آنها باور نمی کنند معتادند!

یک ساعت بعد که از بچه ها جدا شدیم، نزدیک خانه، پشت نهر آبی که عرض آن کمتر از یک متر بود و همیشه از دور خیز بر می داشتیم و برای جهیدن از روی آن مسابقه پرش می گذاشتیم مهدی را دیدم که ایستاده است و به حالتی عجیب با خود زمزمه می کند "بپرم، نپرم"، "عجب رودخانه ای". گفتم:"مهدی چرا نرفتی خونتون، مگه عجله نداشتی؟". نفس نفس زنان در حالی که خیس عرق بود گفت: "این رودخانه بزرگ تر از اونه که بتونم از روش بپرم!"، همه نشستیم تا ساعتی گذشت و افق های آسمان روشن تر شد. هنگامی که روی پا شدیم چند قدمی آن طرف تر از روی پل کوچکی که معمولاً سالمندان محله از آن استفاده می کردند رد شدیم.
می گویند الگوی استفاده از مواد مخدر تغییر کرده است. دیگر خبری از آدمهای شیره ای که توان بالا کشیدن آب بینی شان را نداشتند و شلوار به زور به پایشان بند بود نیست. قرصی می جوند، آدمسی می ترکانند یا چیزی را در دهان مزه می کنند.
می گویند متوسط سنی مصرف این مخدرها پائین آمده است. نه که به جوانان سرایت کرده باشد نه!، که می گویند کودکان دبستانی را تهدید می کند.
شناسایی بیش از ۴۰۰ هزار انواع قرص روانگردان طی سال جاری در کشور ، نشان از گرایش نسل امروز به مصرف مخدرهای شیمیایی و صنعتی دارد و این در حالی است که مضرات این گونه مخدرها ، به مراتب بیشتر و ناگوارتر از مخدرهای سنتی است.
تغییر الگو از مواد سنتی به صنعتی و شیمیایی و استفاده از قرص های روان گردان، تهدیدی جدی است. این مواد از این رو تهدید به حساب می آید که در واقع ترکیبی از مخدرهای سنتی با مواد شیمیایی هستند. برای نمونه مخدر سنتی مانند تریاک تنها سستی زا و یا ماده ای همچون حشیش توهم زاست اما مخدر صنعتی مانند شیشه، اثری ترکیبی از توهم زایی و تحرک بخشی دارد ، این در حالی است که هریک از این تاثیرها در مخدرهای سنتی بر عهده یک ماده بوده که اکنون در نوع صنعتی با تجمیع خاصیت ها، به شکل متقابل مشکل و ضررها نیز به یکباره بر روی فرد عارض می شوند.

کراک؛ ترک بوسیله مرگ!
بین بچه ها دهان به دهان می چرخید که پلیس وقتی یکی از معتادان به کراک را دستگیر کرده و می خواسته او را به زور وارد اتومبیل کند، در این درگیری ساده گوش و دست معتاد پاره می شود. این پوسیدگی ناشی از استفاده نوع نامرغوبی از کراک است که ماده ای شیمیایی به آن اضافه شده است.
کراک نام تجاری ماده ای است که در اروپا از کوکائین گرفته می شود. این ماده سرخوشی بسیار بالایی به وجود می آورد. سرخوشی و خیال پردازی در هنگام مصرف این ماده آنقدر بالاست که معتاد با وجود اینکه مثل مصرف هروئین وابستگی جسمی به این ماده ندارد، وسوسه های روحی رهایش نمی کند و نمی تواند آن را ترک کند. کراکی که از کوکائین گرفته می شود قیمت بسیار بالایی دارد و هر گرم از آن حدود ۵۰ هزار تومان است پس در اختیار قشر محدودی قرار دارد.
دکتر سعید فروغی ، متخصص بخش مراقبت های ویژه مغزی (I.C.U) می گوید: مخدرهای شیمیایی با بیش فعال کردن بخشی از مغز ، به فرد توانایی کاذب و زودگذر اندیشیدن به چند موضوع را می دهند و شخص با انباشت فکرهای گوناگون به شکل همزمان ، دچار توهم می شود و در یک لحظه به نتیجه دارا بودن توانایی در پرواز از روی برجی بلند می رساند.
وی می افزاید: برخلاف مخدرهایی مانند تریاک که با تاثیر آرام کنندگی که بر مصرف کننده می گذارند ، وی را به سوی بی تفاوتی در برابر کنش های جامعه وا می دارند ، مخدرهای صنعتی باعث واکنش های شدید رفتاری فرد در برابر توهم های ذهنی می شوند.

