هیاهوی بسیار در غیاب درام

گروه سینما و تلویزیون: فیلم سینما نیمکت به تازگی در گروه سینمایی هنر و تجربه اکران شده است. محمد رحمانیان کارگردان شناخته شده تئاتر ایران در اولین فیلمش سراغ موضوعی با محوریت عشق به سینما و ادای دین به فیلمهای تاریخ سینما رفته است.

به گزارش بولتن نیوز، قصه فیلم به شدت شبیه «سینما پارادیزو» فیلم بزرگ «جوزپه تورناتوره» است. با این تفاوت که رحمانیان سعی کرده با انتخاب موضوعی نمادین شرایط بسته تولید فیلم در دهه شصت را هم در فیلمش بگنجاند. در مطلب پیش رو مروری بر حواشی این فیلم از زمان اکران آن در جشنواره سال گذشته تا به امروز شده و در بخش آخراین مطلب هم به خود فیلم پرداخته شده است.

ماجرا از جایی شروع شد که فیلم «سینما نیمکت» در بخش اصلی جشنواره سی و چهارم پذیرفته نشد و در بخش هنر و تجربه به نمایش در آمد. از همان ابتدا محمد رحمانیان با انتشار یادداشت هایی اعتراض شدید خود را نسبت به این امر نشان داد. اما اصلی ترین انتقادهای او در نشست خبری فیلم در جشنواره مطرح شد. بخشی از حرفهای او در نشست خبری فیلم «سینما نیمکت» از این قرار است :«آقای جیرانی و شجاع نوری اینقدر دروغ نگویید. شما سال ها است که دارید در سینما کار می کنید، اما من سال اولی است که به سینما آمده ام. چرا سعی می کنید چیزی را که بویی از واقعیت نبرده به مخاطب انتقال دهید. همچنین در یادداشتی که شخصی به نام معززی‌نیا نوشته بود به من گفته شده بود که چرا قواعد بازی را رعایت نمی کنید؟ مگر بقیه این قواعد را رعایت می‌کنند؟ همه چیز این مملکت در اختیار شما است پس چرا از اینکه ما در یکی دو روزنامه حرفمان را می زنیم ناراحت می شوید؟وی درباره حضور فیلم در بخش هنر و تجربه اضافه کرد: فیلم های هنر و تجربه آثار بسیار درخشانی هستند و به نظرم گروه هنر و تجربه یکی از بهترین گروه ها است، اما فیلم من ارتباطی به هنر و تجربه ندارد چون که نه هنری است و نه تجربه نویی را به مخاطب عرضه می کند. این فیلم بسیار کلاسیک ساخته شده است. با افتخار خوشحالم که «سینما نیمکت» در این بخش پذیرفته شده است و از سیف‌الله صمدیان و شهرام مکری که به ما فرصت دیده شدن دارند بسیار تشکر می کنم.کارگردان «هامون بازها» تصریح کرد: من اگر می دانستم که این هیات انتخاب در جشنواره حضور دارند فیلمم را ارائه نمی دادم. وقتی یکی از اعضای هیات انتخاب فریدون جیرانی باشد که یکی از بدترین فیلم های تاریخ سینمای ایران را ساخته و دیگری شهرام اسدی که یکی از بهترین فیلمنامه ها را کامل تعریف نکرده نباید انتظاری جز این داشت. من چند ماه قبل از آغاز جشنواره از فیلم شهرام اسدی انتقاد کردم اما اگر می دانستم او جزو هیات انتخاب جشنواره است دهانم را می بستم و حرفی نمی زدم. طبیعی است که او بخواهد انتقام بگیرد، اما امیدوارم او یاد بگیرد دیگر دست به فیلمنامه های بهرام بیضایی نبرد».

