تحولات داخلی طالبان: پاکستان علیه ایران

گروه بین الملل: سه هفته پس از تصرف کابل توسط طالبان، این گروه مسئولان حکومت جدید را اعلام عمومی کرد.

به گزارش بولتن نیوز، لیست اعلامی ۳۳ نفره طالبان شامل نخست وزیر و ۲ معاون او، ۲۰ وزیر، ۷ معاون وزیر، مدیر امور اداری دولت، رییس ستاد ارتش و رییس بانک مرکزی بود.

هیچ زنی در کابینه وجود ندارد.

به لحاظ جغرافیایی ۱۵ نفر از کابینه از جنوب(قندهار) افغانستان، ۱۰ نفر از جنوب شرقی(پکتیا)، ۵ نفر از شرق و سه نفر از شمال حضور دارند.

از ۳۳ عضو کابینه طالبان، ۱۷ نفر در لیست سیاه سازمان ملل قرار دارند.

در این لیست تنها سه غیر پشتون حضور دارند.

۱.مولوی عبدالسلام حنفی معاون نخست وزیر

او از ازبک های افغانستان و عضو دفتر سیاسی طالبان است.

۲.قاری محمد حنیف وزیر اقتصاد و تاجیک

۳.قاری فصیح الدین رییس ستاد ارتش و تاجیک بدخشان

فصیح الدین معاون کمیسیون نظامی طالبان است. او اولین تاجیکی است که به کمیسیون نظامی راه یافته است. نقش او در سقوط ولایت های شمالی انکار ناپذیر است. اما نکته مهم درباره او ارتباط قوی با گروه ترکستان شرقی است.

اما ویژگی جالب کابینه جدید این است که چهار وزیر را از دو خانواده مهم طالبان انتخاب کرده است. مولوی یعقوب عمری ، پسر ملا عمر بنیانگذار طالبان ، وزیر دفاع و برادر ناتنی اش ملا عبدالمنان عمری وزیر فواید عامه است.

علاوه بر خانواده ملاعمر ، سراج الدین حقانی ملقب به خلیفه ، پسر مولوی جلال الدین حقانی رهبر ارشد طالبان ، وزیر کشور و برادرش خلیل حقانی وزیر پناهندگی منصوب شده اند. سراج الدین نیز مانند مولوی یعقوب عمری معاون ملا هبت الله رهبر طالبان است.

سراج و خلیل در فهرست افراد تحت تعقیب آمریکا هستند و ۱۰ میلیون دلار پاداش برای هر کدام از آن ها قرار داده شده است.

همچنین گفته میشود حداقل ۶ عضو کابینه در دارالعلوم حقانیه، مدرسه دینی وابسته به شبکه حقانی در آکورا خطاک پاکستان تحصیل کرده اند.

اما کدام افراد مورد انتظار هنوز سمتی را کسب نکرده اند؟

مولوی عبدالکبیر یکی از رهبران ارشد طالبان که مانند ملا حسن آخند ، معاون نخست وزیر طالبان در دهه 1990 و از نزدیک ترین افراد به ملا عمر بود.

مولوی عبدالکبیر به همراه متقی و ملا حسن بخشی از شورای رهبری ده نفره بود که برای مقاومت در برابر نیروهای خارجی تشکیل شد.او همچنین از افراد نزدیک به شبکه حقانی محسوب میشود.

برخی نگرفتن مسئولیت توسط او را به بیماری اش مرتبط و برخی دیگر به علاقه او به محیط علمی و آموزش مرتبط دانستند.

اما در کابینه طالبان به طور واضحی فرماندهان کلیدی که روابط خوبی با ایران داشتند یا از پاکستان فاصله داشتند، حضور ندارند!

جناح های منصور و امیرخان حذف شده یا کمرنگ هستند.

افرادی مثل عبدالقیوم ذاکر ، ملا ابراهیم صدر ، ملا داوود مزامیل، محمد زی و گل محمد از این گروه هستند.

ذاکر و ابراهیم در این سالها نقش مهمی در حضور نظامی طالبان در افغانستان داشته اند. هر دو رئیس کمیسیون نظامی طالبان بوده اند و در حال حاضر معاون رئیس آن کمیسیون، ملا یعقوب عمری هستند.

حتی گفته میشود انتصاب ذاکر و ابراهیم به سمت های وزیر دفاع و وزیر داخله نهایی شده بود و حتی ابراهیم در محل کارش مستقر شده بود اما سفر لحظه آخری فیض حمید رییس ISI پاکستان ورق را بازگرداند.

ارتباط ایران و طالبان

ملا عبدالقیوم ذاکر

در سال ۲۰۲۰ و پس از توافق صلح آمریکا و طالبان بود که زمزمه های تشکیل گروهی مخالف صلح با آمریکا در میان طالبان به گوش رسید. این گروه خود را با نام "حزب ولایت اسلامی" معرفی میکرد.

