دکترین مدودف
اون ماتيو و آنا نيمسوفا، در مجله نيوزويک دکترین مدودف، رییس جمهور روسیه اینگونه تشریح کرده اند. به گزارش الف این مقاله در نیوزویک 1 دسامبر منتشر خواهد شد.
ديمتري مدودوف دقيقا چه مي‌خواهد؟ پيام‌هاي رئيس جمهور روسيه پس از شش ماه تصدي‌گري کاخ کرملين بي‌نهايت در هم پيچيده شده و موجبات سردرگمي سياستگزاران و ديپلماتهاي غربي را فراهم آورده است. او با ايراد سخنرانيهاي پي درپي در برابر مردم در داخل يا خارج از کشور روسيه با قاطعيت از پايان بخشيدن به فساد فرهنگي روسيه صحبت کرده و اقتصاد روسيه را متنوع‌تر از آن دانسته است که فقط بر درآمد حاصل از صنعت نفت و گاز تکيه داشته باشد. او اظهار داشته است که روسيه را با اقتصاد دنيا تلفيق، حاکميت قانون را برقرار و آزادي بيان را تضمين خواهد کرد. او بيان داشته است که روسيه بايد کشوري باشد که در آن، مردم عادي " نقش فعالتري را در اداره امور سياسي کشور بر عهده بگيرند". اما در عين حال واشنگتن را بدليل ايجاد بي ثباتي در امور مالي جهان شديدا مورد انتقاد قرار داده و ايالات متحده را بخاطر تحريک و دامن زدن به جنگ ماه اوت با گرجستان نکوهش کرده است . او خواستار برسميت شناختن "حقوق ممتاز" روسيه در بين کشورهاي همسايه شده و پيشنهاد يک تغيير عمده در "ساختار جهاني را ارائه داده است تا بموجب آن روسيه از اختيارات رسمي بيشتري براي اعمال نظر در امور دنيا برخوردار باشد.
اصول سياسي مدودوف برابر با يک برنامه بلندپروازانه در جهت تثبيت وضعيت اوضاع نابسامان جامعه داخلي و دست يافتن روسيه به جايگاه اوليه خود در جهان است. در نگاه جامعتر ميتوان گفت که اصول برنامه مدودوف بر اين اصل استوار است که شالوده مالي و امنيتي جهان را از نو و مطابق با شرايط روسيه بنا بگذارد. به اعتقاد مدودوف يکي از راههاي انجام اينکار اين است که از ذخاير عظيم گازي روسيه و نيروي نظامي اين کشور بعنوان يک اهرم فشار براي کاهش ميزان کمي از نفوذ آمريکا در اروپا استفاده کرده و درعوض نيروي نفوذ روسيه را جايگزين آن سازند. براي مقدمه، مدودوف مايل است آمريکا و اروپا را از دخالت در امور کشورهاي نزديک و همسايه روسيه باز دارد. او درنظر دارد با ايجاد سازمان همکاري شانگهاي بار ديگر توازن را در ديپلماسي جهاني برقرار سازد. سازمان شانگهاي، جمع متشکل از کشورهائي آسيائي و از جمله روسيه و چين است که درصدد ایفای نقشی شبيه به ناتو است. از برنامه‌های ديگر مدودوف، تبديل مسکو به کانون مالي جهاني و ايجاد کارتل جديدي از توليد کنندگان گاز است که ماهيتي شبيه به اوپک داشته باشد و روسيه بعنوان بزرگترين توليد کننده گاز دنيا در راس اين سازمان قرار گيرد. ميخائيل مارگلف، رئيس کميسيون امور خارجه روسيه در مجلس سنا اظهار ميدارد، "جهان تک قطبي پيشين در حال از بين رفتن است. اشکال جديدي از قدرت در کنار ايالات متحده درحال شکل گيري است. ما شاهد قدرت روزافزون کشورهاي برزيل، چين، اروپا و آشکارتر از همه شاهد قدرت فزاينده روسيه هستيم".
