گزارش بزرگداشت روز قلم

بولتن نیوز: آیین بزرگداشت «روز قلم» سه‌شنبه چهاردهم تیر با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و نویسندگان و شاعران کشور در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری برگزار شد.


در این آیین وزیر ارشاد گفت روز قلم، فرصتی برای گرامیداشت اهل قلم است و از این فرصت برای تبیین مسائل مربوط به نویسندگان و شاعران باید استفاده کرد.

وی افزود: قلم رابط گذشته و آینده است و انتقال افکار و تجربیات بشر در طول تاریخ به واسطه قلم بوده و از زمانی که بشر قلم به دست گرفت، فصل جدیدی هم در تاریخ او آغاز شد.

حسینی با تاکید بر اهمیت نوشته در مقایسه با گفتار گفت: انسان وقتی می‌خواهد بنویسد، تامل بیشتری به خرج می‌دهد و همچنین اگر مطالب فقط سینه به سینه منتقل شود، در بسیاری اوقات دستخوش فراموشی می‌شود. سخن گریزپاست، اما کتاب ماندگار است و ژرفا و عمقی که نوشته دارد، قابل مقایسه با سخن نیست.

حسینی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به خیزش‌های مردم در کشورهای عربی - اسلامی، به عنوان نمونه به عطش مردم تونس به شناخت فرهنگ اسلامی بعد از بیرون راندن دیکتاتور این کشور پرداخت و گفت: استادان دانشگاه‌های ما می‌توانند در این زمینه کمک کنند و در تبیین موج اسلام‌گرایی در مقابل غرب‌گرایی قدم بردارند.

وزیر ارشاد گفت: خوشبختانه در کشور ما غالب صاحبان قلم و اندیشه بر اساس مصالح کشور می‌نویسند و قداست قلم را نگاه می‌دارند.

وی با قدردانی از رسانه‌ها برای پرداختن به مقولات مرتبط با کتاب افزود: انتظار ما این است که رسانه‌ها شوق بیشتری در مردم برای مطالعه آثار نویسندگان ایجاد کنند.

سیدمحمد حسینی درباره اقدامات وزارت ارشاد برای ترجمه آثار نویسندگان ایرانی و انتشار آنها در کشورهای دیگر هم گفت: اقداماتی آغاز شده، ولی باید گام‌های بلندتری برداشته شود. در این راستا اولویت با کتاب‌هایی است که در جوایزی مانند کتاب سال برگزیده شده‌اند.

وزیر ارشاد از برپایی مراسم‌های تکریم از بزرگان و اهالی قلم در استان‌های مختلف کشور خبر داد و از دستگاه‌های مختلف خواست به اهل قلمی که در مجموعه‌شان فعالیت می‌کنند، بهای بیشتری بدهند.

حسینی در ادامه به تدوین لایحه حمایت از مالکیت فکری و معنوی در دولت و با همکاری حقوقدانان اشاره و ابراز امیدواری کرد این لایحه پس از تأئید در هیئت دولت، در آینده نزدیک به تصویب مجلس شورای اسلامی هم برسد.


وی در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از آنچه روند نامطلوب کتابسازی در جامعه خواند، گفت: این کار زیبنده جامعه اسلامی ما نیست و اگرچه مسئولان اداره کتاب باید نیم‌نگاهی به این مسئله داشته باشند، خود نویسندگان و اهل قلم هم باید توجه جدی‌تری به آن کنند. باید فضای نقد به گونه‌ای باشد که کسی جرئت کتابسازی را به خود ندهد و اگر نقدها هم منصفانه، همراه با اخلاص و صداقت باشد، قطعاً در ارتقای سطح آگاهی جامعه مؤثر است.

در این مراسم، علی شجاعی صائین مدیرعامل موسسه خانه کتاب نیز در سخنانی کوتاه گفت: یکی از دلمشغولی‌های ما که آن را با اهالی قلم هم در میان گذاشته‌ایم، بحث جای خالی اخلاق نویسندگی است؛ نویسندگی در معنای عام آن اعم از تالیف و ترجمه. به همین خاطر دست یاری خود را به سوی نویسندگان دراز می‌کنیم تا مطالب و آثار ارزنده‌شان را در این زمینه هم تولید کنند و اگر بلندپروازانه نخواهیم صحبت کنیم، شاید به تدوین منشور و سندی در زمینه اخلاق نویسندگی برسیم.

در ادامه، نادیا مفتونی، عضو هیئت علمی جایزه ادبی پروین اعتصامی در سخنانی گفت: عمده‌ترین معضلات ما در زمینه اخلاق پژوهش در حوزه نقد است و مسئله هم به این برمی‌گردد که اهل تحقیق، تقدم فهم بر نقد را رعایت نمی‌کنند. اگر انسان فهم کاملی از یک نظریه ارائه دهد، چه بسا بسیاری از اختلافات برطرف شود. ما برای نقد صحیح نیازمند تواضع و سعه صدر هستیم و باید اشتباهاتمان را بپذیریم.

کاظم حافظیان رضوی، کتابدار و از داوران جایزه کتاب سال در سخنانی از قلم به عنوان پیام‌رسانی که بدون شک رسالت پیامبری دارد، یاد کرد و گفت: قلم کیمیایی است در کف انسان و اگر در دستان فردی هنرمند باشد، نقشی ماندگار بر جای خواهد گذاشت.

وی نیز از کتابسازی در جامعه انتقاد کرد و افزود: امروز ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که روند «ببُر و بچسب» در آن زیاد اتفاق می‌افتد، ولی توصیه می‌کنم به جای اینکه وقتمان را برای تولید این قبیل کتاب‌ها تلف کنیم، وقتمان را صرف خواندن آثار باارزش کنیم و از این کارمان لذت ببریم.

