پرچمداران جدید ادبیات جهان

گروه ادبیات،نشر و رسانه: جنسیت و مسائل وابسته به آن یکی از جستارهایی است که در گستره‌های گوناگون و از مناظر مختلفی به آن توجه می شود. شاید بررسی بسیاری از مسائل از منظر جنسیت چندان منطقی به نظر نرسد و گروهی هم معتقد باشند که در خیلی موارد این‌گونه جداسازی‌ها هوشمندانه نیست. به‌عنوان مثال در فضای هنر و ادبیات تفکیک قائل شدن میان نویسندگان و یا هنرمندان از منظر جنسیت‌شان از سوی بسیاری مورد نقد واقع می‌شود. به باور این عده صرفاً اثر فارغ از مسائل دیگر آن باید تحلیل شود؛ اما چنانچه از منظر نقدهای ادبی و هنری تخصصی خارج شویم و تحلیل‌های اجتماعی و عمیق‌تری را مد نظر قرار دهیم می‌بینیم که توجه به این مسائل مهم جلوه خواهد کرد. وضعیت نشر، تعداد نویسندگان، درون‌مایه‌های مورد علاقه ایشان و البته جنسیت نویسندگان تحلیل‌های ویژه‌ای را به دست می‌دهد که می‌توانند زمینه‌ساز سیاست‌گذاری‌های کلانی در عرصه‌های بالاتر قرار گیرند. 

به گزارش بولتن نیوز، در ادبیات امروز جهان شاهد این هستیم که تعداد نویسندگان زن در گونه‌های مختلف ادبی بسیار بیشتر از گذشته شده است و بسیاری از آن‌ها در مهم‌ترین جایگاه‌های ادبی قرار گرفته و جوایز مهمی را از آن خویش می‌سازند. این خود حکایت از آن دارد که زنان موفق شده‌اند در عرصه ادبیات هم‌پای مردان به جلو حرکت کرده و توانمندی‌های خویش را اثبات نمایند و چه بسا خواسته‌ها و نظرات خویش را به شکلی مؤثرتر از سایر همجنسان شان که در حوزه‌های دیگری چون سیاست فعالیت می‌کنند به ظهور برسانند.

جایزه مشهور ادبی کاستا هر ساله به بهترین کتاب انگلیسی زبان اهدا می‌شود که نویسنده‌اش در بریتانیا و یا ایرلند سکونت داشته باشد. از جمله نشانه‌هایی که شاید نشانه‌ای از پررنگ بودن حضور زنان نویسنده در جهان ادبیات باشد اعلام نامزدهای دریافت جایزه کاستا در سال 2016 میلادی به حساب می آید. کمیته داوری این جشن در حالی بیست نامزد را برای دریافت جایزه در بخش‌های پنج‌گانه خویش اعلام نمود که از این تعداد 14 نفر زن هستند. این برای یک جشنواره ادبی که به گروه جنسیتی ویژه‌ای تعلق ندارد آمار فوق‌العاده‌ای است. حضور بیشتر و بیشتر زنان در عرصه ادبیات نویدبخش تنوع و تکثر نگاه نسبت به مسائل مختلف و توسعه بیشتر ادبیات خواهد بود. در نوشتار پیش رو به مناسبت اعلام نامزدهای جایزه کاستا، دو تن از زنان نامزد دریافت جایزه بخش رمان این جشنواره را به اختصار معرفی می‌کنیم.

مگی اوفارل نویسنده معاصر ادبیات داستانی در سال 1972 میلادی در ایرلند شمالی متولد شد. این نویسنده ایرلندی در نگارش آثار خود تحت تأثیر زندگی شخصی‌اش و رویدادهای آن می‌باشد. رابطه میان او وخواهرش و مسائلی که در پی این رابطه برایش به وجود آمد و برخی اثرات و آسیب‌های روانی که بر شخصیت‌اش اثر گذاشته است محتوای اصلی داستان‌های او می‌باشند. اوفارل که بزرگ‌شده ولز و اسکاتلند می‌باشد به شدت تحت تأثیر ادبیات این مناطق بریتانیا است. این زن ایرلندی پس از تحصیلاتش که البته به دلیل بیماری ریوی با وقفه‌هایی نیز رو‌به‌رو شده بود به روزنامه‌نگاری مشغول شد و در نشریات مختلفی کسب تجربه کرد. او نخستین رمان خویش را در سال 2000 میلادی با نام «بعد از این که رفتی» به رشته تحریر در آورد. این رمان روایت‌گر داستان زنی به نام آلیس است که برای ملاقات با خانواده‌اش لندن را به مقصد اسکاتلند ترک می‌کند، اما در آن‌جا با رویدادهای تکان‌دهنده‌ای مواجه می‌شود که تصمیم می‌گیرد به سرعت به لندن باز گردد و در نتیجه با رویدادهای دیگری مواجه می‌شود. دومین رمان او با نام «  عاشق من» در سال 2002 میلادی و در فضایی عاشقانه منتشر شد. رمان با مواجهه دختری به نام لیلی با شخصی به نام مارکوس و شکل گرفتن یک عشق آغاز می‌شود. 