روشن است که اهداف نفس گير مدودوف شکل تحول يافته اي از طرح ديرين پوتين براي احياء مجدد عظمت روسيه چه در داخل و چه در خارج از کشور است. اين مسئله تعجب زيادي ندارد، چراکه پوتين در پست نخست وزيري روسيه حکم مسافري را دارد که در صندلي عقب خودرو نشسته است و مرتب در کار راننده دخالت مي کند. انتظار مي‌رود که پوتين پس از يک وقفه مناسب، دوباره تصدي پست رياست جمهوري روسيه را بر عهده بگيرد. اما تفاوتهاي آشکاري بين اين دو نفر وجود دارد. پوتين متناسب با شرايط از زبان دموکراسي و ليبراليسم استفاده کرده و بعنوان مثال، يک توازن اخلاقي مابين اقدامات ايالات متحده در کوزوو و سياستهاي عراق و روسيه در گرجستان برقرار مي‌کرد. مدودوف، بعنوان يک وکيل در عصري پرورش يافته است که صراحت و احتراز از پرده پوشي از اصول اوليه زندگي در سن پترزبورگ بوده و درنتيجه سبک و شيوه جديدتر و بازتري را اختيار کرده است. او که بر موجي از بزرگترين سايت اينترنتي و اجتماعي روسيه با نام LiveJournal سوار شده است، هفته گذشته اظهار داشت که بطور روزانه وب سايتهاي مخالفان خود را مي خواند و خواندن اين وب سايتها او را ترغيب ميکند تا از خواب بيدار شده و شروع بکار کند. کار و فقط کار. او برنامه‌هاي خود را بگونه‌اي طرح ريزي مي کند تا گاهي اوقات بطور اتفاقي به کافه‌ها يا رستورانها سرزده و با مشتريها راجع به مسائلي نظير افزايش قيمتها و فساد اخلاقي ناچيزي که درجامعه وجود دارد گپ بزند.
مدودوف در سخنرانيهاي خود بروکراتها را بدليل آنکه "مانند زمان حاکميت نظام جماهير شوروي نسبت به سرمايه گذاري آزاد سوءظن دارند"، سرزنش می‌کند. او آنها را بخاطر کنترل رسانه‌هاي گروهي و دخالت در انتخابات نکوهش ميکند. اين سرزنش از سوي کسي که خود سود بسيار زيادي از کنترل مطبوعات و صندوق آراي عمومي کسب کرده است، عجيب بنظر مي‌رسد، اما با اين وجود يک ارزشيابي تند وتيز نسبت به اشتباهات انجام گرفته در روسيه است. او هفته گذشته طي يک سخنراني براي وزراي عاليرتبه تاکيد کرد که تشويق نوآوري و کاهش نفوذ دولت و ديگر موانع موجود بر سر راه ايجاد و توسعه مشاغل کوچک و متوسط، يک "اولويت ملي" است.
از نقطه نظر روابط خارجي، مدودوف جانب احتياط را رعايت کرده و سعي کرده است تا ضعيف‌تر از پوتين بنظر نيايد. پوتين از ايجاد يک جهان چندقطبي صحبت کرده است. اما تحت نظارت خود مدودوف بود که روسيه با حمله تانکهاي خود به اوستياي جنوبي و آبخازيا قوانين بين المللي را در اختيار خود گرفت. سپس کرملين بار ديگر بطور تلويحي حق امپراطوري روسيه براي ايجاد يا بلعيدن دیگران را با برسميت شناختن تجزيه جمهوريهاي گرجستان، مورد تاکيد قرار داد. از پيامدهاي ناگوار اين جنگ اين بود که مدودوف پا را يک قدم فراتر گذاشت و پيشنهاد داد که قوانين ارضي سياست بين المللي بايد تغيير يافته و منافع بحق روسيه را در کشورهائي که بطور قطع از دخالت ناتو استقبال نمي کنند، به رسميت بشناسد. بنظر او روابط فرهنگي و تاريخي روسيه با کشورهاي مختلفي که در امتداد مرزهاي روسيه و يا آنسوي مرزهاي اين کشور قرار دارند، بايد برسميت شناخته شوند. اين همان اعلان صريح اصل کهن جماهير شوروي مبني بر برسميت شناختن قلمرو نفوذ مسکو است. سرگئي مارکف نماينده پيشين دوما يا مجلس شوراي ملي روسيه درمقام توضيح برآمده و اظهار ميدارد: ما درپي آن نيستيم تا بار ديگر جماهير شوروي را ايجاد کنيم. اما روسيه بعنوان يک امپراطوري بزرگ بايد درميان کشورهائی قرار بگيرد که دوست آن باشند.