اشکان خطیبی برای بازی کردن در فیلم «سینما نیمکت» متحمل سختی های زیادی شد. او بیست کیلو وزن کم کرد و با تحمل گریمی دشوار و سخت سعی کرد در این فیلم چهره ای متفاوت از خودش نشان دهد. اشکان خطیبی درباره این حواشی نوشته بود :«خیلى‌ها به من گفتند: نکن این کار رو با خودت! هزار جور بیمارى مى‌گیرى، آسیبى که به بدن و اعصابت وارد مى‌کنى، غیر قابل جبرانه. اصلا خیال کردى چه خبره؟ ولى از اون جایى که همیشه کار خودم رو کردم و بدون در نظر گرفتن این که کجا دارم زندگى و کار مى‌کنم، کم‌فروشى نکردم و براى کارم از عشق و جان خرج کردم و به استانداردها پایبند بودم، این حرف‌ها به گوشم نرفت که نرفت!کاهش بیست کیلوگرمى وزن، تحمل سرماى جانسوزى که گرسنگى رو چند برابر مى‌کرد، یادگیرى و اجراى ٢٧ قطعه موسیقى با ویولن در طول ٣ ماه، گریم‌هاى طولانى و طاقت فرسا و... بخشى از اتفاقاتى است که در «سینما نیمکت» به استقبالش رفتم. به عشقِ کارم، کارگردانم و مخاطبم.بعد ازکنار گذاشته شدن فیلم از بخش مسابقه فجر به من گفتید که غصه نخورم چون مهم اینه که شما کارم رو مى بینید و قدر تلاشم رو مى‌دونید، مهم داورها و سینمایى‌ها نیستند و... من باز دلم به حمایت شما گرم شد و سعى کردم این اتفاق رو از یاد ببرم اما... دیروز متوجه شدم که تنها صحنه فیلم که من با بالا تنه برهنه دیده مى‌شم و تماشاگر مى‌توانست آن‌چه که در فیزیکم اتفاق افتاده رو ببینه قراره از فیلم حذف بشه!و حالا بدون این که از زحماتم پشیمون باشم حرفاى اون خیلى‌ها هى تو گوشم مى‌پیچه. مثل مکبث که پیشگویى وسوسه انگیز اما شوم اون سه جادوگر در جنگل رو مدام تو سرش مى‌شنید».

ارجاع به فیلمهای تاریخ سینما و نوستالژی وقتی معنا پیدا می کنند که درام شکل بگیرد‌ ، شخصیتها را بشناسیم و برای سرنوشتشان نگران شویم. سینما نیمکت خوب شروع می شود. بیست دقیقه ی اول نوید یک فیلم خوب را می دهد. کاتها در راستای ایجاز هستند و فیلمساز فضا می سازد. اما درست از وقتی که فیلم به ادای دین می رسد قصه تمام می شود و ارجاع ها در حد خاطره بازی باقی می مانند و به قصه و شخصیت ها بعد نمی دهند. در سینما پارادیزو و استار میکر تورناتوره( دو منبع مد نظر رحمانیان برای ساختن سینما نیمکت ) ارجاعها نماینده ی توامان نوستالژی و درام هستند. علاوه بر این نگاه پیش پا افتاده فیلمساز به کنایه و نماد نمایانگر نگاه سطحی فیلم است. تفکری که در سایه قصه ای تمثیلی شرایط سینمای ایران در دهه شصت تا اوایل هفتاد و مجاز شدن ویدئو را نشان می دهد. فیلمساز برای نشان دادن سانسور و فعالیت های زیرزمینی عشاق سینما با ارجاع به فیلم بزرگ «زیرزمین» در سطح می ماند. چند لمپنی که نماینده سانسور هستند با گریمها و بازی ها و دیالوگ های بدی که ادا می کنند، کار را به آثار پیش پا افتاده تلویزیونی نزدیک می کنند. 

فیلمساز شناختی از مدیوم سینما ندارد. وقتی سینما را نشناسیم شناختمان از تئاتر به کار نمی آید. به همین خاطر صحنه های تئاتری فیلم هم به خاطر عدم درک میزانسن و دکوپاژی غیر حرفه ای تاثیر نمی گذارند. تنها نقطه قوت فیلم بازی خوب غلی عمرانی است. عمرانی با سابقه سالها بازیگری در مدیوم تئاتر و سینما توانسته است به خوبی نقشهای مختلف فیلم را بازی کند. سینما نیمکت نشان می دهد که حرف و مساله مان را اگر با درامی درست تلفیق نکنیم شکست

می خوریم. علاوه بر این وقتی سینما را نشناسیم و بخواهیم با چند ادای دین به تاریخ سینما یک فیلم بلند بسازیم نتیجه چیزی بهتر از این نخواهد شد.

منبع: ابتکار