پشت صحنه های مافیای اکران

گروه سینما و تلویزیون: خبر صدور پروانه نمایش «آینه بغلِ» منوچهر هادی _ فیلمی که پخشش به عهده فیلمیران است _ آن‌هم زمانی که گفته می‌شود فیلم هنوز آماده نشده و تصمیمی غیرقانونی است، دوباره این سوال را پررنگ کرد: مافیا چقدر در سیستم بروکراسی سینمای ایران رسوخ کرده‌اند و چطور می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های شوراهای صنفی مختلف، دخالت کنند. اتفاقی که چندی قبل، مسعود جعفری‌جوزانی هم به آن اعتراض کرده بود.

متاسفم!

به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه ابتکار، غلامرضا آزادی یکی تهیه‌کننده‌های سینمای ایران است که سال‌هاست به صورت مستقل کنار همسرش، فریال بهزاد، در حوزه کودک و نوجوان فیلم می‌سازند. آزادی و بهزاد که هر دو تحصیل‌کرده‌های رشته سینما در کشور آمریکا هستند، مدتی است به شدت از حضور مافیایی که مانند زالو خون سینما را می‌مکند، شکایت دارند.

آزادی درمورد فیلمی که گفته می‌شود هنوز نسخه نهایی‌اش آمده نشده اما پروانه نمایش گرفته، می‌گوید: «به هیچ‌ عنوان چنین تصمیمی قانونی نیست. فیلمی که نسخه نهایی آن آمده نباشد و هنوز در مراحل صداگذاری و مراحل دیگر نیاز به کار داشته باشد، نمی‌‌تواند پروانه نمایش بگیرد. تنها در صورتی که نسخه نهایی فیلم به ارشاد تحویل داده می‌شود و در حالی که نیازی به کوچک‌ترین ریزه‌کاری‌ای نداشته باشد، می‌تواند پروانه نمایش بگیرد.»

آزادی درمورد مافیای سینمای ایران می‌گوید: «وقتی اتفاقی می‌افتد و مدام تکرار می‌شود، شک ایجاد می‌شود و حالا خبرنگاری از جان گذشته، دنبال این موضوع می‌رود و کشف می‌کند که چه چیزی مثل ویروس به جان چرخه فرهنگ افتاده و بلای جانش شده است. سینماگر که تمام توانش را روی ساخت فیلم می‌گذارد و با مظلومیت فیلم می‌سازد _ البته درمورد فیلمسازان مستقل حرف می‌زنم _ و دیگر توان پیگیری این بخش و روشن کردن ماهیت مافیای سینما را ندارد. در واقع اصلا وظیفه او نیست.

در حال حاضر شرکت پخشی، چنان قدرتی دارد که حتی سینماهای شهرستان‌ها هم طبق خواسته آن‌ها رفتار می‌کنند و بدون اجازه این شرکت پخش کاری نمی کند این دایره قدرت این شرکت را نشان می‌دهد. البته بهتر است درمورد این شرکت پخش سکوت کنم چون که مسئله‌ای مسخره‌ای است که سینما به عنوان نهادی فرهنگی، تبدیل به تبلیغات مضحک و سودآوری برای کسانی شده که با سودش ویلا و ماشین می‌خرند و وارد دیگر حوزه‌های اقتصادی می‌شوند. در ادامه هم به خاطر پخش، روی جشنواره‌ها تسلط پیدا می‌کنند، صاحب سینماهای کلان می‌شوند و روی همه اعضای سینما مسلط می‌شوند.»

آزادی معتقد است: «همه چیز باید به همه‌چیز بیاید. گذشت آن دوران طلایی؛ دورانی که فقط محدود به ساخت فیلم‌های درخشان نبود، سیستم عدالت در پخش‌ هم وجود داشت و در نتیجه فیلم‌ها کم یا زیاد می‌فروختند، امام الان فیلم‌ها یا میلیاردی می‌فروشند یا هیچ‌ نمی‌فروشند! در حال حاضر مافیا قدرت مطلق است، همه‌چیز را در اختیار دارند و هیچ‌کس جرات رقابت با آن‌ها را ندارد.»

او می‌گوید: «گاهی تهیه‌کننده‌‎هایی را می‌بینید که به این دفتر مرتبط هستند و این هم به نابودی بخش مستقل که آدم‌هایی سال‌ها در آن تلاش کردند وعمرشان را وقف سینما کردند، از بین برود. سینما اوایل انقلاب با فداکاری برخی مدیران، سینماگران و اعضای بدنه سینما به اوج خود رسید اما در دهه اخیر در حال نابودی است، ‌آن هم به دست خودشان!»
آزادی که در یکی‌دو سال نتواسته فیلم‌هایش را در چرخه اکران عمومی و با شرایط عادلانه اکران کند، می‌گوید: «ما تمام تلاش‌مان را برای ساخت فیلم می‌کنیم و دیگر رمقی برای‌‌مان باقی نمی‌ماند. اگر شما یک فیلم می‌ساختی و می‌خواستی پخش کنی، متوجه درد می‌شدی. سی و پنج سال است که فیلم می‌سازم و برای اولین بار است که در سال اخیر، فروش فیلم‌هایم صفر بوده است! زمانی به قول هوشنگ کاووسی (منتقد شناخته‌شده سینمای ایران) فقط فیلم‌فارسی داشتیم؛ فیلم‌هایی که روش و منش خاصی را دنبال می‌کردند و از الگوی خاصی پیروی می‌کردند. آدم‌های جامعه با تماشای آن‌ها به نگرش خاصی می‌رسیدند. الان چطور؟ فیلم‌ها در طبقه‌بندی مافیا و غیرمافیا در ساخت و پخش خلاصه می‌شوند و کیفیت‌شان هم که مشخص است.»