البته برخی مواقع شواهدي در دست است که نشان ميدهد غرب دارد متوجه مي شود که بعضي شعارهای مدودوف توخالي هستند. مدودوف با ايراد سخنراني درمورد تهديد موشکي و آنهم درست چند ساعت پس از پيروزي باراک اوباما در انتخابات رياست جمهوري ايالات متحده، باعث شد که اين تهديد بطور عجيبي تهاجم آميز و بي ارتباط با شرايط موجود بنظر بيايد. بويژه آنکه ديدگاههاي اوباما درمورد سپر دفاع موشکي مشخص نشده است. درواقع، سخنان خشن مدودوف ميتوانست فرصت مناسبي را در اختيار اوباما قرار دهد تا پشتيباني مردم از خودش را به اثبات برساند و به ايران و کره شمالي نشان بدهد که يک دموکرات خوش بيان براحتي مغلوب ميدان نمي‌شود.
با وجود همه اينها نمي توان روسيه را ناديده گرفت يا تحقير کرد و يا مانند يک ببر کاغذي با آن برخورد کرد. در دوره اي که بهاي نفت سقوط ميکند و شرايط اقتصادي رنج آور شده است، روسيه بناگهان دربرابر اين ديوار قد علم کرده است و طولي نخواهد کشيد که مدودوف به هوس خواهد افتاد تا اقتصاد روسيه را دوباره تحت فشار قرار داده و کنترل کند، يا قيمتها را تثبيت نمايد و با تهديد بازرگانان هدايت جريان سرمايه را برعهده بگيرد. درعين حال ممکن است باز هم به هوس بيفتد تا ماجراجوئي نظامي خود در گرجستان را تکرار کرده تا افکار عمومي را از توجه به وضعيت داخلي که بدتر از قبل شده است، منحرف سازد. و احتمالا اين ماجراجوئي را با گلاويز شدن با اوکراين بر سر شبه جزيره کريمه که در جنوب آن کشور واقع شده است به انجام برساند. درهرحال، به هر کدام از اين دوکار که اقدام کند، نتيجه مصيبت بار خواهد بود.
مدودوف فرصت کمي در کرملين براي اصلاح دنيا در اختيار دارد و بعضي از اصول او بيشتر در خدمت کسادي اقتصاد روسيه بکار گرفته شده اند. اما حداقل اينطور بنظر مي آيد که او اعتقاد بي غل و غشي به "برتري آزادي نسبت به عدم وجود آزادي" دارد و بيش از هر رئيس جمهور ديگري در تاريخ روسيه تلاش ميکند تا ملت را با اقتصاد جهان همساز کرده و به وجود چيزي که کشور او را آلوده ساخته است و خود اسم "نيست گرائي منفي و قانوني " را بر آن مي گذارد، خاتمه ببخشد. درصورتيکه او در انجام اين اصلاحات اصولي و اوليه موفق شود و بعنوان مثال مهار بوروکراسي فاسد و سيري ناپذير را بدست بگيرد و نقش قانون را در اين ميان مشخص نمايد، امکان دارد که بتواند کشور خود را غني ترکرده و کارائي و عملکرد آنرا بالا ببرد.