نخست وزیر، ۲ معاون نخست وزیر، وزرای کشور، دفاع و خارجه از اعضای این لیست هستند.

با گذشت زمان اطلاعات ضد و نقیض بسیاری درباره این گروه منتشر شد اما تنها اشتراکی که میان این اطلاعات وجود داشت، دو نکته بود. اول مخالفت با قرارداد صلح با آمریکا و دوم ارتباط قوی برخی سران این گروه با ایران!

در میان افرادی که به عنوان سران این گروه معرفی میشدند، یک نام جلب توجه میکرد: عبدالقیوم ذاکر!

ذاکر در سال ۱۹۷۳ در ولسوالی کجکی ولایت هلمند متولد شد. او یک پشتون و از قبیله علیزایی است. ذاکر در سال ۱۹۹۷ به طالبان پیوست و توانست مقام هایی را کسب کند.

در پی حمله آمریکا در سال ۲۰۰۱ او در شهر مزار شریف خود را تسلیم نیروهای ائتلاف کرد. او در گوانتانامو زندانی شد تا اینکه در سال ۲۰۰۷ به زندان پل چرخی افغانستان منتقل شد. ذاکر در سال ۲۰۰۸ به دلیل فشار بزرگان قبیله علیزایی آزاد شد.

او بلافاصله پس از آزادی به کویته رفت و رهبری عملیات های نظامی در هلمند،قندهار، زابل و ارزگان را بر عهده گرفت.

در سال ۲۰۱۰ عضو شورای کویته و رییس کمیسیون نظامی طالبان شد.

در سال ۲۰۱۴ گفته شد که او به دلیل بیماری از ریاست کمیسیون نظامی کناره گیری کرده است. اما برخی اختلاف میان او و ملا اختر منصور را دلیل این اقدام دانستند.

گفته میشود اولین ارتباط میان ایران و ذاکر در این برهه برقرار شده است.

ذاکر به دنبال حمایت شدن از طرف ایران بود تا بتواند با توازن قدرت میان ایران و پاکستان در درون طالبان، منافع خود را تامین کند. پس مذاکرات مخفیانه ای را با ایران آغاز کرد.ایران در این مذاکرات از او خواست تا ارتباط با القاعده را قطع کند.

در سال ۲۰۱۵ و پس از افشای مرگ ملا عمر(احتمالا در ۲۰۱۳) و اعلام جانشینی ملا اختر منصور برخی از سران طالبان از جمله ذاکر به مخالفت با این اقدام پرداختند.

بالاخره ذاکر در ۱۱ فروردین ۹۵ پس از آن که برخی منابع مدعی شدند رهبر جدید شروط او را پذیرفته است، بیعت خود را با منصور اعلام کرد.

منصور در ۱ خرداد ۹۵ در ایالت بلوچستان پاکستان و پس از بازگشت از ایران توسط هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی کشته شد.

۴ روز پس از کشته شدن ملا اختر، طالبان آخند زاده را به عنوان رهبر طالبان معرفی کرد.

ملا ابراهیم صدر

نام اصلی او خداداد است. او فرمانده ای نظامی، متولد قندهار اما اصالتا اهل هلمند است. یک فرمانده دیگر از قبیله علیزایی!

در جنگ با شوروی حضور داشت. پس از آن به پیشاور رفت و در مدارس دینی مشغول شد. در همان جا بود که با القاعده ارتباط نزدیکی برقرار کرد.

در سال ۱۹۹۶ به کابل برگشت و در وزارت دفاع مشغول به کار شد.

پس از حمله آمریکا به افغانستان او به پیشاور بازگشت. پس از این بود که او به ملا عمر و ملا اختر منصور نزدیک شد.

سال ها گذشت. در سال ۲۰۱۴ و پس از اختلاف میان ذاکر و منصور که منجر به کناره گیری ذاکر از کمیسیون نظامی شد، صدر به عنوان رییس کمیسیون نظامی منصوب شد.

در سال ۲۰۱۶ ملا اختر منصور توسط پهپاد های آمریکایی کشته شد. صدر که با منصور روابط نزدیکی داشت پاکستان را عامل ترور میدانست.

از آن زمان ابراهیم از حضور در پاکستان خودداری کرده است و سعی کرده است تا خود را به ایران نزدیک کند. صدر حتی از شرکت در جلسات مهمی که در پاکستان برگزار میشود هم امتناع میکند.

برخی منابع میگویند او با قاچاق تریاک و مرمر کسب درآمد میکند و با پول خود در میان طالبان نفوذ زیادی پیدا کرده است.

در ۱۰ اسفند ۹۸، طالبان با آمریکا توافق صلح امضا کرد.