مواد شیمیایی از کجا می آیند
امروزه مواد مخدر به عنوان یکی از پرسودترین تجارت های غیر قانونی در جهان مطرح است و گردش مالی سالانه آن بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است. از همین روست که با وجود تلاشهای گسترده هنوز در دسته تهدید کننده ها قرار دارد.
بیش از ۱۶۰۰ سایت در حال تبلیغ مستقیم مواد مخدر هستند، با مراجعه به یکی از آنها می توان به آسانی فرمولهای ترکیبی موادهای شیمیایی را بدست آورد.
از طرفی همسایگی ایران با افغانستان و افزایش کشت خشخاش در این کشور تهدیدی جدی برای کشور است ، به طوری که افزایش تعداد معتادان و از سوی دیگر گسترش کشت خشخاش تا سطح ۶ هزار و ۱۰۰ تن در افغانستان ، نشان از برنامه ‌ریزی های خارجی برای افزایش سطح اعتیاد در این منطقه است.
اما کراک در ایران از هروئین گرفته می شود. کراک ایران در واقع همان هروئین است که خلوص بالاتری دارد. آنچه جوان ها مصرف می کنند حد اکثر ۵ درصد هروئین است بقیه آن شیر خشک و یا گرد قند است البته کراک درجه خلوص بالاتری دارد. از آنجایی که جوان ها دنبال تجربه چیزهای تازه هستند، تولید کنندگان این مواد برای هروئین نام تازه ای پیدا کرده اند که بهتر آن را بفروشند. بعضی ها هم با توجه به سابقه کراک اصلی که در اروپا استفاده می شود، فکر کرده اند که این ماده روان گردان است و آن را استفاده کرده اند.

مصرف کنندگان مواد روان گردان باور نمی کنند معتادند
دکتر مجید ابهری در گفتگو با مهر، با انتقاد از ورود و توزیع سریع کراک در سطح جامعه می گوید:  مخدرهای صنعتی بلافاصله پس از تولید در مدت زمانی کوتاه وارد کشور و توزیع می شود و مسئولان نیز توضیح قابل قبولی در این خصوص ندارند.
وی تصریح کرد: کراک های موجود در کشور ۱۵۰ برابر هروئین قدرت تخریبی بر فکر، مغز و اعصاب دارد و حتی منجر به مرگ های فجیعی می شود.
ابهری افزود: بررسی ها نشان می دهد ۲ درصد جوانان سابقه مصرف تفننی کراک را دارند و این هشداری جدی برای جامعه محسوب می شود.
 این متخصص علوم رفتاری و آسیب شناس اجتماعی، نارحتی های عصبی، توهم و خود کشی را نتیجه مصرف مواد روان گردان عنوان کرد و گفت: اغلب مصرف کنندگان مخدرهای صنعتی در مدت زمانی کوتاه دچار نارحتی های عصبی و توهم می شوند و برخی از آنان نیز مبادرت به خودکشی می کنند. با توجه به اینکه مصرف مخدرهای صنعتی و به خصوص کراک وابستگی روحی به دنبال دارد، بنابراین ترک این مواد کار بسیار مشکل و غیر ممکن برای مصرف کنندگان آن است.

واى اگر مادر بفهمد …
خبری از کبریت، آتش و دود نیست. اتاق ساکت است و او دارد مشق می نویسد. برای آنکه تکلیف های مدرسه اش را بهتر انجام دهد و بتواند کلاس چهارم را با موفقیت پشت سر بگذارد، آن آدامس را از دوستش گرفته است.
بوی سیگار نمی آید، خبری از سیگاری هم نیست. اما سرش گیج می رود. دهانش بد بو نیست و نیازی به خوردن آدامس نعنا یا چیز دیگری ندارد چون خودش بوی خوش دارد.
اسمش "پان" است و خواستگاه اصلی آن هند و پاکستان است، گونه ای از آن نیز در افغانستان محبوب است که از آن به "ناس" یاد می شود.قیمت آن نازل است و عرضه و فروش آن در بسته بندی های جذاب، موجب گرایش و مصرف جوانان شده است.
 چند ماه پیش بود که خبر ورود آن به کشور در رسانه ها بازتاب یافت. ماده مخدر مذکور در بسته بندی آلومینیوم با تصاویر جذاب رنگی به صورت پودر، آدامس یا پاستیل و…با طعم گیاهی مانند نعناع، درپاکستان وهندوستان تهیه وبه داخل کشور ارسال شده است.

