تبعات منفی خروج آمریکا از برجام

 گروه بین الملل: ترامپ بارها توافق هسته‌ای با ایران را بدترین توافق نامیده‌است. ایران نیز در مقابل بارها تهدید کرده‌است که در صورت نقض برجام، برنامه هسته‌ای خود را از سر می‌گیرد. روحانی در مصاحبه با سی‌ان‌ان در پاسخ به پرسشی در همین باره می‌گوید، در صورت خروج آمریکا ایران عکس‌العمل نشان خواهد داد.

به گزارش بولتن نیوز، رئیس‌جمهور ایران در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌ان گفته است، خروج آمریکا از برجام بهای سنگینیبرای این کشور خواهد داشت. همزمان با تهدید‌های ترامپ در مورد خروج از برجام، فرانسه نسبت به شکست تواق هسته‌ای با ایران هشدار می‌دهد.

ترامپ روز پنجشنبه (۲۳ شهریور) بار دیگر به توافق برجام حمله کرد و آن را «بدترین توافقی که تاکنون دیده» است، نامید. وزارت خزانه‌داری آمریکا چندی پیش ۱۱ فرد و شرکت را به فهرست تحریم‌های جدید علیه ایران افزود.

دونالد ترامپ ۲۴ شهریور، برای سومین بار از زمان آغاز به کار به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، تعلیق ۱۲۰ روزه تحریم‌های آمریکا علیه ایران در قالب برجام را امضا کرد.

همزمان با این اقدام، ترامپ گفت، به زودی در ماه اکتبر همه خواهند دید که نسبت به توافق هسته‌ای با ایران چه خواهیم کرد. ترامپ می‌گوید که «روح توافق» نقض شده است. او وعده داد که در ماه اکتبر با برجام برخورد خواهد کرد.

در ماه اکتبر سال جاری ترامپ گزارش تازه‌ای را درباره میزان پایبندی ایران به برجام به مجلس نمایندگان آمریکا ارائه می‌دهد. اگر ترامپ به این نتیجه برسد که ایران به توافق هسته‌ای پایبند نبوده است، برجام به کنگره آمریکا ارجاع داده می‌شود و کنگره هم ۶۰ روز وقت دارد آن را به بحث بگذارد.

حسن روحانی در پاسخ به پرسش خبرنگار سی‌ان‌ان در مورد خروج آمریکا از تعهد برجام، گفت: «خروج از این تعهد هزینه سنگینی برای ایالات متحده آمریکا خواهد داشت». روحانی خروج از برجام را برای مردم آمریکا «کاری بی‌خاصیت» توصیف کرد و پیامد آن را برای آمریکا «از بین رفتن اعتماد جهانی به آمریکا» دانست.

روحانی در این مصاحبه افزوده است، اگر ایران بخواهد به شرایط پیش از برجام بازگردد، در عرض چند روز قادر به انجام این کار است. رئیس‌جمهور ایران می‌گوید، همه اقدامات در صورت خروج آمریکا از برجام برنامه‌ریزی و فکر شده‌اند.

این در حالی است که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به تازگی بار دیگر پایبندی ایران به تعهدات خود در چارچوب توافق هسته‌ای را تأیید کرده است.

رئیس‌جمهور ایران در عین حال با اشاره به تهدید آمریکا نسبت به خروج از برجام، گفته است: «اگر آمریکا بخواهد از برجام خارج شود، چرا کره شمالی وقت خود را برای مذاکره با آمریکا تلف کند؟»

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، روز دوشنبه (۱۸ سپتامبر/ ۲۷ شهریور) در دیدار خود با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در نیویورک اعلام کرد که «به‌زودی» درباره خروج از توافق هسته‌ای با ایران، موسوم به برجام، یا حفظ آن تصمیم خواهد گرفت.

در حالی که تهدیدهای ترامپ علیه توافق هسته‌ای «بد» با ایران ادامه دارد، دیگر کشورهای عضو گروه ۵+۱ نسبت به خروج از برجام هشدار می‌دهند.

وزیر امور خارجه فرانسه که روز دوشنبه (۱۸ سپتامبر/ ۲۷ شهریور) در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخن می‌گفت، تاکید کرد که مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای با ایران باید تقویت شود، حتی اگر بخواهیم آن را بعد از ۲۰۲۵ تکمیل کنیم.

ژان ایو لودریان تاکید کرد که شکست توافق هسته‌ای می‌تواند منجر به آن شود که کشورهای همسایه ایران نیز به تجهیز خود به جنگ‌افزارهای هسته‌ای ترغیب شوند.

از نظر مقامات آمریکایی، توسعه برنامه موشک‌های بالستیک ایران، حمایت ایران از تروریسم، همدستی با دولت بشار اسد، دشمنی با اسرائیل و حملات سایبری به آمریکا و متحدان آمریکا در منطقه خلیج فارس از عوامل تضعیف «روح برجام» توسط ایران است.