پس از این بود که صدای مخالفت هایی از درون طالبان با این قرارداد به گوش رسید.

تصور بر این بود که به سبب رابطه خوب ملا ابراهیم و ملا عبدالقیوم با خانواده ملا عمر میتوان جلوی جنگ داخلی را گرفت اما نتیجه جالب بود!

گزارش مه ۲۰۲۱ شورای امنیت:

قدرت مستقل فرماندهان میدانی طالبان نگرانی بزرگی برای شورای رهبری میباشد!

همانطور که در گزارش قبلی اشاره شد ، تنش بین رهبری سیاسی و برخی از فرماندهان نظامی مانند ابراهیم صدر و ملا عبدالقیوم ذاکر نشان دهنده رقابت های داخلی ، اختلافات قبیله ای و اختلاف نظر بر سر توزیع درآمد طالبان است.

بر اساس این گزارش، ابراهیم صدر نیروهای متحد قبایلی خود را ایجاد کرده است که در چند استان فعالیت دارند.

از دیگر افرادی که در رابطه میان ایران و طالبان از آن ها نام برده میشود عبارتند از: حافظ عبدالمجید، عبدالعزیز زمانی، عبدالله صمد فاروقی، عبدالرحیم منان، محمد داود مزمل، محمد ابراهیم اوحدی(جلال واحدی) و اسماعیل رضوی

هدف پاکستان چیست؟

پاکستان کشوری است که از زمان تاسیس طالبان نقش و نفوذ پررنگی در طالبان دارد. اما این نفوذ به معنای تسلط کامل نیست. پاکستان میداند که در صورت ایجاد امنیت در افغانستان خودش قربانی بعدی جنگ های قومی و قبیله ای خواهد بود.

فلذا تلاش خواهد کرد تا به هر صورتی که میتواند در این آتش بدمد و بازیگران دیگر را هم وارد این جهنم کند.

حضور گروه هایی مانند تحریک طالبان پاکستان، دولت اسلامی خراسان، جنبش های پشتون و... ،پاکستان را مستعد جنگی بزرگ کرده است.

هدف ایران چیست؟

ایران در سال های گذشته سعی کرد تا مرز های شرقی خود را امن نگه دارد و موفق هم بود. اما این موفقیت در سایه مبارزه با تلاش ISI برای استقرار طالبان در مرز های ایران در گام اول و مبارزه با تلاش ISI برای استقرار داعش در مرز های ایران در گام دوم به ثمر نشست.

در واقع تهدید اول با ایجاد ارتباط با طالبان خنثی شد و تهدید دوم با تهدید اول!

البته ISI در طی این سال ها بی کار ننشست و با استقرار گروه هایی در مرز پاکستان با ایران تلاش کرد تا ناامنی را به داخل کشور بکشاند.

ایران حالا میداند که ISI تلاش میکند تا با خارج کردن مهره های نزدیک به ایران از بازی و به قدرت رساندن تمامیت خواهان، بار دیگر فضا را برای افزایش تنش و افراطی گری در افغانستان مهیا کند.

بیعت خالد نیازی فرزند و جانشین عبدالمنان با حکومتی مورد نفوذ پاکستان نشانه ای بر این خطر است.

ایران در این بازی باید مانند بند بازی ماهر تلاش کند که هم تا حد امکان از تنش جدید جلوگیری کند و هم تا حد امکان فضا را برای گرایش های مختلف قومی و سیاسی در جهت حضور در حکومت فراهم کند. زیرا عدم فراهم کردن چنین فضایی هم منجر به جنگی جدید میشود.

ایران باید تلاش کند تا با فشار به طالبان و پاکستان با ابزار های مختلف که گاها خشن هم هستند، مهره های مطلوب را درون حکومت طالبان جا دهد و با این کار از بروز رویکرد های ضد ایرانی از طرف این حکومت تا حد امکان جلوگیری کند.

ایران در این راه کشور ها،گروه های سیاسی، قومیت ها و طوایف مختلفی را به عنوان متحد بالقوه در کنار خود دارد اما تا بالفعل کردن این پتانسیل گفتگو های زیادی در پیش است.

قطعا ایران آگاه است که طالبان با این وضعیت قادر به اداره بلند مدت کشور نیست. اما کسانی که علاقه دارند تا به آتش کشیدن ملت افغانستان و همسایگان او را تا ابد ادامه دهند، میدانند که حتی آرامشی چند ماهه در افغانستان هم چه خطر بزرگی برای آن هاست.

البته که آرامش ویژگی های مشخصی دارد.

بگذارید تلاش خود را انجام دهیم. عقرب، آتش به جان دیگران می اندازد اما تاب مقاومت در برابر آتش گرفتن خانه اش را ندارد...