کاری که «کارستان» شد

به گزارش بولتن نیوز، جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» که به آثار سینمای مستند اختصاص دارد، فردا افتتاح خواهد شد. این جشنواره تا ٢١ آذر، میزبان فیلم‌های مستند از فیلمسازان ایرانی و همچنین دیگر نقاط جهان است. طبیعتا اخبار آن هم این روزها داغ‌تر است و علاقه‌مندان دوست دارند بدانند چه فیلم‌هایی را می‌توانند در این جشنواره ببینند، اما پیش از معرفی بعضی از این فیلم‌ها اشاره کنیم به مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سازمان امور سینمایی، این جشنواره را با شعار «حقیقت بهترین راهنماست» که از فرمایشات حضرت علی(ع) است، در پردیس سینمایی چارسو برگزار خواهد کرد. ورود به این جشنواره برای عموم آزاد و رایگان است.

«کارستان» مجموعه‌ای شامل ٦ مستند است به کارگردانی محسن عبدالوهاب،‌ شیرین برق‌نورد، مهناز افضلی، بهرام عظیم‌پور و مهدی گنجی که درجشنواره «سینماحقیقت» روی پرده خواهد رفت. روز گذشته رخشان بنی‌اعتماد در گفت‌وگو با خبرآنلاین نیز به این مستندها اشاره کرد و گفت: «پیشتر از ۱۰‌سال پیش ایده‌ای داشتم که به دلیل تأمین‌نشدن منابع مالی، مثل خیلی از طرح‌های دیگر، حسرت ساخت‌اش با من باقی ماند. ساخت فیلم‌هایی مستند که بتواند تصویر تلاش انسان‌های ارزشمندی باشد که بی‌‌سودای نام و نشان، نقش موثری درتوسعه و ارزش‌آفرینی در میهن‌مان را دارند. بازنمایی زندگی و فعالیت زنان و مردانی که می‌توانند الگوهای باورپذیری برای جوانان باشند.» او در ادامه به نتیجه دادن این تلاش بعد از سال‌ها در قالب این ٦ فیلم اشاره کرده و گفته است: «نمایش این ٦ فیلم درجشنواره سینماحقیقت، که امیدوارم آغازی باشد برای نمایش و پخش گسترده آنها، تصویر امیدبخشی ازجامعه ماست؛ امید به حضور کسان و گروه‌هایی که درعین رویارویی با چالش‌های طاقت‌فرسا و تنگناهای بازدارنده، چشم‌اندازشان بهبودبخشی حال و آینده این سرزمین است. فرصت دیدن این فیلم‌ها را از دست ندهید.»

«از مغرب به مشرق» عنوان جدیدترین اثر مستند منوچهر طیاب، مستندساز پیشکسوت سینمای ایران است که دربخش غیررقابتی دهمین جشنواره «سینماحقیقت» رونمایی می‌شود. او درفیلم مستند ۹۵دقیقه‌ای «از مغرب تا مشرق»، سفر دوجوان موتورسوار اتریشی به ایران را با نگاهی متفاوت روایت کرده است. پژوهشگر، نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده این فیلم منوچهر طیاب است که به همراه فرزندش مارتین طیاب آن را فیلمبرداری کرده است. ولفگانگ هولریش (گوینده) و سیاوش نقش‌بندی (تدوینگر) نیز دوهمکار طیاب در ساخت این فیلم مستند هستند.

مستند «دویدن در اتاق بسته» به کارگردانی مصطفی آتش‌مرد به زندگی ابراهیم می‌پردازد. او سال‌ها پیش درسانحه‌ای تا آستانه غرق‌شدن پیش رفته و از آن به بعد به بی‌خوابی مبتلا شده است. حالا ١٠‌سال است که نمی‌تواند بخوابد. او ٣٠ساعت بدون توقف از شمال ایران (آستانه اشرفیه) تا تهران را هم دویده. با این حال این تلاش حتی برای یافتن شغلی مناسب نیز بی‌نتیجه بوده است. حالا ناچار است به جهت بی‌خوابی نگهبان شبانه یک پارک باشد. این فیلم به کارگردانی مصطفی آتش‌مرد، درجشنواره امسال به نمایش درخواهد آمد. او فعالیت هنری‌اش را با فیلمبرداری فیلم‌های کوتاه داستانی و مستند آغاز کرده است. ازجمله آثارش می‌توان به «ما اینجاییم موگادیشو» (١٣٩٤) اشاره کرد که برنده جایزه بهترین فیلم مستند جشنواره الجزایر و برنده بهترین کارگردانی جشنواره رویش بوده است. فیلم «میراث مجید» (١٣٩٢) او نیز نامزد بهترین فیلم بخش آوینی جشنواره سینماحقیقت شد.

«اولیاء» و «جان خانوم» زنانی هستند که همسران خود را از دست داده‌اند. آنها برای تأمین معاش تصمیم گرفته‌اند خود دست به کار شوند. صبح و شب را به کار درکوهپایه و جنگل می‌گذرانند. از گرگ و میش صبح تا تاریکی شب به چیدن بوته‌های وحشی و کندن آنها مشغول هستند. دربهار و تابستان هم در جلگه و دشت، ساقه‌های برنج را در مزارع نشا می‌کنند و از این طریق روزگار می‌گذرانند. تمام اینها در قالب فیلمی مستند با عنوان «دو زن» به کارگردانی فرشاد فدائیان تهیه شده است. فدائیان فارغ‌التحصیل رشته فلسفه است. در کارنامه او بیش از ٧٠ فیلم مستند کوتاه و بلند وجود دارد. از آثارش می‌توان به «سنگ، مادرخاموش»، «شناسنامه کارخانه‌ای فراموش‌شده»، «یموت، یک خانه، یک ایل»،‌ »خانه ایوب»، «ذاکر»، «من و یک نوبت صیادی»، «دریا در خانه، کشتی بر دیوار» و... اشاره کرد.