لیلی به اتاقی در شرق لندن نقل مکان می‌کند ودر این اتاق با اتفاقات و نشانه‌هایی مرموز مواجه می‌شود به گونه‌ای که احساس می‌کند زنی مرموز با او در این اتاق زندگی می‌کند. به تدریج به خاطر این حس، رفتاری وسواس‌گونه در لیلی شکل می‌گیردو بر زندگی او اثر می‌گذارد. این رمان جذاب در فضایی گوتیک روایت می‌گردد. وجود رمز و راز و نوعی خاص از ابهام از ویژگی‌های آثار او به حساب می‌آیند به گونه‌ای که رمان «فاصله بین ما» این نویسنده که در سال 2004 میلادی منتشر شده است نیز همین وضعیت را دارد. در یک بعد از ظهر سرد فوریه استلا مردی را می‌بیند که سال‌ها او را ندیده است ولی بلافاصله او را به خاطر می‌آورد، درست در همین لحظه در آن سوی جهان در سال نوی چینی، جیک متوجه می‌شود که اتفاقات خطرناکی در حال وقوع است. از دیگر رمان‌های مشهور اوفارل رمان «دستی که نخستین بار من را نگه داشت» نام دارد که در سال 2010 میلادی منتشر شد و روایت‌گر دو داستان موازی است. لکسیس شخصیتی که از یک خانواده روستایی و سنتی بر آمده از خانه فرار می‌کند و پس از عزیمت به لندن با سردبیر یکی از مجلات لندن روابطی عاشقانه پیدا می‌کند. در سوی دیگر رمان با الینا نقاشی فنلاندی آشنا می‌شویم که به دلیل انجام یک جراحی سزارین با مشکلات و مسائلی روبه‌رو می‌گردد. نویسنده در یک هندسه منظم هر دو داستان را به خوبی روایت می‌کند. اوفارل با نگارش آخرین رمان خویش با نام «این‌جا باید همان‌جا باشد» نامزد دریافت جایزه ادبی کاستا شده است. این رمان به ملاقات دانیل سالیوان با مردی که دارای زندگی پیچیده‌ و مملو از جزییات مختلفی است می‌پردازد. از دیگر درون‌مایه‌های اصلی این اثر همچون سایر آثار اصلی اوفارل مضمون عشق و زنی که بیست سال پیش از دست داده   می‌باشد. اوفارل که با یک رمان‌نویس اهل کمبریج ازدواج کرده هم‌اکنون در ادینبورگ زندگی می‌کند و به نوشتن و تدریس نویسندگی خلاق اشتغال دارد.

رز ترمین، از دیگر زنان نامزد دریافت جایزه ادبی کاستا در سال 2016 میلادی است. ترمین که به نگارش رمان و داستان کوتاه اشتغال دارد پیش از این از مسئولین اصلی دانشگاه آنجلیای شرقی بوده است. او در سال 1943 میلادی در لندن متولد شد، پدر بزرگ پدری او ویلیام تامسون برای سال‌های طولانی به عنوان اسقف اعظم نیویورک فعالیت می‌کرد. ترمین از همان دوران تحصیل که با جدیت در مدارس و دانشگاه‌های سرشناس و خوبی چون سوربون درس می خواند به ادبیات انگلیسی علاقه‌مند شد و در این زمینه به مطالعه پرداخت. از منظر ادبی ترمین تحت تأثیر دو نویسنده مشهور قرار گرفت، یکی ویلیام گولدینگ و رمان مشهور او ارباب مگس‌ها و دیگری گابریل گارسیا مارکز به خاطر رمان صد سال تنهایی و سبک رئالیزم جادویی خارق‌العاده‌اش. این نویسنده انگلیسی از تاریخ برای خلق قصه‌های خویش استفاده می‌کند و تلاش دارد تا با تمرکز بر زوایای مبهم و شاید غیر جدی رویدادهای تاریخی، حوادث و ماجراهایی جذاب خلق نماید.