آزادی در مورد استقبال مخاطبان از فیلم‌های دفترهای پخش مافیایی، می‌گوید: «آن‌ها مخاطب را مجبور می‌کنند، فیلم‌های‌شان را ببینند. این را توی مخ بیننده می‌کنند. نتیجه هم چیزی شده که دیگر مردم فیلم بهرام بیضایی هم اکران شود، نمی‌بینند. بگذارید مثال ساده‌ای بزنم: باندهای مافیایی مواد مخدر، مواد را چطور می‌فروشند؟ اول معتاد به وجود می‌آورند. مافیای پخش هم اول مخاطب را معتاد این فیلم‌های مزخرف می‌کنند و بعد شروع به تولید و پخش می‌کنند آن هم در سینماهایی که در اختیار دارند. مخاطب هم مجبور است فیلم‌ها را تماشا کند. تفریح اصلی جامعه متوسط در ایران سینما است. عده‌ کمی هستند که مسافرت‌‌های خارجی می‌روند و وقت‌شان را با تفریح و گردش پر می‌کنند، اما عده زیادی جایی جز سینما ندارند. در نتیجه تمام فیم‌ها مثل هم هستند و از الگویی خاص پیروی می‌کنند و حالا مافیا تصمیم می‌گیرد کدام یک دیده شود و کدام یک زمین بخورد.»

او معتقد است: «پخش‌کننده وقتی وارد چرخه تولید فیلم می‌شود، با توجه به سینماهایی که در اختیار دارد، از ابتدا فیلم را با منش خودش تولید می‌کند و تبلیغات هم می‌کند، در نتیجه تماشاگرپروری می‌کند و حالا با اکرانی گسترده تماشاگران را جذب می‌کند. آن‌ها حتی جشنواره‌پروری هم می‌کنند و فیلم‌های‌شان را به جشنواره‌ می‌فرستند و اکران و فروش را در اختیار می‌گیرند. چطور در سینمایی که سالیانه بیش از صد فیلم ساخته می‌شود، فقط تعداد خاصی از یک گروه خاص و توسط پخش خاص سر از سینما دربیاورند؟ ما زمان زیادی مبارزه کردیم و خواستیم جلوی این شرایط را بگیریم اما فقط می‌‌توانم بگویم، متاسفم!»

انتقاد تند مسعود جعفری‌جوزانی از مافیای پخش

مسعود جعفری‌جوزانی کارگردان و تهیه‌کننده سینما و مدیر دفتر پخش جوزان‌فیلم به حضور چند دفتر پخش که تمام فضای سینما را از آن خود کرده‌اند، اعتراض کرده بود.

جوزانی در این مورد گفت: «مافیای پخش فیلم در سینمای ایران که در حال حاضر سال‌هاست صدای شماری از معتبرترین فعالان سینمای ایران را درآورده، ‌سال‌ به‌ سال بر نفوذش در سینمای ایران می‌افزاید.»

اتفاقات سال‌های اخیر که به باقی‌ ماندن تنها چهار دفتر پخش فیلم فعال انجامیده، بر دامنه گستردگی و فراگیری اعتراضات افزوده است. یکی از جدیدترین معترضان این قضیه مسعود جعفری‌جوزانی است که البته خود نیز مدیرعامل یکی از دفاتر پخش فیلم‌های سینمایی است»

جوزانی معتقد است: «برخی از افراد با زد و بند ٢٨ دفتر سینمایی را تعطیل کردند و امروز فقط چهار دفتر سینمایی وجود دارد که همه چیز در حوزه سینما را در دست گرفته‌اند. اینها که با لابی خود در سینماها هم شریک شده و همه چیز را در دست گرفته‌اند، پا را حتی فراتر هم نهاده و تولیدکنندگان را تهدید می‌کنند تا آنچه آنها می‌گویند را تولید کنند؛ وگرنه با سیستم پخشی که در دست دارند، جلوی اکران موفق فیلم را می‌گیرند. با ادامه این روند وضع سینما روز به‌ روز بدتر خواهد شد.»

جوزانی که در کارنامه‌اش فیلم‌هایی چون «شیرسنگی»، «بلوغ» و «ایران برگر» را دارد، درباره آثار جدی که در این مدت همواره به حاشیه رانده شده‌اند، می‌گوید که مردم این‌ گونه آثار را دوست دارند اما این آثار متاسفانه در سال‌های اخیر قربانی برخی سودجویان شده‌اند. او معتقد است: «آنچه امروز در سینما می‌بینیم، سلیقه این افراد است که با دیدگاه‌های خود سفارش می‌دهند و با هر نوع دیگری از سینما مقابله می‌کنند.»