سینمای مستند دیگر منزوی نیست

گروه سینما و حقیقت: معاونت تحقیقات و پژوهش مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در دهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران سینما حقیقت، همچون دوره‌های گذشته برای برگزاری بخش‌های جنبی برنامه‌های ویژه‌ای تدارک دید. بخشی از این فعالیت‌ها در حوزه نشر مشتمل بر ترجمه و نشر 4 عنوان کتاب با عناوین 1. مستند در عمل 2. قوم‌نگاری تصویری 3. سینما و امر تجربه 4. بازاندیشی در سینمای مستند بود. همچنین برگزاری کارگاه‌های تحقیقاتی پژوهشی در طول ایام جشنواره و دعوت از استادان خارجی و داخلی به منظور تقویت بنیه‌ علمی هنرپژوهان و مستندسازان وطنی از دیگر فعالیت‌های این معاونت است. 

به گزارش بولتن نیوز، برگزاری شب‌های نقد فیلم‌های جشنواره و تهیه و تنظیم متن نقدهای منتقدین و انتشار آن روی سایت جشنواره نیز در این ایام از سوی معاونت تحقیقات و پژوهش پیگیری شد. مراسم رونمایی از چهار عنوان کتاب منتشره در طول ایام جشنواره از جمله اقدامات صورت پذیرفته از سوی معاونت تحقیقات و پژوهش مرکز است. برپایی غرفه فروش محصولات مرکز و در اختیار گذاشتن مجموعه‌های آموزشی کارگاه‌های سال‌های گذشته سینما حقیقت با تخفیف20 درصد از جمله اقداماتی بود که توسط این معاونت در دهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران سینما حقیقت انجام شد. برنامه عصر گفت‌وگو با حضور استادان به نام سینمای مستند ایران و پژوهشگری در غرفه پژوهش مرکز از جمله فعالیت‌های فرهنگی این معاونت قلمداد می‌شود. کارگاه‌های پژوهشی شامل تصحیح در رنگ(سهراب نوربخش)، تجربه کارستان (رخشان بنی‌اعتماد و مجتبی میرطهماسب)، واقعیت و خیال در مستند (استادان احمد الستی، اسماعیل بنی‌اردلان، محمدرضا اصلانی، شهاب‌الدین عادل فیلم مستند هیبرید/ فیلم دورگه (احمد ضابطی‌جهرمی) عناوین کارگاه‌های این دوره از جشنواره بود.  درباره همکاری معاونت پژوهش با شبکه مستند اروپا در برگزاری کارگاه‌ها نیز می‌توان به مواردی از قبیل تدوین در فیلم مستند، همکاری‌های بین‌المللی برای جذب سرمایه و چگونه جشنواره‌های مستند برای انتخاب فیلم برنامه‌ریزی می‌کنند اشاره کرد. همچنین در قسمت دیگر این کارگاه‌ها برابر فراخوان منتشر شده مشاوره‌های فردی برای طرح‌های مستند از جانب edn برگزار شد.

