تحريم بي‌هزينه، بازگشت بي توبه

بولتن نیوز: هرچند آرایش گروه‌های سیاسی برای شرکت در انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی به طور کامل مشخص نشده با این حال گروه‌های دوم خردادی در تلاشند به بهانه انتخابات مجلس شورای اسلامی بازگشت دوباره و البته بدون توبه به فضای سیاسی کشور داشته باشند. سران جریان دوم خرداد که در شکل‌دهی و سازماندهی فتنه 88 علیه جمهوری‌اسلامی، نقش اصلي را داشته‌اند هنوز با گذشت نزديك به 3 سال از وقوع فتنه از مردم و نظام عذرخواهی نکرده‌اند.

هر چند آنان بدون در نظر گرفتن واقعیات سیاسی کشور حاضر به پذیرش خطای خود نیستند ولی به اندازه همین بی‌تفاوتی پایگاه‌های اجتماعی خود را از دست داده‌اند. به عقیده کارشناسان، اصلاح‌طلبان با توجه به ریسک بزرگی که در انتخابات ریاست‌جمهوری و وقایع پس از آن کردند، هزینه‌های بسیاری را متوجه خود کرده‌‌اند که یکی از آنها «از دست دادن پایگاه اجتماعی‌شان» بود. در چنین شرایطی گروه‌های اصلاح‌طلب نمی‌توانند در یک زورآزمایی سیاسی جریان را به نفع خود رقم بزنند. به این معنا که اگر اصلاح‌طلبان مشابه انتخابات دوره قبلی مجلس فهرستی به نام یاران خاتمی بدهند به مراتب نتیجه‌ای بدتر از انتخابات زمستان 86 کسب می‌کنند. چرا که پیروزی قاطع اصولگرایان در چند انتخابات قبلی بویژه انتخابات ریاست‌جمهوری که محلی برای رصد کنش‌ها و واکنش‌های سیاسی مردم است، نشان داد اکثریت قابل‌توجهی از مردم به گفتمان اصولگرایی تمایل دارند و از آن حمایت می‌کنند.

پس از انتخابات نیز حوادث فتنه‌آميز سال 88 بشدت سبب ضربه وارد آمدن به بدنه جریان دوم خرداد شد. شاهد مثال، حضور چندصد هزار نفر از معترضان به نتایج انتخابات در خیابان‌ها در روزهای اولیه پس از اعلام نتایج بود که با مشاهده برخی رخدادهای سیاسی و اجتماعی اعتماد خود را به این جریان از دست داد. به گونه‌ای که در جریان وقایع روز قدس سال 88 این جمعیت به چند هزار نفر رسید. «اعتماد از دست رفته به جریان دوم خرداد» و «تداوم تمایل به گفتمان اصولگرایی در بین اکثریت مردم» موجب می‌شود گروه‌های اصلاح‌طلب به صورت سازماندهی شده و تابلودار تمایلی برای حضور در انتخابات نداشته باشند. چرا که شکست اصلاح‌طلبان در صورتی که با تابلو وارد انتخابات شوند به مراتب تلخی و عواقب بیشتری را متوجه آنان خواهد کرد نسبت به زمانی که به صورت جزیره‌ای، پراکنده و غیررسمی وارد انتخابات شوند.

خاتمی درباره چگونگی حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات در جمع خبرنگاران گفته است: همانگونه که شورای هماهنگی جبهه اصلاحات گفته اصلاح‌طلبان «نمی‌توانند» و «نباید» در انتخابات نامزد و فهرستی داشته باشند. شورای هماهنگی جبهه اصلاحات سه‌شنبه هفته گذشته اعلام کرده بود با وجود تلاش‌های شورای هماهنگی جبهه اصلاحات برای مناسب شدن فضای انتخاباتی، عرصه هر روز تنگ‌تر می‌شود و در نتیجه این شورا تصمیم گرفته است فهرست انتخاباتی ارائه ندهد و از هیچکس حمایت نکند. البته اعلام اینکه شورای هماهنگی اصلاحات در انتخابات نقشی ایفا نمی‌کند به این معنا نیست که آنان در واقعیت نیز همین رویکرد را داشته باشند. دوم خردادی‌ها می‌کوشند با سازماندهی پشت‌پرده به صورت جزیره‌ای و تک‌کاندیدا نمایندگان خود را به مجلس بفرستند.