هشدار ظریف به آمریکا درباره تبعات خروج از برجام

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران اظهار داشت: حدس می زنم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در گزارش ماه اکتبر پایبندی ایران به برجام را تایید نخواهد کرد.

وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه با روزنامه «فایننشال‌تایمز» و «گاردین» اظهار داشت: حدس می زنم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در گزارش ماه اکتبر پایبندی ایران به برجام را تایید نخواهد کرد.

وی در ادامه هشدار داد که خروج آمریکا از برجام به از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم در ایران و از سرگیری فعالیت‌های هسته‌ای ایران در سطحی بالاتر منجر خواهد شد.

وزیر امور خارجه ایران از اروپا خواست در صورت تخریب برجام توسط آمریکا و بازگشت تحریم‌های این کشور علیه ایران، در مقابل اجرای تحریم‌ها ایستادگی کند.

ظریف همچنین تاکید کرده است که در صورت فروپاشی برجام، ایران الزامی به پایبندی به محدودیت‌های مندرج در توافق هسته‌ای با 1+5 نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه فرض و حدس من این است که ترامپ پایبندی ایران را تأیید نخواهد کرد و به کنگره اجازه خواهد داد که در این مورد تصمیم بگیرد، ادامه داد: توافق به ایران اجازه داده است که به تحقیق و توسعه ادامه دهد. ما زیربناهای تکنولوژیکی خود را ارتقا داده ایم و اگر تصمیم بگیریم که از توافق خارج شویم، با فناوری بهتری از توافق هسته ای خارج خواهیم شد.

وزیر امور خارجه ایران تصریح کرد که اگر اروپا، ژاپن، روسیه و چین تصمیم بگیرند که در کنار آمریکا باشند، فکر میکنم توافق به پایان خواهد رسید.

ظریف در ادامه این گفتگو درباره رفتارهای ترامپ نیز گفت: فکر میکنم وی سیاست غیرقابل پیش‌بینی بودن را در پیش گرفته است و اکنون در حال تبدیل شدن به فردی غیرقابل اعتماد است.

وی با بیان اینکه ترامپ متن، روح و همه جوانب توافق هسته‌ای را نقض کرده است، عنوان کرد: اگر آمریکا تمایل دارد که بازرسی‌های شدید برای همیشه در ایران حفظ شوند، باید به اجرای توافق ادامه دهد و مطمئن شود که ایران پروتکل الحاقی را تصویب خواهد کرد.

وزیر امور خارجه ایران با تاکید بر اینکه مسائل منطقه‌ای ایران ارتباطی با توافق هسته‌ای ندارند، اظهار داشت: ایران در حال مقابله با داعش است و از درستی نقشی که در منطقه و در کشورهایی نظیر عراق، یمن و سوریه بر عهده گرفته، اطمینان دارد.

ظریف همچنین تاکید کرد که مواضع ایران در منطقه درست است و آمریکایی ها در انتخاب مواضعشان در منطقه اشتباه کرده اند.

هشدار بایدن درباره تبعات خروج از برجام

به گزارش العهد، جو بایدن معاون رئیس‌جمهور سابق آمریکا گفت که در صورت خروج ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران، آمریکا در دنیا به انزوا کشیده خواهد شد.

وی همچنین درباره پیامدهای خروج از توافق هسته‌ای با ایران هشدار داد.

اظهارات بایدن در حالی مطرح شده است که سارا سندرز، سخنگوی دولت آمریکا در نشستی خبری گفت: ترامپ گفته است که او تصمیم خود را گرفته و در زمان مناسب آن را اعلام می‌کند.

از سوی دیگر 2 مقام آمریکایی تاکید کردند که دونالد ترامپ هفته آینده اعلام خواهد کرد که توافق هسته ای با ایران به نفع امنیت ملی آمریکا نیست و کنگره آمریکا بازنگری درباره توافق هسته ای را آغاز خواهد کرد.

یک مقام ارشد آمریکایی نیز که نامش فاش نشده روز پنجشنبه در سخنانی گفت: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا احتمالا به زودی اعلام خواهد کرد که توافق بین المللی به منظور محدود شدن برنامه هسته ای ایران را تایید نمی کند.

تبعات خروج آمریکا از برجام

با توجه به مصوبه شورای امنیت سازمان ملل متحد در تایید برجام، کنگره و وزارت امورخارجه آمریکا ریسک رد و خروج از برجام را نخواهند پذیرفت چرا که هزینه بین المللی و وجهه سیاسی کنگره آمریکا را زیر سوال می برد گرچه ممکن است رییس جمهور آمریکا، با توجه به نگاه کاسب کارانه به برجام، بدون توجه به این شرایط ریسک خروج از برجام را بپذیرد و این کار را عملی کند.

