار تنش شده بود اما حالا و در بحبوحه جنگ غرب با روسیه اولازم می‌بیند تا اتحادهای منطقه‌ای خود را تقویت و روابط واشنگتن با متحدان عربی را به حالت سابق برگرداند.پرواز مستقیم بایدن از تل‌آویو به ریاض را که ظاهراً نخستین پرواز رسمی اعلام‌شده میان اسرائیل و عربستان است می‌توان حاوی پیام‌های مهمی دانست.عربستان که تاکنون به دلایل گوناگون از ورود به پروژه عادی‌سازی خودداری کرده بود، به نظر می‌رسد به تدریج در حال پیوستن به این قطار است. هرچند که روابط غیر رسمی اقتصادی و امنیتی طرفین طی سال‌های گذشته فزاینده بوده است. از این‌رو دولت بایدن به دنبال عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو خواهد بود. چه‌اینکه عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو به دلیل نقش عربستان در جهان عرب و جهان اسلام و ارزش‌های نمادینی چون وجود حرمین شریفین در آن، بیش از همه عادی‌سازی‌هایی اهمیت دارد که در دولت ترامپ به وقوع پیوست و می‌تواند برگ برنده مهمی برای دولت دموکرات بایدن در صحنه داخلی آمریکا ودر آستانه انتخابات میان دوره ای آبان ماه باشد.

2-اعاده امنیتِ سلب‌شده از تل‌آویو:بایدن از همان ابتدا وحتی در میانه‌ی ناامنی‌های فزاینده در شهرک‌های صهیونیست نشین و بعد از آن، بحران کابینه تل‌آویو و انحلال کنست بر رفتن به سرزمین‌های اشغالی تاکید کرده بود.درواقع با وجود روابط بسیار گرم دونالد ترامپ با صهیونیست‌ها و اقدامات غیر قابل انکار و احتمالاً تکرارناشدنی‌ای که وی برای تل‌آویو انجام داد، تعهد دولت‌ها در واشنگتن به امنیت اسرائیل فراتر از شخص رئیس‌جمهور و حتی جریان‌های سیاسی است. اما باتوجه به وضعیت کنونی، بازگرداندن امنیت سلب‌شده و ثبات از دست‌رفته‌ی تل‌آویو به این رژیم، هدفی است که تنها با سفر بایدن محقق نخواهد شد. امن شدن مقطعی شهرک‌های صهیونیست‌نشین نیز بستگی به عملکرد رژیم صهیونیستی و سیاست‌های کابینه تل‌آویو در کاهش خشم و اعتراض فلسطینی‌ها دارد.با این حال بر اساس آنچه رسانه‌های اسرائیلی اعلام کرده‌اند بایدن در این سفر علاوه بر بازدید از برخی سامانه‌های امنیتی اسرائیل، احتمالاً موافقت خود را با آغاز مذاکرات خرید سامانه پدافند هوایی لیزری پرتو آهنین اعلام خواهد کرد تا نشان دهد تعهد آمریکا برای حمایت از تل‌آویو برابر تهدیدات گوناگون خدشه‌ناپذیر است

3-مدیریت انرژی و بازار نفت: به تحلیل نشریه آمریکایی «فارین پالیسی»، به جز استثنائات نادر، غرب آسیا به مکانی تبدیل شده که ایده‌های ریاست‌جمهوری ایالات متحده به ویژه ایده‌های بزرگ در آن جان می‌بازند و دولت بایدن با درک این واقعیت تلاش کرد در طول یک سال و نیم گذشته از منطقه دور بماند؛ اما سرانجام بحران انرژی غرب در بحبوحه درگیری‌های اوکراین و تورم و افزایش قیمت بنزین در آمریکا، بایدن را مجبور به بازگشت به منطقه کرده است. در این شرایط یکی از اهداف سفر را می‌توان هماهنگی میان کشورهای تولیدکننده نفت در این منطقه و احتمالاً تلاش برای افزایش تولید از سوی آن‌ها دانست. هرچند که به نظر می‌رسد محدودیت‌های فنی این افزایش تولید قابل توجه باشد.

4-تشدید فشار بر ایران و فروش سلاح به اعراب: با بن بست مذاکرات بر سر احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، به نظر می‌رسد یکی از اهداف سفر بایدن تشدید فشار بر تهران و امتیازگیری بیشتر در مذاکرات باشد. طی روزهای اخیر ، واشنگتن مسیر ائتلاف‌سازی و حتی تهدید ایران را در پیش گرفته است. به نظر می‌رسد برخی اظهارات درباره احتمال اعلام تشکیل ناتوی عربی یا ناتوی خاورمیانه وایجاد شبکه یکپارچه پدافندی ریشه در چنین سیاستی داشته باشد.ایران اگرچه طی سال‌های اخیر کوتاهی‌هایی را درباره گسترش حضور رژیم صهیونیستی در مرزهای جنوبی، شمالی و شمال شرقی خود انجام داده، اما اکنون باید نسبت به پیشبرد چنین طرح‌های ضد ایرانی بیش از گذشته هوشیار باشد.افزون بر این یکی از اهداف طرح ائتلاف منطقه ای بهانه ای برای حضور بیشتر اسرائیل در امارات ، بحرین و شاید سعودی است که در کنار آن کمپانی های تسلیحاتی آمریکایی نیز سود سرشاری را از بابت فروختن تجهیزات جدید و گرانقیمت خود به عربهای حاشیه خلیج فارس کسب خواهند کرد .خلاصه آنکه سفر منطقه‌ای رئیس‌جمهور آمریکا به غرب آسیا اهداف مهمی از جمله تقویت اتحادهای منطقه ای و پروژه عادی سازی، اعاده امنیتِ سلب‌شده از تل‌آویو، مدیریت انرژی و بازار نفت و تشدید فشار بر ایران در کنار فروش سلاح به اعراب دارد. اینکه تا چه میزان بایدن در تحقق این اهداف موفق خواهد بود نیازمند گذشت زمان است اما به نظر می‌رسد همچنان که بزرگنمایی دستاوردهای این سفر پیش از انجام آن، چندان دقیق نیست، بی‌توجهی نسبت به پیامدهای آن نیز می‌تواند برای منافع ایران تهدیدآفرین باشد. چه‌اینکه هر چهار هدف مطرح شده در این نوشتار -البته در سطوح گوناگون- نسبت مستقیمی با منافع ایران در منطقه دارد.