جان میخرند و زیبایی میفروشند

شبکه ایران/ نیاز ضروری زنانی که جوانی خود را از دست داده بودند و چهره چندان مناسبی نداشتند، این روزها نه به تجارتی سودده برای افراد دخیل در آن، بلکه به بازار خوبی برای سودجویان به منظور قاچاق انواع لوازم آرایشی و بهداشتی تبدیل شده است. اینکه ایرانیها سالانه یک میلیارد و 800 میلیون دلار صرف لوازم آرایشی – بهداشتی می کنند، موضوعی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت، اما متأسفانه نه فقط تاکنون موفق به مهار این بازار سودده نشدهایم، بلکه هر روز شاهد شکلگیری شیوههای متفاوتتری از این بازار در کشور هستیم؛ از پخش و فروش خیابانی لوازم آرایشی در همه نقاط کشور گرفته تا فروش ماهوارهای آن.

 تبلیغات ماهوارهای محصولاتی که مستقیم بهداشت مردم را به خطر می اندازد، این روزها نه فقط به راحتی اطمینان مردم را کسب کرده اند، بلکه با وجود همه هشدارهایی که مسئولان بهداشت و درمان کشور درباره اطمینان نکردن به این تبلیغات می دهند، بازهم مردم با وجود متضرر شدن، دوباره کالاهای تبلیغ شده در ماهواره ها را می خرند.

نمونه بارز آن یکی از شهروندانمان است که می گوید برای خرید یک شامپوی ریزش مو که در ماهواره تبلیغ کرده اند 75 هزار تومان پول داده است، اما هفته به هفته زمان تحویل آن را عقب انداختهاند و در نهایت پس از پنج ماه هیچ شامپویی به او تحویل داده نشده است. 

م. زارع از شهروندان شیرازی با وجود اینکه یک بار به علت اطمینان به تبلیغات ماهوارهای ضرر کرده است، اما بار دیگر از طریق همین تبلیغات قرص های کنترل قند و فشار خون خریداری کرده است و وقتی از او میپرسیم که چرا با وجود متضرر شدن، دوباره به این تبلیغات اطمینان کرده است میگوید تبلیغاتی که درباره انواع محصولات در ماهواره ها می شود به قدری فریبنده است که ناخودآگاه هر فردی جذب آن میشود و حتی اگر نخواهد، ترغیب میشود تا به آن اطمینان کند.

خ. صفری از تهران هم از دیگر افرادی است که 3 سال قبل حدود 108 هزار تومان برای کرم حلزوم پرداخته است، اما میگوید: به هیچ وجه از اثربخشی این کرم راضی نبودم، چرا که نسبت به آنچه در تبلیغات ماهواره ای می گفتند، اثربخشی چندانی نداشت.

 البته وی هم به ظن تبلیغاتی که دیده، تصور کرده بود که این کرم کارساز باشد. به عقیده وی به تازگی هشدارهای مسئولان درباره این محصولات تقلبی زیاد شده است و پیش از این کمتر مردم نسبت به غیرمجاز بودن این محصولات آگاه می شدند. امیری هم که به علت تبلیغات ماهواره ای، ست لوازم آرایشی خریداری کرده، از محصولی که خریداری کرده به هیچ وجه راضی نبوده است، چرا که کرم پودرها و سایه هایی که در مجموعه خریداری کرده، پوست او را دچار خشکی و پوسته های نامطلوبی کرده است.

وی به تبلیغی که برای این محصول در شبکه های ماهواره ای دیده، اشاره می کند و اینکه زنانی که در این تبلیغ ها نشان داده می شوند، پس از کلی گریم و نورپردازی به شکلی که مورد نظر تبلیغ کننده بوده، آرایش شده اند و در نهایت باید نتیجه گرفت که چنین تصاویری به هیچ وجه منطبق بر واقعیت نخواهد بود. 

آقای رسولزاده هم با اطمینان به این تبلیغات، عطری خریداری کرده که به گفته خودش آب به همراه کمی اسانس بوده که به هیچ وجه ماندگاری و حتی بوی خوبی نداشته است. 

البته این که چرا بیشتر مردم به تبلیغات فریبنده ماهواره ای اطمینان می کنند، علت اساسیتری دارد که شاید مهمترین آن ضعف در اطلاع رسانی و آموزش صحیح مردم و نبود بازار سالم لوازم آرایشی و بهداشتی در داخل باشد، بازار ناسالمی که سید ابوالفضل میررفیع، رئیس اداره بازرسی ویژه وزارت بهداشت و درمان هم به آن اشاره می کند: «60درصد از محصولات آرایشی – بهداشتی غیرمجاز به ظن قاچاق که در سطح عرضه با قیمت ارزان به مردم فروخته میشود یا با نیت واردات غیرمجاز به کشور در چین و پاکستان تولید میشود، یا در خود ایران با مارکهای خارجی تولید میشود، اما در اصل کالای ایرانی است.»

