کد خبر: ۷۴۳۷۷
تاریخ انتشار:
آرایش جریان‏های سیاسی و سناریوهای مشارکت و امنیت انتخاباتی

مشارکت و عدم تخریب رقبای سیاسی، راهکار امنیت انتخابات

آرایش جریان‏های سیاسی و سناریوهای مشارکت و امنیت انتخابات مجلس، نشان می دهد که یازده گروه شامل 9گروه داخلی شامل 5 گروه اصولگرا یعنی جبهه متحد اصول‏گرایان، جبهه پایداری انقلاب اسلامی، جبهه ایستادگی ایران اسلامی، جبهه حامیان دولت اسلامی (توحید و عدالت)، جبهه صدای ملت، منتقدان دولت و چهار گروه اصلاح طلب و جنبش سبز و دوگروه خارجی شامل اپوزیسیون قدیم و جدید در انتخابات و امنیت آن اثر گذار هستند...

بولتن نیوز: در عرصه انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی، فرصت رقابت و مطرح شدن برای حدود یازده جریان سیاسی اثرگذار فراهم شده است و فضای انتخابات و نتایج آن می‏تواند متأثر از شیوه کنش‏گری آنها باشد که البته، میزان تأثیرگذاری رفتار انتخاباتی آنها یکسان نیست و بسته به نوع کنش‏گری آنها و متغیرهای دیگر مرتبط و دخیل، می‏تواند تا هنگام برگزاری انتخابات و پس از آن کاهش یا افزایش یابد.

هرچند که رسانه‏های جدید، اعم از شبکه‏های تلویزیونی ماهواره‏ای و اینترنت، مرز داخل و خارج را  کم رنگ کرده و سطح تأثیرگذاری آنها را به هم نزدیک کرده است، اما از این یازده گروه سیاسی، هشت جریان در سطح داخلی حضور دارند و دو جریان عمده، در خارج از کشور فعالیت می‏کنند و در نتیجه میزان اثرگذاری و توجه مردم به آنها متفاوت است.




در عین حال، باید توجه داشت که این آرایش سیاسی، متناسب با رفتار انتخاباتی گروه‏ها و جریان‏ها شکل گرفته و عرضه می‏شود و متناسب با فضای انتخابات مجلس شورای اسلامی در دوره نهم است.

خارج از این فضا، دو جریان عمده فعال در خارج از کشور، نیز ممکن است به بیش از ده گروه و سازمان سیاسی قابل تقسیم باشندکه از منافقین تا سلطنت طلب ها، طرفداران جنبش سبز و سازمان ها و گروه های سیاسی شکل گرفته در قبل و بعد از انقلاب را شامل می شود.


جریان‏های نه‏ گانه داخلی

جریان‏های نه‏گانه داخلی، خود در سه قطب سیاسی، قابل دسته‏بندی هستند. قطب نخست که اکثریت ترکیب نمایندگان مجلس نهم شورای اسلامی را همچون مجلس هشتم، تشکیل داده، شامل اصول‏گرایان است که به پنج جریان سیاسی در این دوره از انتخابات، تقسیم شده‏اند.


 1. جبهه متحد اصول‏گرایان

جبهه متحد یا گروه 7 + 8، با محوریت آیت‏الله محمدرضا مهدوی کنی تشکیل شده است. گروه های عضو این مجموعه عبارتند از ائتلاف جبهه پیروان خط امام و رهبری، جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، جمعیت ره‏پویان و اصول‏گرایان تحول‏خواه. آقایان علی لاریجانی و محمدباقر قالیباف نیز هر کدام یک نماینده در گروه 7 + 8 دارند. جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز چهار نماینده در گروه هفت نفره که در واقع، کمیته داوری است، دارند که برای رفع اختلاف احتمالی میان جبهه متحد اصول‏گرایان تشکیل شده است. استراتژی این جریان، حفظ آرامش در انتخابات و تأکید بر شبکه و سبد رأی سنتی مذهبی و اجتماعی است. ضمن آنکه، رقیب اصلی خود را جبهه پایداری می‏بینند و تخمین می‏زنند که رقابتی درازمدت را با جبهه پایداری در آینده در پیش خواهند داشت.



