کد خبر: ۶۰۱۱۸۵
تاریخ انتشار:
یک کارشناس جغرافیای سیاسی گفت

سیل اخیر، واکنش سخت طبیعت به کنش‌های مدیریتی‌مان بود

یک کارشناس جغرافیای سیاسی گفت: در اقلیم ایران، خشک بودن و نیمه خشک بودن قاعده، و ترسالی استثناست. عرض جغرافیایی ما...

به گزارش بولتن نیوز، یک کارشناس جغرافیای سیاسی و عضو انجمن ژئوپلیتیک ایران درباره بلایای طبیعی اخیر در کشور گفت: سیل، آتشفشان، زلزله و… پدیده‌های طبیعی کرۀ زمین هستند. هرکدام از این پدیده‌ها به طور ذاتی بحران آفرین نیستند، بلکه این خود ما انسان‌ها هستیم که با عدم رعایت مسائل گوناگون، آنها را تبدیل به بحران‌هایی عظیم و مخاطره آفرین می‌کنیم.

سعید صادق‌لو توضیح داد: در هنگام و یا بعد از یک بارندگی شدید، مقدار دبی رودخانه به سرعت افزایش یافته و در نتیجه آب از بستر عادی خود سر ریز و دشت سیلابی و مناطق اطراف را دربر می‌گیرد و از آن به عنوان سیل یاد می‌شود که این، پدیده‌ای کاملاً طبیعی است و اثرات مثبت و قابل تأملی بر روی طراوت محیط و حاصل‌خیزی خاک دارد. حال چنانچه یک سیل موجب ویرانی می‌شود و تبدیل به بلای عظیم می‌شود، مقصر اصلی آن خود ما انسان‌ها و نحوه مدیریت فضای جغرافیایی‌مان است.

وی تاکید کرد: ما با مدیریت‌های خود می‌توانیم به گونه‌ای عمل کنیم که خسارات سیل به حداقل ممکن آن برسد. البته این سیر مدیریتی زمان‌بر و پایدار است و حاصل تصمیمات یک روزه و یک هفته‌ای نیست.

این کارشناس محیط زیست و جغرافیای سیاسی یادآور شد: اگر دقت کرده باشیم، در دو سال اخیر معمولاً بارش‌ها رگباری و بعضاً کوتاه مدت بوده‌اند، و این یکی از خصوصیات مناطق بیابانی است. لذا در اقلیم بیابانی احتمال سیلابی شدن بیشتر است. نگاهی به وضعیت اقلیمی ایران، ما را متوجه واقعیات قابل توجهی می‌کند. میزان بارش‌های ۵۰ ساله ایران ۲۵۰ میلیمتر بوده است، که البته در چند سال اخیر، هیچ زمانی به این میزان در سال نرسیدیم. اما امسال شاهد بارش‌هایی خیره‌کننده در کشورمان بودیم، به نحوی که در پایان اسفندماه (ماه ششم در سال آبی)، به میانگین ۵۰ سالۀ ۲۵۰ میلی‌متر رسیدیم و هم‌اکنون که در روزهای پایانی فروردین قرار داریم، میزان آن حدوداً به ۲۹۰ میلی‌متر رسیده است.

صادق‌لو ادامه داد: اقلیم ایران، به طور کلی، اقلیمی خشک و نیمه خشک است. به عبارت دیگر، در اقلیم ایران، خشک بودن و نیمه خشک بودن یک قاعده، و ترسالی یک استثنا است. هم اکنون در آن استثنا قرار داریم. هرچند کسی دوست ندارد که نعمتی به اسم بارش‌های فراوان قطع شود اما واقعیت آن است که به احتمال زیاد، ما در سال‌های بعد به نظم طبیعی اقلیمی‌مان که بارش کم است، بازخواهیم گشت. لذا نباید از بارش‌های امسال فریب بخوریم و فکر کنیم که اقلیم ایران از این به بعد فوق العاده پر بارش خواهد بود. ممکن است یک یا دوسال بارشمان خوب باشد، اما در انتها، به اقلیم خود بازخواهیم گشت. یادمان نرود که عرض جغرافیایی ما، اجازه‌ی ایجاد اقلیم مرطوب بلند مدت را نمی‌دهد، و معمولاً دوره‌های ترسالی بیشتر از یکسال و دو سال نیست.

وی در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توانیم به سیل به عنوان کنش طبیعی زمین احترام بگذاریم گفت: مهمترین مسئله، مکان‌یابی صحیح و استاندارد برای فضای سکونتگاهی شهری و روستایی است. ما نباید به حریم رودخانه وارد شویم، اگر وارد شویم، رودخانه از حیثیت و دارایی خود دفاع می‌کند و پاسخ دندان شکنی به این تجاوز ما انسان‌ها به حریم خودش خواهد داد، هر چند اگر مدت زمان واکنش رود به کنش ما، سالیان درازی مثلاً ۵۰ سال طول بکشد، اما به هر حال اتفاقی است که روی دادن آن حتمی است، هر چند دیر و دور. اتفاقی که امسال پس از گذشت صد سال برای برخی مناطقمان افتاد.

