فروشنده!

گروه مسافرت و گردشگری: «آنتالیا» به وضوح ترسیده است؛ نه از انفجارها و عملیات تروریستی، نه. کابوس این روزهای آنتالیا از شکرآب رابطه ترک‌ها و تزارها آب می‌خورد. 3 میلیون و 500هزار گردشگر روس در سال 2016 این شهر ساحلی را از مسیر سفر خود خط زدند. «احمد عروج اوغلی» صاحب چند کانال تلویزیونی و رادیویی در ترکیه در گفت و گو با روزنامه ایران تعداد گردشگران این شهر ساحلی در سال را 11 میلیون نفر می‌داند؛ 11 میلیون نفر قبل از کودتا. پیش بینی می‌شود که آمارها در سال 2017 وضعیت بدتری را به ترک‌ها یادآوری کند.  به گفته اوغلی بعد از روس‌ها این ایرانی‌ها هستند که به گردشگری ساحلی این شهر رونق داده‌اند. ایرانی‌ها هم بعد از حوادث تروریستی ترکیه که بیش از هرجایی استانبول و آنکارا را نشانه رفته است، از آنتالیا دل کنده‌اند. عروج اوغلی اعتقاد دارد که اگر روند به همین صورت ادامه پیدا کند، شهر فلج می‌شود.

به گزارش بولتن نیوز، آنتالیا نگران است، روزنامه نگاران هراسان تر. آنقدر که  مدام در گفت وگو با سایر روزنامه نگارانی که از کشورهایی چون سودان، ایران، بلغارستان، عمان و... به بیست و هشتمین نمایشگاه تجهیزات هتلداری آمده‌اند، می‌خواهند تا جایی که می‌توانند برای شهرتبلیغ کنند! آنتالیا از حضور گردشگر جان می‌گرفت همانطور که.  گردشگران سالانه این شهر دو برابر تمام گردشگران  خارجی هستند که  به ایران می‌آیند.

تعداد هتل‌های این شهر هم تقریباً به اندازه کل هتل‌های ایران است. آنتالیا بیش از 943 هتل دارد که 450 هتل آن 5ستاره است. هتل‌هایی که وسعت برخی از آنها از یک شهرک بزرگتر است. آلمانی‌ها در این منطقه هتلی ساخته‌اند که 90هکتار وسعت دارد. به گفته یک ایرانی که مسئول برگزاری نمایشگاه‌های مختلف در آنتالیاست شهر در 20 سال گذشته بیابانی بیش نبود اما گردشگری همه چیز را عوض کرد. هتل شامپیون(قهرمان) آنتالیا متعلق به «احمد آییک» وزیر تربیت بدنی ترکیه است. خاطره ای که ترک‌ها از او برای ایرانی‌ها تعریف می‌کنند این است که احمد آییک با «تختی» هم مسابقه داده است. هتل او 30 هکتار وسعت دارد.

یکی از مجری‌های تلویزیونی ترکیه به «ایران» می‌گوید که حوادث وتحولات سیاسی در ترکیه تعداد گردشگران ورودی به این کشور را تا 50درصد کاهش داده است.  یکی از روزنامه نگاران هم با جمله «روس‌ها تمام شدند» تأثر خود را از جدایی ترکیه و روسیه  اعلام می‌کند.  او در گفت وگو با روزنامه ایران می‌گوید: «ما الان پول نداریم. وضعیت خیلی خراب است. اکثر هتل‌ها به دلیل اتفاقات سیاسی و تروریستی خالی از مسافر است. وضعیت ایرلاین‌ها هم خوب نیست.»  «خدیجه کارادنیز»، کارشناس تجارت خارجی وزارت اقتصاد ترکیه هم مثل روزنامه نگاران ترک چشم به مهربانی و نزدیکی بیشتری با ایران دارد. او اعتقاد دارد که ایران می‌تواند اجناسی را که از آلمان و فرانسه می‌خرد با قیمت بهتر از ترکیه بخرد.  کارادنیز علاقه ای به ورود به مسائل سیاسی که شرایط حال حاضر ترکیه را رقم زده‌اند، ندارد. اعتقاد دارد که حضور گردشگر می‌تواند تمام توطئه‌هایی که می‌خواهند ترکیه را فلج کنند  بر هم بزند. وی به روزنامه ایران می‌گوید:«تروریست‌ها فقط در ترکیه نیستند در تمام ممالک هستند. الان آلمان، فرانسه و خیلی از کشورهای اروپایی هم با این مسائل درگیر هستند.» چند باری تأکید می‌کند که اگر توریست‌ها بیایند تروریست‌ها خسته می‌شوند.  وسط حرف هایش می‌پرسد چرا ایران به جای اینکه از ترکیه جنس بخرد از «چین» کالا می‌خرد. می‌گوید:«ما همسایه هستیم، به درد هم می‌خوریم. قیمت‌های ترکیه خیلی بهتر از چین است.» به گفته او بسیاری از کالایی را که چین می‌فروشد  ترکیه تولید می‌کند.

