آفت بی‌توجهی به صنایع تکمیلی

به گزارش بولتن نیوز، پس از کلید خوردن تسویه ارزی نرخ خوراک پتروشیمی ها در قالب مصوبه ای فراموش شده از دولت اسبق، ادعاها و اعتراض هایی از گوشه و کناره های این حوزه دال بر گران بودن نرخ خوراک آنها به گوش می رسد. این اعتراضات در حالی مطرح شده که همچنان تسویه نرخ خوراک این واحدها بر مبنای فرمول تدوین شده از سوی وزارت نفت، مطابق نرخ دلار دولتی، اما به صورت ریالی انجام می شود.

پس از التهابات بازار ارز و یکسان سازی قیمت آن، دولت تصمیم گرفت طی مصوبه ای نرخ خوراک پتروشیمی ها را بر اساس نرخ تسعیر ۳۸۰۰ تومانی محاسبه کند. در حین اعلام این مصوبه، دولت صرفا به صورت لفظی و غیرکاغذی، محاسبه نرخ خوراک پتروشیمی ها، با ارز ۳۸۰۰ تومانی را مشروط به انتقال درآمدهای ارزی پتروشیمی ها به سامانه نیما کرد. این در حالی است که پتروشیمی ها که سهم ۱۲ میلیارد دلاری در میزان صادرات غیر نفتی کل کشور دارند، این انتقال را با تاخیر و کندی انجام می دادند چرا که اختلاف بین قیمت ارز دولتی با بازار آزاد جذابیت بالایی داشت و منطقا و بر اساس کسب منافع صنفی ترجیح می دادندکه ارز حاصل از صادرات را در بازار آزاد به فروش برسانند.

تلاش ناکام ذی نفعان برای کاهش قیمت خوراک/اقدام صحیح هیات دولت

احمد مهدوی ابهری، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان پتروشیمی، در مراسمی که در شرکت ملی پتروشیمی ایران برگزار شد تاکید کرد که قیمت خوراک پتروشیمی ها در ایران نسبت به منطقه و رقبا گران است. با همین توجیه بود که فعالان این صنعت در راستای احصاء هدف خود درخواستی را دال بر گران بودن نرخ خوراک و لزوم کاهش آن تقدیم هیئت دولت کردند که پس از بررسی ، پیشنهاد معاونت هماهنگی و نظارت معاون اول رئیس جمهوری در خصوص لایحه اصلاح ماده (۱) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲)- مصوب ۱۳۹۳- موضوع تعیین قیمت خوراک صنایع پتروشیمی در جلسه ۱۳ مرداد ۱۳۹۷ کمیته فرعی کمیسیون اقتصاد مطرح و از دستور کار خارج شد.

به عقیده برخی کارشناسان و متخصصین این صنعت، قیمت ارزان خوراک گاز طبیعی تحویلی به صنعت پتروشیمی، باعث عدم توسعه در زنجیره های مهم و استراتژیک نظیر پروپیلن در کشور شده است. سیاست فعلی نهادهای مربوطه بر اساس محاسبه خوراک متان ارزان به صنعت پتروشیمی و تبدیل آن توسط واحدهای پتروشیمی به متانول و اوره آمونیاک و صادرات آن با کمترین ارزش افزوده، موجب نبود سطح اشتغال لازم و کافی و عدم پرداخت مالیات این واحدها است.

انتظار می رود ادامه این روند به تبدیل همه اتان تولیدی به مواد پایه (پلی اتیلن و...) و صادرات مستقیم آن به بازارهای جهانی بدون پرداختن به توسعه صنایع تکمیلی در داخل کشور منتهی شود. این در حالی است که محصولات پلیمری از جمله ارزشمندترین محصولات پتروشیمی به شمار می روند و خوشه های صنعتی متنوعی را تغذیه می کنند که توجه به آنها، بهبود وضعیت اشتغال و ارزآوری را در کشور به همراه خواهد داشت.

حاشیه سازی بجای تلاش برای کسب سود واقعی

واحدهای پتروشیمی می توانند بجای اصرار و تلاش برای کاهش نرخ خوراک خود، همانند بسیاری از نمونه های بین المللی با ارتقای تکنولوژی و سرمایه گذاری در بخش صنایع تکمیلی، علاوه بر کاهش هزینه های تولید، کسب سود بیشتری داشته باشند.

احمد حسینی، کارشناس صنعت پتروشیمی در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد این ادعای پتروشیمی ها که قیمت خوراک آنها گران است، گفت: نمی توان نرخ خوراک گاز یا مایع پتروشیمی های دنیا را با یکدیگر مقایسه کرد؛ هر کشوری بر اساس سیاست های اقتصادی خود، در ارتباط با قیمت گذاری نرخ خوراک پتروشیمی خود تصمیم گیری می کند، به طور مثال صنایع پتروشیمی در عربستان متعلق به حکومت بوده، در حالی که این صنعت در ایران خصوصی است.

وی ادامه داد: از سویی دیگر عمده خوراک مصرفی پتروشیمی های عربستان و البته قاره اروپا مایع است و نوع قیمت گذاری آن با قیمت خوراک گازی ایران متفاوت است. بین کشورهای منطقه که دارای خوراک گازی هستند می توان به قطر اشاره کرد که صنعت پتروشیمی آن شکوفا نشده است.

به گفته این کارشناس صنعت پتروشیمی، همچنان ابهاماتی در ارتباط با جزییات محورهای موجود در فرمول قیمت گذاری خوراک پتروشیمی ها وجود دارد که می تواند قیمت خوراک را تغییر دهد. ابهاماتی که بیشتر متوجه معیار قرار دادن هاب های مختلف به عنوان یکی از عوامل موثر در قیمت گذاری نرخ خوراک پتروشیمی هاست که می توان به هاب های هلند، انگلستان، کانادا که در همگی آنها قیمت بر اساس عرضه و تقاضا شکل می گیرد، اشاره کرد.