مروری بر مناسبت های امروز ۲۸ اردیبهشت

گروه سیاسی: در این مطلب مروری خواهیم داشت بر وقایع و مناسبت‌هایی که در بیست و هشتم اردیبهشت رخ داده اند و وجود دارند. این مناسبت‌ها و وقایع عبارتند از: روز بزرگداشت و زادروز شاعر، ریاضیدان و فیلسوف ایرانی عمر خیام در سال ۴۲۷ هجری، روز جهانی موزه و میراث فرهنگی، حمله نیرو‌های بلشویک روسیه با ۱۳ فروند کشتی جنگی به بندرانزلی و غازیان در سال ۱۲۹۹.

روز بزرگداشت و زادروز شاعر، ریاضیدان و فیلسوف ایرانی عمر خیام در سال ۴۲۷ هجری:

همه ساله چنین روزی به عنوان روز بزرگداشت حکیم عمر خیام گرامی داشته می‌شود. عُمَر خَیّام نیشابوری (نام کامل: غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیام نیشابوری) زادهٔ ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ خورشیدی در نیشابور و درگذشته ۱۲ آذر ۵۱۰ خورشیدی در نیشابور است.

حکیم عمر خیام فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و رباعی سرای ایرانی در دورهٔ سلجوقی است. گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی او است و لقبش «حجةالحق» بوده‌است؛ ولی آوازهٔ وی بیشتر به واسطهٔ نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. افزون بر آن‌که رباعیات خیام را به اغلب زبان‌های زنده ترجمه نموده‌اند، ادوارد فیتزجرالد رباعیات او را به زبان انگلیسی ترجمه کرده‌است که مایهٔ شهرت بیشتر وی در مغرب‌زمین شده است.

حکیم عمر خیام به دعوت جلال الدین ملکشاه سلجوقی و وزیرش نظام الملک به اصفهان رفت تا سرپرستی رصدخانه‌ی اصفهان را به عهده گیرد. وی در مدت اقامت هجده ساله در اصفهان زیج ملکشاهی را تهیه کرد (زیج=زیگ، جدول محاسبات نجومی) و در حدود سال ۴۵۸ طرح اصلاح تقویم را تنظیم نمود و تدوینگر و بنیانگذار تقویم جلالی شد. در این زمان خیام به عنوان اختربین در دربار مشغول بکار شد هرچند به اختربینی اعتقادی نداشت. پس از مرگ ملکشاه و کشته شدن نظام الملک، خیام مورد بی مهری قرار گرفت و کمک مالی به رصدخانه قطع شد!

خیام نیشابوری تحت حمایت و سرپرستی ابوطاهر، قاضی القضات سمرقند، کتابی درباره‌ی معادلات درجه سوم نوشت و از آجا که با نظام الملک طوسی رابطه‌ی نیکویی داشت کتابش را به او هدیه کرد. تحقیقات و مطالعات خیام در جبر در نوع خود تحسین برانگیز است، اما کشف دیر هنگام رساله‌ی جبر او و همچنین توفیقات ریاضیدانان در این حوزه از ریاضیات تنها موجب شگفتی اندیشمندان به سبب جنبه‌ی تاریخی آن شد. اثبات اصل پنجم اقلیدس که شالوده‌ی هندسه‌ی اقلیدسی است از دیگر دستاورد‌های علمی عمر خیام به شمار میرود. کشف و اثبات بسط دو جمله‌ای (n^ (a+b و همچنین ابداع روشی در بدست آوردن ضرایب منجر به نام گذاری مثلث حسابی بهانه‌ای بود تا نام خیام در کنار نام بزرگان دیگری، چون نیوتن و پاسکال به ثبت برسد.

آثار حکیم عمر خیام عبارت هستند از: ۱_میزان الحکمه (در فیزیک) ۲_لوازم الامکنه (در هواشناسی) ۳_رساله فی براهین علی مسائل الجبر و المقابله (در معادلات درجه سوم) ۴_القول علی اجناس التی بالاربعا (نقش ریاضی در موسیقی) ۵_رساله کون و تکلیف (حکمت خالق در خاق عالم) ۶_رساله‌ای در بیان زیج ماکشاهی ۷_رساله فی شرح ما اشکل من مصادرات کتاب اقلیدس (در خطوط موازی و نظریه‌ی نسبت ها) ۸_رباعیات خیام.

روز جهانی موزه و میراث فرهنگی:

گسترش موزه‌های دنیا و همکاری همه جانبه‌ی علمی، فرهنگی و صنعتی، در جهت دستیابی به اهداف فرهنگی از طریق هماهنگ ساختن اقدامات بین المللی و تدوین برنامه‌هایی مؤثر است که دارای خطوط اساسی همکاری مشترک و دو جانبه بین مردم و موزه‌ها در سطح جهانی باشد.

بر اساس همین عقیده، در قطعنامه‌ی شماره‌ی پنج ِ دوازدهمین مجمع عمومی کمیته‌ی بین المللی موزه‌ها ایکوم (ICOM) که در ۲۸ مه ۱۹۷۷ میلادی درمسکو برپا شد، روز ۱۸ مه برابر با ۲۸ اردیبهشت به عنوان روز جهانی موزه‌ها اعلام شد و از آن سال در روز جهانی موزه درهمه‌ی کشور‌های عضو، مراسمی به مورد اجرا گذاشته می‌شود.

حمله نیرو‌های بلشویک روسیه با ۱۳ فروند کشتی جنگی به بندرانزلی و غازیان در سال ۱۲۹۹:

روز سه‌شنبه ۱۸ ماه مه ۱۹۲۰ (۲۸ اردیبهشت ۱۲۹۹) کشتى‌هاى جنگى دولت شوروى در مقابل انزلى و غازیان صف کشیدند و بدون اعلان جنگ چندین گلوله توپ به سوى غازیان خالى کردند. به دنبال ورود ارتش سرخ از روسیه به گیلان به فرمان تندروهاى ارتش سرخ در یکى از روزها، جمعى از فئودال‌ها و سرمایه‌داران انزلى را که روزى بر مسند اقتدار نشسته بودند جارویى بلند دادند و آن‌ها را واداشتند که خیابان‌هاى بندرانزلى را جارو کنند!

در انزلى کلیه خطوط تلگرافی، تلفنی، بى‌سیم و مخازن نفت تحت اختیار روس‌ها قرا رگرفت و تمام کشتى‌ها را تصاحب نمودند و جهاز جنگى‌شان را آماده کردند تا به طرف هر کشتى‌ای که بدون اجازه روس‌ها از بندر حرکت کند، آتش توپخانه را باز کنند..