پای چینی‌ها هم همچنان وسط است. آنها بازار ترکیه را بسیار مناسب دیده‌اند. برای همین هم از ترک‌ها دعوت کرده‌اند تا در یک نمایشگاه رایگان، ترکیه را برای گردشگران چینی در سرزمین چشم بادامی‌ها به تصویر بکشند. ترک‌ها هم روی گردشگران چینی حساب ویژه باز کرده‌اند البته نه به اندازه ایران. آنها در نهایت روی حضور 600 هزار چینی در ترکیه حساب بازکرده‌اند. خدیجه کارا دنیز تأکید می‌کند: «چینی‌ها خرج می‌کنند تا ما برویم ترکیه را تبلیغ کنیم ما هم در مقابل از تاجران آنها برای کار دعوت کرده‌ایم.» او درباره سرمایه گذاری خارجی‌ها در ترکیه هم می‌گوید: «فرانسه، ایتالیا، انگلیس و... ترکیه را آباد کردند. آنها هتل‌هایی ساخته‌اند که 80 تا 90 هکتار وسعت دارند.»

معافیت‌های مالیاتی، گمرکی و  خواب سرمایه از جمله امتیازهایی است که دولت ترکیه به سرمایه‌گذاران خارجی در صنعت گردشگری می‌دهد. هرچند سرمایه‌گذاران حال حاضر ترکیه بیشتر محلی هستند و این کشور از آن شرایط گذار کرده است. خارجی‌هایی که در ترکیه هتل ساخته‌اند تا 50 سال از آن بهره‌برداری می‌کنند.

دنیز  پیشنهاد می‌دهد که ایرانی‌ها از ترک‌ها جنس بخرند و ترک‌ها از ایران بنزین. او از ایران به عنوان بهترین همسایه نام می‌برد.  دنیز در پاسخ به این سؤال که چرا ترک‌ها برای سفر و گردشگری به ایران نمی‌آیند هم  همان پاسخ همیشگی را می‌دهد: «ایران داشته هایش را تبلیغ نمی‌کند». ترک‌ها خرج‌های زیادی برای معرفی جاذبه‌های گردشگری خود کرده‌اند. هواپیمایی ترکیه برخلاف هواپیمایی ایران نقش مؤثر وغیرقابل انکاری در آوردن گردشگر به این کشور دارد و همه برنامه‌های خود را برای گردشگر تعریف کرده است. برخلاف رسانه ملی ایران، تلویزیون و سینمای ترکیه هم نقش مؤثری درآوردن گردشگر دارد. معرفی و تبلیغ جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، لباس و جواهر و زیورآلات ترکیه در سریال‌های پربیننده آن یک اصل مهم است. این درحالی است که سریال‌های تولیدی این کشور محتوای زیادی ندارد اما فضای زیبایی که از شهر‌های مختلف ترکیه به تصویر می‌کشد بسیاری را به سمت شهرهای مختلف این همسایه شمالی می‌کشاند. صنعت سینما وسریال‌سازی آن حمایت ویژه ای از صنعت پوشاک آن دارد. بخشی از گردشگران ایرانی که از آنها به «گردشگران خرید» یاد می‌شود با دیدن همین سریال‌ها راهی پاساژهای ترکیه می‌شوند.  به گفته دنیز تنها شرکت‌هایی که برای تبلیغ از ایران آمدند شرکت‌هایی از کیش و شیراز بودند. یکی از صاحبان هتل در تبریز هم که در این نمایشگاه شرکت کرده است، می‌گوید: «سال‌های گذشته نمایشگاه تجهیزات هتلداری شلوغ تر بود. فقط از ایران نزدیک به 50 هتلدار شرکت کرده بودند.» ایرانی‌ها اما امسال از نمایشگاه استقبال نکردند. در نهایت تعداد آنها به 13 هتلدار می‌رسد. یکی از آنها می‌گوید:«نمایشگاه هم امسال به نسبت سال‌های قبل کوچک‌تر است. در گذشته تجهیزات بسیار زیادی در نمایشگاه به معرض تماشا گذاشته شده بود. عرب‌های زیادی از نمایشگاه استقبال کردند. تولیدات ترک‌ها خیلی بیشتر از امروز بود. هدایای زیادی از جمله صابون، شامپو، حوله و... می‌دادند!» در عین حال یکی از تولید‌کنندگان وسایل کف هتل‌های ترک با وجود رکودی که گلوی ترکیه را فشار می‌دهد، می‌گوید: «این روزها صادرات تولیدات ترکیه به عراق و لیبی بسیار زیاد شده است. »