ترمین نخستین رمان خویش را در سال 1976 میلادی و با نام «تولد سدلر» منتشر ساخت، رمانی مملو از رویدادهای تلخ و شیرین. نویسنده در این اثر خدمتکاری مسن را به عنوان شخصیت محوری خودش انتخاب کرده و به روایت ماجرای او به همراه سگ وفادارش می‌پردازد. این خدمتکار مسن که سال‌ها به دیگران خدمت کرده است، اکنون در اوج تنهایی، خلأهای عاطفی خویش را از طریق مصاحبت با سگ خود درمان می‌کند. نویسنده در این رمان به خوبی یکی از مسائل مهم بشری و آسیب‌های وارد شده به روابط انسانی را به تصویر کشیده است. رمان دوم او با نام «نامه‌هایی به خواهر بندیکتا» رویکردی روان‌شناسانه دارد. نویسنده در این رمان به مسائل و مشکلات روبی می‌پردازد. روبی دچار بحران شده و با خانواده خود نیز مشکل دارد، هر چند جز این موارد از مشکل چاقی سختی نیز رنج می‌برد. در تخیل با خواهری به نام بندیکتا رابطه برقرار می‌کند و همه مشکلات خویش را برای او بازگو می‌نماید. نویسنده به خوبی احساسات انسانی چون نیاز به دوست داشته شدن و دوست داشتن را در این اثر مطرح می‌نماید.

رمان «فصل استخر شنا» که در سال 1985 میلادی منتشر شده است، اثری ساده اما تأثیرگذار و جذاب است. نویسنده روایت‌گر داستان لری و میریام کندال است که به دلیل مشکلاتی، کسب و کار خویش را که اداره یک استخر شنا بوده است از دست داده‌اند و به تبعیدی خودخواسته به روستایی فرانسوی روی آورده‌اند؛ اما زمانی که میریام برای ملاقات مادر در حال مرگش به آکسفورد می‌رود ایده‌های جدیدی را به دست می‌آورد، ایده‌هایی ناب و هنری برای بازسازی و راه‌اندازی مجدد استخر. ترمین در آثار خویش به مسئله زندگی، مرگ، روابط عاطفی و امید به عنوان کلیدواژه‌های اصلی توجه دارد.

رمان «مسیر خانه» که از مشهورترین آثار او به حساب می‌آید درباره مشکلات و مصائب یک بیوه میانسال مهاجر به نام «لو» است. او زمانی که خانه و زندگی خویش را از دست می‌دهد برای کار به لندن مهاجرت می‌کند و در این مسیر با مشکلات و سختی‌های فراوانی رو‌به‌رو می‌شود. او در طول سفر خود با شخصیت‌های مختلفی از جمله یک مترجم، یک آشپز جوان و پیرزنی ثروتمند نیز همراه می‌گردد. رمان از چنان استحکام و دقتی در روایت برخوردار بود که جایزه مهم اورنج را برای نویسنده‌اش به ارمغان آورد. این رمان در سال 1393 توسط اصغر اندرودی به فارسی ترجمه و از سوی انتشارات زعفران منتشر گردید.

ترمین با نگارش رمان «گوستاو سوناتا» در سال 2016 میلادی نامزد دریافت جایزه کاستا شده است. نویسنده در این رمان در پی جستجوی پاسخ سؤالاتی از این دست است که تفاوت دوستی و عشق چیست؟ و یا بین تعهد و بی‌طرفی چه رابطه‌ای وجود دارد؟ رمان درباره شخصیتی به نام گوستاو پرل است که در زمان جنگ دوم جهانی در شهری کوچک در سوییس زندگی می‌کند. پدر گوستاو به شکل مرموزی فوت می‌کند و مادرش نیز نسبت به او بی‌تفاوت است. گوستاو دوران کودکی سخت و تنهایی را می‌گذراند و تنها سرگرمی او قطاری اسباب‌بازی است. پس از آن گوستاو با پسری یهودی به نام آنتون آشنا می‌شود و رابطه دوستی خاصی میان آن دو شکل می‌گیرد که حوادث بعدی را رقم می‌زند. رز ترمین به جز چهارده رمانی که از او منتشر شده، پنج مجموعه داستان کوتاه و یک کتاب برای کودکان نیز منتشر کرده  و جوایز ادبی متعددی را از آن خود ساخته است.

منبع: خراسان