ديمتري مدودوف دقيقا چه مي‌خواهد؟ پيام‌هاي رئيس جمهور روسيه پس از شش ماه تصدي‌گري کاخ کرملين بي‌نهايت در هم پيچيده شده و موجبات سردرگمي سياستگزاران و ديپلماتهاي غربي را فراهم آورده است. او با ايراد سخنرانيهاي پي درپي در برابر مردم در داخل يا خارج از کشور روسيه با قاطعيت از پايان بخشيدن به فساد فرهنگي روسيه صحبت کرده و اقتصاد روسيه را متنوع‌تر از آن دانسته است که فقط بر درآمد حاصل از صنعت نفت و گاز تکيه داشته باشد. او اظهار داشته است که روسيه را با اقتصاد دنيا تلفيق، حاکميت قانون را برقرار و آزادي بيان را تضمين خواهد کرد. او بيان داشته است که روسيه بايد کشوري باشد که در آن، مردم عادي " نقش فعالتري را در اداره امور سياسي کشور بر عهده بگيرند". اما در عين حال واشنگتن را بدليل ايجاد بي ثباتي در امور مالي جهان شديدا مورد انتقاد قرار داده و ايالات متحده را بخاطر تحريک و دامن زدن به جنگ ماه اوت با گرجستان نکوهش کرده است . او خواستار برسميت شناختن "حقوق ممتاز" روسيه در بين کشورهاي همسايه شده و پيشنهاد يک تغيير عمده در "ساختار جهاني را ارائه داده است تا بموجب آن روسيه از اختيارات رسمي بيشتري براي اعمال نظر در امور دنيا برخوردار باشد.
اصول سياسي مدودوف برابر با يک برنامه بلندپروازانه در جهت تثبيت وضعيت اوضاع نابسامان جامعه داخلي و دست يافتن روسيه به جايگاه اوليه خود در جهان است. در نگاه جامعتر ميتوان گفت که اصول برنامه مدودوف بر اين اصل استوار است که شالوده مالي و امنيتي جهان را از نو و مطابق با شرايط روسيه بنا بگذارد. به اعتقاد مدودوف يکي از راههاي انجام اينکار اين است که از ذخاير عظيم گازي روسيه و نيروي نظامي اين کشور بعنوان يک اهرم فشار براي کاهش ميزان کمي از نفوذ آمريکا در اروپا استفاده کرده و درعوض نيروي نفوذ روسيه را جايگزين آن سازند. براي مقدمه، مدودوف مايل است آمريکا و اروپا را از دخالت در امور کشورهاي نزديک و همسايه روسيه باز دارد. او درنظر دارد با ايجاد سازمان همکاري شانگهاي بار ديگر توازن را در ديپلماسي جهاني برقرار سازد. سازمان شانگهاي، جمع متشکل از کشورهائي آسيائي و از جمله روسيه و چين است که درصدد ایفای نقشی شبيه به ناتو است. از برنامه‌های ديگر مدودوف، تبديل مسکو به کانون مالي جهاني و ايجاد کارتل جديدي از توليد کنندگان گاز است که ماهيتي شبيه به اوپک داشته باشد و روسيه بعنوان بزرگترين توليد کننده گاز دنيا در راس اين سازمان قرار گيرد. ميخائيل مارگلف، رئيس کميسيون امور خارجه روسيه در مجلس سنا اظهار ميدارد، "جهان تک قطبي پيشين در حال از بين رفتن است. اشکال جديدي از قدرت در کنار ايالات متحده درحال شکل گيري است. ما شاهد قدرت روزافزون کشورهاي برزيل، چين، اروپا و آشکارتر از همه شاهد قدرت فزاينده روسيه هستيم".
