«چلوکبابی» اولین ایده کاربری بناهای تاریخی است

به گزارش بولتن نیوز، نشست تخصصی با موضوع «خلاقیت در تعیین کاربری بناهای تاریخی» با حضور پرهام جانفشان، مدیرعامل و رئیس هیات مدیره صندوق احیاء و بهره برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی، یاسر جعفری معاون فنی سازمان زیباسازی شهرداری تهران و حمیدرضا سپهری مدیرعامل سابق مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران به همراه رضا فیضی دبیر اجرایی این نشست در عمارت تاریخی مسعودیه برگزار شد.

**خلاقیت در تعیین کاربری بناهای تاریخی نیازمند مطالعه چند وجهی است
رضا فیضی دبیر اجرایی این نشست در شروع این جلسه گفت: محیط، بافت، اقتصاد، جامعه، ارزش‌های تاریخی و مباحث بسیار پیچیده ای در کاربری بناهای تاریخی دخیل است که باید به صورت یک دانش و نیازمند مطالعه چند وجهی به آن نگاه کرد، درحالی که ما با مولفه‌های سطحی برای کاربری امروز تصمیم می‌گیریم و خلاقیت در کاربری بناهای تاریخی باید به نحوی نهادینه شود که اقامت، پذیرایی و رستوران نخستین چیزی نباشد که به ذهن می‌رسد.
وی با تاکید بر نقش نهادهای دولتی در کنار بخش خصوصی در موفقیت حفظ و توسعه بناها و اماکن تاریخی گفت: بخش خصوصی و دولتی باید در کنار یکدیگر با یک سیاست صحیح پیش رود و وجه معماری و مباحث زیبایی‌شناسی بسیار جدی است که با توجه به ظرفیت‌های کشور باید بیشتر در مورد آن گفت‌وگو کرد تا به نتیجه رسید.

**بناهای تاریخی و فرهنگی باید قادر به تامین هزینه‌های خود شوند
پرهام جانفشان، مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره صندوق احیاء و بهره برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی در این نشست، گفت: مجموعه های فرهنگی باید تنوع کاربری داشته باشد تا برای سرمایه‌گذار نیز جذابیت داشته باشد و نمی توان فضای فرهنگی‌ای ایجاد کرد که از تامین هزینه‌های جاری خود عاجز باشد.
وی گفت: در بسیاری از شهرها همچون کاشان، بناهای تاریخی به محل پذیرایی اختصاصی پیدا کرده است و باید به دنبال ایده های باشیم که در کنار مباحث اقتصادی تاثیر فرهنگی را نیز داشته باشد و برای نمونه موفق شدیم در ارومیه یک حمام را احیا کنیم که کارکردهای فرهنگی دارد.
جانفشان گفت: وی افزود: هدف از راه اندازی «آکادمی صندوق احیاء و بهره برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی» ایجاد یک بخش نظری و پژوهشی در کنار صندوق بود تا پیوندی میان مباحث نظری و عملی باشد تا بتوانیم با بکار بردن خلاقیت در احیای بناهای تاریخی، کنش‌گری در این حوزه داشته باشیم.
وی گفت: در گذشته افرادی در احیای بنای تاریخی موفق نبودند و آن را بازگشت به گذشته می‌دانستند و احیای یک بنا مورد اختلاف بود و هنوز هم در کشور احیا ضروری به نظر نمی‌رسد و بسیار تلاش کردیم که این دیدگاه را تغییر دهیم.
رئیس هیات مدیره صندوق احیاء و بهره برداری از بناها و اماکن تاریخی گفت: در صندوق به عنوان متولی دولتی سعی کردیم به سمتی برویم که بیشترین تأثیرگذاری را در راستای اهداف توسعه کشور داشته باشد؛ در بحث مرمت به دنبال احیا و حفظ هویت با نگاه به نقش فعلی بنا هستیم.

