مدیریت اعتیاد به نگاه جامعه شناختی نیاز دارد

به گزارش بولتن نیوز، احمد بخارایی روز چهارشنبه در نشست بررسی علل شیوه مواد مخدر و راهکارهای مقابله با آن با عنوان « مصرف مواد مخدر، چرا» افزود: برخی همکاران علوم اجتماعی ما حتی اعتیاد و طلاق را آسیب نمی دانند؛ در این شرایط چگونه می توان توقع حل این مشکلات را داشت.
وی اضافه کرد: این دسته از همکاران ما در حوزه علوم اجتماعی معتقدند چون ذهنیت جامعه نسبت به پدیده هایی مثل اعتیاد و طلاق احساس درد نمی کند، پس اینها آسیب نیستند.
بخارایی که دارای مدرک دکترای جامعه شناسی است با بیان اینکه عوامل شخصی و اجتماعی در آلوده شدن فرد به مواد مخدر موثر است افزود: دسترسی راحت، اغوا و ترغیب توسط دوستان، مشاجره خانوادگی، طرد شدن از اجتماع و انزوای سیاسی- اجتماعی از جمله عوامل اجتماعی میل به اعتیاد محسوب می شود که از عوامل شخصی پررنگ تر است.
وی بر بررسی علل افزایش گرایش به اعتیاد در سطح کلان تاکید کرد و افزود: در بررسی عوامل توسعه این آسیب اجتماعی باید به ساختارهای اقتصادی، هویت یابی، تحرک اجتماعی و کثرت گرایی فرهنگی توجه کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور بیان اینکه براساس گزارش ها سوءمصرف مواد مخدر سالانه 500 میلیارد تومان به کشور خسارت اقتصادی وارد می کند افزود: برپایه آمارها ایران در حالی 15 درصد مواد مخدر دنیا را مصرف می کند که کل اروپا 19 درصد مواد مخدر تولید شده در دنیا را مصرف می کند.
بخارایی با بیان اینکه تعداد معتادان کشور بر اساس آمار رسمی حدود سه میلیون نفر برآورد می شود گفت: آمارهای غیررسمی حکایت از وجود پنج میلیون معتاد در کشور دارد و این آمار 25 درصد بیشتر از میانگین جهانی است.
وی گفت: تعداد کل معتادان در دنیا 250 میلیون نفر برآورد می شود که تقریبا پنج درصد جمعیت جهان را شامل می شود.
به گفته این جامعه شناس الگوی مصرف مواد مخدر در سال های اخیر از سنتی به صنعتی تغییر یافته به گونه ای که مصرف تریاک از 68 درصد به 52 درصد و هرویین از 25 درصد به 10 درصد رسیده؛ مصرف شیشه نیز به 27 درصد و کراک به 16 درصد رشد پیدا کرده است.
به گزارش ایرنا، یک جامعه شناس و پژوهشگر اجتماعی دیگر نیز در این نشست با بیان اینکه وضعیت اعتیاد و مصرف مواد مخدر در ایران به قدری نگران کننده شده که مقامات رسمی نیز از آن اظهار نگرانی کرده اند افزود: بر اساس گزارش سازمان ملل متحد رشد سالانه معتادان در ایران در سال های گذشته هشت درصد بوده درحالیکه رشد جمعیت نرخ دو درصد را تجربه کرده است.
سعید مدنی که سخنرانی اش به صورت ویدئو کنفرانس در این نشست پخش شد افزود: «حدود 12 درصد خانواده های تهرانی به نوعی درگیر مسائل و گرفتاری های ناشی از اعتیاد هستند و روزانه 70 نفر به جمع معتادان کشور افزوده می شود».
این جامعه شناس با بیان اینکه مدیریت اعتیاد از ابتدا دچار یک خطای راهبردی شد افزود: ابتدا تصور می شد معضلاتی مثل اعتیاد و فقر محصول نظام سیاسی فاسد دوران قبل از انقلاب است و پس از آن با تغییر حاکمیت، دیگر در این زمینه ها مشکلی وجود نخواهد داشت.
وی گفت: جرم انگاری معتادان نیز اشتباه دیگر بود که طی چند سال اخیر این مشکل حل شده و تاثیرهایی هم در درمان معتادان داشته است.
این پژوهشگر اجتماعی گفت: ستاد مبارزه با مواد مخدر در اوایل دهه 70 تلاش کرد رویکرد خود را اصلاح و به سمت کاهش تقاضا حرکت کند و مشخص شد که اعدام قاچاقچیان نیز ثمره چندانی نداشته؛ همانطور که می بینیم با تغییر قوانین طی سال های اخیر تعداد زیادی از محکومان به اعدام در زمینه مواد مخدر از چوبه دار نجات پیدا کرده اند و این نوع نگاه خوب است.
وی با بیان اینکه مقابله با مقوله اعتیاد نیازمند نگرش جامعه شناسانه است و در تحلیل مسائل اجتماعی باید به سه سطح خرد، میانه و کلان توجه کرد اضافه کرد: اگر در سطح کلان برای حل مشکلات اقتصادی، فقر و بیکاری اصلاحاتی صورت نگیرد در سطوح دیگر هم در مدیریت اعتیاد نتایج مفیدی حاصل نمی شود.
به گزارش خبرنگار ایرنا، یک مدرس دانشگاه و روانشناس نیز در این نشست گفت: اختلال شخصیت ضداجتماعی به عنوان مهمترین عامل زمینه ساز آلودگی افراد به مواد مخدر است.
اسماعیل ناصری گفت: سبک زندگی افراد معتاد که دچار چنین اختلالی هستند مشحون از اعمال غیرقانونی از جمله درگیری با قوای قهریه، فریبکاری و ریاکاری برای رسیدن به اهداف، پرخاشگری، خشونت، خودخواهی و ضعف در همدلی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه برای درمان معتادان باید به زمینه های زیستی، اجتماعی و روانشناسی مقوله توجه کرد گفت: مهمترین مشکل درمان معتادان در جامعه ایران لغزش مجدد و عود (بازگشت) است که تا 80 درصد گزارش شده است.
در ادامه این نشست که در محل سالن اجتماعات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد، با پرسش و پاسخ برخی اعضای حاضر با جامعه شناسان همراه بود.