در این صورت بیشترین خسارت سیاسی متوجه خود ایالات متحده آمریکا است. چرا که تمام کشورهای و نهادها بین المللی جهان، برجام را به بعنوان بهترین راهکار برد-برد در رفع مشکل هسته ای ایران می دانند، از این رو خروج یکجانبه آمریکا، تبعات سیاسی زیادی برای آنها ایجاد خواهد کرد.

مهم تر اینکه دولت پیشین آمریکا، تعهد اجرای برجام را داده و تاکنون به اکثر تعهدات خود عمل کرده اما خروج یکجانبه دولت فعلی، اعتبار سیاسی و دیپلماتیک تعهدات دیگر ایالات متحده را نیز زیر سوال خواهد برد. پیش از این بارها افراد و نهادهای مختلف آمریکایی نیز درباره تبعات زیرپاگذاشتن تعهدات بین المللی توسط دولت و کنگره آمریکا هشدار داده اند چرا که وجهه رهبری آمریکا در سیاست خارجی جهان زیر سوال خواهد رفت و دنباله روی اتحادیه اروپا از سیاست های آمریکا را ضعیف می کند.

از طرفی بر اساس بند 2 قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل که از تمام اعضا، سازمان های منطقه ای و بین المللی خواسته شده است برجام را اجرا کنند بنابراین هرگونه خروج آمریکا از برجام، نقض قطعنامه سازمان ملل خواهد بود و به احتمال زیاد، حاکمیت آمریکا زیر بار این نقض قطعنامه نخواهد رفت.

نقض صریح قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل وجهه رهبری ایالات متحده در جامعه جهانی را خدشه دار می کند و دست این کشور در بقیه توافقنامه ها و مذاکرات بین المللی را نیز خالی خواهد کرد.

اثرگذاری تحریم های پیشین به دلیل توانایی رهبری و هدایت دولت پیشین آمریکا در همراستا کردن کشورهای جهان جهت تحریم ایران بود اما در صورت خروج آمریکا از برجام، قطعا این کشور اثرگذاری سابق را نخواهد داشت و نمی تواند اجماع جهانی جدید در تحریم ایران ایجاد کند.

در این میان نقش روسیه و چین نیز به عنوان اعضای حق وتو، بسیار مهم خواهد بود گرچه پیش بینی می شود در این شرایط چین، تبعیت کمتری از تصمیمات ایالات متحده آمریکا داشته باشد. اتحادیه اروپا نیز تاکنون به وضوح اعلام کرده حتی با فرض خروج آمریکا از برجام، این توافقنامه را حفظ کرده و به آن عمل خواهد کرد، گرچه در تعامل شرکت های اروپایی با ایران مشکلات زیادی به وجود می آید.

از دیدگاه دیگر، هدف آمریکا از امضای برجام، به زعم آنها، دور کردن ایران از نقطه گریز هسته ای است که «امنیت ملی آمریکا و متحدان» را بخطر انداخته بود. خروج آمریکا از برجام باعث خواهد شد ایران به روند صلح آمیز پیشین خود ادامه دهد و عملا فرض ایالات متحده آمریکا نقض شود.

اگر برجام را یک توافق چهارجانبه (ایران، آمریکا، سازمان ملل اتحادیه اروپا) در نظر بگیریم نیمی از این توافق نامه وابسته به آمریکا است، لذا در صورت خروج این کشور از برجام، این معاهده ارزش فعلی خود را از دست می دهد لکن ارزش آن به صفر نخواهد رسید.

خروج آمریکا از برجام، این معاهده را از بین نخواهد برد اما اثرگذاری آن را به حداقل می رساند. این شرایط مانند شرایط سال 1380 می شود که ایران آماده تعامل به کشورهای جهان بجز آمریکا بود.

تبعا تعامل شرکتهای خارجی با ایران ضعیف خواهد شد اما این تعامل متوقف نمی شود چرا که بخشی عمده ای از تحریم های اتحادیه اروپا و سازمان ملل لغو شده اند. شایان ذکر است در این شرایط تعامل شرکت های بزرگ اروپایی دچار اخلال خواهد شد.

تحریم های آمریکا تحریم های تاثیرگذاری هستند که بازگشت آنها مشکلات زیادی را ایجاد می کند لکن به اندازه تحریم های جامع و فلج کننده سازمان ملل تاثیر گذار نیستند. تبعات اصلی تحریم پس از تصویب قعطنامه های سازمان ملل و ایجاد محدودیت های فراوان ذیل بند 41 فصل هفتم منشور ملل متحد بود که با تصویب قطعنامه 2231 این تحریم ها، لغو شد.