ترک‌ها این روزها تشنه نزدیکی به ایران هستند. شاید توصیف بهتر این است که آنها تشنه بازگرداندن  ایرانی‌ها هستند. گردشگران ایرانی خیلی زود ارمنستان و  همسایه‌های  شمالی دیگر را جایگزین ترکیه پرالتهاب و غیر قابل پیش بینی کردند.  با کشته شدن سفیر روسیه در آنکارا هم امیدهای آنها برای ارز‌آوری تزارها به یأس کامل بدل شده است! همین مسأله هم باعث می‌شود تا برای نخستین بار روزنامه نگارانی از ایران در نمایشگاه ملی تجهیزات هتلداری دعوت شوند تا شاید راهی برای بازگرداندن گردشگران ایرانی که لقمه حاضر آماده ای بودند، بیابند.

در حاشیه نمایشگاه هم جلسه‌ای تحت عنوان همکاری ایران-ترکیه با حضور هتل سازانی از دو کشور برگزار می‌شود. «محسن غریب» عضو هیات مدیره هتل‌های جهانگردی و ایرانی یکی از میهمانان این جلسه است. حرف‌های او برای معرفی ایران به سرمایه‌گذاران هتلی البته چنگی به دل نمی‌زند؛ همان تعریف‌های همیشگی. وجود تخت جمشید و پرسپولیس در ایران با تاریخی 2500 ساله.  اشاره ای هم به  گردشگری زیارتی  ایران بویژه در مشهد دارد. جلسه نیم ساعت هم طول نمی‌کشد.  در آن سوی ماجرا کشورهایی مثل ترکمنستان و ارمنستان در حال جذب آژانس های گردشگری ترکیه هستند تا ایرانی های بیشتری را به سمت خود بکشانند.سؤالات طرف‌های ترک تنها به گردشگری محدود نمی‌شود. برخی از سرمایه‌گذاران می‌خواهند بدانند که چه تسهیلاتی برای هتل‌سازی در ایران به آنها داده می‌شود. آیا مثل ترکیه معاف از مالیات می‌شوند؟ زمین به چه صورتی در اختیار آنها قرار می‌گیرد؟ پاسخ طرف ایرانی به سؤال اول منفی است.  غریب درباره واگذاری زمین هم به آنها می‌گوید: «سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند با یک شریک ایرانی صاحب زمین شوند.» او درباره ورود اروپایی‌ها از طریق ترکیه که یکی از درخواست‌های مکرر ترک‌هاست هم می‌گوید: «ما اگر بخواهیم کالای ساخت کشور سومی مثلاً آلمان را از طریق ترکیه وارد ایران کنیم، تعرفه گمرکی بیشتری باید پرداخت شود.» یکی از سرمایه‌گذاران ترک می‌گوید که ترکیه از صاحبان هتل‌ها مالیات نمی‌گیرد و اگر بخواهند جنسی از خارج وارد کنند از آنها حق گمرگی نمی‌گیرد آیا این شرایط برای سرمایه‌گذاران صنعت گردشگری در ایران هم وجود دارد. غریب در پاسخ به این این سؤال می‌گوید که ایران در حمایت از صنعت گردشگری و هتلداری یک تشویقی‌هایی دارد. از جمله معافیت 5 ساله مالیاتی اعطا شده است که تا 3 ماه پیش  وجود نداشت. همچنین براساس مصوبه‌ای که وجود دارد تجهیزات هتل با عوارض بسیار پایین وارد کشور می‌شوند.

امضای قرارداد خرید 100 فروند ایرباس و همچنین امضای تفاهمنامه با بوئینگ از جمله نکات دیگری است که غریب به سرمایه‌گذاران ترکیه یادآور می‌شود.

