ايران جزو10كشوردارنده فناوري فضايي

ساختار دفاعي و الگوي تسليحاتي ايران قبل از انقلاب اسلامي بر مبناي توازن دو قدرت شرق و غرب بود. در آن هنگام ايران را به عنوان عنصر عمل‌كننده‌ي غرب و براي جلوگيري از حضور نظامي شرق يا پيش‌گيري از آن ساماندهي كرده بودند. بنابراين صنايع دفاعي بر وابستگي و مونتاژ تجهيزات مورد نياز استوار بود. آن هنگام همه‌ي طرح‌ريزي‌هاي دفاعي در حوزه‌ي توليد ابزار نظامي و دفاعي ايران را طراحان و مستشاران آمريكايي تهيه مي‌كردند. بر اساس آمار اعلام‌شده، تا قبل از انقلاب 40 هزار مستشار در ايران حضور داشتند و پيش‌بيني كرده بودند كه تا سال 1360 اين تعداد به 60 هزار نفر برسد.

با ظهور انقلاب اسلامي و قطع روابط نظامي ايران با آمريكا، پشتيباني اين تجهيزات نيز عملاً قطع شد و كشور ما در شرايط تحريم كامل قرار گرفت. با قطع ارتباط ما و غرب، صنايع دفاعي خلاق و مستقل كشور با الهام از پيام نوراني حضرت امام رحمة‌الله‌عليه مبني بر حركت به سمت خوداتكايي، خودكفايي در عرصه‌ي نظامي و دفاعي متولد شد و توسعه‌ي خود را آغاز كرد. اعجاز اين تفكر نيز در طول 8 سال دفاع مقدس ظهور و بروز يافت.

صنعت دفاعي كشور بر اساس اين تفكر، از همان ابتدا زمينه‌هاي افزايش خوداتكايي خود را مورد توجه قرار داد و فرآيندي را طي كرد كه نتيجه‌اش اين صنايع دفاعي كارآمد، مستقل و خلاق است. امروزه ما بيش از 139 صنعت دفاعي فعال داريم كه بيش از 700 صنعت بخش خصوصي نيز با آنها همكاري دارد. نتيجه‌ي اين فعاليت نيز توليد بيش از 1100 محصول نظامي و غير نظامي، توليد بيش از 4 هزار قطعه در عرصه‌ي هوايي، فعاليت حدود 15 هزار نفر محقق و پرسنل در صنايع دفاعي و از همه مهم‌تر دستيابي به بيش از 270 فناوري بومي است.

امروزه صنعت دفاعي كشور الگويي مؤثر در تبلور شايستگي ملت ايران و اقتدار ملي به حساب مي‌آيد. از همين رو فرماندهي معظم كل قوا به پاس بيش از سه دهه تلاش مجاهدانه و مخلصانه‌ي كاركنان متعهد و متخصص و نخبگان و دانشمندان اين عرصه در دستيابي به تجهيزات راهبردي و قطع هرگونه وابستگي نظامي، روز سي‌ويكم مرداد را به عنوان روز صنعت دفاعي ناميدند.

وزير دفاع همچنين در پاسخ به اين‌كه اساس پيشرفت‌هاي جديد در صنعت دفاعي كه مورد تأكيد رهبر معظم انقلاب نيز بوده، كدام است؟ تصريح كرد: رهبر معظم انقلاب اسلامي در ترسيم نقشه‌ي راه حصول پيشرفت‌هاي نوين صنعت دفاعي، بر ابتكار و حركت از راه‌هاي ميانبر تأكيد كرده‌اند. ايشان در تدابير ابلاغي به وزارت دفاع فرموده‌اند: «بايد حركت خود را با ابتكار همراه كنيد و به دنبال راه‌هاي جديد و ميانبر باشيد تا بتوانيم به پيشرفت‌هاي جديد دست يابيم.» به بركت اين فرمان، وزارت دفاع با تأكيد بر تحقيق، طراحي و خلق فناوري‌هاي جديد و بهره‌گيري از استعداد‌ها و ظرفيت‌هاي خود توانست قله‌هاي رشد و توسعه را يكي پس از ديگري فتح كند.