 حفظ کرسی‌هایي از مجلس هشتم که وابسته به این جریان است، پیروزی بزرگی برای آنان تلقی می‌شود. در چنین شرایطی‌، نگاه «تحریم به انتخابات» و دیدگاه «حضور چراغ خاموش در انتخابات بدون عقب‌نشینی از مواضع» 2 نگاه رایج در بین اصلاح‌طلبان است. هرچند این دونگاه در ظاهر دارای تناقض هستند ولی یک هدف مشترک را پیگیری می‌کنند و آن بازگشت بدون هزینه برخی از اصلاح‌طلبان به نظام است. طبیعی است که در بین این 2 نگاه‌، دیدگاه تحریم انتخابات دیدگاه رادیکال به نظر می‌رسد. شورای هماهنگی راه سبز امید که پرچمدار این تفکر است در بیانیه شماره سوم خود درباره تحریم انتخابات آورده است: «شورای هماهنگی راه سبز امید با توجه به سپری شدن فرصت لازم برای فراهم آوردن حداقل شرایط لازم یک انتخابات «آزاد و سالم» و با توجه به این حقیقت که نشانه‌ای از توجه حاکمیت به منافع بلندمدت نظام و کشور برای توقف روندهای جاری مشاهده نمی‌شود، هرگونه امکانی را برای برگزاری یک انتخابات به معنای واقعی آن منتفی می‌بیند. شورا پس از رایزنی‌های گسترده با بخش‌های مختلف جنبش سبز، بررسی و اطلاع از مواضع و دیدگاه‌های احزاب و تشکل‌های مستقل منتقد بویژه آگاهی از نظرات آقایان کروبی و موسوی، انتخابات مجلس آینده را غیرقانونی و ناعادلانه اعلام می‌کند و شرکت در این نمایش انتخاباتی را مغایر با مصالح ملت و کشور می‌داند».

در واقع بخشی از جریان دوم خرداد در تلاشند با پیش کشیدن موضوع تحریم انتخابات و رادیکال کردن فضای سیاسی، فشار کاذبی را به نظام وارد آورند تا فضای سیاسی به سمت نگاه به اصطلاح متعادل یعنی «بازگشت بدون توبه» متمایل شود. محمد خاتمی و شورای هماهنگی اصلاحات نمایندگي طیف بازگشت بدون توبه را ایفا می‌کنند. رئیس بنیاد باران در حاشیه مراسم ختمی در این باره گفته است: «موضوع تحریم انتخابات نیست اما برای شرکت در انتخابات بنده دیدگاه‌های خود را پیش‌تر بیان کرده‌ام و انتظار داشتم شرایطی فراهم شود که همه دیدگاه‌ها بتوانند در انتخابات حضور و مشارکت داشته باشند». وی تاکید کرد:« حرف بنده همان است که شورای هماهنگی جبهه اصلاحات اعلام کرده که اصلاح‌طلبان نمی‌توانند و نباید در انتخابات نامزد و فهرستی داشته باشند؛ البته این به معنای تحریم انتخابات نیست. دلبستگان به اصل انقلاب هیچ‌گاه انتخابات را تحریم نمی‌کنند».

دوم خردادی‌ها همچنین در تلاشند تهدید حذف کامل در جریان انتخابات پیش رو را به فرصتی برای گرفتن جان دوباره تبدیل کنند. آنان معتقدند که می‌توانند از خاکستر فعلی بار دیگر حیات دوباره بگیرند به این شرط که در ابتدا ضدیت افکار عمومی با آنها کمرنگ شود تا در مرحله بعد با ایجاد پایگاه‌های اجتماعی‌، خیز مناسبی برای انتخابات ریاست‌جمهوری بردارند. در واقع هر چند اصلاح‌طلبان می‌دانند شانسی برای پیروزی در انتخابات مجلس ندارند اما قرار است از این انتخابات به عنوان پلی برای بازگشت به فضای سیاسی کشور استفاده کنند. برای این کار لازم است با زدودن شائبه تحریم انتخابات از سوی بخشی از جریان دوم خرداد، «احترام به ساختارهای سیاسی نظام» به بخشی از افکار عمومی قهر کرده با این جریان القا شود و از سوی دیگر با اعلام موضع درباره اینکه نباید در انتخابات شرکت کرد البته بدون آنکه به صورت رسمی از تحریم نامی آورده شود‌، حمایت تبلیغاتی و رسانه‌ای اپوزیسیون خارج‌نشین را با خود همراه کنند. آنها اینگونه پالس‌هایی از حیات سیاسی خود را به افکار عمومی ارسال می‌کنند. از سوی دیگر با فرستادن چند نماینده به مجلس و حفظ کرسی‌های پیشین، بازگشت خود را به نظام اعلام می‌دارند‌، بازگشت بدون توبه‌ای که نشانه‌های حیات را به جامعه می‌فرستد و مقدمه‌ای می‌شود برای یارگیری در انتخابات ریاست‌جمهوری.

كميل نقي‌پور