روشن است که اهداف نفس گير مدودوف شکل تحول يافته اي از طرح ديرين پوتين براي احياء مجدد عظمت روسيه چه در داخل و چه در خارج از کشور است. اين مسئله تعجب زيادي ندارد، چراکه پوتين در پست نخست وزيري روسيه حکم مسافري را دارد که در صندلي عقب خودرو نشسته است و مرتب در کار راننده دخالت مي کند. انتظار مي‌رود که پوتين پس از يک وقفه مناسب، دوباره تصدي پست رياست جمهوري روسيه را بر عهده بگيرد. اما تفاوتهاي آشکاري بين اين دو نفر وجود دارد. پوتين متناسب با شرايط از زبان دموکراسي و ليبراليسم استفاده کرده و بعنوان مثال، يک توازن اخلاقي مابين اقدامات ايالات متحده در کوزوو و سياستهاي عراق و روسيه در گرجستان برقرار مي‌کرد. مدودوف، بعنوان يک وکيل در عصري پرورش يافته است که صراحت و احتراز از پرده پوشي از اصول اوليه زندگي در سن پترزبورگ بوده و درنتيجه سبک و شيوه جديدتر و بازتري را اختيار کرده است. او که بر موجي از بزرگترين سايت اينترنتي و اجتماعي روسيه با نام LiveJournal سوار شده است، هفته گذشته اظهار داشت که بطور روزانه وب سايتهاي مخالفان خود را مي خواند و خواندن اين وب سايتها او را ترغيب ميکند تا از خواب بيدار شده و شروع بکار کند. کار و فقط کار. او برنامه‌هاي خود را بگونه‌اي طرح ريزي مي کند تا گاهي اوقات بطور اتفاقي به کافه‌ها يا رستورانها سرزده و با مشتريها راجع به مسائلي نظير افزايش قيمتها و فساد اخلاقي ناچيزي که درجامعه وجود دارد گپ بزند.
مدودوف در سخنرانيهاي خود بروکراتها را بدليل آنکه "مانند زمان حاکميت نظام جماهير شوروي نسبت به سرمايه گذاري آزاد سوءظن دارند"، سرزنش می‌کند. او آنها را بخاطر کنترل رسانه‌هاي گروهي و دخالت در انتخابات نکوهش ميکند. اين سرزنش از سوي کسي که خود سود بسيار زيادي از کنترل مطبوعات و صندوق آراي عمومي کسب کرده است، عجيب بنظر مي‌رسد، اما با اين وجود يک ارزشيابي تند وتيز نسبت به اشتباهات انجام گرفته در روسيه است. او هفته گذشته طي يک سخنراني براي وزراي عاليرتبه تاکيد کرد که تشويق نوآوري و کاهش نفوذ دولت و ديگر موانع موجود بر سر راه ايجاد و توسعه مشاغل کوچک و متوسط، يک "اولويت ملي" است.
از نقطه نظر روابط خارجي، مدودوف جانب احتياط را رعايت کرده و سعي کرده است تا ضعيف‌تر از پوتين بنظر نيايد. پوتين از ايجاد يک جهان چندقطبي صحبت کرده است. اما تحت نظارت خود مدودوف بود که روسيه با حمله تانکهاي خود به اوستياي جنوبي و آبخازيا قوانين بين المللي را در اختيار خود گرفت. سپس کرملين بار ديگر بطور تلويحي حق امپراطوري روسيه براي ايجاد يا بلعيدن دیگران را با برسميت شناختن تجزيه جمهوريهاي گرجستان، مورد تاکيد قرار داد. از پيامدهاي ناگوار اين جنگ اين بود که مدودوف پا را يک قدم فراتر گذاشت و پيشنهاد داد که قوانين ارضي سياست بين المللي بايد تغيير يافته و منافع بحق روسيه را در کشورهائي که بطور قطع از دخالت ناتو استقبال نمي کنند، به رسميت بشناسد. بنظر او روابط فرهنگي و تاريخي روسيه با کشورهاي مختلفي که در امتداد مرزهاي روسيه و يا آنسوي مرزهاي اين کشور قرار دارند، بايد برسميت شناخته شوند. اين همان اعلان صريح اصل کهن جماهير شوروي مبني بر برسميت شناختن قلمرو نفوذ مسکو است. سرگئي مارکف نماينده پيشين دوما يا مجلس شوراي ملي روسيه درمقام توضيح برآمده و اظهار ميدارد: ما درپي آن نيستيم تا بار ديگر جماهير شوروي را ايجاد کنيم. اما روسيه بعنوان يک امپراطوري بزرگ بايد درميان کشورهائی قرار بگيرد که دوست آن باشند.