2. جبهه پایداری انقلاب اسلامی

این جبهه شامل سه گروه اصلی، یعنی شماری از وزرای برکنارشده یا مستعفی دولت‏های نهم و دهم با محوریت آقایان میرکاظمی و لنکرانی، جمعی از اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس با محوریت حجه‏الاسلام حسینیان، و قرارگاه عمار، با محوریت حجه‏الاسلام طائب است. این جبهه در مرزبندی با جریان فتنه و حلقه انحرافی، هویت خود را تعریف می‏کند و به نظر می‏رسد اهداف آن فرا انتخاباتی است و در واقع، از این انتخابات به عنوان محملی برای ورود به ماتریس قدرت سیاسی در کشور و تثبیت خود در آن، بهره می‏برد. این جبهه، برخی هم‏پوشانی‏ها را با اصولگرایان تحول‏خواه دارد و رقیب اصلی خود را جریان اصول‏گرایی سنتی می‏بیند. در عین حال، سبد رأی خود را در میان نیروهای حزب‏اللهی و بدنه نیروهای ولایی سپاه و بسیج جستجو می‏کند.


 3. جبهه ایستادگی ایران اسلامی

این جبهه با محوریت آقای محسن رضایی تشکیل شده و شامل یازده گروهی است که کمتر شناخته‏شده هستند و فعالیت آنها عمدتاً محدود به دوره برگزاری انتخابات در ایران است. برخی از این گروه ها عبارتند از جبهه حامیان ولایت، حزب توسعه و عدالت ایران اسلامی، جمعیت آبادگران جوان ایران اسلامی، حزب نیک‏اندیشان ایران اسلامی و مجمع عالی نخبگان ایران. محوریت این جبهه با آقایان رضایی، روح‏الامینی و حسن بیادی است و سرلیست آنها در تهران، حجه‏الاسلام محمود علوی، از اعضای مجلس خبرگان رهبری می‏باشد. این جبهه شعار خود را تأکید بر عقلانیت سیاسی قرار داده و به دنبال جذب نیروهای ارزشی و ولایی یا بدنه سپاهی و بسیجی‏ میباشد که از حامیان دولت و اصلاح‏طلبان سرخورده و ناامید شده‏اند. همچنین، جبهه ایستادگی با تمرکز بر محیط‏ های دانشگاهی و جذب اساتید، به دنبال ایجاد نوعی فراکسیون اقلیت منسجم و قوی در مجلس نهم است.


 4. جبهه حامیان دولت اسلامی (توحید و عدالت)

این جبهه از طرفداران دولت دهم و حامیان دکتر احمدی نژاد و همچنین، حامیان آقای رحیم مشایی تشکیل شده و اطلاعیه اعلام حضور آن در روز چهارشنبه 30 آذر، در فضای مجازی منتشر شده است. در این اطلاعیه آمده بود که «چون همه گروه ها و احزاب در پیمانی نانوشته، کمر به تضعیف دولت به عنوان عصاره اراده مردم و بازوی توانمند ولایت فقیه بسته‏اند، بر ما فرض است که از ثمره خود دفاع کنیم». در اطلاعیه مذکور به نوعی، بر حرکت انتخاباتی این جبهه با چراغ خاموش تأکید شده و آمده بود که «افرادی که از مرحله تأیید صلاحیت عبور کردند، با یافتن یکدیگر و اتصال به مردم طرفدار دولت اسلامی، برای کسب آرای مردمی تلاش خواهند کرد.» این گروه، توسط برخی رسانه‏ها از جمله خبرگزاری فارس، به عنوان بخشی از جریان انحرافی معرفی شده است. این جبهه، هم‏اکنون و پس از پایان رسیدگی به صلاحیت نامزدهای انتخاباتی، با عنوان جبهه توحید و عدالت و نام فرعی «دانشجویان و طلاب حامی گفتمان انقلاب و دولت اسلامی» اعلام حضور نموده و تصریح کرده است که در تهران، با لیستی مستقل به رقابت انتخاباتی خواهد پرداخت.