این کارشناس جغرافیای سیاسی توضیح داد: منظور از حریم رود، در واقع محدوده اطراف رودخانه، پس از بستر آن است. به طور معمول در جهان میزان حریم‌های متفاوتی برای جریان‌های آبی تعریف می‌کنند. بسته به میزان دبی رودخانه، سوابق سیلابی آن، شکل و شیب حوضه و…، این ارقام متفاوت است و معمولاً میزان آن بین ۱۰ الی ۳۰ متر است. این جمله به این معنی است که ما نباید به این حریم وارد شویم و ساخت و ساز داشته باشیم.

صادق‌لو در پاسخ به این پرسش که آیا ما در کشورمان این حریم را رعایت می‌کنیم و به آن اهمیت می‌دهیم یا نه گفت: نکته قابل تأمل این است که ما به حریم دریاها هم احترام نمی‌گذاریم، چه برسد به حریم رودخانه‌ها، مسیل‌ها و کانال‌های آبی. بنابراین یکی از مهمترین عوامل در افزایش خسارات سیلاب‌های اخیر، همین پدیده بوده است.

وی تاکید کرد: نکات دیگری که ما می‌توانستیم انجام دهیم ولی غفلت کردیم فرهنگ سازی جدی و توسعه فرهنگ محیط زیست محور و اهمیت دادن و احترام گذاشتن به حقوق بنیادی طبیعت، ساختن بندها، حوضچه‌ها و مراکز ذخیره‌سازی آب‌های سطحی متعدد و مقاوم در اطراف شهرها و روستاهایمان و ایجاد کانال‌های مناسب (از نظر کمی و کیفی) در داخل شهرها و روستاها به جهت هدایت آب‌های سطحی حاصل از بارش به مراکز ذخیره‌سازی آب‌های سطحی بوده است.

این کارشناس جغرافیای سیاسی ادامه داد: مبارزه جدی با پدیده‌های کوه‌خواری، رودخواری، جنگل‌خواری و زمین‌خواری (مبارزه با بیابان زایی) و توجه جدی به کاشت گونه‌های گیاهی مناسب در محدوده شهرها، روستاها و مناطق پایکوهی (به علت اینکه وجود گیاه در خاک، موجب جذب آب در خاک می‌شود و از شدت جریان آب سطحی می‌کاهد) از دیگر مواردی است که باید در نظر داشته باشیم.

صادق‌لو با تاکید بر ضرورت توجه جدی به امر مدیریت بحران گفت: یادمان باشد که ۷۰ درصد از وظایف مدیریت بحران برای قبل از وقوع حوادث است، به این صورت که از طریق سیاست‌گذاری‌های کلان و بلندمدت و اقدامات فرهنگی، اجتماعی و عمرانی، زمینه آن را ایجاد کنیم تا در صورت وقوع بحران، مقدار حوادث را به حداقل میزان ممکن برسانیم. برخی گمان می‌کنند مدیریت بحران صرفاً برای بعد از حادثه و پخش امکانات رفاهی و اجتماعی در میان بحران زدگان است، در صورتی که از نظر علمی این گونه نیست.

وی تصریح کرد: طبیعی است که با رعایت موارد گفته شده در سیاست‌گذاری های توسعه، نه تنها سیل تبدیل به بلا نمی‌شود، بلکه از نعمات سیل مانند افزایش ذخیره‌سازی آب مورد نیاز شهروندان و امور کشاورزی و صنعت بهره مند خواهیم شد. آن موقع خواهد بود که سیل نه تنها نکات منفی ندارد، بلکه یک نعمت است، محیط را طراوت می‌دهد و هیچ ضرر و زیانی ندارد. در صورت رعایت این نکات، کشاورزان پس از سیل‌ها، مراسم شکرگزاری و جشن به راه خواهند انداخت از اینکه زمین‌هایشان بدون متحمل شدن کمترین آسیبی، حاصل‌خیزتر و پررونق‌تر خواهد شد.

صادق‌لو در پایان گفت: با توجه به شرایط موجود، تا زمانی که مدیریت‌های ما، درازمدت و کارشناسی شده نباشد و تا زمانی که احوال طبیعت زمین را درک نکنیم، ممکن است هر بارش رگباری و کوتاه مدتی، به بحرانی عظیم تبدیل شود.

برای مشاهده مطالب اجتماعی ما را در کانال بولتن اجتماعی دنبال کنیدbultansocial@

منبع: خبرگزاری مهر

شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.

bultannews@gmail.com

نظر شما

آخرین اخبار

پربازدید ها

پربحث ترین عناوین