امروزه صنايع دفاعي با جذب همكاري حدود 5 هزار نفر محقق و حدود 10 هزار نفر همكار در ديگر ارگان‌ها و شركت‌هاي خصوصي، 900 پروژه را تعريف و عملياتي كند و به حدود 200 فناوري دست يابد. همچنين 33 فناوري بديع به دست آورده كه عمدتاً مربوط به فناوري‌هاي پيشرفته در حوزه‌هاي موشكي، سلاح و مهمات، خودروهاي زرهي و تاكتيكي و نيز حوزه‌هاي فيزيك، الكترونيك، صنايع هوايي، مخابرات و ناوبري و نرم‌افزار است. با اين روند جمهوري اسلامي ايران در جايگاه شايسته‌اي از صنعت دفاعي قرار گرفته و امروزه از برترين‌هاي دفاعي منطقه و جهان به شمار مي‌آيد.

مصداق اين پيشرفت را مي‌توان در حوزه‌هاي هوا، فضا و الكترونيك مشاهده كرد. امروزه ايران جزو 10 كشور دارنده‌ي فناوري كامل فضايي است. تبلور اين حركت نيز در پرتاب ماهواره‌هاي اميد و طلوع و ساخت ماهواره‌برهاي سفير و سيمرغ به ظهور رسيده است.

در حوزه‌ي موشكي نيز ايران در منطقه برترين است و نيز جزو بهترين‌هاي جهان است. توليد موفق موشك‌هاي شهاب و سجيل، ثاقب و صياد، فاتح و زلزال، ميثاق و رعد و طوفان و سفر مصداق اين موفقيت است.

در حوزه‌ي زيرسطحي جزو معدود كشورهاي جهان است كه قابليت طراحي و ساخت زيردريايي‌ها را به‌خصوص در كلاس متوسط دارد.

در حوزه‌ي سطحي جزو كشورهاي صاحب‌نام در جهان است. شناورهاي سطحي عاشورا، ذوالفقار و ذوالجناح، السابحات و يونس نيز اثباتي بر اين مدعا است.

در حوزه‌ي شناورهاي تندرو جزو كشورهاي برتر در طراحي و ساخت شناورهاي تندرو و موشك‌انداز، اژدرافكن و راكت‌انداز است.

در حوزه‌ي تجهيرات پيشرفته‌ي الكترونيك و مخابرات نيز صنايع دفاعي ايران با توليد بصير و صافّات و مطلع‌الفجر، هدهد و سداد، عقاب و شاهين، بينا و مشكات، مرآت و سليم، تلاش و هادي، فدك و فاتح، توانمندي بالاي خود را در اين عرصه به اثبات رسانده است. به بركت همين حركت عظيم است كه امروز نيروهاي مسلح متناسب با تغيير ساختار و راهبرد، آمادگي كامل براي مقابله با هر نوع تهديد و در هر سطحي را باقوت و قدرت دارند.

وحيدي در تشريح سياست و جهت‌گيري وزارت دفاع در بهره‌گيري از خلاقيت و نوآوري ساخت تجهيزات دفاعي و دستاوردهاي آن گفت: ما معتقديم اين نگاه و روش جديد كه همواره مورد تأكيد فرماندهي معظم كل قوا نيز بوده، مستلزم بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي خلاق و نوآوري در سطح ملي است. اين امر در گرو ايجاد و توسعه‌ي مراكز تحقيقاتي توانا در خلق دانش و فناوري به عنوان محور مورد نياز صنايع دفاعي، حركت به سمت سازمان‌هاي شبكه‌اي، كمك به ايجاد و توسعه و حمايت و بهره‌برداري از ظرفيت‌هاي توليدي و تحقيقاتي بخش غير دفاعي در راستاي تأمين نيازهاي دفاعي و توسعه‌ي پدافند غير عامل و استفاده از ظرفيت‌هاي توليدي و تحقيقاتي خارج از بخش دفاع و ايجاد شركت‌هاي پايدار در راستاي توسعه‌ي توان دفاعي مؤثر است.