 5. جبهه صدای ملت، منتقدان دولت

این جبهه به واسطه قرار نگرفتن نام آقای علی مطهری در لیست جبهه متحد اصولگرایان و با محوریت ایشان شکل گرفته است و متشکل از افرادی همچون آقایان عباسپور و کاتوزیان می‏باشد که آنها نیز در دیگر فهرست‏های انتخاباتی جبهه متحد و پایداری، جایگاهی ندارند. این جبهه، گرچه از جمعی کوچک شکل گرفته و فقط در تهران فعالیت می‏کند، امیدوار است حداقل پنج تن از اعضای لیست خود را به مجلس نهم گسیل کند.




چهار گروه اصلاح طلب و جنبش سبز

علاوه بر این، در عرصه داخلی، چهار گروه دیگر نیز به نوعی بر انتخابات تأثیرگذار می‏باشند که عبارتند از:

1. جبهه مردم‏سالاری یا کسانی که خود را اصلاح‏طلبان ولایی می‏دانند و در انتخابات با محوریت حزب مردم‏سالاری و خانه کارگر، دارای کاندیدا می‏باشند و مشارکت می‏کنند. همچنان که جبهه مردمی اصلاحات نیز از برخی اعضای قدیمی حزب همبستگی و اعتماد ملی در شهرستان‏ها شکل گرفته و با محوریت حجه‏الاسلام فومنی فعالیت می‏کند.

2. اصلاح‏طلبان میانه‏رو شامل مجمع روحانیون مبارز و شورای هماهنگی جبهه اصلاحات که راهبرد خود در انتخابات را «عدم مشارکت فعال» اعلام کرده‏اند و عامدانه از واژه تحریم تبری می‏جویند. آنها اعلام کرده‏اند که در انتخابات کاندیدایی ندارند و از کسی حمایت نمی‏کنند، اما مانعی برای کاندیداشدن افراد و رأی‏دادن هواداران و بدنه اجتماعی به آنها ایجاد نمی‏کنند و منعی در این خصوص ندارند.

3. اصلاح‏طلبان رادیکال که مشی تحریمی دارند و با عنوان اصلاح‏طلبان آمریکایی و جنبش سبز نامیده می‏شوند و بخش‏هایی از ملی – مذهبی‏ها، جبهه مشارکت، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، بخشی از زندانیان پس از انتخابات ریاست جمهوری و خانواده‏های آنها، بخشی از بدنه دانشگاهی و فرهنگی، برخی جریان‏های قومی و روزنامه‏نگاران را دربرمی‏گیرد و در عین حال، در فضای مجازی و شبکه‏های اجتماعی حضوری فعال دارند و به تحریم فعال می‏اندیشند. آخرین گزینه مورد پی‏گیری این طیف که در بیانیه مجاهدین انقلاب آمده است، «اعتصاب خانگی» در روز برگزاری انتخابات می‏باشد و تصمیم گرفته اند که در خانه بمانند وخارج نشوند.

4. چهارمین گروه نیز گرایش‏ها و گروه های متمایل و حامی آقای هاشمی، اعم از کارگزاران سازندگی و حزب اعتدال و توسعه می‏باشند که هماهنگ با مشی و اعلام وی مبنی بر اینکه در انتخابات این دوره از مجلس هیچ دخالتی ندارد و به خواست و رفتار انتخاباتی همه اقشار و گروه ها احترام می‏گذارد، فعالیت خاصی را انجام نمی‏دهند و به نوعی در سکوت هستند. این انفعال و سکوت، ظاهراً از آن روست که نمی‏خواهند این دوره از انتخابات، همچون انتخابات دوره‏های نهم و دهم ریاست جمهوری بر مدار دوقطبی احمدی نژاد – هاشمی شکل بگیرد و از این طریق، به حامیان دولت کمک کنند.

دوگروه خارجی شامل اپوزیسیون قدیم و جدید

در سطح خارجی نیز دو گروه عمده فعال هستند که می‏توان آنها را اپوزیسیون متقدم و اپوزیسیون متأخر جمهوری اسلامی نامید. این تقدم و تأخر بر مبنای مقطع زمانی انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری شکل گرفته و آرایش جدیدی به فضای اپوزیسیون در خارج از کشور داده است.