وی می گوید: جالب این که تولیدکننده های این محصولات به اسم این که کارخانه خارجی سفارش داده است تا ایران قوطیهای اسپری آن را تهیه کند، اقدام به تولید اسپریها، خوشبوکننده ها و عطرهایی با عنوان سفارش کشور خارجی میکنند، اما در کشور خودمان درون آنها را پر می کنند. یعنی اگر هماکنون سراغ شرکتی بــرویــد کـه قوطــی یا جعبه عطرها و اسپریها و خوشبوکننده ها را چاپ می کند، یک مجوز از وزارت فـرهنگ و ارشاد اسلامی و یک مجوز از وزارت صنایع را نشان می دهد که به سفارش فلان کارخانه خارجی قوطی هایی ساخته می شود تا پس از صادرات به کشور مرجع درون آن پر شود و دوباره به ایران وارد شود، در حالی که ما میدانیم بخشی از این قوطی ها به صورت قاچاق در داخل کشور پر می شود، اما تشخیص و ردیابی آنها بسیار زمانبر است.

از سویی مردم باید خود به این ترفندها آگاه باشند. کدام کشور خارجی است که برایش صرفه اقتصادی داشته باشد که قوطیهای اسپری را در ایران تولید کند و دوباره در کشور مبدأ آن را پر و دوباره به ایران صادر کند. به نظر می رسد در این میان چارهای نمی ماند جز اینکه مردم را نسبت به کالاهای آرایشی – بهداشتی موجود در بازار و چند و چون سلامت آنها آگــاه کنیــم.

آنــچه دکتر عبدالعظیم بهـــفــر، مدیــرکـل دفتر ارزیابی مــــواد آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو هم بر آن تأکید دارد؛ چراکه معتقد است یک خطا در تولید فرآورده های آرایشی – بهداشتی، می تواند عوارض جبران ناپذیری داشته باشد.

 به گفته وی حدود 16 هزار قلم فرآورده آرایشی و بهداشتی وارداتی در داخل کشور ثبت شده است و در کنار آن 8 هزار فرآورده آرایشی – بهداشتی در داخل تولید می شود.

وی البته اعتقادی به این موضوع ندارد که تولید ناچیز لوازم آرایشی – بهداشتی در کشور و عرضه نامناسب این محصولات در بازار داخلی، موجب روی آوری مردم به کالاهای خارجی تقلبی و کالاهای تبلیغاتی ماهواره ای می شود، اما با این حال بر این مسئله تأکید می کند که وزارت بهداشت موظف است بر ورود کالاهای آرایشی – بهداشتی نظارت و تأیید کند، در این زمینه تغییراتی هم برای نظارت ها در نظر گرفته شده است مبنی بر اینکه همه کالاهای آرایشی بهداشتی که قرار است وارد شود، از این پس جزء به جزء آنالیز می شود.

 بهفر البته اطلاعاتی درباره میزان قاچاق لوازم آرایشی و بهداشتی در کشور و تخلفاتی که در این زمینه صورت می گیرد نمی دهد، اما به این مسئله اشاره می کند که وزارت بهداشت درصدد است تا اجازه تأیید صلاحیت فروشگاه های فرآورده های آرایشی–بهداشتی را اخذ کند.

 یعنی کسانی که قصد گرفتن مجوز کسب این فروشگاهها را دارند، دوره های آموزشی لازم را کسب کنند تا از قوانین و نحوه عمل در این باره مطلع شوند. البته مسئله ای که نمیتوان به سادگی از کنار آن گذشت این است که با پیشرفت علم و تکنیکهای جدید، شیوه های قدیمی برچسبگذاری و تأیید کالاها دیگر چندان قابل اعتماد نیست، به همین منظور است که اکنون روند تولید محصولات ارزیابی و پایش محصولات از سطح عرضه صورت میگیرد و مسئولان امیدوارند از این طریق کالای اصل از تقلبی تشخیص داده شود.

 دکتر بهفر به مجوزهایی که برای نصب برچسب روی محصــولات آرایــــشی - بهداشتی گرفته شده است اشاره می کند و اینکه دو ماه طول می کشد تا کالاهای جدید دارای برچسب وارد بازار شود. به علاوه کمیته مشترکی با حضور نمایندگان وزارت بهداشت و درمان، اصناف، نیروی انتظامی، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از مکان های مختلف عرضه لوازم آرایشی و بهداشتی بازدید و نظارت ها و برخورد لازم را انجام میدهد، اما متأسفانه از آنجا که میزان فرآورده های قاچاق بسیار زیاد است، باید فرهنگ سازی لازم در این زمینه انجام شود.

میررفیع، رئیس اداره بازرسی ویژه وزارت بهداشت و درمان هم به تدوین شیوه نامه پیشگیری و مبارزه با قاچاق اقلام آرایشی – بهداشتی در سطح عرضه اشاره می کند و اینکه در آن به نحوه گشت های مختلف از محصولات آرایشی و بهداشتی، کددار کردن آنها، برچسب اصالت و سلامت پرداخته شده است.

 اما با همه اینها باید دید آیا میتوان با این برنامهها امیدوار بود تا از آمار سالانه ورود محصولات آرایشی – بهداشتی قاچاق به کشور که رقمی حدود 800 میلیون دلار است، کاسته شود. اینکه 30 درصد اقلام آرایشی – بهداشتی موجود در بازار کشور تقلبی و قاچاق است، مسئله مهمــــی است که به سادگی نمی توان از کنار آن گذشت؛ چرا که فراوانی مصرف این مواد در ایران در کنار وفور کالاهای قاچاق چیزی را به ذهن نمیآورد جز به خطر افتادن سلامت عده زیادی از مردم.