سياست ما در جهت تحقق اين رويكرد در سه محور مورد توجه قرار گرفته است:

1. حفظ و توسعه‌ي شايستگي‌هاي محوري با تأكيد بر قابليت‌هاي تحقيقاتي، طراحي، يكپارچه‌سازي و نخبه‌گرايي و مديريت شبكه‌ي بزرگ توانا با قدرت كارفرمايي دانش‌بنيان

2. ايجاد كانون‌هاي ايده‌پردازي دفاعي براي شناسايي راه‌حل‌هاي خلاقانه مقابله با تهديدات و تعريف نيازها

3. ايجاد و تقويت مراكز خلق و توسعه‌ي محصولات جديد با محوريت دفاتر طراحيكه مستلزم هسته‌هاي دانا براي دستيابي به سامانه‌هاي دفاعي است.

نتيجه‌ي اين حركت در نخستين گام، همكاري با 28 دانشگاه و بيش از 1188 شركت دانش‌بنيان و صنعتي در 650 پروژه است كه اثرات آن را مي‌توان در موارد زير مشاهده كرد: تأمين قطعات و سامانه‌هاي پيچيده در حوزه‌ي هواپيما همچون قطعات Blade و Vane، ساخت راديو HF وVHF ، قطعات و سامانه‌هاي پيچيده‌ي بالگرد، قطعات گردنده‌ي سامانه‌اي ارتباطي، قطعات و اتصالات الكتريكي، مخازن سوخت، قطعات و سامانه‌هاي پيچيده در حوزه‌ي پهباد، طراحي و توليد قطعات گلوگاهي و بسياري قطعات و ابتكارات مؤثر در بخش صنايع دفاعي.

وزير دفاع در پاسخ به اين‌كه چه اقداماتي در زمينه‌ي ساخت تجهيزات نوين پدافند هوايي به عنوان اولويت نخست نيروهاي مسلح انجام شده است؟ گفت: از مهم‌ترين عرصه‌هاي فعاليت صنايع دفاعي، همين حوزه‌ي پدافند هوايي بوده است. ما در اين بخش پروژه‌هاي مؤثري را متناسب با تهديدات طراحي و اجرا كرده‌ايم. براي نمونه به چند موردي اشاره مي‌كنم كه سال گذشته افتتاح شده است:

سامانه‌ي پدافند ارتفاع متوسط مرصاد (سامانه‌ي زميني مشابه هاك): اين سامانه‌ي هوايي موشكي برد متوسط مي‌تواند هواپيماهاي مدرن را در ارتفاع پست و متوسط منهدم كند.

آزمايش نهايي موشك 2000 كيلومتر سوخت جامد سجيل2 كه يك موشك دومرحله‌اي است و از دو موتور سوخت جامد مركب تشكيل شده است. سيستم ناوبري اين موشك نسبت به موشك سجيل جديدتر بوده و از سنسورهاي بسيار پيچيده و دقيقي برخوردار است.

خط توليد توپ ضدهوايي 35 ميلي‌متري كه از جديدترين دستاوردهاي متخصصان وزارت دفاع است و از بهترين انواع موجود در نيروهاي مسلح جهان به شمار مي‌رود.

مهمات ضد هوايي توپ 100 ميلي‌متري كه گام تكميلي و مهمي در عملياتي كردن توپ‌هاي پدافند هوايي 100 ميلي‌متري بوده است.