ترکیه صنعت دیگری ندارد جز پوشاک و گردشگری. درآمدزایی در این دو بخش آنقدر زیاد بود که ترکیه به یکی از الگوهای پیشرفت در آسیا تبدیل شده است. هر چند این روزها با توجه به افت شدید حضور گردشگر در ترکیه باید از فعل گذشته برای  آن استفاده کرد.  مسأله دیگری هم وجود دارد. درآمد زایی ترکیه از این طریق به معنی ثروتمند بودن مردمش نیست. در همین آنتالیا که سالانه به تنهایی میزبان 11 میلیون گردشگر ثروتمند بوده است، هم کودک کار دیده می‌شود هم حاشیه‌های فقیرنشین و هم خانه‌های ویران با سقف‌های زنگ زده. چیزی که یکی از ایرانی‌ها  از آن به عنوان توزیع  نشدن مناسب ثروت در میان اقشار مختلف ترکیه یاد می‌کند. حرف دور از واقعیتی هم نیست. در حالی که جامعه متوسط رو به پایین ترکیه  کابوس‌وار از بریدن پای گردشگران به کشورشان ترسیده‌اند، سرمایه داران آن خم به ابرو نمی‌آورند. کسانی که با ابرو بالا انداختن، ترس اقشار متوسط جامعه را به هیچ گرفته‌اند. «علی کایا»، صاحب سه شرکت بزرگ توریستی در آلمان، فرانسه و روسیه است. شعبه‌هایی هم در شهرهای آنتالیا، آنکارا و استانبول دارد. شرکت‌هایی که توسط او و سه فرزندش اداره می‌شوند. علی کایا 18 بار به ایران آمده است. به تهران، شیراز، اصفهان، قم، مشهد، تبریز و... سفر کرده است. چانه زنی ایرانی‌ها مشهودترین تعریف او از ایرانی هاست! به گفته او 10 هزار هتل در کل ترکیه وجود  دارد. براساس آمارهای کایا که یکی از ایرانی‌ها به دلیل سفر او به مشهد او را مشهدی علی صدا می‌زند، تعداد هتل‌های ترکیه تقریباً 10 برابر ایران است.  علی کایا شرایط هتل‌های کیش را برای جذب گردشگر مطلوب توصیف می‌کند. او نخستین آژانس گردشگری آنتالیا را به صورت خانوادگی راه‌اندازی کرده است.

«تحسین  اوش تیاکی»، رئیس انجمن صادرکنندگان  ترکیه هم انتظار دارد که ایرانی‌ها به جای «دوبی»  کالا را از مرز ترکیه صادر و وارد کنند. او از جلسه میان وزیر صنایع ایران و ترکیه سخن به میان می‌آورد که در آن درخواست شده تا دو کشور تعرفه‌های گمرک را حذف کنند. درخواستی که البته به گفته اوش تیاکی هنوز روی میز مذاکره است. او می‌گوید باید سرعت گفت و گو بالا برود. یکی از شرکت‌کننده‌های ایرانی هم نبود امنیت در مرز ترکیه برای کامیون‌های ایرانی را یادآور می‌شود. او اعتقاد دارد که حضور نیروهای مخالف ترکیه  در مرز و حملاتی که پیش از این به کاروان‌های ایرانی شده است یکی از دلایلی است که باعث می‌شود  ایرانی‌ها از مرز کشورهای عربی چون امارات کالا را صادر و وارد کنند، نکته ای که البته پاسخی از سمت طرف ترکی ندارند. «ارکان چارداک چی»، مدیر فروش منطقه ایران یکی از شرکت‌ها هم درباره امتیازاتی که دولت ترکیه به سرمایه‌گذاران خارجی می‌دهد، می‌گوید:«50 درصد هتل‌های ترکیه را خارجی‌ها ساختند.» از آنها مالیات گرفته نمی‌شد. او به صنعت تجهیزات هتلی ترکیه اشاره می‌کند ومی گوید تا دهه 80 میلادی ترک‌ها فقط قابلمه می‌ساختند اما بعد با سرمایه‌گذاری اروپایی صنعت تجهیزات هتلی ترکیه رشد کرد و امروز جزو 10 شرکت برتر اروپا هستند. او می‌گوید:«امروز ما همه چیز تولید می‌کنیم.»   اما مسأله‌ای که کمتر ترک‌ها به آن نگاه می‌کنند در یک جمله  تولیدکنندگان و تاجران ایرانی از فرودگاه آتاتورک تا فرودگاه آنتالیا شنیده می‌شود. ترک‌ها خریدار نیستند، آنها فروشنده‌اند. یکی از تولیدکنندگان کفش وکیف در کشور که برای شرکت در یک نمایشگاه بین‌المللی کفش  به استانبول آمده بود می‌گوید: «آنها فقط می‌خواهند بفروشند.»