«همجا» دریکی از گویش‌های محلی جنوب در استان بوشهر به معنی «هوو است». فیلم «همجا»، زندگی مردی به نام عبدالحسن را روایت می‌کند که یک روستا را برای خود و خانواده‌اش ساخته است. این روستا درجنوب ایران و استان بوشهر واقع شده و درآمد اصلی خانواده در آن از راه کشاورزی و دامداری تأمین می‌شود. روستا یک حسینیه و یک مدرسه اختصاصی دارد که شاگردان آن همگی خواهر و برادر هستند. عبدالحسن درطی این سال‌ها توانسته برای روستای خودش برق‌رسانی کند. او ٤ زن و ٢٧ فرزند دارد. ساخت این فیلم به کارگردانی مهدی قنواتی حدود دو‌سال طول کشیده است. بخشی از این زمان صرف تحقیقات شده و بخشی دیگر به روند تهیه اختصاص یافته است. این فیلم هم از آثاری جذاب درجشنواره امسال است.

«اعتراض وارد نیست» زندگی ٥ مهاجر افغان در ایران است که به شکلی کاملا اتفاقی در زمین‌ تنیس شمال شهر تهران مشغول به کار هستند. توپ جمع می‌کنند و در اوقات بیکاری تنیس‌بازی می‌کنند، تنیس یاد می‌گیرند و در آن پیشرفت می‌کنند اما هرچقدر در تنیس جلو می‌روند، جامعه جدید زندگی‌شان، پذیرای آنها نیست و به چشم غریبه به آنها نگاه می‌کند. زندگی‌شان در برزخ سخت روزمرگی و ترس از بازداشت و بازگردانده شدن به افغانستان و نیز آرزوی تنیس‌بازشدن و شرکت در مسابقات تنیس می‌گذرد. برای آنها چاره‌ای جز ماندن درشرایط اقامت غیرقانونی یا رفتن به سمت آینده‌ای نامعلوم درغرب وجود ندارد. درحالی ‌که سیل مهاجرت غیرقانونی به اروپا اکنون معضل عصر معاصر به شمار می‌رود، این فیلم به بخشی از معضلات مهاجران در خاورمیانه می‌پردازد. این فیلم توسط خواهر و برادر، فرناز جورابچیان و محمدرضا جورابچیان کارگردانی و درجشنواره «نز» کلکته هند موفق به دریافت جایزه منتقدان شده است. ساخت آن حدود ٣‌سال طول کشیده و جالب اینجاست کار تدوینش را نیز بهمن کیارستمی عهده‌دار بود. «اعتراض وارد نیست» همچنین پیشتر منتخب جشنواره مستند ‌هات داکس کانادا و شانزدهمین دوره جشنواره بیروت شده است.

آقا ولی، حالا ٣٨ساله است اما ٣٨سالی که به تباهی گذشته. او از ١٣سالگی به موادمخدر آلوده شده، به خاطر همین اعتیاد به سرقت و خفت‌گیری رو آورده و کارش نهایتا به کارتن‌خوابی کشیده شده است. با این حال توانسته اعتیاد را کنار بگذارد. دراین فیلم کارگردان سراغ این مرد رفته تا روزهای بعد از ترکش را به تصویر بکشد. «آقا ولی» به کارگردانی مهناز محمدی درجشنواره امسال رونمایی می‌شود. از آثار پیشین این کارگردان می‌توان به «زنان بدون سایه»، «تغییر جنسیت در ایران»، «بچه‌های خاک»، «کوچ‌نامه»‌ و «مادرم آفاق» اشاره کرد، اما مهم‌ترین اثرش همان مستند «زنان بدون سایه» است که زندگی زنان ساکن یک آسایشگاه روانی‌ را به تصویر کشیده بود.

مستند «صفر تا سکو» به کارگردانی سحر مصیبی و تهیه‌کنندگی مهتاب کرامتی برای نخستین‌بار در دهمین جشنواره «سینماحقیقت» به نمایش درمی‌آید. «صفر تا سکو»، ماجرای زندگی و مبارزه سه خواهری است که روزی در نقطه صفر بودند و هیچ‌کس گمان نمی‌کرد روی سکوی قهرمانی بروند. شهربانو منصوریان، سهیلا منصوریان و الهه منصوریان از روستای سمیرم، یکی از نقاط محروم ایران، ورزش رزمی را برای اثبات قدرت و توانمندی‌های خود و نیز راهی برای پایان بخشیدن به زندگی دشوار خود انتخاب کردند. آنها در رشته ووشو به مقام قهرمانی رسیدند و همین تلاش طاقت‌فرسا از صفر تا سکو، ماجرای این فیلم مستند با همین نام شده است. مستند «صفر تا سکو» برای نخستین‌بار در دهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» به نمایش درمی‌آید. طهورا ابوالقاسمی از دیگر تهیه‌کنندگان این فیلم است.