 اپوزیسیون متقدم شامل منافقین، سلطنت‏طلبان، چپ‏ها اعم از کمونیست‏های کارگری، حزب توده و چریک‏های فدایی خلق و همچنین، جمهوری‏خواهان می‏شود.

اپوزیسیون متأخر نیز عمدتاً شامل جریان فتنه خارج از کشور است، اعم از شورای هماهنگی راه سبز امید، شاخه خارج از کشور سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، مجمع نمایندگان ادوار مجلس خارج از کشور، برخی از فعالان ملی – مذهبی خارج از کشور و بخشی از روزنامه‏نگاران و فعالان سیاسی حزبی و دانشجویی که پس از انتخابات پیشین ریاست جمهوری، از ایران خارج شدند.

اپوزیسیون متقدم، تاکنون عمدتاً راجع به این دوره از انتخابات سکوت کرده‏اند و آن را صرفاً «نمایشی مضحک» می‏دانند که با اقبال روبرو نخواهد شد. در مقابل، اپوزیسیون متأخر بر «تحریم فعال» و همراه با کنش‏های اعتراضی در داخل تأکید می‏کنند. اپوزیسیون متأخر خارج از کشور همراه با اصلاح‏طلبان رادیکال داخلی که در مجموع، جریان فتنه خوانده می‏شوند، به تدریج به هم نزدیک شده و راهبرد تشویق اعتصاب خانگی در روز 12 اسفند و برپایی کنش‏های اعتراضی اعم از دیوارنویسی، اسکناس‏نویسی، ایجاد شبکه‏های مجازی و حضور معترض‏گونه در میتینگ‏های انتخاباتی را در دستور کار قرار داده است.

سناریوهای مشارکت و امنیت انتخاباتی

در قبال این آرایش انتخاباتی، می‏توان دو دسته سناریو یا فرضیه‏های انتخاباتی، اعم از سناریوهای مشارکت انتخاباتی و سناریوهای امنیت انتخاباتی را طرح نمود و تحلیل‏های بعدی را در قبال و چارچوب این سناریوها ارائه کرد. منطق این تقسیم‏بندی آن است که به لحاظ رفتار تحریمی اپوزیسیون و فراگیری آن در داخل و خارج، عنصر مشارکت از اهمیت خاصی در این دوره از انتخابات برخوردار شده و انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی، به نوعی هماوردی و وزن‏کشی سرمایه اجتماعی جمهوری اسلامی و مخالفان آن تبدیل شده است. علاوه بر این، به واسطه رویدادهای ضدامنیتی که پس از انتخابات پیشین ریاست جمهوری، به ویژه در تهران روی داد، عنصر امنیت نیز در این دوره از انتخابات برجسته شده و به ویژه، فشارهای بیگانگان و مسائل داخلی به همراه رفتار اپوزیسیون، آن را مستعد بروز چالش‏های امنیتی ساخته است.

در عرصه سناریوهای مشارکت انتخاباتی در فضای آرایش جریان‏های سیاسی، می‏توان شش سناریو را به شرح ذیل ترسیم کرد:




1. به هر میزان فضای انتخاباتی به لحاظ تبلیغاتی و گفتمانی و در عرصه‏های مختلف سیاسی – اجتماعی، اعم از مجازی و حقیقی، بیشتر در اختیار اصول گرایان باشد و طیف تحریمی و منفعل، سهم کمتری را از آن داشته باشند، میزان مشارکت در انتخابات، به ویژه در شهرستان‏ها و فضاهای محلی، افزایش خواهد یافت و بالعکس.

2. به هر میزان فضای رقابتی شامل رقابت‏های سالم و ایجابی مبتنی بر برنامه میان اصول‏گرایان و مستقل‏ها و اصلاح‏طلبان مشارکت‏جو و همچنین رقابت درونی جریان‏های اصول‏گرا افزایش یابد، به ویژه در شهرستان‏ها، مشارکت انتخاباتی بالاتر خواهد بود و بالعکس.