البته برخی مواقع شواهدي در دست است که نشان ميدهد غرب دارد متوجه مي شود که بعضي شعارهای مدودوف توخالي هستند. مدودوف با ايراد سخنراني درمورد تهديد موشکي و آنهم درست چند ساعت پس از پيروزي باراک اوباما در انتخابات رياست جمهوري ايالات متحده، باعث شد که اين تهديد بطور عجيبي تهاجم آميز و بي ارتباط با شرايط موجود بنظر بيايد. بويژه آنکه ديدگاههاي اوباما درمورد سپر دفاع موشکي مشخص نشده است. درواقع، سخنان خشن مدودوف ميتوانست فرصت مناسبي را در اختيار اوباما قرار دهد تا پشتيباني مردم از خودش را به اثبات برساند و به ايران و کره شمالي نشان بدهد که يک دموکرات خوش بيان براحتي مغلوب ميدان نمي‌شود.
با وجود همه اينها نمي توان روسيه را ناديده گرفت يا تحقير کرد و يا مانند يک ببر کاغذي با آن برخورد کرد. در دوره اي که بهاي نفت سقوط ميکند و شرايط اقتصادي رنج آور شده است، روسيه بناگهان دربرابر اين ديوار قد علم کرده است و طولي نخواهد کشيد که مدودوف به هوس خواهد افتاد تا اقتصاد روسيه را دوباره تحت فشار قرار داده و کنترل کند، يا قيمتها را تثبيت نمايد و با تهديد بازرگانان هدايت جريان سرمايه را برعهده بگيرد. درعين حال ممکن است باز هم به هوس بيفتد تا ماجراجوئي نظامي خود در گرجستان را تکرار کرده تا افکار عمومي را از توجه به وضعيت داخلي که بدتر از قبل شده است، منحرف سازد. و احتمالا اين ماجراجوئي را با گلاويز شدن با اوکراين بر سر شبه جزيره کريمه که در جنوب آن کشور واقع شده است به انجام برساند. درهرحال، به هر کدام از اين دوکار که اقدام کند، نتيجه مصيبت بار خواهد بود.
مدودوف فرصت کمي در کرملين براي اصلاح دنيا در اختيار دارد و بعضي از اصول او بيشتر در خدمت کسادي اقتصاد روسيه بکار گرفته شده اند. اما حداقل اينطور بنظر مي آيد که او اعتقاد بي غل و غشي به "برتري آزادي نسبت به عدم وجود آزادي" دارد و بيش از هر رئيس جمهور ديگري در تاريخ روسيه تلاش ميکند تا ملت را با اقتصاد جهان همساز کرده و به وجود چيزي که کشور او را آلوده ساخته است و خود اسم "نيست گرائي منفي و قانوني " را بر آن مي گذارد، خاتمه ببخشد. درصورتيکه او در انجام اين اصلاحات اصولي و اوليه موفق شود و بعنوان مثال مهار بوروکراسي فاسد و سيري ناپذير را بدست بگيرد و نقش قانون را در اين ميان مشخص نمايد، امکان دارد که بتواند کشور خود را غني ترکرده و کارائي و عملکرد آنرا بالا ببرد.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