"پان" در هند
آنهایی که به هند سفر کرده باشند خاطره ی  دندانهای پوسیده و یکی در میان بر روی لثه ها قرمز رنگ هندی ها هنگامی که می خندند و می خواهند آب قرمز رنگ دهانشان را خارج کنند را به خوبی در ذهن خواهند داشت.
آنجا دست فروشان به دو روش  این ماده مخدر را به وفور می فروشند. نوع طبیعی آن که بر روی برگهای درختان مخصوص در میان عسل و دیگر مواد معطر پیچیده می شود تا یکباره در دهان قرار داده و پس از دقایقی تفاله های آن را به همراه بذاق قرمز رنگ دهان که به هیچ وجه حتی از روی آسفالت نیز پاک نمی شود، خارج کنند تا برای دقایقی نئشگی و توهم را تجربه کنند.
نوع دیگر آن که در بسته ها کوچک آلومینیومی قرار دارد محبوب تر است. ماده ای شیمیایی که از دهان و دندان و لثه چیزی باقی نمی گذارد.
در افغانستان و پاکستان، این مواد که حاوی مقداری "ناس" است، مانند همین مخدر به مدت پانزده دقیقه در زیر زبان قرار گرفته و تفاله آن دور ریخته می شود و پس از شادی کوتاه مدت، سرگیجه، عدم تعادل و آثار تخریبی بر روی سیستم اعصاب دارد.

 دانش آموزان و "پان"
پگاه دانش آموز سوم دبیرستان است. تازه از مدرسه تعطیل شده و حال و حوصله حرف زدن هم ندارد. کنار خیابان مى ایستد. همکلاسى اش مى آید. کلافه است. وقتى قرار مى شود درباره «پان» حرف بزند حالش بدتر مى شود. اول مى گوید چیزى نمى داند، اما با روشدن زرورق کنار کیف کوله اش بوى خوبى به مشام مى رسد. پگاه، بى حوصلگى و سرماى روابط خانوادگى را تنها دلیل پناه بردن به «پان» و خیلى از مواد به اصطلاح آرامبخش دیگر عنوان مى کند.
دوست بزرگترش نمى گذارد بیش از این حرفى بزند. کلاچ، دنده، سیگار، بومب! دخترک دانش  آموز سوار بر ماشین دوستش از مدرسه دور مى شود، اما تا کجا؟ کسى نمى داند … اینجا شرق کشور است.
اینها را خبرنگار روزنامه ایران گزارش می دهد و ادامه می دهد؛ معلمى از همان مدرسه بیرون مى آید. هنوز لباس هایش گچى اند، اما درباره «پان» هنوز چیزى نمى داند.
«آدامس هاى خوشبوکننده «پان» در حال حاضر در مرزهاى شرقى کشور مشاهده و کشف شده  است. «پان» در بعضى دکه هاى داخل شهرهاى بزرگ کشور هم دیده شده است. واردکنندگان علاوه بر بسته بندى هاى زرورقى، «پان»ها را داخل دستمال هاى کاغذى کوچک مى پیچند و به جمع جوانان و نوجوانان مى فرستند.»

"پان" چه ضرری دارد
اصغر باقریان، کارشناس ارشد امور آموزشى پلیس مبارزه با موادمخدر ناجا در گفتگو با روزنامه ایران مى گوید: «موادى با عنوان «پان» از برگ سبز تنباکوى افغان ها تهیه و وارد کشور شده است.»
وى مى افزاید: «براساس نتایج تحقیقات، ماده برگ سبز تنباکو به نسبت ۱۰ بر یک با آهک ترکیب شده و این ماده پس از آمیختگى با بزاق دهان به بروز واکنش مى انجامد که «نیکوتین» تنباکو را آزاد و تولید انرژى مى کند.»
کارشناس ارشد پیشگیرى و ترک اعتیاد یادآور مى شود: «گرماى حاصل از این واکنش، تصور اشتباه «انرژى زایى» را در افراد ایجاد کرده و تقاضاى مصرف مجدد را در افراد پدید مى آورد و به این ترتیب فرد به مصرف ماده معتاد مى شود.
باقریان تأکید مى کند: «آهک موجود در آدامس خوشبوکننده دهان «پان» بیش از هر نقطه اى به لثه و دیگر قسمت هاى دهان و دندان آسیب مى رساند، اما با گذشت زمان این ماده دیگر نیازهاى روحى و جسمى افراد را تأمین نمى کند. به همین دلیل فرد معتاد رفته رفته به طرف مصرف موادمخدر سنگین تر خواهد رفت.»
باقریان در هشدارى جدى به خانواده ها اعلام مى کند: «گاه موادى در قالب خوشبوکننده و در بسته هاى کوچک مانند سماق یا نمک هاى رستورانى و در ابعاد دودرسه عرضه مى شود. این ماده با ظاهرى فریبنده و خوشبو دانش آموزان را نشانه گرفته و علاوه بر زمینه سازى براى اعتیاد و ازبین بردن رنگ صورتى لثه ها، ریه و دستگاه تنفسى مصرف کنندگان را نیز به خطر مى اندازد.
این بسته هاى کوچک اغلب حاوى ۳ عدد از این ماده به شکل «هل» است و توانایى بدن، میزان و روش مصرف آن در بروز عوارض ظاهرى نقش مهمى دارد.
این مواد در شکل پودر و با طعم نعناع و موارد مشابه نیز عرضه مى شود. خرید وفروش این مواد نیز از نظر قانونى ممنوع است.
وى با تأکید بر این که هنوز «پان» در تهران دیده نشده از فروش عمده آن با قیمتى بسیار پائین (حدود صدتومان) در شرق کشور خبرمى دهد.