**یک پروژه اقتصادی، باید ما به ازای فرهنگی داشته باشد
حمیدرضا سپهری، مدیرعامل سابق مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران نیز با انتقاد از تبدیل ساختمان‌های تاریخی به رستوران و چایخانه، گفت: در احیای بنای تاریخی باید به تاریخ توجه و نقطه طلایی تعریف کرد تا یک پروژه اقتصادی، ما به ازای فرهنگی داشته باشد.
وی با ابراز تاسف برای کاروانسراها و حمام هایی که محل پذیرایی تبدیل شدند، گفت: امروزه در سراسر ایران بناهای تاریخی را رستوران کردند و فردی با پوشیدن لباس یکی از اقلیم‌ها نیز در مقابل در به نگهبانی ایستاده است و باید پرسید که آیا مکان‌های تاریخی در کشور باید به این سطح تنزل پیدا کند.
وی از حمامی نام برد که کتابخانه کانون پرورش فکری شده است و بچه ها با علاقه وارد آن می‌شوند و ارتباط های هویتی در این بناها وجود دارد.
وی با اشاره به هتل عباسی در اصفهان، گفت: نمی توان یک الگوی موفق را در سراسر ایران کپی کرد و نتیجه صحیح گرفت، باید نخست پای درد و دل های مدیر این مکان نشست و سپس به بسترهایی که این هتل بر روی آن به موفقیت رسیده است توجه کرد.
وی درپایان صحبت های خود از باز کاربری‌های موفقی همچون حسینه‌ای که به گالری تبدیل شد، حمامی که کتابخانه شد و کاروانسراهایی که فرهنگسرا شد، نام برد.

**فکر نکردیم پس از حفظ مکان‌های تاریخی، با آنها چه کنیم
یاسر جعفری، معاون فنی سازمان زیباسازی شهرداری تهران به عنوان آخرین سخنران این نشست گفت: موضوع کاربری یک دانش است و باید همانند یک علم به آن نگاه و برنامه‎ریزی کرد. یکی از بزرگترین آسیب هایی که با آن روبرو هستیم بی‌توجهی به تمامی مباحث این حوزه است که برای مثال: «فکر کردیم این مکان‌ها حفظ شود ولی فکر نکردیم که با آنها چه کنیم.»
وی با انتقاد از مداخله‌گری در بحث کاربری بناهای تاریخی گفت: در مرمت‌ها، میراث ناملموس بنا را از بین می‌برند و همین امر حافظه بنا را نابود می کند که برای مثال در کاشان به نحوی مباحث اقتصادی در کاربری ها سایه انداخته است که نام خانه ها را نیز تغییر می دهند.
وی با اشاره به کاربری رستوران برای بناهای تاریخی گفت: موج به راه انداختن رستوران در کشور زیاد است و ارتباطی هم به بناهای تاریخی ندارد؛ اقتصادی که تولید ندارد به این سمت می‌رود و گاه سبب می‌شود چاشنی نوستالوژی به خود گیرد.
وی با انتقاد از سیاست‌های گردشگری در کشور و با طرح این پرسش که چقدر توریست در ده سال آینده به ایران سفر خواهند کرد، گفت: آینده پژوهی اصل میراث سازمان است و باید بدانیم از این سرمایه به چه نحوی در آینده استفاده کنیم ولی متأسفانه هیچگونه برنامه درازمدت در این حوزه نداریم.
وی با انتقاد از ارزش‌گذاری ساختمان های تاریخی گفت: کاربری باید ارزش افزوده برای بنا داشته باشد درحالی که امروزه مالک خانه «نیما یوشیج» که مهر میراث فرهنگی بر آن خورده است قادر به فروش این ملک نیست و در ارزش گذاری ها، قیمت این خانه نسبت به خانه های دیگر در همان منطقه بسیار پایین است. باید قوانین را تغییر داد تا خانه‌ای که مهر میراث بر آن می خورد افزایش قیمت داشته باشد.
وی با اشاره به ایده‌های جدید و خلاقیت در این حوزه گفت: برای کاربری می‌توان فراخوان داد و از نظرهای مختلف بهره برد که برای مثال از همفکری با سطوح جامعه به ایده خانه سالمندان برای بناهای تاریخی روبرو شدیم این در حالی است که فضای نوستالژیک می‌تواند برای سالمندان جذاب باشد.
نشست تخصصی با موضوع «خلاقیت در تعیین کاربری بناهای تاریخی» با حضو کارشناسان، دانشجویان و فعالان این حوزه در عمارت تاریخی مسعودیه برگزار شد.