خط توليد ميثاق1 و ميثاق2 كه عبارت بوده از دستيابي به دانش فني طراحي و ساخت موشك دوش‌پرتاب پدافند هوايي ميثاق 2 با قابليت مقابله با جمينگ.

خط توليد موشك ضد بالگرد ليزري قائم كه موشكي نيمه‌سنگين و هدايت‌شونده است و اين توانايي را دارد كه اهداف هوايي با سرعت كم و ارتفاع پايين و به‌خصوص بالگردهاي تهاجمي مجهز به سطوح مقاوم شبه زره را منهدم كند. اين موشك همچنين قادر است با عمق نفوذ بالا، خودروهاي زرهي، تانك و نفربر را منهدم سازد.

خط توليد سامانه‌ي پدافندي كم‌ارتفاع كه با داشتن رادار جست‌وجوي سه‌بعدي و ردياب الكترواپتيكي و نواخت 4000 تير در دقيقه، براي پدافند تهديدات ارتفاع كم به كار مي‌رود.

آزمايش موشك قيام و نسل سوم موشك فاتح 110 كه كاملاً موفقيت‌آميز بوده است.

وحيدي همچنين در پاسخ به اين‌كه هم‌اكنون توانمندي موشكي جمهوري اسلامي ايران با توجه به جهش سال‌هاي اخير و دكترين صنعت دفاعي دراين حوزه در چه وضعيتي قرار دارد؟ افزود: مبناي دكترين دفاعي جمهوري اسلامي ايران عبارت است از «توليد ابزار قدرت» براي «بازدارندگي فعال» و نيز «دفاع مبتكرانه و مؤثر». توان موشكي ايران بخشي از راهبرد و دكترين دفاعي صنعت دفاعي است. لذا صنايع دفاع بر اساس اين دكترين، ضمن بومي‌سازي دانش و فناوري موشكي، هم‌اكنون با توليد بيش از 50 محصول موشكي مهم از قبيل موشك‌هاي شهاب، عاشورا، تندر، فاتح، توفان، يازهرا سلام‌الله‌عليها و صياد، توان بازدارندگي نيروهاي مسلح را متناسب با تهديدات ارتقا بخشيده است. اين امر را مي‌توان در چگونگي موضع‌گيري دشمنان ما و به‌ويژه سران رژيم صهيونيستي مورد توجه قرار داد كه به قدرتمندي موشكي ايران و عدم امكان آغاز هرگونه عمليات عليه ايران اسلامي اذعان مي‌كنند.

علاوه بر آن، تعمير و بازسازي بيش از 30 محصول موشكي، برگزاري دوره‌هاي آموزشي مختلف و ساخت شبيه‌ساز‌هاي موشك‌ها، گام‌هاي مؤثر ديگري بوده كه توانسته است بخش مهم و اعظم نيازهاي نيروهاي مسلح را تأمين كند.

وحيدي درباره رويكرد وزارت دفاع به ديپلماسي دفاعي گفت: فعال‌سازي ديپلماسي دفاعي گامي مؤثر در توليد و زايش بيش از پيش قدرت ملي است. گستره‌ي اين برنامه در وزارت دفاع از كشورهاي همسايه تا شرق دور و از جنوب تا شمال آفريقا و آنسوي اقيانوس اطلس يعني آمريكاي لاتين را شامل مي‌شود؛ البته با اولويت‌بندي و افزايش حداكثري مناسبات دفاعي با كشورهاي همسايه، كشورهاي مسلمان و كشورهاي مستقل و آزاد داراي فناوري پيشرفته.

ما معتقديم كه ديپلماسي نقش مهمي در فرصت‌سازي براي روابط خارجي ايفا مي‌كند. پيوند فعاليت‌هاي دفاعي و نظامي با فعاليت‌هاي ديپلماتيك مي‌تواند يك ابزار به‌هم‌پيوسته و عظيم قدرت ملي را به نمايش بگذارد. بر همين اساس يكي از محورها و رويكردهاي اصلي وزارت دفاع مبتني بر تقويت و توسعه‌ي شكلي و ماهوي ديپلماسي دفاعي است. لذا اجراي بهنگام اين برنامه گامي مؤثر در توليد و افزايش اقتدار ملي به شمار مي‌رود.