دهمین دوره جشنواره سینما حقیقت بعد از یک هفته نمایش و اشتیاق دیدن فیلم‌های منتخب مستندسازان به کار خود پایان داد. جشنواره‌ای که در همین یک دهه به آیینه‌ای تمام نما برای بازتاب وضعیت پرجوش و خروش این گونه مهم سینمایی بدل شده است. برای کسانی که با این جشنواره آشنا هستند شاید لبریز بودن 5 سالن سینمای پردیس چارسو از تماشاگر و تماشای ایستاده مستندهای جذاب شگفتی ساز نبود، با وجود این تب و تاب شکل گرفته بین دوستداران این گونه سینمایی و مستندسازان همچنان شوق برانگیز بود. اوج این هیجان بیست و یکمین شب آذر در سالن اندیشه حوزه هنری بود؛ جایی که هیأت داوران، مستندسازان چه آنهایی که نامزد بودند و چه آنهایی که نبودند در کنار مسئولان سینمایی و مدیران برگزار‌کننده این دوره از جشنواره کنار هم گرد آمدند تا موفقیت برترین‌های این دوره را جشن بگیرند و از استعدادهای درخشان این حوزه تقدیر کنند. یکشنبه شب سالن اندیشه حوزه هنری لبریز تشویق و تقدیر بود اما بلندا و رفعت این حس ستایش و قدردانی جایی بود که یک جوینده واقعی حقیقت روی سن این سالن قرار گرفت؛ زمانی که تمام حاضران تمام قد به احترام پروفسور هاردگر فرایلینگر ایستادند و با تشویق‌های ممتد از حس انسان‌دوستی این پزشک اتریشی تقدیر کردند. او علاوه بر تیمار بیش از 500 مجروح شیمیایی و غیرشیمیایی ما در جنگ تحمیلی تلاش کرد تا سندی مسلم از به‌کارگیری سلاح‌های شیمیایی توسط صدام علیه مردم کشورمان را به اثبات برساند. در بخشی از این مراسم با نمایش «مردی برای تمام فصول» ساخته مصطفی رزاق کریمی از این پزشک 90 ساله که به همراه پسرش مارکوس به ایران آمده است تقدیر شد. پروفسور هاردگر فرایلینگر در سخنانی کوتاه گفت: هر کجا جنگ سخت شیمیایی بود چه ویتنام چه افغانستان چه ایران، من حضور داشتم. همواره از خدا می‌پرسم که چه شد این افراد به من رسیدند. خوشبختانه توانستم به بیشتر مجروحان شیمیایی و ترمیمی کمک کنم و امروز از خداوند متشکرم که چند نفر از این مجروحان را که درمان کرده‌ام می‌بینم. این مراسم که اجرای آن را محمدرضا شهیدی فرد بر عهده داشت با 40 دقیقه تأخیر و در ساعت 18:40 آغاز شد. 

در ابتدا سید مهدی طباطبایی‌نژاد رئیس مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی از جایگاه سینمای مستند و جشنواره سینما حقیقت سخن گفت. او در این باره گفت: جشنواره سینما حقیقت دومین دهه‌ فعالیت‌اش را در شرایطی آغاز می‌کند که سینمای مستند ایران، دیگر سینمایی منزوی نیست بلکه بخش جدی و مهم سینمای ایران است. طباطبایی‌نژاد با اشاره به شعار آغازین فعالیت این جشنواره یعنی «مستند برای همه» اذعان کرد که این جشنواره مستند را از فضای محفلی خارج کرده و امروز آینه‌ای زلال از جامعه، فرهنگ و تمدن ایران است. در ادامه مهرداد مهدی آکاردئون‌نواز که بخشی از مستند «والسی برای تهران» در جشنواره امسال به فعالیت او پرداخته بود قطعه‌ای را نواخت. پس از معرفی برگزیدگان شبکه مستند، فیلمنت و گروه هنر و تجربه، حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی پشت تریبون قرار گرفت و گفت: من آمده‌ام تشکر کنم! برای شب‌های خوبی که در جشنواره رقم زدید و اینکه نشان دادید سینمای مستند یک واقعیت و حقیقت است. ایوبی همچنین از فضای محترمانه و خوب جشنواره گفت و افزود: یادمان نرفته که چند سال قبل مستندسازی داشت به اتهام تبدیل می‌شد و امروز یک افتخار این است که مستندسازان از بین پول و شهرت، مستندسازی را به‌عنوان یک راه سخت و دشوار انتخاب کردند. رئیس سازمان سینمایی با اشاره به سال آخر این دوره از دولت تدبیر و امید فرصت را مناسب دید تا از مدیران سینمایی و حبیب ایل بیگی (مدیر اداره نظارت و ارزشیابی) تشکر ویژه کند. او گفت: حیفم می‌آید که نگویم اگر ظرفیت اکران 2 برابر و میزان تماشاگران و استقبال از فیلم‌ها چند برابر شده بخشی از آن به تلاش سینماگران و بخشی دیگر به تلاش مدیران مربوط بوده است. ایوبی بازگشت حیدریان را به‌عنوان مشاور عالی وزیر فرهنگ به جمع سینما هم تبریک گفت. معرفی برگزیدگان گروه خرد و تجربه و تجلیل از مستندسازان سینمای کرمان از بخش‌های بعدی این مراسم بود. در این بخش از محمد اسلامی و منوچهر عسگری نسب تجلیل شد. 

