شايد به جرات بتوان گفت اختلاف محمد يعقوبي و خيام وقار كاشاني، مدير تماشاخانه باران يكي از جديترين موارد اختلافهاي به وجود آمده بين اهالي تئاتر در يكي دو سال اخير بود...
گروه تئاتر و موسیقی: بروز اختلاف بين اهالي هنر يا هنرمندان و مديران امري طبيعي است. ولي موارد اختلافي خانواده تئاتر ايران از سال قبل تا همين اواخر نشان ميدهد مسوولان اداره كل هنرهاي نمايشي و تشكلهاي صنفي بايد جديتر در اين زمينه فعال شوند.
به گزارش
بولتن نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، قبلا نيز به واسطه انتشار گزارشي با عنوان «افسانه ببر، خشم صدرالدين زاهد و دادگاهي كه تشكيل نشد» تاكيد كرده بود سهلانگاري در اين مقوله از تدبير به دور است و با در نظر گرفتن افزايش سالنهاي تئاتر و گروههاي نمايشي شكلگيري نهادهاي رسمي قضاوت و حل اختلاف بيش از پيش ضرورت دارد. گزارش پيش رو تنها اشارهاي است به مواردي كه ظرف يك سال اخير در تئاتر پايتخت رخ داده كه قطعا دربرگيرنده همه نمونهها نيست. از سويي دولت علاقه دارد امور را به هنرمندان بسپارد، اما اينجا به نظر نقطهاي است كه تا شكلگيري يك صنف جدي تئاتري يا حداقل مشابه آنچه از خانه سينما سراغ داريم انتظار ميرود دولت به منظور جاري كردن عدالت در موارد اختلافي مقتدرتر حاضر شود.
ماجراي عجيب رضا ثروتي و مدير سالن پاليز
شهريور سال قبل در خبرها آمد رضا ثروتي قصد دارد نمايشهاي «عجايبالمخلوقات» و «مكبث» را در سالن تازه تاسيس پاليز روي صحنه ببرد. امور مرتبط با آمادهسازي بازيگران و به قولي پيشتوليد به سرعت پيش رفت و كار به صحنه آمد. اما مدتي نگذشت كه اجرا متوقف و درگيري كارگردان و مدير سالن به نقل محافل و فضاي مجازي تبديل شد. دو طرف با انتشار بيانيههاي رسمي و غيررسمي يكديگر را به كوتاهي يا رفتار غيرحرفهاي متهم كردند تا اينكه رييس شوراي ارزشيابي و نظارت اداره كل هنرهاي نمايشي براي پايان دادن به اين جدل قدم پيش گذاشت. قبل از آنكه رحمت اميني جلسهاي با حضور ثروتي و نماينده سالن پاليز ترتيب دهد، مسعود دلخواه، كارگردان و مدرس تئاتر با انتشار متني در صفحه اينستاگرام خود خواستار تشكيل يك كمينه پنج نفره «حل اختلاف» شد.
«پيشنهاد ميكنم -پس از تقاضاي رسمي آقاي ثروتي از انجمن كارگردانهاي خانه تئاتر كه خود يكي از اعضاي آن هستم- براي رسيدگي به موضوع، كميتهاي پنج نفره متشكل از آقايان: شكرخدا گودرزي (رييس انجمن كارگردانهاي خانه تئاتر)، اسماعيل خلج (ريش سفيد و پيشكسوت تئاتر)، يك نماينده از سوي مركز هنرهاي نمايشي، يك نماينده تام الاختيار از جانب رضا ثروتي و يك نماينده تام الاختيار از جانب آقاي پاليزدار تشكيل شده و تصميم نهايي اين كميته كاملا لازمالاجرا باشد. در شرايط فعلي حضور مستقيم دو طرف دعوا در كميته را به صلاح نميدانم. در عين حال تا روشن شدن موضوع، تئاتر پاليز بايد موقتا تعطيل شده و هيچ آسيبي به دكور و وسايل دو نمايش «مكبث» و «عجايبالمخلوقات» وارد نشود. ار سوي ديگر بايد تمامي پيغامهاي منفي و لطمهزننده در اين رابطه در فضاي مجازي متوقف شده و همانگونه كه گفتم، بايد دو طرف بپذيرند كه تصميم نهايي كميته پنچ نفره لازم الاجراست»؛ پيشنهادي كه از سوي علي پاليزدار بيپاسخ نماند. البته بگومگوهاي مجازي بعد از جلسه با رحمت اميني تا حدي فروكش كرد ولي چند ماه بعد كه ثروتي تصميم گرفت نمايش «فهرست» را در تماشاخانه ايرانشهر اجرا كند، ماجراي ديگري رقم خورد. گروه پرتعداد بازيگران نمايش «فهرست» در سالن حافظ نسبت به كنار گذاشته شدن از سوي كارگردان اعتراض كردند كه در نهايت به سرانجامي نرسيد.