این کتابدار با گرامیداشت یاد ایرج افشار او را کتابشناس، نسخه‌شناس و ایرانشناسی برجسته معرفی کرد که «قلمش را به راستی و درستی و در خدمت تشویق مردم به خواندن، نوشتن و شناختن به کار می‌گرفت و می‌توانست الگویی برای روزگار ما باشد».

سیدحسن اسلامی از پژوهشگران حوزه دین و الهیات گفت اهل قلم باید همواره دو سئوال بپرسند؛ برای که می‌نویسند و چرا می‌نویسند؟ به اعنقاد وی یکی از مهم‌ترین موانع ایجاد ارتباط بین نویسنده و خواننده، تکلف و دشوارنویسی و دشوارخوانی است که مثل یک بیماری جامعه ما را فراگرفته است و ما در مقام اهل قلم باید بکوشیم مطالبمان را تا جایی که ممکن است روشن و ساده و شفاف بنویسیم.

با برگزاري مراسم اختتاميه هشتمين جشنواره قلم زرين، شهريار زرشناس، منصور انوري و حجت‌الاسلام محمدرضا واحدي به عنوان برگزيده معرفي و جايزه سه‌ونیم ميليون توماني را نصيب خود كردند. مراسم اختتاميه هشتمين جشنواره قلم زرين با حضور بهمن دري معاون فرهنگي وزير ارشاد، محمدرضا سرشار نايب رييس هيئت مديره انجمن قلم، محسن پرويز رئيس هيئت مؤسس انجمن قلم ايران، احمد شاكري دبير هشتمين دوره جشنواره قلم زرين و جمعي از نويسندگان و اعضاي انجمن قلم ايران در محل اين انجمن برگزار شد.

در اين مراسم احمد شاكري در سخناني با اشاره به تقارن روز قلم و ولادت امام حسين(ع) گفت: اين تقارن در خود معنايي دارد و آن اينكه در مكتب و آرمان شيعي قلم آرمان ديني را حمل و جان آن را فدا مي‌كند. ثواب و ارزشي كه مدادالعلما دارد در كنار دماءالشهدا معني پيدا مي‌كند و ما هر چه داريم از مكتب عاشورايي داريم.

وي با اشاره به نحوه انتخاب آثار در قلم زرين آن را دقيق‌ترين نوع انتخاب اثر دانست و گفت: كار اجرايي اين جشنواره از دي89 با استفاده از رسمي‌ترين فهرست در خانه كتاب شروع شد و 804 كتاب در بخش داستان، 1890 در حوزه شعر و 590 كتاب نيز در بخش پژوهش شناسايي شد كه در نهايت پس از غربال‌گري تعدادي از آثار به مرحله دوم و در نهايت به مرحله نهايي راه پيدا كردند.

معاون فرهنگي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز در اين جلسه با تبريك چند منظوره خود به نويسندگان و برندگان جايزه قلم زرين گفت: اين جشنواره نسبت به ساير جشنواره‌ها از حيث كميت و اجرا و ابتنا به مفاهيم انقلابي و ديني توفيق بيشتري يافته است.

وي همچنين با اشاره به سخنان رهبر انقلاب در هنگام انتصاب اعضاي شوراي انقلاب فرهنگي گفت: هفت نكته جديد از سخنان ايشان استخراج كردم كه 5 نكته آن به صورت اساسي و راهبردي زماني محقق مي‌شود كه بحث ادبيات،‌ داستان و شعر اعتناي بيشتري كنيم.

در اين جلسه همچنين محسن مومني مومني رياست حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي، محسن پرويز رئيس هيئت مؤسس انجمن قلم ايران سخناني را ايراد كردند و در پایان نيز برگزيدگان اين جايزه به شرح زیر معرفي شدند:

در بخش داستان كتاب «جاده جنگ» تأليف منصور انوري به دليل پرداخت هنرمندانه داستان، تحقيقات ارزشمند موضوعي و انسجام ساختاري و روايتي در حوزه زماني و مكاني گسترده به عنوان كتاب برگزيده انتخاب شد.

در بخش شعر در ميان شش اثر برگزيده مجموعه «ادامه دلواپسي» سروده حجت‌الاسلام محمدرضا واحدي به دليل برخورداري از مؤلفه‌هاي ادبي درخور و ارجمندي مضمون و محتوا به عنوان اثر برگزيده معرفي شد.

كتاب «پيش درآمدي بر رويكردها و مكتب‌هاي ادبي» تأليف شهريار زرشناس به دليل نوآوري در پژوهش و رويكردهاي انتقادي به مقولات نظري و همچنين تلاش براي پركردن خلأهاي فكري در حوزه ادبيات به عنوان كتاب سال در بخش پژوهش و نقد ادبي به عنوان كتاب سال برگزيده شد و جايزه سه‌ونیم ميليون توماني را از آن خود كرد.

در این برنامه همچین محمد اسفندیاری، کتابشناس و مدیرمسئول مجله «شهاب» در سخنانی درباره اخلاق نویسندگی گفت: نوشتار بیش از گفتار تأثیر دارد و قلم هم بیش از زبان. مردم هم به چیزی که می‌خوانند بیشتر از مسموعاتشان اهمیت می‌دهند.

وی افزود: من پیشتر منشوری اخلاقی برای نویسندگان مسلمان تهیه کرده بودم که در قالب کتابی با عنوان سوگندنامه نویسندگان مسلمان منتشر شد. به نظرم ما نیازمند چنین منشوری هستیم و می‌تواند عام‌تر باشد و فقط درباره نویسندگان مسلمان نباشد.