منوچهر عسگری نسب به دلیل کسالت به این مراسم نیامده بود ولی دزفولی‌زاده یادداشت او را خواند. در ادامه پس از معرفی برندگان شهید آوینی، تجلیل از پزشک اتریشی و تقدیر از برگزیدگان بخش بین‌الملل، وزیر کار هم به جمع مستندسازان آمد. علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که امسال در بخش «خرد و تجربه» با جشنواره همکاری داشته است در سخنانی از اهمیت مستند اجتماعی گفت و افزود: جایی که من کار می‌کنم با رنج و درد و گرفتاری‌های مردم سروکار دارد و حتی در آسیب‌های اجتماعی که بررسی کردیم، دیده‌ایم که ناآرامی در زندگی‌ها وجود دارد و مستندها می‌توانند این مسائل را نشان دهند. ربیعی همچنین به فیلمسازانی چون اصلانی، طیاب و بنی‌اعتماد اشاره و تأکید کرد: امروز اعتماد چیزی است که جامعه ایرانی به آن احتیاج دارد. در نهایت مراسم سه ساعته اختتامیه دهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت با معرفی برگزیدگان بخش «مسابقه ملی» پایان یافت.

جایزه ویژه دبیر: هادی معصوم‌دوست کارگردان «خوان بی‌خان»

جایزه ویژه هیأت داوران: محمدرضا وطن دوست برای ساخت «ننا»

بهترین فیلم(تهیه کننده): «صفر تا سکو» (مهتاب کرامتی و طهورا ابوالقاسمی)

مستند کوتاه (کارگردانی): مهدی اسدی (جمعه قالی)

مستند نیمه‌بلند (کارگردانی): محمدرضا حافظی (راه بی‌عبور)

مستند بلند (کارگردانی): محمد کارت (آوانتاژ)

 پژوهشگر: سید وحید حسینی (بزم رزم)

 تصویربردار: حجت طاهری (پرندگان در سایه)

صدا: آرش قاسمی (آوانتاژ و بزم رزم)

موسیقی: صبا ندایی (آوانتاژ)

تدوین: آرش لاهوتی (آبی کمرنگ)

گفتار متن: ناصر حبیبیان (کوپریتو)

حامی جشنواره (فیلم نت): «زنانگی» محسن استادعلی، «متهمان دایره بیستم» حسام اسلامی و «رئیس الوزرا» محمدرضا هاشمیان

شبکه مستند: «بزم رزم» سیدوحید حسینی

هنر و تجربه: «دیپلماسی شکست‌ناپذیر آقای نادری» بهتاش صناعی‌ها و مریم مقدم

خرد و تجربه: «گاهی روی آب» سعید آلبوعبادی، «با زبان خاموش» منوچهر مشیری و «سایه‌های تنهایی» سعید بهلولی

جایزه‌ ویژه هیأت داوران: «آن دو» ماجد نیسی

بهترین مستند کوتاه: «پسرم» محمد مهدی خالقی

 بهترین مستند نیمه‌ بلند: «ابوالفضل نیستان» محمد تقی رحمتی

 بهترین مستند بلند: «آبی کمرنگ» آرش لاهوتی

جایزه ویژه‌ دبیر جشنواره: «انحصار ورثه» محمد علی شعبانی

 جایزه ویژه مدافعان حرم: «شام آخر» محمد قانع فرد

مستند کوتاه: لوح تقدیر ویژه داوران به «پسین» سعیده شریعتی از ایران، جایزه ویژه به «ساحل‌ها زیر آفتاب امن و امانِ شمال» ایرنه دونیزیو از کشور ایتالیا، تندیس بهترین فیلم به «نان و چای» سارا کاسکاس از کشور لبنان

مستند نیمه بلند: «همجا» مهدی قنواتی

مستند بلند: لوح تقدیر به محسن استاد علی برای فیلم «زنانگی»، جایزه ویژه به وینالی مانسکی برای فیلم «زیر آفتاب»، تندیس بهترین فیلم «آبی کمرنگ» ساخته آرش لاهوتی