اختلاف صدرالدين زاهد
و هادي عامل در نمايش «افسانه ببر»
در ماههاي پاياني سال گذشته بهسرميبرديم كه صداي اعتراض ديگري در فضاي مجازي بلند شد. اينبار اعتراض نسبت به رعايت نشدن حق كپيرايت و جدال لفظي و قلمي كه بين صدرالدين زاهد و گروه نمايشي «افسانه ببر» به كارگرداني هادي عامل در گرفت. زاهد معتقد بود «ايميل و درخواست مجوز از سوي هادي عامل» را دريافت كرده اما «هرگز با شرايطي كه در ايميلها مطرح شد، موافقت نداشته» و به گفته خودش هرگز قراردادي با كارگردان امضا نكرده بود. زاهد به حذف نام مترجم اعتراض داشت و اينكه چرا گروه نام شخص ديگري را بهجاي او نوشته است. در مقابل هادي عامل هم معتقد بود سال ٩٠ اجازه صدرالدين زاهد را براي ٤٠ شب دريافت كرده كه اجرا نيمهكاره ماند. «تصور ما اين بود كه قرار گذشته همچنان پابرجاست و انتظار نداريم مترجم بعد از مدتي تصميم خود را عوض كند.» اين جريان نيز در فضاي مجازي دنبال شد و به طور طبيعي به سرانجام روشني نرسيد.
مجادله محمد يعقوبي
و مدير تماشاخانه باران
شايد به جرات بتوان گفت اختلاف محمد يعقوبي و خيام وقار كاشاني، مدير تماشاخانه باران يكي از جديترين موارد اختلافهاي به وجود آمده بين اهالي تئاتر در يكي دو سال اخير بود. آيدا كيخايي نمايش «آيسلند» را با حمايت مادي و معنوي تئاتر باران در اين مجموعه روي صحنه برد كه با استقبال همراه شد و سپس تصميم گرفت اجراي محدودي نيز در كشور كانادا تدارك ببيند. در همين بين محمد يعقوبي با انتشار بيانيهاي به مدير تماشاخانه باران اعتراض كرد كه چرا با ارسال ايميل به نويسنده نمايشنامه- نيكولاس بيلون- قصد داشته روابط ميان نويسنده و گروه تئاتر «اين روزها» را بههم بزند. وقاركاشاني نيز در واكنش اعلام كرد كمپاني تئاتر باران تمام هزينههاي توليد، تبليغ و اجراي نمايش «آيسلند» را تقبل كرده و طبق قرارداد مالك محصول به حساب ميآيد، بر همين اساس حق داشته با نويسنده اصلي ارتباط برقرار كند تا از پرداختهاي مالي مطلع شود. اعتراض اين دو كمتر به فضاي مجازي رسيد و بيشتر در سايتها و روزنامهها نمود پيدا كرد اما فعلا مثل دو نمونه قبل سرانجام روشني نداشته است.
اجراي پوشاسپ دراز دست
و تماشاخانه شهرزاد
نمايش «خانه بوشاسپ دراز دست» به كارگرداني علي اتحاد قرار بود 4 تير 1396 در پرديس تازه تاسيس تئاتر شهرزاد روي صحنه برود اما با اعلام گروه لغو شد. گروه توليد نمايش «خانه بوشاسپ دراز دست» دلايل لغو اجرا را اين طور تشريح كرد: «به دليل مشكلات زماني پيش آمده ميان دو اجراي «خانه بوشاسپ» و «هملت تهران» و نيز بياحترامي بسياري كه از سوي مديريت پرديس تئاتر شهرزاد نسبت به گروه اين نمايش روا داشته شد؛ اجراي اين اثر به زمان و مكان ديگري موكول ميشود. » تفاوت مورد اخير با موارد قبلي در اين بود كه هيچ پاسخي از سوي مديريت مجموعه نيامد و همچنان نيز هويت دقيق مدير يا مديران تئاتر شهرزاد مشخص نيست و شنيدهها از آشفتگي شديد در برنامهريزيهاي اين سالن حكايت دارد. در اين مورد نيز سرانجام اختلاف روشن نشد. آشفتگي كه قطعا در ادامه موجب بروز اختلافهاي بيشتري بين هنرمند و مجموعه ميانجامد. چه بسا در غياب مديريت كارآمد اين هنرمندان باشند كه رودرروي يكديگر بايستند!
سكوتها خواهد شكست
بنابراين هيچيك از اختلافهاي پيشآمده تا امروز حل و فصل نشدهاند. لازم به يادآوري نيست كه شكلگيري يك نهاد بررسي و حل اختلاف همچنين به دلگرمي و ايجاد آرامش روحي بيشتر در دستاندركاران هنر نمايش ميانجامد. چهبسا صداهاي اعتراض بسياري كه به دليل فقدان چنين تشكيلاتي در برابر ظلمهاي بسيار دم فروبرده و سكوت كردهاند. اميد كه اداره كل هنرهاي نمايشي ترتيبي و تدبيري در جهت عدالت دراندازد و از مقطعي ديگر شاهد كشيده شدن اعتراضها و اختلافها به فضاي مجازي نباشيم.