به شرکت خصوصی اینستکس امید نداشته باشید

گروه اقتصادی: در حالی که حامیان دولت با ذوق‌زدگی فراوان از آغاز به کار نهاد مالی اروپا (اینستکس) خبر می‌دهند اما بررسی‌ها نشان می‌دهد دولت نمی‌تواند روی دیوار اینستکس یادگاری بنویسد، چرا که اصلا دیواری وجود ندارد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از وطن‌امروز، اروپایی‌ها 14 ماه ایران را معطل کردند تا یک نهاد مالی با ایران راه‌اندازی کنند که از طریق آن تحریم‌های آمریکا دور‌ زده شود و ایران بتواند غذا و دارو بخرد.

عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی دیروز در اینستاگرام متذکر شد که «برای عملکرد پایدار اینستکس لازم است؛

اولاً، اینستکس نه کانالی در چارچوب قواعد تحریمی آمریکا، بلکه کانالی مبتنی بر برجام باشد و کلیه تراکنش‌هایی که در چارچوب برجام مجاز بودند از طریق آن انجام‌پذیر باشد.

ثانیاً، شاید در ابتدا شامل کلیه کالاهای غیرتحریمی شود ولی بعدتر محدوده آن باید به کلیه کالاها گسترش یابد. ثالثاً، منابع آن از صادرات نفت به اروپا تأمین شود، اگر هم اروپا موقتاً محذوراتی در خرید نفت ایران دارد، یک خط اعتباری بلندمدت با بازپرداخت آتی نفتی، یک راه‌حل موقت قابل بررسی است. خود اروپایی‌ها هم در مذاکرات اشاره‌ای به راه‌حلی شبیه به این داشته‌اند.

در هر حال، اینستکس صرفاً سهمی محدود در راهبرد بانک مرکزی در بازار ارز دارد و برنامه‌های متعدد دیگر نیز در حوزه روابط ارزی کشور اجرایی شده یا در حال اجراست». همتی با زیرکی خواسته در عین حال که خود را موافق موضع دولت نشان می‌دهد از این نهاد مالی انتقاد هم کند. قطعا رئیس کل بانک مرکزی هم می‌داند 3 الزامی که در بالا به آن اشاره کرده در حد یک رویاست و اروپایی‌ها هیچ اراده و همتی برای اجرای آن ندارند. اینستکس نه بانک است و نه قرار است نقش بانک را ایفا کند و با توجه به عملکرد آن تاکنون حتی به اندازه یک باجه ارزی شعب بانک‌های ایرانی‌ هم نمی‌توان روی آن حساب کرد. طبق ساز و کار اینستکس، این نهاد مالی در واقع یک شرکت خصوصی است که یک شعبه در ایران و 3 شعبه در آلمان، انگلیس و فرانسه دارد و قرار است ایران نفت بفروشد و عوض آن غذا و دارو وارد کشور شود اما هیچ شرکتی از ترس تحریم‌های آمریکا حتی حاضر نیست با همین نهاد مالی پیش‌پاافتاده کار کند. در چنین شرایطی تکلیف چیست؟ کسی پاسخ این سوال را نمی‌داند! در این باره یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق مشترک ایران و عراق اینستکس را شرکتی خصوصی با سرمایه محدود توصیف و اظهار کرد: «ابتدا تصور می‌شد اینستکس با حمایت دولت‌های اروپایی تحریم نقل و انتقالات نفتی را جبران کند اما امروز می‌گویند اینستکس در چارچوب موارد غیرتحریمی از قبیل دارو و مواد غذایی اقدام می‌کند که مشکلی از ما حل نخواهد کرد». وی با بیان اینکه نمی‌توان به اینستکس امیدوار بود، تصریح کرد: «این شرکت خصوصی سرمایه‌ای محدود دارد و نمی‌توان چندان به این جریان خوشبین بود».

آل‌اسحاق با اشاره به نقش روسیه در پیشبرد اهداف نفتی ایران گفت: «سؤال اینجاست که آیا روسیه توان خرید نفت ایران و نقل و انتقال آن را دارد؟ در پاسخ باید گفت اگر روس‌ها قصد انجام این کار را داشته باشند، در نقل و انتقال پولی و مالی امکانات فنی و حرفه‌ای را دارا هستند ولی عملیاتی شدن این تعهد، به آینده بستگی دارد». رئیس اتاق مشترک ایران و عراق با یادآوری اینکه وعده روسیه برای انتقالات نفتی ایران ارتباطی با اینستکس ندارد، افزود: «حجم صادرات ایران به همه کشورهای اروپایی یک‌دهم حجم صادرات به عراق است. امسال 13 میلیارد دلار خدمات فنی و کالا به عراق صادر کردیم و اینگونه نیست که اینستکس اروپایی‌ها برای ما معجزه کند».

آل‌اسحاق با بیان اینکه 10 میلیون دلار صادرات نفتی از گذرگاه اینستکس محلی از اعراب ندارد، گفت: «نفت مهم است ولی همه آن چیزی نیست که ما از اقتصاد می‌خواهیم؛ لذا مجموع واردات و صادرات و مدیریت اقتصاد کلان [را باید در نظر گیریم]». وی خاطرنشان کرد: «ایران بالغ بر 100 میلیارد دلار منابع در اختیار دارد و محتاج صادرات نفت نیست؛ بنابراین تعاملات اقتصادی، تعرفه‌ها، بیمه و فضای حاکم بر ارتباطات جهانی اهمیت بیشتری برای ما دارد».