ما معتقديم كه توسعه‌ي تعاملات و همكاري دفاعي به عنوان يك ابزار مهم قدرت ملي، منجر به تحقق صلح، امنيت و شكوفايي اقتصادي نه‌تنها براي ايران، كه براي كل منطقه و جهان است. ضمن اين‌كه اطمينان داريم اين همكاري در سطح منطقه بايد براي ايجاد امنيت، ثبات پايدار و اعتماد متقابل شكل بگيرد. لذا چون ايجاد امنيت و ثبات پايدار همه‌جانبه تنها از طريق مشاركت كشورهاي منطقه امكان‌پذير است، پس تحقق آن قطعاً در كاهش نيروهاي بيگانه و تسريع خروج آن‌ها از منطقه مؤثر است.

بديهي است به منظور حصول اين اهداف و اجراي اين سياست‌هاي پيش‌بيني شده در حوزه‌ي ديپلماسي دفاعي، تمركز تلاش وزارت دفاع بر ايجاد ارتباط مفيد و مؤثر با وزارت امور خارجه و ديگر نهادهاي مرتبط استوار است.

وزير دفاع همچنين در ادامه اين گفت‌وگو كه با پايگاه اطلاع‌رساني دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله خامنه‌اي انجام شده است، درباره افق صنايع دفاعي و آينده آن گفت: چشم‌انداز آينده‌ي فعاليت وزارت دفاع بر اساس تحولات محيط‌هاي داخلي، منطقه‌اي و بين‌المللي شكل مي‌گيرد. در اين جهت تمركز وزارت دفاع بر «هوشمندي دفاعي» است. بر اين اساس و در افق 10ساله، صنعت دفاعي بر مبناي راهبردهاي ولايي، خلاق، دانش‌بنيان و شبكه‌محور استوار است. البته علاوه‌ بر ظرفيت‌هاي دروني بخش دفاعي، از توانمندي حداكثري علمي و فني و دانش شبكه‌ي همكاران صنعتي، تحقيقاتي و پژوهشي داخل و خارج كشور نيز حداكثر بهره‌برداري را در اين مورد خواهيم نمود.

برخي ويژگي‌هاي مهم صنعت دفاعي كشور در افق آينده را نيز مي‌توان اين‌گونه برشمرد:

انعطاف‌پذيري و چابكي حداكثري در طراحي و توليد تسليحات، آرايه‌ها، سامانه‌ها و فناوري‌هاي مورد نياز نيروهاي مسلح در سريع‌ترين زمان و با كمترين هزينه

جهش در قدرت خلق محصولات و سامانه‌هاي جديد دفاعي مبتني بر فناوري‌هاي بومي با تقويت دفاتر طراحي و مراكز توسعه‌ي فناوري

بهره‌گيري مناسب و پايدار از همه‌ي توانمندي‌ها و ظرفيت‌هاي نخبگي و خبرگي كشور در راستاي افزايش قدرت دفاعي كشور

پدافند غير عامل و دفاع همه‌جانبه و ايجادشركت‌هاي پايدار و مطمئن و در شرايط برد-برد در راستاي توسعه‌ي دفاعي مؤثر

تمركز منابع و سرمايه‌هاي دروني صنايع دفاعي بر توسعه و تأمين فناوري‌هاي حساس راهبردي

ايفاي نقش فعال در توسعه و بالندگي فني و علمي كشور با توسعه‌ي فناوري‌هاي بديع و بومي

توجه مضاعف به نقش و اهميت فناوري‌هاي نرم و حوزه‌ي سايبر

تغيير نقش ستادهاي بالادستي از كارخانه‌داري به كارفرمايي دانش‌بنيان