صداوسیما، یک قفس بزرگ آهنین...

گروه سینما و تلویزیون ـ افشین امیدی*: در قرن بیستم، علم مدیریت به‌طور رسمی شالوده‌های خود را توسط اندیشمندان بزرگی همچون فایول، وبر، تیلور و ... پی‌ریزی می‌کرد. در میان این صاحب‌نظران، ماکس وبر کسی بود که با نظریه بوروکراسی خود، دنیای علم و عمل مدیریت را متحول نمود.

به گزارش بولتن نیوز، به‌طور ساده، بوروکراسی نه به معنای منفی، تبدیل به یک نظام التیام‌بخش به دنیای آشفته سازمان‌های آن دوران محسوب می‌شود و همچنان در ایران نیز مدل غالب در مدیریت سازمان‌ها به شمار می‌رود.

وبر در همان زمان نیز گوشزد کرد آن‌سوی تاریک بوروکراسی، قفس آهنین است که انسان‌ها درون آن گیرکرده و نمی‌توانند کنشگر باشند.

این در حالی است که سازمان‌های رسانه‌ای به خاطر ماهیت پیچیده و محیط دائماً در حال تغییر خود، به نوع خاصی از سازمان‌دهی و ساختار سازمانی نیاز دارد. ساختاری که در عین نظم‌بخشی به امور رسانه‌ای، بتواند مشوق فعالیت‌های خلاقانه افراد آن باشد.

نمی‌دانم تا به الآن از درون سازمان صداوسیما (بزرگ‌ترین بنگاه رسانه‌ای کشور) دیدن کرده‌اید یا نه! اما تجربه شخصی من،‌ این را الهام کرد که این سازمان نه یک عامل خلاق بلکه یک "پادگان بزرگ" است که به‌جای لباس نظامی، اعضایش کت‌وشلوار به تن دارند! نه نشاطی دیدم‌ نه محفل خلاقانه! اعضای سازمان بر من ببخشایند که چنین تجربه‌ای را بازگو می‌کنم!

یک مجموعه چنین بزرگی با دنیایی از قوانین دست و پاگیر، مجموعه‌ی بزرگی که برای بسیاری فقط بهانه‌ای برای نان‌آوری‌شان است، چگونه می‌تواند در دنیای رسانه امروز یک عامل جهت دهنده باشد؟ حتی افراد خلاق و دلسوزی که درون این مجموعه بزرگ قرار دارند، به دلیل هزاری گرفتاری‌های قانونی و غیره، مهر خاموشی بر تفکر خود می‌زنند و بی‌تفاوت سقوط سازمانشان را نظاره می‌کنند!

نتیجه: این سازمان بزرگ‌ رسانه‌ای تبدیل به همان قفس آهنین وبر شده است که کارکنان خلاقش در آتش قوانین و دخالت‌های بیجا می‌سوزند! قوانینش نه عاملی تسهیلگر، بلکه تبدیل به خود هدف سازمان شده است. تنها راه رهایی، تحول در نوع نگاه مدیران بالا رتبه به فعالیت رسانه‌ای و سپس تحول سازمان خواهد بود. تحولی که مدیر قبلی به خاطر آن برکنار شد!

*پژوهشگر دکتری مدیریت رسانه دانشگاه تهران