بچه ها بهتر می شناسند
بچه هاى دبستانى و راهنمایى به جز «خوشبوکننده هاى اعتیادآور و انرژى زاى «پان» اسم خیلى از مواد دیگر را مى دانند که شاید پدر ومادرها به خواب هم نبینند.» این را نتیجه تحقیقات دانشگاه علوم بهزیستى و توانبخشى مؤسسه دولتى داریوش نشان مى دهد.
به گفته دکتر «هومان نارنجى ها» متخصص بهداشت و معاون این مرکز تحقیقاتى، دانش آموزان درسنین بسیار پائین، نام هایى چون شیشه، کراک و انواع مخدرهاى صنعتى را بخوبى مى دانند. این درحالى است که والدین و حتى بسیارى از پزشکان و کارشناسان مدعى، در باره اعتیادآورى تعداد زیادى از داروها و مواد رایج  ناآگاهند.
محقق ارزیابى سریع مصرف مواد اعتیادآور مى گوید: «به گوش رسیدن اسامى موادمخدر و روانگردان هایى جدید در کودکى و وسیع شدن دایره این گونه مخدرها نگران  کننده است. حالا دیگر خانواده ها باید گوش به زنگ باشند تا درمورد آخرین اخبار مخدرهاى جدید بیش از فرزندان خود اطلاعات به دست بیاورند.» مرابشناس مادر، چراغ ها را برایم روشن کن و سلامت را به من برگردان.

کراک، شیشه، پان یا هر چیز دیگری…
هر روز نام های تجاری تازه ای برای مواد یا قرص های روان گردان گذاشته می شود اما حقیقت این است که ترکیب اصلی و خاصیت همگی بسیار نزدیک به هم است. وابستگی روحی و روانی این مواد به جای وابستگی های جسمی مواد اعتیاد آور سنتی باعث شده آنها باور نکنند که معتاد هستند و متاسفانه زمانی این حقیقت را می پذیرند که ترک اعتیاد و بازگشت به حالت اولیه برایشان بسیار دشوار است چون دچار بیماری های روانی و تغییرات شخصیتی می شوند.
حقیقت این است که این مواد شیمیایی تاثیر بد تری نسبت به مواد اعتیاد آور گیاهی مثل هروئین دارند. حالا اگر چه باید منتظر بمانیم تا آموزش و پروش جزوه ای چاپ کند برای فرزندان بی گناه این کشور، یا نیروی انتظامی منتظر مجلس باشد تا قانون صریح  و مشخصی جبران خلاء قانونی چگونگی برخورد با مخدرهای شیمیایی را رفع و مشکلات پدید آمده را حل کند، یا وزارت بهداشت و درمان به فکر لزوم برچسب های تائید یا رد اقلام مصرفی این جوانان باشد، یا به دنبال یافتن راه حل هایی برای چگونگی بر خورد با معضلات فرهنگی و اجتماعی  آنان باشیم، یا خانواده ها به خود بیایند که آغوش گرم خانواد در پیشگیری از ابتلاء به مواد مخدر تا چه اندازه می تواند موثر باشد، یا… هر چیز دیگری، اما آنچه دارد از دست می رود به سرعت باور نکردنی از دست می رود.
منبع:سایت مرکز تفریحی آموزش