3. به هر میزان فضای انتخاباتی به سمت دوقطبی‏شدن در میان جریان‏های مشارکت‏جو میل کند، مشارکت انتخاباتی بیشتر خواهد بود و بالعکس. فرضیه‏های محتمل دوقطبی‏شدن در این دوره از انتخابات در میان جریان‏های سیاسی، عبارتند از (1) دوقطبی میان حامیان دولت و اصول‏گرایان منتقد یا مخالف دولت و یا (2) دوقطبی میان جبهه متحد اصول‏گرایان و جبهه پایداری. به نظر می‏رسد دوقطبی نخست مشارکت بالاتری را به همراه می‏آورد، اما ممکن است ضریب امنیتی انتخابات را کاهش دهد.

4. به هر میزان رقابت‏های ناسالم، تخریبی و مبتنی بر درگیری‏های ضدامنیتی میان اصول‏گرایان افزایش یابد، به ویژه در سناریوهای دوقطبی، مشارکت انتخاباتی در میان جمعیت خاموش جامعه (بی‏طرف در مناقشات سیاسی) کاهش می‏یابد و بالعکس.

5. به هر میزان تنش و اختلاف یا درگیری میان طیف نامشارکت‏جو در انتخابات، اعم از تحریم‏کنندگان فعال یا منفعل، طیف «عدم مشارکت فعال» و یا طیف حامیان آقای هاشمی در داخل و خارج کشور، افزایش یابد، امکان مشارکت بدنه اجتماعی اصول‏گرایان و جمعیت خاموش جامعه افزایش می‏یابد و بالعکس، عدم وجود تنش و اختلاف میان این جریان‏ها، مشارکت انتخاباتی در سطوح پیش‏گفته را کاهش خواهد داد و فضای تحریمی گسترش می‏یابد.

6. به هر میزان رقابت‏های جریان‏های سیاسی در چارچوب‏ها و با موضوعات محلی‏تر و اجتماعی و طایفه‏ای صورت گیرد، مشارکت انتخاباتی بیشتر خواهد بود (به دلیل اقتضائات انتخابات مجلس شورای اسلامی) و به هر میزان، این رقابت، قالب‏ها و چارچوب‏های سیاسی و اقتصادی داشته باشد، ضریب مشارکت انتخاباتی پائین‏تر خواهد آمد (به دلیل اقتضائات این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی).

در عرصه سناریوهای امنیت انتخاباتی نیز در فضای آرایش جریان‏های سیاسی می‏توان سه سناریو یا فرضیه را به قرار زیر تصور نمود:

1. در میان جریان‏های نامشارکت‏جو، به هر میزان ابتکار عمل و فضای گفتمانی بیشتر در اختیار تحریم‏کنندگان فعال و فرصت‏طلب قرار گیرد، احتمال کنش‏های خیابانی ضدامنیتی و امنیتی‏شدن فضای انتخاباتی بیشتر خواهد شد و بالعکس. امنیتی‏شدن فضای انتخاباتی به کاهش مشارکت انتخاباتی خواهد انجامید و بالعکس.

2. به هر میزان فضای رقابت جریان‏های سیاسی به سمت دوقطبی‏شدن میان اصول‏گرایان میل کند، به ویژه حامیان دولت و مخالفان آن، و به ویژه در مراحل خاص همچون روز رأی‏گیری، شمارش آرا و اعلام نتایج آن، احتمال درگیری‏های فیزیکی و ضدامنیتی میان بدنه‏های اجتماعی و ارگانیک این جریان‏ها بیشتر می‏شود و بالعکس.

3. به هر میزان عرصه‏های تبلیغی و فضای گفتمانی رسمی، بیشتر به سمت تخریب، تخطئه و تحریک جریان‏های سیاسی اعم از مشارکت‏جو یا تحریم‏گر میل کند، احتمال بروز درگیری‏ها و کنش‏های خیابانی ضدامنیتی افزایش خواهد یافت و بالعکس.

نکته مهم این است که در این دوره از انتخابات، احتمال تبدیل هر ناامنی و درگیری کوچک، به چالش امنیتی معنادار، به خصوص از طریق بزرگنمایی رسانه‏ای، که کل انتخابات را تحت الشعاع قرار دهد، وجود دارد.

شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.

bultannews@gmail.com

نظر شما

آخرین اخبار

پربازدید ها

پربحث ترین عناوین